Morgunblaðið - 24.07.1987, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. JÚLÍ 1987
35
Minning:
Þorkell Ingvarsson
stórkaupmaður
Hinn glaðværi félagi og vinur frá
æskudögum er nú kvaddur. Þrátt
fyrir háan aldur og falinn sjúkdóm
kom fráfall Þorkels Ingvarssonar
óvænt. Minningarnar sækja þá á
mann og söknuður brýst fram.
Margir eru þeir samferðamenn
mínir sem eiga endurminningar frá
uppeldi í KFUM og Knattspymu-
félaginu Val, og margir eru þeir
áhugasömu forystumenn og leið-
togar reykvískra drengja frá þeim
tíma, sem horfnir eru, en skilið
hafa eftir sig spor í sögu íþrótta-
félaganna og Reykjavíkurborgar.
Þorkell Ingvarsson er einn þeirra
uppalenda og forystumanna, sem
eyddu æsku sinni og unglingsárum
æsku þessa lands til framdráttar.
Mér eru minnisstæðir margir at-
burðir sem tengja Þorkel Ingvars-
son við Knattspymufélagið Val.
Ávallt kom hann hvetjandi leik-
menn til dáða fyrir væntanlegar
orrystur, eða hann boðaði til fundar
á skrifstofu sinni í Hafnarstræti.
Þar fór fram lokaundirbúningur,
hvatning og söngur, hvort sem um
var að ræða eldri eða yngri leik-
menn. Þorkeil fylgdist vel með
erlendri knattspymu, sér í lagi
þeirri ensku, og frásagir hans af
hetjum framandi þjóða virkuðu
hvetjandi fyrir unga drengi.
Þorkell Ingvarsson var formaður
Knattspymufélagsins Vals um
tíma. Var þá eins og hann ætti
hvem leikmann. Hann varð per-
sónulegur vinur drengjanna, og sú
vinátta hélst til fullorðinsára og til
hinstu stundar.
Þann tíma sem ég dvaldi erlend-
is, kom það ósjaldan fyrir að ég
fékk línur frá þessum trygga vini,
með fréttum að heiman, sem að
mestu snerust um gömlu félagana,
og hvemig „Val“ vegnaði.
Eftir heimkomu mína 1956, vom
vináttuböndin hin sömu og sam-
band í síma nokkuð reglulegt, oft
án erindis, eingöngu það að eiga
áfram sameiginlegt áhugamál.
Þorkell dvaldi síðustu ár ævi
sinnar í Dvalarheimili við Dalbraut.
Þar hafði hann gott heimili og
góða ummönnun, enda starfsfólk
þar rómað.
Ég er þakklátur fyrir að hafa átt
þennan góða vin fyrir samferða-
mann, sem reyndist mér ávallt hinn
sami góði drengur í öldusjó lífs-
baráttunnar.
Syni Þorkels Ingvarssonar, Árna
Þorkelssyni og skyldfólki öllu sendi
ég innilegar samúðarkveðjur, og bið
þeim blessunarríkrar framtíðar.
Við gömlu félagamir kveðjum
góðan félaga, forystumann og vin.
Með Valskveðju.
Albert Guðmundsson
Kveðja frá Knattspyrnu-
félaginu Val
Valsmenn kveðja í dag hinstu
kveðju einn sinn besta og vinsæl-
asta félaga, Þorkel Ingvarsson,
stórkaupmann og fyrrum formann
Vals. Þorkell var einn þeirra manna
sem lifði í Val og fyrir Val í bókstaf-
legri merkingu þess orðs.
Þorkell gekk ungur í Val og lék
með félaginu 1920. Aðeins 19 ára
var hann kominn í forustusveit
Vals, kjörinn í stjóm félagsins
1924. Eftir það gegndi hann öðru
hvoru stjómar- og trúnaðarstörfum
í Val og var 1944 og 1945 formað-
ur Vals. Á þeim tíma var hið fræga
„gullaldarlið" félagsins á keppnis-
velli. Valur var Islandsmeistari í
knattspymu ár eftir ár og íslands-
meistaratitillinn unninn 1945 með
21 marki gegn 1.
