Morgunblaðið - 25.11.1987, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. NÓVEMBER 1987
Smábátaveið-
ar í þj óðarhag
eftir Níels Einarsson
Þessa dagana er verið að vinna
að nýjum lögum um stjómun fisk-
veiða og hefur sjávarútvegsráðherra
lagt fram sínar tillögur. Í þeim tillög-
um felst m.a. að verulega verði
gengið á rétt þeirra sem eiga lífsaf-
komu sína undir veiðum á smábátum
og hafa smábátaeigendur því eðlilega
mótmælt harðlega.
En hvers vegna á að leyfa trillu-
körlum að stunda sjóinn án boða og
banna yfirvalda? Hér eru þijár rök-
semdir mikilvægastar.
í fyrsta lagi færa trillukarlar sem
stunda dagróðra að landi ferskan
fyrsta flokks físk sem vinna má úr
verðmætustu vöruna sem skilar
mestu í þjóðarbúið.
Í öðm lagi er mun minni kostnað-
ur á bak við hvert kíló af trillufíski
ef miðað er t.d. við togarafísk. Hér
má taka sem dæmi að á meðan skut-
togari af minni gerðinni notar um
330 lítra af olíu á hvert veitt tonn
má búast við að hefðbundinn trillu-
bátur noti liðlega 30 lítra, eða um
tífalt minna á tonn. Með þetta eitt
í huga er hægt að fullyrða um þjóð-
hagslega hagkvæmni smábátaveiða.
I þriðja lagi má búast við að menn
fari að róa harðar og meir í tvísýnum
veðmm ef þeim er skammtaður tími
til veiða. Nógu mörg og löng em þau
tímabil sem ekki má veiða nú þegar
og trillukarlar verða eins og aðrir
að sjá sér og sínum farborða.
Afskipti yfírvalda af veiðum smá-
báta em ekki af hinu góða. Þau þjóna
í mesta lagi stundarhagsmunum
þeirra stórútgerðarmanna sem er
eftirsjá í afla smábáta sem þó er nú
aðeins 8% þorskafla landsmanna.
Sömu útgerðarmönnum er einnig í
mun að stöðva flótta sjómanna frá
stóm skipunum til smábátanna.
Þessir sjómenn vilja nú koma undir
sig fótunum sem sjálfstæðir trillu-
karlar enda margir búnir að fá nóg
af því að eyða meirihluta ársins á
sjó án þess að bera mikið meira úr
býtum en meðaljóninn i landi. Það
verður ekki fyrr en sjómenn fá aftur
þann skiptahluta sem rænt var frá
þeim fyrir fjórum ámm að þeir hætta
að flýja stóm bátana. Sjómenn gera
það ekki að gamni sínu að vinna
erfítt og hættulegt starf sem krefst
að auki þeirra fóma sem langtíma
fjarvera frá heimilum hefur í för með
sér.
Að lokum: Ef það fólk sem ákveð-
ur fískveiðistefnu næstu ára hefur
skynsemi og þjóðarhag að leiðarljósi
mun það komast að þeirri niðurstöðu
að trillukarlar skuli fá að stunda sinn
veiðiskap í friði. í þessu tilfelli er
smátt svo sannarlega fagurt.
Höfundur er námsmaður.
í
Níels Einarsson
„Ef það fólk sem ákveð-
ur fiskveiðistefnu
næstu ára hefur skyn-
semi og þjóðarhag að
leiðarljósi mun það
komast að þeirri niður-
stöðu að trillukarlar
skuli fá að stunda sinn
veiðiskap í friði.“
J«iSte,„arCunn,
augsson
Deilt á dómarana
Bókin sem fjallað hefur verið um i fréttatímum og á forsíðum dag-
blaða. Jón Steinar Gunnlaugsson hæstaréttarlögmaður gagnrýnir
meðferð Hæstaréttar á sex málum þar sem reynir á nokkur mannrétt-
indaákvæði stjórnarskrárinnar.
Þagnarmúrinn um Hæstarétt rofinn.
bók
góðbók
Ámi Böðvarsson
Orðalykill eftir
Árna Böðvarsson
BÓKAÚTGÁFA Menningar-
sjóðs hefur gefið út Orðalykil
eftir Árna Böðvarsson cand.
mag. Orðalykill skiptist í þrjá
efnisflokka. Hinn fyrsti nefnist
Latnesk-íslenskur nafnalykill
úr náttúrufræði, annar Ymis
fræðiorð og hinn þriðji Landa-
fræðiheiti.
