Morgunblaðið - 20.03.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1987
Verkf öll og uppsagnir hjúkrunar-
fræðinga til umræðu á Alþingi:
Lausn kjaradeilunn-
ar verður að vera
á grundvelli laga
- sagði Þorsteinn Pálsson, fjármálaráðherra
- Neyðarástand skapast á spítulum ef upp-
sagnir taka gildi, sagði Guðrún Agnarsdóttir
Vigdís Finnbogadóttir slitur Alþingi síðdegis í gser. Morgunbiaðið/óiafurK. Magnússon
Þinglausnir í gær:
Oska þess að engin orð, sem
yðrast þarf, verði látin falla
sagði forseti fslands við þingslit
GUÐRÍJN Agnarsdóttir (Kl.-Rvk.)
kvaddi sér hljóðs utan dagskrár
í sameinuðu þingi í gær og gerði
að umtalsefni verkföll og upp-
sagnir háskólamenntaðra hjúk-
runarfræðinga. Hún Iagði áherslu
á, að þessar aðgerðir væru bundn-
ar við ríkisspitalana, þar sem laun
væru lægri en í boði væru annars
staðar.
Þingmaðurinn sagði, að neyðar-
ástand myndaðist á spítulum um
allt land þegar uppsagnimar tækju
gildi um næstu mánaðarmót, þar
sem margvísleg heilbrigðisþjónusta
væri eingöngu í boði á ríkisspítulun-
um. í því sambandi nefndi hún
móttöku oggreiningu blóðgjafa, sem
væri forsenda uppskurða á sjúkling-
um.
Guðrún sagði, að þann vanda, sem
skapaðist við uppsagnimar, væri
ekki hægt að Ieysa með því að ráða
íhlaupafólk til starfa. Hún beindi
þeirri fyrirspum til fjármálaráð-
herra, hvort ekkert ætti að aðhafast
í málinu. Þá spurði hún heilbrigðis-
ráðherra, hvaða áhrif ráðherra teldi
að það hefði á heilbrigðiskerfið, ef
ekki væri hægt að halda fólki þar í
starfi vegna slæmra kjara.
Þorsteinn Pálsson, fjármála-
ráðherra, sagði, að ný löggjöf um
samnings- og verkfallsrétt opinberra
starfsmanna hefði verið sett á Al-
þingi í vetur. Þessi löggjöf veitti
einstökum stéttarfélögum verkfalls-
rétt og þar með sömu aðstöðu og
stéttarfélög hefðu á almennum
vinnumarkaði. Það væri á gnind-
velli þessarar löggjafar, sem samn-
ingar færu fram af hálfu fjármála-
ráðuneytisins. Hann kvað ráðuneytið
kappkosta um, að leiða ágreininginn
við háskólamenntaða hjúkruna-
rfræðinga til lykta. A það bæri hins
vegar að líta, að á almennum vinnu-
markaði hefðu verið gerðir kjara-
samningar sem byggðir væru á
ákveðnum efnahagslegum forsend-
um. Ríkið væri aðili að þessum
samningum og hefði skuldbundið til
að virða grundvöll þeirra. Það sem
þegar hefði verið boðið væri sam-
bærilegt við þessa samninga og
þegar hefði náðst samkomulag um
kjaramál á þeim grundvelli við
nokkra hópa opinberra starfsmanna.
Það væri öllum ljóst, að þó fylgja
yrði meginlínum almennu samning-
anna væru aðstæður breytilegar hjá
einstökum félögum og taka yrði til-
lit til þess.
Ragnhildur Helgadóttir, heil-
brigðisráðherra, sagði, að svarið
við fyrirspurn Guðrúnar Agnars-
dóttur væri augljóst. Heilbrigði-
skerfíð gæti ekki gengið nema það
væri í höndum hæfra starfsmanna.
