Morgunblaðið - 25.03.1987, Blaðsíða 52

52
MÖRGÚNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. MARZ
Minning:
Skúli Þórðarson
forstöðumaður
Fæddur 10. september 1917
Dáinn 16. mars 1987
Margs er að minnast er góður
vinur er kvaddur. Með fáeinum orð-
um viljum við systkinin kveðja vin
okkar Skúla.
Frá því að við vorum börn hafa
hann og hans yndislega kona, Erla,
verið tiyggir og kærkomnir heimil-
isvinir, en Skúli og faðir okkar voru
æskuvinir. Við tókum strax miklu
ástfóstri við Erlu og Skúla en hin
síðari ár voru þau hjónin okkar vin-
ir ekki síður en vinir foreldra okkar.
í þeim samskiptum var orðið „kyn-
slóðabil" ekki til.
Margir voru bíltúramir um helg-
ar sem fjölskyldumar fóm í saman
út úr bænum og var þá oft brugðið
á leik, en minnisstæðust er hring-
ferðin með ms. Esju. Sú ferð fyrir
okkur þá var álíka og utanlandsferð
fyrir böm í dag. Þar nutum við leið-
sagnar hinna fullorðnu sem voru
ósparir á að fræða okkur.
Eftir að Erla og Skúli fluttu að
Kombrekkum varð samgangur ekki
eins mikill og áður. Ófáar urðu þó
•ferðimar austur, enda okkur alltaf
tekið opnum örmum. Við merkisat-
burði innan fjölskyldu okkar vom
þau alltaf sjálfsögð og létu sig þá
ekki muna um að koma í bæinn.
Seint mun gleymast hlýtt og
sérstakt handtak Skúla og brosið
sem náði svo vel til augnanna. Allt
viðmót hans var svo elskulegt og
framkoma einstaklega hlýleg, enda
teljum við okkur ríkari af því að
hafa fengið að kynnast honum.
Minning:
Fæddur 3. september 1906
Dáinn 14. mars 1987
Einar Bogi Gíslason, Amfirðing-
urinn, sem kvaddi heiminn 14.
mars sl. og jarðsettur verður í dag,
var jafnan kenndur í heimahögum
við Fífustaði, þar sem hann bjó
lengst við rausn og skömngsskap.
Hann var þekktur af snerpu og
dugnaði, snyrtimennsku í búskap-
arháttum, ljúfmennsku í framkomu
og hafði menningarlegt viðhorf til
allra hluta.
Engan mann kann ég fremur að
nefna sem heilsteyptan fulltrúa fyr-
ir það besta í þjóðlífi okkar en hann
var og fáa hef ég þekkt jafn vand-
aða til orðs og æðis en þennan
mæta mann.
Allt frá landnámstíð hefur fólk,
þekkt af atorku, menntun og ann-
arri fyrirmennsku, kjörið sér búsetu
í Amarfirði. Þar em gjöful fiskimið
og landkostir góðir. Miðað við at-
vinnuhætti og kröfur um búsetu-
skilyrði nú er héraðið afskekkt, en
að dómi okkar, sem ólumst þar
upp, var það sérlega guðs útvalið
athvarf góðs fólks, sem bjó þar við
menningarlíf. Þess vegna er því
þannig farið, að viðkvæmur streng-
ur brestur í bijóstinu þegar fækkar
í þeim flokki, sem einkum setti svip
á sjálft lífsspilið þar í sveit.
Einar fæddist 3. september 1906
á Króki í Selárdal. Foreldrar hans
vom hjónin Ragnhildur Jensdóttir,
fædd 27.10. 1870, dáin 1. maí 1956
í Reykjavík, og Gísli Ámason, f.
7.5. 1854, d. 5.3. 1921 á Granda,
Ketildalahreppi. Foreldrar Ragn-
heiðar vom hjónin Sigríður Jónas-
dóttir og Jens Þorvaldsson, bæði
fædd í Hrafnseyrarsókn, en bjuggu
í Feigsdal, Ketildalahreppi. Foreldr-
ar Gísla vom hjónin Jóhanna
Dýpstu samúð sendum við öllum
ástvinum Skúla og biðjum Guð að
styrkja þá á sorgarstund.
