Morgunblaðið - 15.11.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. NÓVEMBER 1987
urðin þar. Þarna sáum við smokk-
fískinn þurrkaðan, ristan í strimla,
léttreyktan og pakkaðan í plast-
poka, sem síðan er seldur sem
„snakk" og notaður svipað og við
borðum kartöfluflögur, skrúfur o.fl.
Þama var einnig unnið að niður-
lagningu á laxi og blandað saman
við hann íslenzkum loðnuhrognum
og út kom hinn gómsætasti réttur.
Það kom fram hjá framleiðslustjóra
verksmiðjunnar, að þeir eru mjög
ánægðir með íslenzku loðnuhrognin
og sagði hann þá afurð vera mjög
eftirsótta í Japan og viss trú væri
á kynngimögnuðum krafti hrogn-
anna og áhrifum þeirra á aukna
kyngetu og heilbrigða líkamsstarf-
semi. Þá er þess einnig vert að
geta að þrifnaður og snyrtimennska
voru í slíkum hávegum höfð, að
vart er hægt að hugsa sér meiri í
sambandi við matvælaframleiðslu.
*
I róður með japönsk-
um f iskimönnum
Að lokinni skoðunarferð um
verksmiðjuna var haldið til norður-
hluta skagans og stefnan tekin á
fískiþorp eitt. Eigandi fískiðjuvers-
ins, sem jafnframt var útgerðar-
maður margra báta, vildi endilega
koma okkur í róður með japönskum
fískimönnum og var vel tekið í það
af íslenzku sjómönnunum.
Er við komum í þorpið var okkur
fyrst sýnd stjómstöð fyrirtækisins
og undruðumst við mjög tæknivæð-
inguna, sem þar er. Þessi útgerð
sérhæfír sig í veiðum með botnnet
(setnet) (sjá mynd) og er þeim kom-
ið fyrir úti fyrir ströndum á fiski-
gönguslóð og þau eru gífurlega
afkastamikil veiðarfæri. Bergmáls-
mælum er komið fyrir við netið og
senda þeir boð um göngu í netið,
sem lesa má af skjám í stjómstöð-
inni. Þar er alltaf einhver á vakt
og lætur boð út ganga þegar afli
er orðinn nægur fyrir róður. Engir
fylutúrar á þeim bæ.
Notaðir eru 2 bátar, ca. 20—30
tonn að stærð, við hvert botnnet
og eru 12 menn á hveijum bát.
Ekki var búist við miklum afla í
okkar túr, enda eingöngu farinn til
að sýna okkur íslendingunum virkni
veiðarfærisins.
Siglt var í rúma hálfa klukku-
stund meðfram ströndinni og
skyndilega var keyrt inn í mitt net-
ið og bauja tekin. Markviss vinnu-
brögð japanskra sjómanna vöktu
aðdáun okkar og gekk hver maður
að sínu starfí án allra láta og háv-
aða. Drátturinn tók u.þ.b. 20
mínútur og var aflinn um 200 lax-
ar, 8—10 pund að stærð, og auk
þess aðrar verðmætaminni fískteg-
undir.
Veiðarfæri þetta er sem fyrr seg-
ir mjög afkastamikið er göngur
koma og fram komu hugmyndir að
mögulegt væri að nota það við
sfldveiðar við Austurland og sækja
aflann eftir vinnslugetu stöðvanna
í landi, því fiskurinn lifír góðu lífi
í veiðarfærinu, þar til hans er vitj-
að. Fylgdi því án efa minnkandi
tilkostnaður og hagræðing í
vinnslu.
Á heimsiglingu var athygli okkar
vakin á umfangsmikilli þangrækt
meðfram allri ströndinni og við
höfðum einnig orðið þess varir á
japönskum veitingahúsum að þang
er mikilvæg fæðutegund japönsku
þjóðarinnar, þó okkur íslendingum
þyki lítið til þarans koma, nema þá
helzt sölva.
Þessi dagur hafði verið mjög við-
burðaríkur og öll sú vitneskja og
lærdómur, sem við gátum dregið
af því sem við höfðum séð og heyrt,
varð grundvöllur mikilla umræðna
innan hópsins um það hvaða lær-
dóm við gætum fært með okkur
heim til gamla Fróns.
Mest bar á aðdáun okkar á virð-
ingu Japana fyrir hráefninu, sem
þeir höfðu milli handanna. Öll um-
gengni var þvflík, að næstum hver
fískur var strokinn og klappaður
og boðinn veikominn um borð. Auð-
séð var að menn gerðu sér fulla
grein fyrir verðmætunum og lögðu
sig fram um meðferð og undirbún-
ing aflans fyrir vinnslu. Samtaka-
máttur japönsku fiskimannanna var
einnig aðdáunarverður og vinnan
öll um borð gekk eins vel og smurð
vél.
íslendingamir ásamt japönskum hjálparmeyjum og gestgjafa. Talið f.v.: Hal'uór Þórðarson, Magnús Þórarinsson, Örn Þorláksson, Tómas
Sæmur.dsson og Ingvar Þ. Gunnarsson.