Því skipti það geysilega miklu máli
að leysa kjaradeiluna og búa þeim
viðunandi kjör. Ráðherra sagði, að
það væri staðreynd að mikill launa-
munur væri milli heilbrigðisstétta
innbyrðis og þau mál yrði að taka
til athugunar á næstunni. En mestu
skipti, að kjör heilbrigðisstétta væru
með þeim hætti að þau löðuðu fólk
til starfa, og í sjálfii sér væri hér
um að ræða heillandi og gefandi
störf, þótt erfið væru.
Steingrímur J. Sigfússon (Abl.-
Ne.) sagði, að málið snerist annars
vegar um yfirvofandi verkföll og
hins vegar uppsagnir sem tækju gildi
1. apríl n.k. Horfur væru á því að
Ijöldi hæfra starfsmanna hyrfi á
brott endanlega og mikilvægt væri
að gera sér grein fyrir því hvílíkt
tjón það yrði ef sú yrði reyndin.
Menntað fólk með langa starfsþjálf-
un yrði ekki leyst af hólmi með
íhlaupafólki. Þingmaðurinn taldi við-
brögð ríkisvaldsins einkennast af
miklu andvaraleysi. Gerbreyta þyrfti
um stefnu í launamálum heilbrigðis-
stétta, ella kæmi að því að heilbrigð-
isþjónustan stæðist ekki þær
gæðakröfur sem gerðar væru og
gera bæri til hennar.
Jón Baldvin Hannibalsson (A.-
Rvk.) sagði, að menn stæðu ekki
aðeins frammi fyrir því að 140 há-
skólamenntaðir hjúkrunarfræðingar
væru að hætta störfum, heldur einn-
ig 200 sjúkraliðar. Verkfall kennara
lamaði skólastarf þriðja árið í röð
og allt hefði þetta mikil áhrif á opin-
bera þjónustu. Hann taldi það
þversögn, að á sama tíma og ríkið
væri stærsti vinnuveitandinn væri
það versti vinnuveitandinn. Þá væri
það þversögn að góðæri ríkti en
samt væri gífurlegur halli á ríkis-
búskapnum. Taka yrði allan ríkis-
reksturinn til endurskoðunar og
þingmenn yrðu að gera upp hug sinn
um það, hvaða verkefni ríkið ætti
að annast og hver ekki. Hann taldi,
að það væri ekki verk ríkisins að
greiða niður hallarekstur opinberra
fyrirtækja eða sjá um rekstur þjón-
ustufyrirtækja atvinnuveganna. Það
ætti þess í stað að einbeita sér að
því að treysta undirstöður velferð-
arríkisins.
Guðrún Agnarsdóttir (Kl.-Rvk.)
taldi svör Qármálaráðherra ófull-
nægjandi. Hún sagði, að hann virtist
ekki hafa gert sér grein fyrir því
hvemig mál væru vaxin. Það væru
ekki aðeins verkföll, sem ástæða
væri til að hafa áhyggjur af, heldur
uppsagnir, sem legið hefðu fyrir 1.
október 1986, áður en hin nýju lög
um opinbera starfsmenn voru sam-
þykkt. Þingmaðurinn taldi, að koma
þyrfti fram, hvað fjármálaráðherra
ætlaði að gera þegar uppsagnimir
tækju gildi. Hvemig ætti þá að
standa að þjónustu við sjúkt fólk á
spítulunum?
Þorsteinn Pálsson, fjármála-
ráðherra, ítrekaði fyrri ummæli sín,
þess efnis að öll afskipti flármála-
ráðuneytisins af kjaramálum opin-
berra starfsmanna færu fram á
grundvelli laga frá Alþingi. Það hefði
verið mikil réttarbót, þegar hin nýju
lög um samnings- og verkfallsrétt
opinberra starfsmanna tóku gildi og
þá hefðu þeir öðlast sama rétt og
verkafólk á almennum vinnumark-
aði. Þegar það gerðist, að opinberar
starfsmenn reyndu að knýja á um
lausn kjaramála með uppsögnum
hefði Qármálaráðuneytið ekki með
það að gera.