„Far þú í friði,
ftíður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.“ (V.Briem)
Arndís, Hildur
og Ólafur Ágúst
Þegar ég frétti um andlát Skúla,
frænda míns, kom mér fyrst f hug
hin fagra spuming Davíðs Stefáns-
sonar:
„Hver á nú að blessa blóm og dýr
og bera fuglum gjafír út á hjamið?"
Miklum hluta ævi sinnar hefur
Skúli Þórðarson helgað líknarstörf-
um í þágu hinna ógæfusömu
samferðarmanna á lífsleiðinni.
Hann var í fjölda ára forstöðumað-
ur Gæsluheimilisins að Komabrekk-
um, í Gunnarsholti á Rangárvöllum,
og jafnframt framkvæmdastjóri fé-
lagasamtakanna Líknar (fanga-
hjálparinnar).
Maður kemur í manns stað. Að
minnsta kosti hef ég þá trú á ungu
kynslóðinni að hún bregðist ekki í
þessu hlutverki frekar en öðru, sem
henni mun á herðar lagt, jafnóðum
og hún tekur við af hinum eldri.
Það var ekki ætlun mín að rekja
hér einkamál eða persónulegan
æviferil Skúla. Það munu aðrir
gera, en ég vii með þessum fá-
brotnu orðum flytja þakkir mínar
og annarra fyrir hið mikilvæga hlut-
verk sem hann valdi sér á lífsleið-
inni. Hann var úrsmiður að iðn og
gerði við úr og sigurverk. Það var
Einarsdóttir prests Gíslasonar
grests á Selárdal og Gísli Ámason
Ámasonar Gíslasonar á Selárdal.
Ragnhildur var stórfríð kona og
fyrirmannleg í öllum háttum. Hjón-
in vom lík að öllu atgerfí og varð
margra bama auðið. Þau bjuggu
lengst af á Króki í Selárdal. Böm
þeirra sem komust upp til fullorð-
insára voru talin í aldursröð; Jens,
f. 1.7. 1890, bjó á Selárdal, d.
10.10. 1949. Jóhann Ámi, f. 24.11.
1892, sjómaður, drukknaði af tog-
araí febr. 1920, Þorvaldur, f. 13.11.
1894, dáinn 5.1. 1963, bjó á Hóli,
Ketildalahr., Sigríður, f. 25.4.1896,
d. 27.3. 1959, húsmóðir á Hóli
(tvíbýli), Ragnheiður, f. 30.6. 1897,
d. 15.9. 1979, húsfreyja á Melstað,
Selárdal, Amdís, f. 1.2. 1899, d.
11.4. 1906, Jónfríður, f. 18.10
1901, húsmóðir á Hrafnabjörgum,
Auðkúluhr. og í Reykjavík, Katrín
f. 7.5. 1903, húsfreyja á Bíldudal
og í Reykjavík, Ragnhildur, f. 3.12.
1904, húsfreyja í Hafnarfírði, Einar
Bogi, sem hér er minnst, og yngst-
ur systkinanna er Jón Guðbjartur,
fulltrúi í Reykjavík, f. 25.8. 1910.
Auk framantaldra fæddist þeim
hjónum tvö böm er létust nokkurra
mánaða gömul.
Sem sjá má af þessari upptaln-
ingu áttu foreldrar Einars fyrir
mikilli ómegð að sjá og þegar hjón-
in, Sigriður og Guðjón Amason,
föðurbróðir Einars, sem bjuggu í
Austmannsdal, buðust til að taka
hann til uppeldis og umönnunar,
en sjálf vom þau bamlaus fyrstu
búskaparár sín, var því tekið með
tregablöndnum fögnuði. Óhætt er
að segja, að Einar naut þar mikils
ástríkis, enda var heimilið bæði
menningarlegt og þekkt að öllu
góðu.