Mikill og almennur áhugi var
vaknaður á skíðaferðum í Reykjavík
á ámnum fyrir 1940. Þorkell var
einn forustumanna Vals í skíðamál-
um og formaður skíðanefndar.
Nefndin tók á leigu og endurbyggði
Valgerðarkot í túni Kolviðarhóls
árið 1941 sem skíðaskála Vals-
manna. Áfram var haldið óhikað.
Fjársöfnun hafin ári síðar og nýr
skíðaskáli byggður á 6 mánuðum í
Sleggjubeinsdal. Þar var að störfum
sem svo oft áður í Val, vösk sveit
Valsmanna innan sem utan vallar.
Flest íþróttafélög eiga það sam-
eiginlegt að þótt fjöldi manna standi
að þeim og hvetji í leik, þá myndast
í félögunum ávallt viss kjarni
manna. Þorkell Ingvarsson var í
Valskjamanum. Valurog Valsmenn
stóðu hjarta hans nærri alla daga
ársins. Reglulegar heimsóknir Þor-
kels á Hlíðarenda vora okkur
gleðistundir. Fyrir utan Val mátti
aðeins ræða um eitt annað knatt-
spymufélag, Manchester United í
Englandi, „enda félag sem við get-
um borið okkur saman við“, sagði
Þorkell stundum og brosti. Síðast
fyrir tveimur áram skrapp Þorkell
á leik í Englandi.
í nafni Vals og allra Valsmanna
þakka ég Þorkeli Ingarssyni langt
og mikið starf og sendi syni hans
og aðstandendum innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Góður drengur kveður.
Guð blessi minningu hans.
Pétur Sveinbjarnarson,
form. Knattspyrnu-
félagsins Vals.
Látinn er í Reykjavík Þorkell
Ingvarsson, fyrrum stórkaupmaður,
81 árs að aldri.
Þorkell var fæddur í Reykjavík
23. ágúst 1905 og vora foreldrar
hans hjónin Ingvar Þorsteinsson,
Olafíir Þ. Ölafs-
son - Kveðjuorð
Fæddur 27. júlí 1926
Dáinn 27. júní 1987
Við vinkonumar kynntumst Óla,
eins og hann var alltaf kallaður,
árið 1980, en þá lá leið okkar í
varðskýli sem er staðsett í undir-
göngum Hamraborgar, en þar var
Öli vörður yfír bílageymslu og
fleira.
Ástæðan fyrir innliti okkar þenn-
an umrædda dag var sú, að á
þessum tíma vora engar félagsmið-
stöðvar þar sem unglingar gátu
komið saman, og þar sem Óli var
einstakt ljúfmenni var hann sá eini
sem veitti okkur athygli og leyfði
okkur að sitja inni í skúr hjá sér
og tala saman. Þessi tiltekni staður
var kannski ekki sá huggulegasti,
en Óli var þar flestum stundum og
hlustaði á öll okkar vandamál og
gaf okkur þau ráð sem við áttu.
Það má með sanni segja að það
fyrirfínnist ekki annað eins góð-
menni og Óli var. Alltaf var hægt
að leita til Óla ef eitthvað bjátaði
á. Þeir vora ófáir krakkamir sem
Óli hjálpaði á þeirra uppvaxtaráram
þegar við þurftum einmitt sem
mest á athygli fullorðinna að halda.
Nú, sex og hálfu ári síðar, þegar
við skrifum þessi kveðjuorð minn-
umst við Óla enn sem einstaklega
hjartgóðs manns sem vildi allt fyrir
alla gera. Við vonum að með þess-
um orðum getum við þakkað Óla
fyrir þau skemmtilegu ár sem við
áttum með honum og einnig vonum
við að við tölum fyrir hönd allra
þeirra krakka sem hann umgekkst
þama í varðskýlinu.
Við vinkonumar eram allar sann-
færðar um að þær félagsmiðstöðvar
sem nú er búið að koma á fót geta
aldrei jafnast á við gamla góða
varðskýlið af þeirri einföldu ástæðu
að Óla vantar. Það er erfítt að
sjómaður og Þorbjörg Sigurðardótt-
ir, kona hans. Var Þorkell elstur
þriggja systkina, Guðbjamar og
Hönnu Sigríðar, en hún er búsett
í Reykjavík og gift Ásmundi Óla-
syni, byggingarfræðingi.
