Morgunblaðið - 18.07.1987, Blaðsíða 9

MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 18. JÚLÍ 1987
9
Þykkvibær:
Utlit fyrir góða
kartöfluuppskeru
TVEIR bændur í Þykkvabænum
tóku upp samtals tvö tonn af
kartöflum á þriðjudaginn. Virð-
ast uppskeruhorfur mjög góðar
og má búast við að uppskeran
hefjist hjá mörgum bændum í
Þykkvabænum eftir um það bil
viku.
Páll Guðbrandsson oddviti í
Þykkvabæ sagði í samtali við Morg-
unblaðið að útlitið væri mjög gott.
„Ég tala nú ekki um eftir að byij-
aði að rigna. Það mætti rigna á
okkur í viku, bara ef stytti upp eft-
ir það,“ sagði Páll.
„Þessi uppskera bændanna
tveggja var mjög góð miðað við að
tekið var upp 14. júlí. Það hefur
aldrei gerst fyrr hér í Þykkvabæn-
um að tekið er upp svo snemma. í
bestu árum hefur verið byijað í
síðustu viku júlímánaðar".
GERIÐHAGSTÆÐ
MATARINNKAUP
Glænýr spriklandi Hvítárlax
daglega, á stóiiækkuðu verði.
kíló í heilu.
London Lamb á
pr. kíló.
Úrbeinaður hangiframpartur
Grillkótilettur
pr. kíló.
Lambahryggur lcf.
pr. kíló.
Eflaþarf
forvarnir
Jónas Hallgrimsson,
prófessor, segir í for-
ystugrein Heilbrigðis-
mjSlH:
„Sumir telja að með
öflugum forvömum
megi tryggja heilbrigði
allra. í ávarpi Halfdans
Mahler, framkvæmda-
stjóra Alþjóða heilbrigð-
ismálastofhunarinnar, i
tilehii af degi stofhunar-
innar á siðasta ári benti
hann á þjálfun, næringu
og ábyrgð einstaklings-
ins sem helstu liði i
heilsubætandi aðgerðum.
Þetta þrennt telst til for-
varna.
f islenskri heilbrigðis-
áætlun, sem stefiiir að
heilbrigði allra árið 2000,
og birt var i siðasta hefti
Heilbrigðismála, er eitt
markmiða að komið
verði á fót stofiiun fom-
varna- og heilbrigðis-
fræðslu. Þessi stofiiun á
að annast ráðgjöf um
heilbrigða lifiiaðarhættí,
gerð fræðsluefhis og
endurmenntun starfeliðs
heilsugæslu.
Landlæknir segir í ný-
legri blaðagrein: „Við
verðum að kenna meira
í skólum um sjúkdóma
og sjúkdómavalda; nám-
skráin þarfhast gagn-
gerðra breytínga."
Lítið kennt í
grunnskólum
Prófessorinn segir
síðar í grein sinni:
„Eftir því sem næst
verður komist er n\jög
litíl kennsla i grunnskól-
um um byggingu manns-
líkamans og starfeemi
hans. Eitthvað mun vera
breytílegt frá einum
skóla til annars hversu
mikil þessi kennsla er og
í sumum fjallar hún
sennilega mest um dýra-
fræði og sáraUtíð um
manninn. Viða he&t
líflræðikennsla í 10 ára
Heilbrigði
og
skóli
bekk en eingöngu er
Qallað um það sem snýr
að náttúrunni almennt,
um frumur, plöntur og
dýr. Aftur á mótí mun
vera vel séð fyrir kennslu
nm einstaka þætti sem
snerta manninn eins og
hoUustu, mataræði,
hreinlætí og íþróttir. í
6. bekk, en þar eru 12
ára börn, er kennd stutt
bók um manninn, en að-
eins fáar klukkustundir
á viku, hluta úr vetri.
Síðan er engin kennsla
um manninn í 7. og 8.
bekk, en eitthvað kennt
af almennri liffræði og
friimullffiræði. í 9. bekk
er siðan hægt að velja
milli liflræði og eðlis-
fræði . . .
Hinar hefðubundnu
undirstöðugreinar
gnmnskólafræðslu eru
islenska og stærðfræði.