Ljúfmennið Guðjón var einn
þarfaverk, en hann sá brátt hversu
mikilvægara var, að gera við sigur-
verk í lífshlaupi meðbræðra sinna,
er farið höfðu úrskeiðis, og hann
skildi að bróðir er hver sá, sem þú
nærð til hjálpandi höndum. Þess-
vegna hlaut hið fyrra fagið að vílqa
fyrir hinu síðara.
„Sjaldan fellur eplið langt frá
eikinni." Skúli var yngstur 7 systk-
ina og einnar fósturdóttur hjónanna
Þórðar Bjamasonar, stórkaup-
manns frá Reykhólum, og konu
hans, Hansínu Linnet frá Hafnar-
firði. Bæði vom þau hjón samhent
við að mynda fagurt menningar-
heimili, þar sem rausn, góðvild og
list, sátu í fyrirúmi, enda hlutu
bömin alla þessa eiginleika að erfð-
um í ríkum mæli.
Skúli bar ekki velgjörðir sínar á
torg. Hann vann verk sín í kyrrþey,
en það er einmitt merki hins sanna
manndóms.
Eg var svo hamingjusamur að
kynnast þessu ágæta frændfólki
mínu í bemsku, þar sem hjónin tóku
mér sem einu af bamahópnum
sínum og mér fannst Hansína
helsti bókbindari í Firðinum og átti
vandað bókasafn. Auk þess að búa
snotru búi sóttu hann og menn
hans sjó af miklu kappi frá verstöð-
inni Hellu, sem er í landareigninni.
Þangað komu oft ungir menn hvað-
anæva að í ver vor og haust, og
Einar minntist þess stundum að
eitt vorið vom í skipshöfn fóstra
hans tveir karskir piltar, sem síðar
urðu einna þekktustu fiskifræðing-
ar okkar, þeir Ámi Friðriksson og
Þórður Þorbjamarson.
Hugur Einars beindist meira að
búyrkju en sjósókn, en annarra
kosta var ekki völ. Því lagði hann
leið sína í Hvanneyrarskóla og út-
skrifaðist búfræðingur vorið 1926.
Stuttu síðar, eða í maímánuði 1928,
kvæntist hann Vigdísi Andrésdótt-
ur, sem var ljósmóðir í hreppnum
og hefði líklega nú verið titluð
heilsugæslustjóri sveitarinnar. Hún
var hin glæsilegasta kona og flutti
með sér blæ menntunar og sið-
menningar í sveitina. Hún átti ættir
að rekja til Breiðafjarðar, f. 3.9.
1891 á Vaðli á Barðaströnd, en
ólst að mikiu leyti upp hjá séra
Þorvaldi Jakobssyni í Sauðlauksdal.
Þaðan fór hún suður til náms í
sínum fræðum. Eftir námið settist
hún að í Austmannsdal. Þar tók
hún til fósturs systurson sinn, Stef-
án Ó. Thoroddsen.
stundum sem önnur móðir mín.
Þess vegna er ljúft að geta látið
hugann reika til hinna björtu
bemskudaga, þegar lífið ennþá var
leikur og það skulum við þakka:
„Drottinn, vér þökkum þína miklu náð,
í þinni kærleikshönd er allt vort ráð.
Þökk fyrir leiðsögn þína’ um lífsins braut,
Ijós þitt, er skín í gegnum hveija þraut.
Þökk fyrir góðan vin, sem var oss kær,
vináttu’, er lífí dýrast gildi fær.
Þökk sé þér fyrir gengin gleðispor,
gæfurik minning fyllir hjörtu vor.
ÞökksérþérGuð. (Á.B.)
Agúst Böðvarsson
Það er með miklum söknuði sem
ég kveð hann Skúla, tengdaföður
minn, en jafnframt með þakklátum
huga. Ég er þakklát fyrir að hafa
fengið að kynnast honum og njóta
gæsku hans.
Nú þegar minningamar hrannast
upp em þær allar á einn veg, bjart-
ar og hlýjar. Því þannig var hann
Skúli tengdafaðir minn. Viðmót
hans var einstaklega hlýtt, öllum
leið vel í návist hans. Var hann því
alltaf kærkominn.