ÞAR KLAPPA ÞEIR
OG STRJUKA
HVERJUM FISKI
JAPANSFERÐ ÍSLENZKRA SKIPSTJÓRA OG ÚTVEGSMAN N A
Texti og myndir:
ÖRN ÞORLÁKSSON
í byijun októbermánaðar fóru
fímm Islendingar tengdir sjávarút-
vegi í ferð til Japans og fleiri
Austur-Asíulanda. Tilgangur ferð-
arinnar var fyrst og fremst að
kynna sér nýjungar í fiskveiðum,
fískvinnslu og veiðarfæragerð Jap-
ana, sem eru eins og flestum mun
kunnugt fremsta fískveiðiþjóð
heimsins. Þátttakendur voru, auk
greinarhöfundar, Halldór Þórðar-
son, skipstjóri og eigandi mb.
Freyju GK, Ingvar Þórhallur Gunn-
arsson, eigandi og útgerðarmaður
mb. Vattar SU 3 á Eskifírði, Magn-
ús Þórarinsson, skipstjóri og
útgerðarmaður mb. Bergþórs KE
5, og Tómas Sæmundsson, skip-
stjóri og útgerðarmaður mb.
Hafnarbergs RE 404.
Komið var til Tókýó eftir 17
klukkutíma flug frá Kaupmanna-
höfn yfír norðurpólinn með milli-
lendingu í Alaska. Það voru þreyttir
ferðalangar sem lentu á Narita-
flugvelli seinnihluta laugardags 4.
október. Eftir sólarhrings dvöl í
Tókýó var flogið til Hokkaido, eyju
í Norður-Japan, nánar tiltekið til
borgarinnar Hakodate, sem er
stærsta fiskveiðihöfn Japana. Þar
var dvalið í 4 daga og skal nú
greint frá því helzta, sem fyrir augu
og eyru bar þann tíma.
Á fyrsta degi var skoðuð neta-
gerð í eigu Toyama Fishing Net
Mfg. Co. Ltd., sem hefur um árar-
aðir selt þorskanet til íslands. Unnið
var þar að uppsetningu nótar til
sardínuveiða, og vakti það undrun
okkar, að þar vann eingöngu kven-
fólk við fellinguna. Öll vinnan var
unnin á gólfínu, stúlkumar lágu á
hnjánum við vinnuna og fóru fímum
Séð yfir flotkvíar við suðurströnd Japans.
fíngrum með nálamar yfír teina og
net. Mikil vinnugleði virtist ríkjandi
á þessum vinnustað og gáfu þær
sér varla tíma til að líta upp frá
verki, þótt við stormuðum í salinn,
fimm íslendingar frá fjarlægri álfu.
Vakti iðnin athygli okkar og höfð-
um við á orði, að þama lægi m.a.
skýringin á velgengni Japana í
framleiðslunni. Mikil iðni og nýtni
á tíma. Seinna áttum við eftir að
upplifa flölmörg dæmi um það, sem
stjrrktu okkur í trúnni á þessa stað-
reynd.
í landi lltils landrýmis er hver
fermetri nýttur til hins ítrasta og
tókum við eftir því, að þegar kaffi-
hlé kom var ekki haldið til kaffistofu
og horfíð af vinnugólfinu, heldur
var einfaldlega breiddur dúkur á
gólfíð og settust stúlkumar I hring
og hófu að matast. Engin var mat-
stofan í þessu annars fjölmenna
fyrirtæki.
Á skólabekk
Daginn eftir var haldið í háskól-
ann í Hakodate og hittum við þar
fyrir prófessor í veiðarfærafræðum,
sem fræddi okkur um helztu nýj-
ungar í veiðarfæragerð Japana.
Unnið er að sífelldum rannsóknum
á einþáttungum, bæði nylon- og
gimisþáttum, með það að markmiði
að auka styrk I sem grennstum
þræði. Það er alkunn vitneskja, að
net, framleidd úr grönnum þáttum,
hafa meiri veiðihæfni, en grófari
net og er lagt gífurlegt kapp á að
vinna að þessu verkefni og jafn-
framt að lækka kostnað við veiðar-
færagerð. Japanir standa þjóða
fremst í gerð veiðarfæra og er þessi
iðnaður mikilvægur þáttur í þjóðar-
framleiðslu þeirra ásamt öðmm
textfliðnaði.
Þessi fyrirlestur var hinn fróðleg-
asti og var gaman að heyra, að
ísland er talið vera mikilvægur
markaður fyrir Japan I þorskanet-
um og em flutt út frá Japan til
íslands u.þ.b. 300 tonn af netum
árlega.
Eftir þennan fyrirlestur var skoð-
að fiskiðjuver, sem sérhæfír sig í
vinnslu á smokkfíski og afurðum
úr laxi og loðnuhrognum. Japanir
veiða gífurlegt magn af smokkfiski
og er hann ein vinsælasta neyzluaf-