Þorkell ólst upp í Reykjavík og
bjó þar og starfaði alla ævi. Hann
stundaði bamaskólanám í Mið-
bæjarbamaskólanum í Reykjavík
og fór síðan til verslunamáms í
Pittman’s College í London.
Á bamsaldri stóð hugur Þorkels
til sjómennsku og þótt verslunar-
störf yrðu hlutskipti hans í lífínu
stóð hugur hans einlægt til sjávar-
ins og sjómennskunnar. Hann
stundaði þó sjómennsku og byijaði
12 ára gamall á sjó. Reri hann upp
á hlut á skútu með föður sínum og
þrátt fyrir að saltfiskútilega á skút-
um hljóti að hafa verið erfítt starf
fyrir ungling, minntist Þorkell
ævinlega þessa tíma með miklu
stolti og mikilli ánægju.
Ungur að áram réðst Þorkell í
það þrekvirki að fara í verslun-
amám til London og stundaði hann
nám við Pittmans’s Coliege í Lon-
don.
Námsdvöl Þorkels á Englandi
hafði mikil og varanleg áhrif á
hann, ekki einungis vegna þess að
námsefnið átti eftir að verða undir-
búningur undir lífsstarf hans,
heldur ekki síður fyrir þær sakir
að Þorkell bast á þessum tíma föst-
um böndum við England og allt sem
enskt er, ekki síst knattspymuna.
Þorkell hafði í æsku gengið í
KFUM og kynnst þar sr. Friðrik
Friðrikssyni og Knattspymufélag-
inu Val og tengdist Þorkell hvora
tveggja félaginu óijúfa böndum á
unga aldri.
Þorkell var snemma kosinn til
trúnaðarstarfa hjá Val, fyrst í vara-
stjóm 1924 og síðar formaður
félagsins.
1918 varð Þorkell starfsmaður
Landsverslunar íslands, sem var
undanfari Tóbakseinkasölu og síðar
Áfengis- og tóbakseinkasölu ríkis-
ins. Var Héðinn Valdimarsson
húsbóndi Þorkels þá.
Pétur Pétursson útvarpsþulur og
fræðimaður átti viðtal við Þorkel
heitinn sem birtist í Morgunblaðinu
1. maí 1984 varðandi ljósmynd sem
Þorkell hafði tekið 1. maí 1923 af
fyrstu kröfugöngu hér á landi.
hugsa um það að Óli skuli vera
dáinn þegar við áttum eftir að segja
honum svo margt, og þá sérstak-
lega hvað okkur þótti innilega vænt
um hann, því vissulega er aldrei
hægt að lofa Óla of mikið. Hann
var eins og hann var, hreinn og
beinn öðlingur.
Við viljum enda þessa kveðju á
því að þakka Óla fyrir samveruna
og vottum aðstandendum og öðram
ástvinum dýpstu samúð því missir-
inn er svo sannarlega mikill.
Raggý, Addý og Þórunn
Víkur Þorkell þar að kynnum sínum
við Héðin Valdimarsson, en hann
mat Þorkell allra manna mest úr
æsku sinni.
Þorkell sagði svo frá: „Ég var á
veggnum hjá Góðtemplarahúsinu
og fylgdist með um það bil sem
kröfugangan var að leggja af stað.
Þá tók ég myndina. Héðinn Valdi-
marsson var húsbóndi minn frá því
1918 að ég fór í Landsverslunina
sem sendisveinn. Héðinn var í miklu
uppáhaldi hjá mér og góður hús-
bóndi.
Ég fylgdist með göngunni og fór
á fundinn sem haldinn var á horni
Ingólfsstrætis og Hverfísgötu þar
við Alþýðuhúsið og hlýddi á ávörpin
sem þar vora flutt.
Ég var lítið pólitískur, en fylgdist
með því sem gerðist. Héðinn kom
einu sinni til mín eftir sundrangu
Jafnaðarmannafélagsins þegar
ágreiningur varð við Ólaf Friðriks-
son og Hendrik Ottósson.