Ég veit að margar af fallegustu
minningum bamanna minna em
tengdar „afasveit". Það þurfti aldr-
ei stórhátíð til þess að farið væri
að heimsækja afa og Erlu á Kom-
brekkur. Það var hátíð að heim-
sækja þau.
Eftir að Skúli og Erla fluttu í
bæinn varð það að venju að hittast
í laugardagshádeginu heima hjá
þeim, borða saman og spjalla sam-
an. Slíkar stundir í erli dagsins em
dýrmætar. Fyrir þær er ég þakklát.
Hann Skúli tengdafaðir minn er
nú horfínn til vetrarbjartara lands.
Veröldin verður fátækari þegar
góðar manneskjur hverfa á braut.
Eftir standa þó ástvinir, sem em
ríkari af fögmm minningum. Megi
blessun Guðs fylgja þeim og létta
þeim harminn.
Blessuð sé minning hans.
Ella
Eftir giftinguna gekk Einar hon-
um í föðurstað í eiginlegri merkingu
og dvaldi Stefán hjá þeim til fullorð-
insára. Þau stuðluðu að menntun
hans, en hann gegndi nokkum tíma
kaupfélagsstjórastarfi á Bíldudal
og síðar bankastörfum hér í borg.
Einar og Vigdís byijuðu búskap
í Öskubrekku í Fífustaðadal vorið
1929, en vorið 1934 fluttu þau að
Fífustöðum, þann bæ em þau síðar
vom kennd við. Þau höfðu þá eign-
ast soninn Siguijón sem nú er
prestur á Kirkjubæjarklaustri, en
hann var þá á sjötta ári. Þeim varð
ekki fleiri bama auðið. Síðar á
ævinni tóku þau til uppeldis fóst-
urdætumar Rut Salómónsdóttur,
Kristjönu Kristmundsdóttur og
síðast dóttur hennar, Petrínu.
Sá sem þetta ritar var heimilis-
fastur og sambýlismaður þeirra
hjóna á unglingsámnum og getur
sannarlega borið, að Einar var þá
einna minnisstæðastur bóndi í Am-
arfirði á því tímabili. Bar margt til
þess. Maðurinn var sérlega vel af
guði gerður, fríður sýnum, léttur í
spori, karskur og þrekmikill, lund-
léttur og kíminn, trygglyndur og
góðviljaður. Fátítt var að sjá jafn-
vel hirt gripahús og í öllu snyrti-
legra búið en á búi Einars og ber
fátt meiri vott um menningarlegt
hugarfar.
I lok heimsstyijaldarinnar urðu
mjög róttækar breytingar á
mannlífi í Amarfirði sem víðar.
Uppflos komst í rótgrónar búskap-
arhefðir og svo fór einnig um aðra
atvinnuhætti. Einar og Vigdís
fylgdu stráumnum, fluttu frá Fífu-
stöðum 1944 að Bakka í sömu sveit
og síðar, 1947, til Bfldudals. Þaðan
lá svo leiðin til Reykjavíkur. Þar
byggði Einar sambýlishús ásamt
syni sínum Siguijóni, er þá var
kvæntur Jónu Þorsteinsdóttur
prests Kristjánssonar og Guðrúnar
Jónsdóttur. Séra Þorsteinn þjónaði
Sauðlauksdalsprestakalli í Patreks-
fírði er hann fórst með mb. Þormóði
veturinn 1943. Síðar keyptu hjónin
íbúð í Hvassaleiti 20 í Reykjavík
og undu hag sínum vel. Náið sam-
band var við fjölskyldu sonar og
fósturbarna. Yngsta fósturdóttirin,
Petrína, er giftist ung, lést skyndi-
Einar Bogi Gísla-
son - Minning
Þegar kveðja skal góðan vin
verður manni oftast tregt um
tungutak. Svo er það með mig nú,
er ég kveð mág minn og vin Skúla
Þórðarson.
Kynni okkar Skúla vom löng og
góð. Við vomm samstarfsmenn við
Vistheimilið í Gunnarholti um 10
ára skeið þar sem Skúli var for-
stöðumaður.
Skúli Þórðarson fæddist 10. sept-
ember 1917. Hann lést á heimili
sínu þann 16. mars sl.