Fjármálaráðherra sagði að lokum,
að hann myndi beita sér fyrir lausn
kjaradeilunnar án þess að brotið
yrði gegn hinni almennu stefnu í
launamálum.
FIMM frumvörp urðu að lögum
á fundi neðri deildar Alþingis
síðdegis í gær. Þetta var síðasti
fundur deildarinnar fyrir kosn-
ingar.
Frumvörpin, sem hér um ræðir,
eru um Vísinda- og rannsoknaráð,
póst og símamál, eftirlit með skip-
um, framleiðslu og sölu á búvörum
og fólksflutninga með langferðabif-
reiðum.
Á fundi sameinaðs þings í gær
voru samþykktar tvær þingsálykt-
Forseti íslands, Vigdís Finn-
bogadóttir, sleit 109. Iöggjafar-
þingi íslendinga, siðasta þingi
kjörtimabilsins, i gær. Hún lét
þá ósk i ljós í þingslitaávarpi, að
á komandi vikurn kosningabar-
áttu yrðu engin orð látin falla,
sem yðrast þurfi. Við verðum að
virða skoðanir hvers annars,
sagði forsetinn, til þess að geta
lifað saman í sátt og samlyndi
og varðveitt hið dýrmæta lýð-
ræði.
Ný umferðarlög og ný orlofslög
vóru samþykktí efri deild Alþingis
í gær. Breytingartillaga við um-
ferðarlögin, þessefnis, að taka
aftur inn í frumvarpið ákvæði um
nýtt skráningar- og númerakerfi
(sem neðri deild felldi út úr þvi)
var tekin aftur, til að tefla ekki
afgreiðslu málsins i tvisýnu á
síðasta starfsdegi þingsins, að
sögn flutningsmanns.
Efri deildarþingmenn létu hins-
vegar þung orð falla í garð sam-
þingmanna sinna í neðri deild - og
hétu því að taka málið upp að hausti
á nýju þingi, enda ráðrúm til, þar
eð gildistaka laganna væri ekki fyrr
en á árinu 1988.
Neðri deildarmenn fluttu um 40
breytingartillögur við stjómarfrum-
varp til umferðarlaga, eftir að efri
unartillögur. Önnur er um lífeyris-
réttindi þeirra sem sinna heimilis-
og umönnunarstörfum og hin varð-
ar fræðslu um kynferðismál. Fyrri
tillagan, sem samþykkt var, var
breytingartillaga félagsmálanefnd-
ar við tillögu frá Jóhönnu Sigurð-
ardóttur og Kolbrúnu Jónsdóttur
um lífeyrisréttindi heimavinnandi
fólks. Mælti Gunnar G. Schram
(S.-Rn.) fyrir tillögunni og lýsti
ánægju með að samstaða hefði te-
kist um málið. Áþekk tillaga hans
Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
forseti Sameinaðs þings, gat þess
að alls hefðu 213 fundir verið haldn-
ir á þessu þingi, sem staðið hefði
frá 10. október tii 20. desember
1986 og frá 13. janúar til 19. marz
1987, alls 138 daga, mánuði skem-
ur en síðast þing þar á undan.
91 stjómarfrumvarp og 64 þing-
mannafrumvörp vóru lögð fram. 71
stjómarfrumvarp og 7 þingmanna-
frumvörp vóru afgreidd sem lög.
Eitt frumvarp var dregið til baka,
deild hafði afgreitt málið frá sér.
Af þeim sökum gekk það aftur til
efri deildar í gær, á síðasta starfs-
degi þingsins.
Karl Steinar Guðnason (A-Rn.)
lagði fram breytingartillögu, þess-
efnis, að taka aftur inn í frumvarpið
ákvæði um nýtt skráningar- og núm-
erakerfí bifreiða, þ.e. að hverfa frá
svæðisbundinni skráningu og að
landið allt yrði eitt skráningarsvæði.
Hann tók hinsvegar breytingartillög-
una síðan til baka.
