Morgunblaðið - 20.03.1987, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1987
Skrítinn fugl
Jóhanna
eftir Guðmund G.
Þórarinsson
Jóhanna Sigurðardóttir alþingis-
maður tók sig til og svaraði grein
minni um „Húsnæðismálin og upp-
hlaup Alþýðuflokksins".
Svar frúarinnar er dapurlegt
dæmi um útúrsnúningalist sumra
alþingismanna. Greinin verður því
mjög ruglingsleg og það raunalega
er, að Jóhanna villist síðan sjálf í
eigin rugli, líkt og sjómaður í þoku
á hafí úti.
Líklega hefur Jóhanna lagt af
stað í þessu máli með góðan vilja
um að bæta kerflð, en auk þess
ætlað að næla í nokkur atkvæði í
leiðinni. Seinna atriðið hefur síðan
orðið þyngra á metunum og í öldu-
rótinu hefur hún misst sjónar af
því fyrra. Árangurinn er síðan sá,
að hún hefur skaðað þá, sem síst
skyldi, nefnilega þá, sem þurfa að
afla sér húsnæðis.
Tjónið
í grein minni leiddi ég að því
rök, að Alþýðuflokkurinn hefði
skaðað þá, sem nú þurfa að afla
sér húsnæðis.
Því miður er það að verða ljóst,
að málflutningur Alþýðuflokksins,
svo óábyrgur sem hann er, miðast
við stundarhagsmuni flokksins en
lætur hagsmuni húsbyggjenda og
íbúðakaupenda lönd og leið.
1. Hræðsluáróður og upphlaup Al-
þýðuflokksins um að húsnæðiskerf
ið sé hrunið hafa skapað ótta og
óöryggi hjá þeim, sem treysta þurfa
á kerfíð.
Flokkurinn hefur þannig magnað
upp vanlíðan og áhyggjur hjá fjölda
ijölskyldna, algjörlega að ástæðu-
lausu, en eingöngu til að skara eld
að eigin köku í komandi kosningum.
2. Til þess að magna þennan ótta
og reyna að valda sem mestu öng-
þveiti hefur flokkurinn birt og
auglýst upp fráleita útreikninga
sína um ijárskort og biðtíma.
Við þessa útreikninga er reynt
að taka sem minnst tillit til heil-
brigðrar skynsemi og eðli þeirra
talna, sem um er að ræða. Tiigang-
urinn helgar meðalið.
3. Síðan krefst Alþýðuflokkurinn
þess, sem bjargvættur fólksins, að
þegar í stað verði veitt 1,7 milljörð-
um króna til Byggingarsjóðs ríkis-
ins í viðbót við þá 4,5 milljarða, sem
sjóðurinn hefur til ráðstöfunar, án
nokkurs tillits til þess, hvaða afleið-
ingar þetta kynni að hafa.
Jafnframt krefst flokkurinn 8
milljarða í sjóðinn á næsta ári.
Líklega gerir frú Jóhanna sér
enga grein fyrir hvað hún er að
tala um. Eftirspurnaraldan, sem
af þessu hlytist, mundi skaða
Guðrún Þorsteinsdóttir, söng-
kona, hafði samband við mig og
benti mér á, að Ámi Kristjánsson
en ekki Gerald Moore hefði annast
undirleik er Dietrich Fischer-Diesk-
au söng Vetrarferðina eftir Schu-
bert í Reykjavík árið 1953.
Satt bezt að segja hafði ég ekki
sjálfur tekið eftir villunni fyrr, en
hefði þó átt að vita betur, þar eð
myndin af Áma Kristjánssyni og
Dietrich Fischer-Dieskau á sviðinu
í Austurbæjarbíói varð ljóslifandi í
huga mér um leið og Guðrún benti
mér á hið rétta í málinu.
Rangminni mitt má eflaust rekja
til þess, að ég heyrði Dietrich Fisch-
er-Dieskau alloft syngja Vetrar-
ferðina á erlendri gmnd og þá nær
undantekningarlaust við undirleik
Geralds Moore. Ég tel víst, að það
sé það, sem hefur villt mér sýn,
enda var lítill tími til stefnu, þegar
ég tók að mér að skrifa grein um
fólkið og þjóðfélagið gífurlega.