Skúli var af hinni kunnu Reyk-
hólaætt, sonur hjónanna Hansínu
Linnet og Þórðar Bjamasonar.
Hann nam ungur úrsmíðaiðn og
vann við þá atvinnugrein um árabil.
í blóma lífsins veiktist Skúli af
berklum, eins og svo margir á þeim
ámm, og varð eftir það að dveljast
á sjúkrastofnunum langtímum sam-
an, einkum fyrstu ár veikindanna.
En Skúli var einstaklega vel af
Guði gerður, andlega sem líkam-
lega. Alltaf stóð hann upp úr
alvarlegum veikindum sem sigur-
vegari, hress og glaður og sigrar
'hans vom miklir og margir um
dagana.
Arið 1965 tók Skúli við starfi
forstöðumanns við Vistheimilið í
Gunnarsholti og þar var hans
starfsvettvangur í 16 ár. Eftir það
vann hann að ráðgjafarstörfum við
Göngudeild áfengissjúklinga í
Reylq'avík.
Við öli sín störf var Skúli einstak-
lega farsæll. Framkoma hans var
ávallt prúð og vingjamleg, en
ákveðni og festa fyrir, þegar það
átti við.
Skúli Þórðarson var einstaklega
„grandvar í nærvem sálar". Það
vom mannkostir sem komu sér vel
í hans vandasömu störfum á lífsleið-
inni. Hann varð farsæll maður,
vinmargur og velgjörðamaður mjög
margra.
Skúli var mikill unnandi lista.
Örlögin höguðu því þannig að hann
átti jafnan góðan aðgang að listum.
lega frá tveimur bömum og fékk
það mikið á hjónin. Hins vegar
gladdi þau farsæld sonar, fóstur-
bama og fjölskyldna þeirra.
Bamabömin, Æsa og Ketill, stunda
nú háskólanám.
Þegar líða tók á lífdaginn og
Einar hætti störfum, fengu þau inni
á Hrafnistu og lífskvöldið leið hlý-
lega inn í nóttina. Vigdís andaðist
30. mars 1985 og Einar hafði þá
þegar misst heilsu og lífskraft.
Við leiðarlok er mér efst í huga
kveðjan sem gömlu Amfírðingamir
bmgðu svo oft fyrir sig við brottför
vina, sem tjáði vináttu og þakk-
læti: Vertu kært kvaddur.
Andrés Davíðsson
Þann 14. mars sl. lést á Hrafn-
istu í Reykjavík Einar Bogi Gísla-
son, rúmlega áttræður að aldri.
Hann fæddist á Króki í Selárdal
þann 3. september 1906.
Einar var einn af mörgum systk-
inum og kominn af þekktum ættum
úr Arnarfírði og stutt að rekja til
Selárdalspresta, sem kunnir eru úr
sögum.
Foreldrar hans vom hjónin Gísli
Ámason bóndi á Króki í Selárdal
og kona hans Ragnhildur Jensdótt-
ir.
Á fyrsta ári fór hann í fóstur að
Austmannsdal til föðurbróður síns
þar, Guðjóns Árnasonar, bókbind-
ara og útvegsbónda, og konu hans
Sigríðar Amalíu Sigurðardóttur.
Ólst Einar þar upp allt til fullorð-
insára. Árið 1924 hélt hann suður
til Hvanneyrar og útskrifaðist það-
an sem búfræðingur árið 1926.
Þótti það gott veganesti fyrir unga
menn á þeim tíma.
Ekki lá jarðnæði til búskapar á
lausu á heimaslóðum, svo að lokinni
dvöl á Hvanneyri hélt Einar vestur
í Austmannsdal og stundaði sjósókn
með frænda sínum og fóstra, Guð-
jóni. Var útræði aðallega frá
Hellunni, en það var gömul verstöð
í landi Austmannsdals, sem margir
gamlir Amfirðingar kannast vel við.
Þaðan var aðallega róið með
legulóðir á ákveðin mið inníj'arðar
að gömlum hætti og til beitu notað-
ur mest kúfiskur, sem aflað var
með svokölluðum plóg, sem gróf