Til þess að forvamar-
starf í heilbrigðsmálum
nái fuUum tilgangi þarf
fræðsla um mannslikam-
ann að verða þriðja
undirstöðugreinin i
námsefhinu. Þekking
fólks á líkama sinum,
byggingu og starfeemi,
þarf að vera jafii góð og
Sumir telja að með öflugum for-
vörnum megi tryggja heilbrigði
allra. 1 ávarpi Halfdan Mahler fram-
kvæmdastjóra Alþjóða heilbrigðis-
máiastofnunarinnar í tilefni af degi
stofnunarinnar á síðasta ári benti
hann á þjálfun, næringu og ábyrgð
einstaklingsins sem helstu liði í
heilsubætandi aðgerðum. Þetta
þrennt telst allt til forvama.
þekking sú sem nú er
krafist af þvi um land
og þjóð, tungu og at-
vinnuvegi.“
Hugarfers-
breyting
hjá skipu-
leggjendum
Enn segir Jónas
Hallgrimsson:
„Til þess að kennsla
um manninn verði viður-
kennd undirstöðgrein í
skólum hér þarf fyrst að
verða hugarfitrsbreyting
hjá þeim sem skipuleggja
fræðslumál. Það er í
verksviði heilbrigðisyfir-
valda að beina forystu
fræðslumála inn á þess
nýju braut. Þegar nem-
endur hafa öðlast
grundvallarþekldngu á
líkama sínum verður
fyrst hægt að ætlast til
að þeir forðist hættur
umhverfisins sem til
dæmist felast í fæðu, eit-
urefiium og vímugjöfiun
og spilla lifi okkar og
heilsu. Þá eiga allir að
geta skilið afleiðingar
reykinga & sama hátt og
bekk, en eitthvað kennt af almennri
líffræði og frumulíffræði. í 9. bekk
er síðan hægt að velja milli líffræði
og eðlisfræði. Sú líffræði fjallar um
líffærakerfi mannsins og mun vera
kennd allan veturinn þeim, sem þá
grein hafa valið.
Hinar hefðbundnu undirstöðu-
greinar grunnskólafræðslu eru is-
lenska og stærðfræði. Til þess að
forvarnarstarf í heilbrigðismálum
nái fullum tiigangi þarf fræðsla um
mannslikamann að verða þriðja
undirstöðugreinin í námsefninu.
Pekking fólks á likama sinum,
byggingu og starfsemi, þarf að vera
ofkn í heitan hver, svo
dæmi sé nefiit. Þá munu
allir skilja þýðingu góðr-
ar næringar, líkamsþjálf-
unar og ábyrgðar á eigin
gerðum, sem eru taldir
vera helstu liðir i heilsu-
bætandi aðgerðum eins
og Halfdan Mahler settí
þær fram . . .“
Hér eru orð i tíma
töluð. Heilbrigði tíl sálar
og líkama er helzta for-
senda þess að hægt sé
að lífa hamingjusömu
lifi. Hver einstaklingur
hefiir mjög mikil áhrif á
eigið heilbrigði, að þessu
leyti, með lifemáta
sinum. Þekking á eigin
líkama og starfeemi hans
er hinsvegar nauðsynleg
til að geta lagt rétt mat
á það sem hefúr áhrif á
heilbrigði okkar, bæði til
góðs og ills, og til að við
getum hagað lífemáta
okkar eftir þvi. Ábyrgð
feerðslukerfisins að
þessu leyti er mildl. Það
er skoðun prófessorsins
að þar sé pottur brotínn.
Þessa „kompásskeklgu"
fræðslukerfisins þarf að
leiðrétta hið fyrsta.
í íslenskri heilbrigðisáætlun, sem
stefnir aö heilbrigði allra árid 2000,
og birt var í síöasta hefti Heilbrigö^
ismála, er eitt markmiða að komið
verði á fót stofnun forvarna- og
heilbrigðisfræðslu. Pessi stofnun á
-•>ð ,innacl ( -.rv ■>
Ábyrgðin á eigin heilsufari
Jónas Hallgrímsson, prófessor, fjallar m.a. í forystugrein Heil-
brigðismála um persónubundna ábyrgð hvers einstaklings á
eigin heilbrigði. Staksteinar telja að sá boðskapur, sem í forystu-
greininni felst, eigi ríkt erindi til alls almennings. Þessvegna
birtir hann megimál leiðarans hér og nú.
afleiðingar þess að stiga
Nautahakk lar.
pr. kíló.
Svínabógur far,
pr. kíló.