En málflutningurinn kann að afla
Alþýðuflokknum einhvers fylgis í
næstkomandi kosningum og líklega
er það hér aðalatriðið.
4. Alþýðuflokkurinn hefur með
málflutningi sínum auglýst upp
verðsprengingu á fasteignamark-
aði.
Allur málflutningur flokksins ýtir
undir verðhækkanir. Þeir, sem hafa
að undanfömu orðið fómarlömb
slíkra verðhækkana, geta þakkað
Alþýðuflokknum að vemlegu leyti.
Verst er, að þessar hækkanir
hafa auðvitað bitnað mest á þeim,
sem síst skyldi.
En það skiptir Alþýðuflokkinn
ekki máli, ef atkvæðin skila sér.
Það er raunalegt fyrir Jóhönnu
að leika svona stórt hlutverk í þess-
um ljóta leik.
Með þessu er Alþýðuflokkurinn
að breyta ágætu starfl verkalýðs-
samtakanna til tjóns fyrir þá, sem
minnst mega sín í þjóðfélaginu.
Af hverju þessi
gagnrýni nú?
Af þessu upphlaupi Alþýðu-
flokksins gætu menn ráðið, að
ekkert hafi verið gert í húsnæðis-
málum og því sé allt í þroti. En lítum
á málið.
Auðveldast er að rekja þróunina
ár fýrir ár, í tíð núverandi húsnæðis-
málaráðherra.
Árið 1983
Árið 1983 tók núverandi ríkis-
stjóm við völdum.
1) í september 1983 ákvað ríkis-
stjómin að hækka lán Byggingar-
sjóðs ríkisins um 50% frá 1. jan.
1984. Lánshlutfallið hækkaði úr
19,4% upp í 29,1% af kostnaðar-
verði staðalíbúðar.
Menn mega ekki gleyma því, að
þegar Alexander Stefánsson tók við
stafl félagsmálaráðherra, námu
lánin aðeins 19,4% af kostnaðar-
verði staðalíbúðar.
2) Viðbótarlán. Jafnframt var
samþykkt afturvirk hækkun 50%
allra lána frá árinu 1981.
Samtals vom veitt 4.884 slík við-
bótarlán.
Árið 1984
1) í maí 1984 vom samþykkt ný
lög um Húsnæðisstofnun ríkisins,
þar sem lánstími lána til byggingar
á nýjum íbúðum var lengdur úr 26
ámm í 31 ár og lánstími lána til
kaupa á eldra húsnæði úr 16 ámm
í 21 ár.
Jafnframt var tekið upp það ný-
mæli að lánin yrðu afborganalaus
í 2 ár og gjalddagar 4 á ári.
Vetrarferð Schuberts, sem birtist í
Morgunblaðinu 13. mars síðastlið-
inn. En mér þykir fyrir því að hafa
farið með rangt mál og enn meira
fyrir hinu, að málið snertir vin minn
og velgjörðarmann, Áma Kristjáns-
son. Vil ég því biðja hann velvirð-
ingar á mistökunum. Ámi
Kristjánsson hefur sennilega mótað
tónlistarsmekk minn og afstöðu til
tónlistarinnar meira en nokkur ann-
ar íslenzkur tónlistarmaður að
öllum ólöstuðum. Fyrir það er ég
honum eilíflega þakklátur og fyrir
það er hann síðasti maður, sem ég
vildi kasta rýrð á. Og samvinna
hans við Fischer-Dieskau var eftir-
minnilegur listviðburður.
Og Guðrúnu Þorsteinsdóttur vil
ég þakka fyrir að benda mér á
mistökin og gefa mér þar með tæki-
færi til leiðréttingar.
Halldór Hansen
Bundið var í Iög, að framlag ríkis-
ins til Byggingarsjóðs ríkisins skuli
vera 40% af áætluðu útlánafé.
2) Lög voru sett, er heimiluðu nið-
urfellingu stimpilgjalda af skuld-
breytingalánum.
3) Húsnæðismálastofnun jók heild-
arútlán sín um 46% að raungildi
miðað við árið 1983.
Árið 1985
1) Greiðsluerfiðleikalán. Sér-
stakur lánaflokkur var stofnaður
vegna greiðsluerflðleika. Veitt voru
1.897 lán vegna greiðsluerfíðleika.
Hér er auðvitað um að ræða
greiðsluerflðleika vegna misgengis
lánskjaravísitölu og kaupgjalds.