Héðinn kallaði á mig og spurði
hvort ég vildi tala við sig á skrif-
stofu sinni í Tóbakinu og spurði
mig hvort ég vildi ganga í Jafnaðar-
mannafélag íslands sem hann
ætlaði að stofna. Ég hugsaði mig
um dálitla stund en sagði svo.: „Ég
hef hugsað mér að ganga aldrei í
pólitískt félag." Þá rétti Héðinn
mér hendina og sagði: „Stattu við
það Kalli minn." Og það var það
sem ég var kallaður áður en ég var
skírður. kallaður Kalli. Og það þótti
mér vænt um og þetta hef ég stað-
ið við. Eitt af því fáa.
Jón Baldvinsson var hæglátt
prúðmenni, en Héðinn var meiri lif-
andi. Þegar „Kiónufundimir" vora
í Báranni þá bað Héðinn mig um
að koma með konuna sína, hún var
belgísk, og ég gat komist af við
hana því hún talaði sæmilega
ensku. Ég fylgdi henni á fundina
og fór oft fyrir hana í sendiferðir.
Það kostaði krónu inn á þessa
fundi. Þar áttust þeir við Héðirin,
Bjöm Ólafsson, síðar ráðherra, og
Eggert Claessen. Héðinn malaði þá
alveg, enda var Bjöm til að byija
með ekki eins sterkur ræðumaður,
en þróaðist mjög vel. Hann varð
mjög áheyrilegur maður síðar.
Eggert Claessen var nú heldur
stirður, enda malaði Héðinn þá al-
veg. Þama var húsfyllir þijú kvöld
í röð. Þetta hefír líklega verið árið
1924. Kona Héðins fór svo árið
eftir, 1925.
Ég á margar góðar minningar
frá vera minni í þjónustu Lands-
verslunar og Tóbaksverslunar. Þar
vora góðir húsbændur og gæti ég
nefnt mörg dæmi um það.“
Undirrituðum sagði Þorkell frá
kynnum sínum af Hannesi Hafstein.
Þorkell seldi þá Vísi og keypti
ráðherrann oft blað af drengnum.
Stundum bað Hannes Þorkel að
ganga með sér einn hring í kringum
Tjömina og talaði þá Hannes við
hann um menn og málefni líðandi
stundar.
Fátt mundi Þorkell af tali þeirra,
en honum var þessi endurminning
mjög hugstæð og fór Þorkatli sem
flestum öðram sem kynntust Hann-
esi Hafstein að persónutöfrar
Hannesar hrifu hann mjög. Alltof
langt mál yrði að rekja hér tal okk-
ar Þorkels heitins um Reykjavík-
urlífíð, frá æsku hans og til þess
tíma, sem undirritaður man fyrst
eftir sér, um 1950.
Þorkell var kunnugur á einn eða
annan hátt langflestum Reyk-
víkingum fyrri hluta aldarinnar sem
nokkuð kvað að, jafnt kollegum í
verslunarstétt, opinberam starfs-
mönnum, listamönnum og skáldum,
sem stjómmálamönnum og banka-
stjóram. Býst ég við að glaðværð
Þorkels, kímnigáfa og einlægt við-
mót hafi átt mestan þátt í að laða
menn að honum, a.m.k. var það
raunin um undirritaðan.
1. febrúar 1929 gerðist Þorkell
starfsmaður Andreas Jess Bertel-
sen, norsks manns, sem stundaði
vöruinnflutning hingað til lands.
Starfaði Þorkell þar alla tíð síðan
og var, er fram liðu stundir, aðaleig-
andi fyrirtækisinsi A.J. Bertelsen
hf. Um tíma var fyrirtæki Þorkels
einn helsti innflytjandi á gólftepp-
um og ýmsum vefnaðarvamingi.
Þorkell kvaentist 12. janúar 1935
Sigríði Svövu Ámadóttur. Þau eign-
uðust einn son, Áma, rafeinda-
virkjameistara, fæddan 29.
desember 1943, nú fulltrúi hjá toll-
stjóranum í Reykjavík. Konu sína
missti Þorkell 1963.