Þingmenn efri deildar, sem til
máls tóku, vóm sammála um, að
breytingar neðri deildar á frum-
varpinu (að ákvæðum um notkun
bílljósa allan sólarhringinn uandan-
skildum) væra til hins verra, ekki
sízt sú að halda fast við gamla
bílnúmerakerfið.
var því ekki tekin á dagskrá.
Ályktunin um kynferðismál
hljóðar svo eftir breytingu sem sam-
staða var um að gera á henni:
„Alþingi ályktar að fela heilbrigðis-
ráðherra að efla verulega fræðslu
um kynferðismál meðal almennings
með það að meginmarkmiði að
koma í veg fyrir ótímabærar þung-
anir og hindra útbreiðslu sjúkdóma.
Sérstök áhersla skal lögð á að upp-
lýsa fólk á aldrinum 15-19 ára um
kynlíf og getnaðarvamir."
einu vísað til ríkisstjómar, eitt af-
greitt með rökstuddri dagskrá. 74
fumvörpu urðu ekki útrædd.
Af 113 tillögum til þingsályktun-
ar vóm 28 afgreiddar sem ályktanir
Alþingis, 4 vísað til ríkisstjómar,
81 hlutu ekki afgreiðslu.
Fyrirspumir til ráðherra urðu
143. Allar vóm þær ræddar eða
svarað skriflega nema 7.
Mál til meðferðar í þinginu vóm
435, þar af 248 afgreidd. Tala
prentaðra þingskjala var 1096.
Jón Kristjánsson (F.Al.) taldi
fastheldni neðri deildar við gamla
númerakerfíð hégómamál, sem yki
almenningi fyrirhöfn og kostnað og
viðhéldi biðröðum inn við Ártúns-
höfða (Bifreiðaeftirlit ríkisins).
Hann vitnaði til söngs Jóns og
Jónasar Ámasonar Múla:
„Viljir þú ná í heiminum hátt/
hafa þú verður númer lágt/ opnar
þá standa upp á gátt/ auðnunnar
dyr í hveri átt,/ veraldargengið vax-
andi fer/ því nær sem núllinu númer
þitt er“.
Helgi Seljan(Abl.-AL), Eiður
Guðnason (A.-Vl.), Karl Steinar
Guðnason (Á.-Rn.) og Salome Þor-
kelsdóttir (S.-Rn) tóku í sarria streng.
Hagkvænis- og skynsemisstjónarmið
hafi ráðið afstöðu efri deildar, hé-
gómaskapurinn fastheldni þeirrar
neðri á dýrt og úrelt númerakerfi.
Salome sagði megintilgang nýrra
umferðarlaga eiga að vera að auka
umferðaröryggi og efla fyrirbyggj-
andi aðgerðir gegn umferðarslysum,
sem væm allt of mörg. Hún fagnaði
breyttingu neðri deildar, þessefnis,
að bílljós skuli loga meðam bíll er í
notkun, en taldi flestar aðrar breyt-
ingar þingdeildarinnar til hins verra.
Sá rauði þráður var í máli allra
ræðumanna að fmmvarpið væri gall-
að, eins og það kæmi nú frá neðri
deild. Breytingartillögur, á síðasta
starfsdegi þings, gætu hinsvegar
teflt framgangi frumvarpsins í
tvísýnu. Ráðrúm væri til að taka
málið upp að hausti og koma fram
leiðréttingum áður en kæmi til gildi-
stöku laganna 1988. Þessvegna væri
kyrtt látið liggja nú. „Sá vægir sem
vitið hefur meira", sagði Salome.
Framvarpið eins og það kom frá
neðri deild var síðan samþykkt með
18 samhjóða atkvæðum.
Alþingi:
Fimm lög í neðri deild
Ályktun um aukna kynferðisfræðslu samþykkt
Umferðarlög og Orlofslög:
„ Viljir þú ná 1 heiminum hátt,
hafa þú verður númer lágt“
Deilur milli þingdeilda um númerakerfi bifreiða