Reyndar átti Alþýðuflokkurinn
fyrstur hugmynd að slíku misvægi
með frumvarpi, er gerði ráð fyrir
fullri verðtryggingu flárskuldbind-
inga, en kaupgjald fylgdi aðeins að
hluta.
2) Ráðgjafarstöð var sett á fót við
Húsnæðisstofnun.
3) Greiðslujöfnun. Lög voru sam-
þykkt, er hindra aukna greiðslu-
byrði vegna lána, ef misgengi
verður milli launa og lánskjaravísi-
tölu.
4) Lög voru sett um skattafslátt
vegna húsnæðisspamaðarreikn-
inga.
5) Utlán jukust um 3,4% að raun-
gildi frá 1984.
Árið 1986
1) Nýtt húsnæðislánakerfl tók gildi
með samræmdri þátttöku lífeyris-
sjóða.
Lánstími bæði vegna nýbygginga
og kaupa á eldri íbúðum var lengd-
ur í 40 ár.
Lán nema nú allt að 70% af bygg-
ingarkostnaði eða kaupverði íbúðar.
Lán eru því allt að þrefalt hærri
en áður.
Hrein bylting varð í framhaldi
af samþykktum ríkisstjómar vegna
kjarasamninganna í febrúar.
*
Utlán Byggingar-
sjóðs ríkisins
Rétt er að líta aðeins á útlánatöl-
ur sjóðsins yfir nokkurt tímabil.
Millj. kr. % af þjóðarf ramleiðslu
1980 216 1,6
1981 287 1,4
1982 393 1,3
1983 692 1,3
1984 1552 2,3
1985 2462 2,8
1986 2844 2.1
1987 4482 2,9 áætlað
Fjöldi umsókna
Fjöldi lána veitt vegna nýbygg-
inga og kaupa á eldra húsnæði
hefur verið sem hér segir:
1980 3709
1981 3255
1982 3314
1983 2982
1984 3594
1985 3360
Síðustu 4 mánuði 1986 vom
umsóknir hins vegar 4.260. Það er
því stökkbreyting í fjölda lánsum-
sókna við gildistöku nýju laganna.
Eðli umsóknanna
Hver skyldi nú vera skýringin á
þessum mikla §ölda umsókna? Jú,
breyting hefur orðið á því, hvenær
menn sækja um lán.
a) Samkvæmt gömlu lögunum
gátu menn ekki sótt um lán til
nýbyggingar fyrr en þeir höfðu
fengið lóð og látið teikna og ekki
sótt um lán til kaupa á eldra hús-
næði fyrr en kaupsamningur lá
fyrir.
b) Nú sækja menn um án þess að
hafa lóð eða kaupsamning.
Nú fá menn lánsloforð, þótt
hvorki lóð eða kaupsamningur liggi
fyrir.
Augljóst er því, að nú verður að
ggja allt annan skilning í orðin
msókn" og „biðtími".
Aðeins 40% þessara 4.260 um-
sókna, sem bárust á tímabilinu
sept.—des. 1986, hafa lóð eða
kaupsamning. 60% hafa hvorugt.
Guðmundur G. Þórarinsson
„Þau eru súr, sagði ref-
urinn um vínberin, sem
hann náði ekki. Svipað
virðist vera um Al-
þýðuflokkinn. Þegar
litið er á þá byltingu,
sem núverandi ríkis-
stjórn hefur gert í
húsnæðismálum með
samvinnu við aðila
vinnumarkaðarins, er
tæpast nema ein skýr-
ing á upphlaupi Al-
þýðuflokksins. Þessi
flokkur átti lítinn þátt
í þessum úrbótum.“
Þau eru súr
Þau eru súr, sagði refurinn um
vínberin, sem hann náði ekki. Svip-
að virðist vera um Alþýðuflokkinn.
Þegar litið er á þá byltingu, sem
núverandi ríkisstjóm hefur gert í
húsnæðismálum með samvinnu við
aðila vinnumarkaðarins, er tæpast
nema ein skýring á upphlaupi Al-
þýðuflokksins. Þessi flokkur átti
lítinn þátt í þessum úrbótum. Hann
getur ekki hælt sér af þessum fram-
förum. Honum fer því sem refnum,
sem sagði: „Þau eru súr.“
Garður:
Garði.
