Morgunblaðið - 20.03.1987, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. MARZ 1987

Undir stiömum á
tf
Wahibasöndum

Morguninn eftir komu litlir bedúínakrakkar i heimsókn
Heidi mallaði pylsur
VIÐ Heidi komum dasaðar niður
að „búðunum" eftir göngu og
klifur um sandöldur, upp og nið-
ur sandhóla og sandgryfjur.
Stundum settumst við niður og
blésum mæðinni og hún benti
mér á hríslur eða plöntuanga,
sem lágu, að því er virtust dauð-
ar ofan á sandinum. Hún sýndi
mér, að rætumar lægju niður i
sandinn og öll þessi tré, sem virt-
ust dáin, væru lifandi. Þau liggja
þarna og láta lítið fara fyrir sér,
en næturrakanum, kannski bara
örfáum dropum.safna þau niður
til sín og halda þannig i sér lifinu.
Klók tré þar. Hvarvetna í þessari
mörk var líf, það var bara að
vita og kunna að finna það.
Ali bflstjóri hafði breitt úr tepp-
inu sínu. Sat þar hreyfingarlaus,
eins og guru. Ég lýsti hrifningu
minni mörgum orðum, Heidi skim-
aði í kringum sig til að vita hvort
sæist til Chris eða Tim, sem voru
að leita að nýjum leiðum lengra, inn
á sandana. Uppi á efstu sandöl-
dunni grillti í hirðmálara súltansins
Chester Williams og konuna hans.
„Er þetta ekki bara dægilegt" sagði
ég uppnumin við Ali og fékk náðar-
samlegast að tylia mér á teppið.
Hann horfði á mig, svipbrigðalaus.
„Líttu á himininn. Bráðum stormur.
Verður þá gaman, ha?“ Sólin virtist
enn hátt á lofti, ég horfði á skýin
Alis og fannst þau sakleysisleg. Það
var langt í myrkur enn. Ég ákvað
að láta tal Alis sem vind um eyru
þjóta og mændi niður í bedúína-
byggðina langt fyrir neðan. Gaman
væri að bregða sér þangað á morg-
un. Eða kannski núna meðan sólin
væri enn á lofti.
En svo fóru hinir félagamir að
tínast niður og það var ákveðið að
fara að undirbúa langþráðan máls-
verð, meðan birtu nyti. Tim og
Chris fóru að hlaða bálköst. Við
kvenfólkið drösluðum kæliboxunum
út úr jeppunum.Mikið hlökkuðum
við til að snæða þama í hlýjum
sandinum, eftir langar göngur um
erfiðar sandöldur.
Wahibasandauðnin í Óman er
vísindamönnum mikið rannsóknar-
efni. Meðal annars vegna þess hver
stærð hennar er, eða öllu heldur
smæð. Hún er að flatarmáli um
fímmtán þúsund ferkílómetrar,
álíka að stærð og Quatar. Eða
Wales. Lífríki sandsins verður því
auðveldara að rannsaka en í eyði-
mörkum, sem eiga sér nánast
hvorgi endi né upphaf.
Undanfarið hafa vísindamenn frá
mörgum löndum unnið í Wahiba og
þeir hafa meðal annars komizt að
þeirri niðurstöðu, að hvorki meira
né minna en hundrað og þrjátíu
plöntutegundir lifa í sandinum. Mér
skilst, það sé um það bil íjórum
sinnum meira en þeir höfðu reiknað
með, þegar rannsóknimar hófust.
Flestar þessara jurta hegða sér eins
og líflausu trén, sem Heidi hafði
bent mér á. Og það er með ólíkind-
um, hversu Iítinn raka eyðimerkur-
gróðurinn þarf til að þrífast.
En það eru ekki bara plöntur og
skorkvikindi, pöddur og sporðdrek-
ar, sem búa í sandinum. Þar hafast
við refír með sérstæð lafandi eyru,
stöku sinnum sjást úlfar á kreiki,
sjaldgæfar móngúsir með hvíta rófu
og fjöldinn allur af gazellum er á
söndunum.Þótt við sæjum ekki eina
einustu. Fýrir utan það sér mörkin
um fímmtán þúsund geitum fyrir
fæðu og fímmtán hundruð úlföld-
um.
í jöðrum Wahiba eru bedúína-
byggðir.Wahibabedúínamir munu
vera um þijú þúsund talsins. Þeir
hafa hafzt þama við kynslóð fram
af kynslóð. Færa sig til, þegar fer
að grænka á heimaslóð eða eftir
rigningu. Til að landið nái að jafna
sig. Því að bedúínar flakka ekki um,
bara út í biáinn. Allar þeirra ferðir
eru skipulagðar og ákveðnar eftir
vissum reglum. Eða lífsmynstri.
Ég hafði hitt þau Heidi og Chris
Bael nokkmm kvöldum áður, þegar
okkur var nokkrum boðið á ómanskt
heimili, eftir að ég hafði skemmt
mér við að fara á málverkasýningu
með nokkrum ómönskum kunningj-
um. Heidi er einn af sérfræðingun-
um um lífríki Wahiba og þau, ásamt
fleirum vinna nú að undirbúningí
alþjóðlegrar ráðstefnu um Wahiba,
sem verður í Múskat í næsta mán-
uði.Þangað koma allir þessir
vísindamenn, sem hafa verið áður
við vinnu á söndunum og hafa upp
á síðkastið verið að gera sínar loka-
skýrslur. Eftir ráðstefnuna verður
svo ákveðið, hver verða næstu
Af sandinum
t