Morgunblaðið - 31.05.1987, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. MAÍ 1987
Launastefna ASÍ hrunin
- segir Guðmundur J. Guðmundsson, formaður Dagsbrúnar og Verkamanna-
sambands íslands - Endurskoðun samninga verður að eiga sér stað á þessu ári
„Sú launastefna sem ASÍ
markaði í desembersamningun-
um er_ hrunin. Samningar ASÍ
og VSÍ voru metnir samtals til
9,1% launahækkunar á samn-
ingstímanum, en þorri opinberra
starfsmanna hefur samið um
20-30% launahækkun, sem kem-
Tilraunaverksmiðja í
fiskeldi á Reykjanesi:
Vilji til 40
milljón kr
framlags
Endurgreiddur geng-
ismunur yrði notaður
TILRAUNAVERKSMIÐJA í
ýmis konar fiskeldi á Reykjanesi
var til umræðu á ríkisstjórnar-
fundi i gærmorgun og hugsan-
legt fjárframlag til hennar.
Jákvæður vilji kom fram á fund-
inum i garð þess að endurgreidd-
ur gengismunur verði notaður
sem fjárframlag til verksmiðj-
unnar, samkvæmt upplýsingum
Steingríms Hermannssonar for-
sætisráðherra og er málið til
frekari skoðunar hjá Þorsteini
Pálssyni fjármálaráðherra.
„Því var mjög jákvætt tekið á
ríkisstjómarfundinum í morgun að
endurgreiddur gengismunur, sam-
tals um 40 milljónir króna yrði
notaður sem fjárframlag til til-
raunaverksmiðju í ýmiskonar fisk-
eldi á Reykjanesi, en engin
ákvörðun var tekin þar að lútandi.
Málið er til áframhaldandi skoðunar
hjá fjármálaráðherra," sagði
Steingrímur í samtali við Morgun-
blaðið.
Steingrímui rifjaði upp að geng-
ismunur hefði verið notaður til þess
að lána loðnuflotanum í vandræðum
hans 1981 og nú væri verið að
endurgreiða það lán smámsaman,
þannig að segja mætti að hér yrði
um endurráðstöfun á sama fjár-
magni að ræða.
„Hér er um að ræða tilraunaverk-
smiðju í ýmiskonar fiskeldi að ræða,
sem ekki er komin á laggimar,"
sagði Steingrímurj „heldur aðeins
vísir að henni hjá Islandslax. Þetta
er mjög athyglisvert mál, ef það
er hægt að sýna fram á að það sé
hægt að nýta jarðhitann við eldi á
ýmsum fiski.“
ur að vísu ekki öll til fram-
kvæmda strax,“ sagði
Guðmundur J. Guðmundsson
formaður Dagsbrúnar og Verka-
mannasambands íslands í samtali
við Morgunblaðið, en Alþýðu-
samband Islands og Vinnuveiten-
dasamband íslands áttu fund um
endurskoðun kjarasamninganna
frá því í desember í vikunni og
hefur annar fundur verið boðað-
ur í næstu viku. Hann taldi það
líklega niðurstöðu viðræðnanna
að endurskoðun samninganna
yrði á hendi hvers landssam-
bands ASÍ fyrir sig, en vinnuveit-
endur teldu erfitt að semja, fyrr
en ný ríkisstjórn hefði verið
mynduð og ljóst væri hvaða
stefnu hún fylgdi í launa- og
verðlagsmálum.
Guðmundur sagði óhjákvæmilegt
að taka upp samningana frá því í
desember til þess að koma á jöfn-
uði, ef almennt verkafólk eigi ekki
að sitja eftir í vaxandi verðbólgu,
auk þess sem skattar og vextir
muni sennilega hækka. „Ef ekki
tekst að jafna kjörin er þetta
stærsta stökk í launamisrétti milli
hópa, sem þekkst hefur um árabil
og getur ekki tryggt vinnufrið."
Hann benti á að þessi endurskoðun
yrði að eiga sér stað sem allra
fyrst, því samkvæmt ákvæðum í
samningum opinberra starfsmanna
fái þeir sjálfkrafa allar launahækk-
anir, sem semst um á almennum
vinnumarkaði á næsta ári.
„Ógæfan er sú að það hafa verið
uppi tvær Iaunastefnur í landinu.
ASÍ hefur sætt sig við lágar kaup-
hækkanir og lagt áherslu á að
stöðva verðlagshækknir, en samtök
opinberra starfsmanna hafa gert
kröfur um einhliða launahækkanir.
Þetta kom einnig skýrt fram í
samningunum haustið 1984 með
kunnum afleiðingum," sagði Guð-
mundur.
Hann sagðist alltaf vera að von-
ast til þess að fá skýringu hjá
þessum „fjöldaframleiddu hagfræð-
ingum“ á því að kaup fyrir átta
stunda vinnudag væri svona mikið
lægra á íslandi en í flestum ná-
grannalöndunum, þó að framleiðsla
á hvem mann væri hliðstæð. A
þessu hefði aldrei fengist við-
hlítandi skýring, né á því hvers
vegna verðlag á íslandi væri mikið
hærra en í flestum nálægum lönd-
um. Hann sagðist vita það vel að
stór hluti launþega bætti sér upp
lægra kaup með gífurlegu vinnu-
álagi, þannig að heildarlaun væru
í mörgum tilfellum ekki minni, en
annars staðar, en það væri full
ástæða til þess að fá skýringu á
þessu hjá hagfræðingum.
Þorskmiðin
í Jökuldýpi:
Merktur
Grænlauds
þorskur
kom í net
ÞORSKUR merktur við Græn-
land kom í veiðarfæri fiskiskips-
ins Geirfugls GK á miðunum í
Jökuldýpi um síðustu helgi.