LITLA leikfélag^ið frumsýnir í
kvöld í Samkomuhúsinu Blessað
barnalán eftir Kjartan Ragnars-
son. Leikrit þetta er ærslaleikur
og að sögn leikhúsmanna ágæt
skemmtun fyrir alla fjölskyld-
una. Leikritið er í fjórum þáttum
og er Hulda Ólafsdóttir leikhús-
fræðingur leikstjóri sýningarinn-
ar.
Leikarar í þessu verki eru 11 og
með helstu hlutverk fara Þómý
Jóhannsdóttir, Ingimundur Magn-
llmmæli
í umræðum í útvarpi sagði Sig-
urður Guðmundsson, forstjóri
Húsnæðisstofnunar ríkisins, eitt-
hvað á þá leið, að nú væri
húsnæðislánakerfið orðið sam-
bærilegt við það besta í nálægum
ríkjum.
Sigurður er fyrrverandi borgar-
fulltrúi Alþýðuflokksins og verður
ekki sakaður um að segja þetta til
varnar ríkisstjóminni eða Fram-
sóknarflokknum.
í umræðum á Alþingi sagði
Guðm. J. Guðmundsson, þingmaður
Alþýðubandalagsins og forystu-
maður í verkalýðshreyfíngunni:
„Ég held að það hafi verið allt
of mikið af gífuryrðum og fullyrð-
ingum um að allt sé hrunið, allt sé
ónýtt og allt sé í ólestri. Það er
mörgu áfátt ennþá, en það hefur
þó aldrei staðið betur en í dag.
í sömu umræðu sagði Guðmund-
ur J.: „Húsnæðisstofnun hefur
aldrei haft meira fé handa á
milli en hún hefur nú.
Ekki verður Guðmundur J. sak-
aður um að segja þetta til að verja
ríkisstjómina eða Framsóknar-
flokkinn.
Niðurstaðan
Auðvitað er það rétt, sem Guð-
mundur J. segir: „Mörgu er áfátt
um þá.“
Þar þarf um að bæta. Alexander
Stefánsson hefur þegar unnið að
ýmsum endurbótum og því starfi
verður að halda áfram.
Menn töldu, að með þessari bylt-
ingu hjá Byggingarsjóði ríkisins,
yrði minni þörf fyrir félagslegu
byggingamar. Ef það reynist ekki
vera, þarf næsta stórátak að vera
á því sviði.
En niðurstaðan af upphlaupi Al-
þýðuflokksins verður í fáum orðum
þessi:
1. Alþýðuflokkurinn hefur með
upphlaupi sínu magnað verðspreng-
ingu á fasteignamarkaði, þ.e. aukið
verðhækkanir umfram það, sem
ella hefði orðið. Með þessu hefur
hann skaðað launafólk og mest þá,
er síst skyldi.
Hér er um að ræða alvarlegt
dæmi um ábyrgðarlausan málflutn-
ing.
Illa held ég að Alþýðuflokkurinn
verði borgunarmaður til að bæta
þessu fólki tjónið.
2. Þversagnir, rangar forsendur og
þar af leiðandi rangir útreikningar
flokksins munu sjálfsagt gleymast,
þegar frá líður, eða einungis verða
minnst sem eins af mörgum ábyrgð-
arlausum upphlaupum þessa flokks.
3. Atkvæðaávinningur flokksins af
þessum fráleitu atkvæðaveiðum
verður sjálfsagt lítill, ef fólk kynnir
sér málin og vonandi neikvæður,
ef eitthvað er til í þeim málshætti
að svo uppskeri menn sem þeir sái.
Höfundur er verkfræðingur og
skipar 1. sæti lista Framsóknar-
flokksins í Reykja vík.
ússon og Anna María Guðmunds-
dóttir. Búninga hafa Sigríður
Halldórsdóttir, Anna María Guð-
mundsdottir og Guðný Helga
Jóhannsdóttir hannað en leikmynd
er gerð í hópvinnu leikfélagsmanna.
Æfíngar á Blessuðu bamaláni
hófust um mánaðamótin janúar/
febrúar. Ekki verður farið með
sýninguna út fyrir byggðarlagið.
Leikritið er 18. verkefni Litla
leikfélagsins frá upphafí.
- Amór
Vetrarferðin
Blessað barna-
lán á fjalimar