í fyrsta hlutanum, Latnesk-ís-
lenskum nafnalykli úr náttúru-
fræði, eru um 7000 latnesk
vísindaheiti á ættum, ættkvíslum
og tegundum í náttúrufræði með
íslenskum þýðingum. — Annar
hluti bókarinnar, Ýmis fræðiorð,
nær yfir um 2100 alþjóðleg heiti
fræðigreina, svo og ýmis fræði-
orð, einkum úr málfræði, bók-
menntafræði og skyldum
greinum. Gera má ráð fyrir að
hann komi einkum að notum
skólanemendum sem lesa.fræðirit
á útlendu máli. — Þriðji hlutinn,
Landafræðiheiti, sýnir um 1850
sérnöfn úr erlendri landafræði,
svo sem á löndum, héruðum, borg-
um, vatnsföllum og svo framvegis.
Sum þessara nafna hafa fylgt
þjóðinni frá upphafí íslands-
byggðar, önnur hafa fslendingar
lært á seinustu missirum, sum eru
notuð að staðaldri, önnur eru
löngu horfin úr notkun eða hafa
aldrei verið almenn. Við öll staða-
nöfnin er sýnt hvað eðlilegast
þykir að nefna íbúana á íslensku,
svo og samsvarandi lýsingarorð.
í leiðbeiningum til notenda seg-
ir höfundur, Ámi Böðvarsson,
meðal annars: „Þessi bók ætti að
vera gagnleg skólanemendum,
þýðendum, blaðamönnum og öðr-
um sem þurfa að fá vísbendingu
um íslenska þýðingu á svonefnd-
um „alþjóðlegum" orðum. Ekki
skyldi þeirri staðreynd gleymt að
orð sem kölluð eru „alþjóðleg" í
okkar heimshluta em algeng fyrst
og fremst í vestur-evrópskum
málum. Alþjóðleiki margra þeirra
mun varla vera miklu meiri.“
Höfundur tileinkar bók þessa
minningu kennara síns, séra
Ragnars Ófeigssonar á Fellsmúla
í Rangárþingi (1896—1955).
Orðalykill er 351 blaðsíðna að
stærð, í sama broti og íslensk
orðabók, og unnin í prentsmiðj-
unni Odda.
Almanak 1988 komið út
BÓKAÚTGÁFA Menningarsjóðs
og Þjóðvinafélagsins hefur gefið
út Almanak Hins íslenska þjóð-
vinafélags 1988, en aðalhluti þess
er Almanak um árið 1988 sem
dr. Þorsteinn Sæmundsson,
stjarnfræðingur þjá Raunvís-
indastofnun Háskólans, hefur
búið til prentunar. Annað efni
Þjóðvinafélagsalmanaksins
þessu sinni er Árbók íslands 1986
sem Heimir Þorleifsson mennta-
skólakennari tók saman.
Þetta er 114. árgangur Þjóðvina-
félagsalmanaksins sem er 200 bls.
að stærð, prentað í Odda. Umsjón-
armaður þess er Jóhannes Halldórs-
son cand. mag. Forstöðumenn
ARI5TON
jgÐ#
■BL—j'
230 lítra kæliskápur
kr. 28.075,
með söluskatti.
Hverfisgötu 37 Víkurbraut 13
Reykjavík Keflavík
Símar: 21490, Sími2121
21846
Þjóðvinafélagsins auk Jóhannesar
(kosnir á Alþingi 17. apríl 1986)
eru: Bjarni Vilhjálmsson fyrrver-
andi þjóðskjalavörður (hann andað-
ist 2. mars 1987) forseti; Einar
Laxness menntaskólakennari; dr.
Guðrún Helgadóttir fyrrverandi
skólastjóri og dr. Jónas Kristjáns-
son forstöðumaður Stofnunar Áma
Magnússonar.
Heimspekideild HÍ:
Bygging-u
þjóðar-
bókhlöðu
verði flýtt
Heimspekideild Háskóla ís-
lands hefur sent frá sér ályktun
þar sem skorað er á ríkisstjórn
og Alþingi að „taka ekki máttinn
úr því átaki við þjóðarbókhlöðu,
sem Alþingi ákvað með lögum
um eignarskattsauka til að ljúka
byggingu hennar sem fyrst,“ eins
og segir í ályktuninni.
í ályktuninni segir ennfremur að
„gott bókasafn sé undirstaða há-
skólastarfs, en efling Háskólabóka-
safns sé vafalaust sá þáttur í
uppbyggingu skólans sem lengst
og mest hefur verið vanræktur."
(Úr fréttatilkynningu.)