Eins og nefnt er hér að faman
var Þorkell áhugasamur um íþrótt-
ir, einkum kanttspymu, og gekk
hann snemma í raðir Valsmanna.
Þótt Þorkell væri trúmaður ágætur
á gamla íslenska vísu var áhugi
hans á málefnum knattspymunnar
og Vals svo mikill, ekki síst á seinni
áram, að segja má að þar hafí ver-
ið um eins konar trúarbrögð að
ræða.
Þorkell fylgdist með hveiju
hænufeti félagsins, leikjum jaftit
yngri sem eldri flokka, og samhliða
með móðurskipinu mikla í Eng-
landi, Manchester United.
Ekki þarf lengi að fletta í göml-
um Valsblöðum til þess að sjá hve
mikil ítök félagið átti í Þorkatli alla f
tíð. Á mynd frá 1921 er Þorkell
leikmaður í 2. flokki í knattspymu,
1930 er hann á mynd af íslands-
meisturam Vals og loks 1939 í
„hinni öldnu sveit" í hraðmóti það
ár. Þorkell gegndi ýmsum trúnaðar-
störfum fyrir Val. Hann var fyrst
kosinn í varastjóm félagsins 1924,
í aðalstjóm sat hann 1928, 1939
og 1940, og var fomaður félagsins
1944 og 1945. Um sögu Vals og
þátt Þorkels í henni vísa ég til
Valsblaðsins, sem komið hefur út
árlega um áratugaskeið. Svo og
má vísa til bókarinnar „Valur
vængjum þöndum", sem út kom
1981 á 70 ára afmæli félagsins.
Kynni okkar Þorkels hófust 1969
og héldust óslitið til dauðdags hans,
16. júlí sl. Þótt aldursmunur okkar
hafí verið mikill urðum við samt
góðir vinir og hittumst við oftar en
ekki vegna kynna okkar Áma sonar
hans og mín.
Fyrsta skýra myndin af kynnum
okkar Þorkels er frá laxveiði í Álftá
á Mýram sumarið 1969. Voram við
saman við veiðar Þorkell, Jón heit-
inn Bjömsson, vinur og félagi
Þorkels til margra ára, Ólafur Gúst-
afsson, Ámi og undirritaður.
Þorkell var þegar þetta gerðist orð-
inn allþungur á sér og hafði lagt
sig í gamla skúmum skammt fyrir
ofan þánefnt Efraker. Var ég einn
að kasta f kerinu, óvandur maður-
inn, en aðrir veiðifélagar víðsfjarri.
Allt í einu fæ ég stærðar lax á og
tók laxinn að stökkva með feikna-
legum látum. Viðbrögð undirritaðs
vora þau að kalla eins hátt og hann
gat: „Keli, Keli, hjálpaðu mér.“ Og
það var eins og við manninn mælt.
Þorkell kom hlaupandi á inniskóm
með háfinn, en því miður misstum
við laxinn. Einhver huggunarorð lét
Þorkell falla sem nú era gleymd,
en þessa atviks er getið hér.fyrst
og fremst sjálfs mín vegna til að
rifja upp indæla minningu. Engan
mann hef ég þekkt sem gladdist
jafn einlæglega yfír veiði annarra
og Þorkell. Síðasta veiðiferð okkar
Þorkels var með öðra sniði. í fyrra-
vor skrappum við dagstund tveir
einir út á Flóa í blíðskaparveðri.
Þorkell hafði þá lengi ekki komið á
sjó, en nú streymdu minningamar
fram í huga hans við ölduniðinn og
fjallasýnina, sjötíu ára gamlar
minningar um lítinn sjómann með
færið í hendinni, dragandi þorsk
upp á hlut við hlið föður síns.
Ég votta Áma, vini mínum,
Svövu sonardóttur Þorkels, eigin-
manni hennar, Hjálmi Nordal, ~
systkinum Þorkels, Guðlaugu Ól-
ajfsdóttur og öðram sem stóðu
honum nálægt, samúð mína við frá-
fall hans.
Slíkra manna er gott að minnast.
Sigurður Georgsson
Hótel Saga Siml 12013
Blóm og
skreytingar
við öll tœkifœri