Fiskifræðingar Hafrannsókna-
stofnunar telja það ekki benda
til að þorskur frá Grænlandi
hafi blandast í neinum mæli við
þorskinn sem nú er verið að veiða
við ísland.
Ölvir Skúlason skipstjóri á Geir-
fugli sagði við Morgunblaðið að
þorskurinn hefði verið með dönsku
merki. „Mér þótti þetta merkilegt
vegna þess að það var búið að af-
neita því í Hafrannsóknarstofnun
að hér væri um grænlenskan fisk
að ræða. Þessi fiskur hefur þó far-
ið til Grænlands og verið merkur
vestan við miðlínu en við höfum
haldið því fram að sá fiskur sem
við höfum verið að veiða nú seinni-
partinn í maí sé blandaður græn-
lenskum fiski," sagði Ölvir.
Sigfús Schopka fiskifræðingur
hjá Hafrannsóknarstofnun sagði að
alltaf slæddist eitthvað af merktum
þorski frá Grænlandi upp að ís-
landi. Eitt og eitt merki segðu þó
lítið. Sigfús sagði það enda mjög
ólíklegt að mikið væri að veiðast
af grænlenskum fiski nú við ísland
því ástand fiskstofna við Grænland
væri hörmulegt. Þannig hefði verið
mjög stór stofn við Vestur-Græn-
land sem hefði veiðst úr að jafnaði
400 þúsund tonn árlega á árunum
1955-70. Árið 1986 hefði aflinn
aðeins verið 8000 tonn. Sama mætti
segja um stofna við Austur-Græn-
land. „Þó að það komi einn og einn
merktur þorskur hingað yfir er það
ekki í þeim mæli að það hafi áhrif
á vertíðina. Slíkt gerðist þegar
stofninn við Grænland var stærri
en það er ekki að sjá að slíkt sé
að gerast nú,“ sagði Sigfús
Schopca.
*
Farmanna- og fiskimannasamband Islands 50 ára:
Hátí ðarfundur
og sögusýning
FARMANNA- og fiskimannasamband íslands verður 50 ára næst-
komandi þriðjudag, annan júní. í tilefni þess hefur raeðal annars
verið sett upp sýning, þar sem stiklað er á stóru í sögu sambands-
ins í máli og myndum. Sýningin er opin þessa viku og er til húsa
að Borgartúni 18, húsnæði samtaka sjómanna. Auk þess hefur
sambandið gefið út veglegt afmælisblað og stjórn FFSÍ mun koma
saman til hátíðarfundar á afmælinu.
Samhliða sýningunni hefur
FFSÍ gefið út vandað afmælis-
blað, um 250 síður að stærð, þar
sem sögu og starfsemi sambands-
ins eru gerð ítarleg skil. í rit-
stjómargrein þess blaðs segir
Guðjón A: Kristjánsson, forseti
sambandsins, meðal annars svo
um aðalverkefni næstu missera:
„Samningar okkar eru nú gerðir
til tveggja ára í öllum starfsgrein-
um. Tímann þarf að nota vel til
að skipuleggja starfshætti og
kynna mikilvægi sjómennskunnar
fyrir þjóðarbúið. Við verðum að
vera gagnrýnir á okkar eigin
vinnu fyrir starfsstéttir sam-
bandsins. Neikvæð gagnrýni milli
stétta er engum okkar til fram-
dráttar, síst þeim, sem hafa hana
í frammi. Allir erum við mannleg-
ir og okkur eru mislagðar hendur
við ýmislegt sem við tökum að
okkur. En engin verður meiri
maður á annarra veikleikum. Það
verður að vera markmið okkar
að allir séum við hver öðrum nauð-
synlegir og hvorki siglum við
skipum einir sem skipstjórar og
stýrimenn né heldur láta vélstjór-
ar úr höfn án skipstjómarmanna.
Þessar tvær stéttir vinna heldur
ekki öll störf um borð. Samhent
skipshöfn er sú sem nær árangri.
Vilji menn hins vegar róa einir,
þá er best að svo verði, en sama
árangri verður ekki náð þannig.
Ber er hver að baki nema sér
bróður eigi.“
Á sögusýningu FFSÍ er eins og
áður segir stiklað á stóru á hálfr-
ar aldar ferli sambandsins og er
þar mikinn fróðleik af ýmsu tagi
að finna. Sem dæmi um framsýni
og stórhug skipstjómarmanna og
vélstjóra árið 1947 á 11. þingi
FFSI má benda á eftirfarandi til-
lögu, sem samþykkt var einróma:
„Þingið skorar á Alþingi og ríkis-
stjómina að leitast við að fá í
þessu sambandi viðurkenningu að
nýju fyrir hinum foma rétti ís-
lendinga til Grænlands, þar sem
Guðjón A. Kistjánsson
vitað er að íslendingar hafa aldrei
afsalað sér þeim rétti, enda ekki
viðurkennt fyrir alþjóðadómstóli,
að aðrar þjóðir eigi þann rétt,
hvorki Danir né aðrir.
Þar sem vitað er, að íslenzkir
sjómenn og útgerðarmenn hafa
brýna þörf fyrir og einnig mikinn
áhuga á fískveiðum við Grænland
á ýmsum tímum árs, þá skorar
þingið á Alþingi og ríkisstjómina,
að hraða þessum málum eins og
auðið er, og fáist ekki viðunandi
lausn án mikillar tafar, þá verði
málið lagt fyrir Alþjóðadómstól
til úrskurðar.
11. þing FFSÍ lýsir fyllsta
stuðningi við framkomna tillögu
á Alþingi um rétt íslands til Græn-
lands, frá Pétri Ottesen alþingis-