Svínalæri lcr.
kíló.
Ný og fersk bláber lor.
3L-4í> askjan. |
Ódýru grillkolin.
Blíða í
Skagafirði
Skagafirði.
EINMUNA blíða hefúr verið að
undanförnu, 15 til 20 gráðu hiti.
Það hafa því margir bændur
klárað fyrri slátt eða þeir sem
ekki beittu tún sín í vor. Vegna
þurrka hafa tún, sem beitt voru,
sprottið seint og jafnvel brunnið
og er því mikill munur á heyskap
bænda eins og oft áður.
Vegna þurrviðra hefur lítið verið
í ám og því minna aflast en vonir
stóðu til. Nú í stillunum hafa stærri
bátar getað sótt á Skagagrunn sem
er löng leið en þar er nægur fisk-
ur. Togarar hafa aflað vel og er
því góð atvinna í frystihúsum. Mik-
ið er um ferðafólk enda sumarleyfin
víðast hafin.
Björn i Bæ
TS'LtLamalkadulinn
B.M.W. 320i 1986
Hvitur, 5 gíra. Ekinn 10 þ.km. Vökvastýri,
útv.+ segurlb. Sem nýr bíll. Verð 780 þús.
(sk. ód.).
M. Benz 280 SE 1981
Hvitur. Ekinn 95 þ.km. Einn meö öllu. Verð
1080 þús.
Citroen CX 25 Pallas IE 1984
Silturgrár. Ekinn 63 þ.km. 5 gíra. Bein innsp.
Sóllúga. Rafm. í rúðum. Útv.+ segulb. Verð
620 þús.
Chervolet Monsa 1987
Blár, ekinn 8 þ.km. Sjálfsk., aflstýri, 3 dyr,
útvarp + segulb. Verð 530 þús.
Ford Sierra 1,6 '86
7 þ.km. Grár. V. 470 þ.
Audi Quatro 80 GTE '85
40 þ.km. vökvast. Splittaö drif. V. 850 þ.
M. Benz 300 diesil '84 (einkabfll)
103 þ.km. V. 850 þ. (Vill jeppa).
Mazda 929 GLX 4 dyra '87
4 þ.km, sjálfsk. ABS bremsur o.fl. V. 930 þ.
Cherokee Pioneer '85
36 þ.km 4 cyl (2.5) sjálfsk. V. 920 þ.
M. Benz 230 E '86
55 þ.km. Beinsk. sem nýr. V. 1200 þ.
B.M.W. 316 2 dyra '86
5 þ.km. Ýmsir aukahl. V. 650 þ.
M.M.C. Colt 1500 '87
15 þ.km. 5 gíra. Aflstýri. V. 420 þ.
Renault II Turbo '84
32 þ.km. Sóllúga o.fl. V. 540 þ.
M.M.C. Lancer GLX '86
28 þ.km 1500 vél. Vökvast. V. 420 þ.
Citroen Axel '86
18 þ.km. Útv.+ segulb. V. 220 þ.
Saab 99 GL '82 (dekurbfll)
Aöeins 40 þ.km. 5 gira. V. 335 þ.
Opið í dag frá kl. 10 -16
NQATÚW
NáATÚNI 17- S 17260 17261
Vinnuslys í
Sundahöfn
VINNUSLYS varð í Súndahöfii sl.
fimmtudag. Bensínslanga slóst í
stúlku sem þar var við störf.
Verið var að setja bensín á bifreið,
þegar ökumaður ók af stað áður en
bensínslangan hafði verið fjarlægð.
Teigðist þá á slöngunni og hún
slengdist á fót stúlku, sem sá um að
afgreiða bensínið. Gert var að meiðsl-
um stúlkunnar á Slysavarðstofunni.
Daihatsu Charade Cx 1986
5 dyra, grænsans. Ekinn aöeins 16 þ.km.
Sem nýr bfll. Verð kr. 320 þús.
Saab 900 GLS '83
62 þ.km. 5 gíra. V. 430 þ.
Toyota Celica Supra '83.
Vinsæll sportbill. V. 740 þ.
Citroen BX 14TRS '86
25 þ.km. Skipti á ód. V. 275 þ.
M. Benz 190 E '86
34 þ.km. Einn með öllu. V. 1150 þ.
Ath: Mikið af bilum á 10-24 mán. greiðslukjörum.
Metsölublaó á hvetjum degi!