Morgunblaðið - 29.01.1988, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JANÚAR 1988
SKÁKEINYÍGIN í KANADA
Allt snýst um skák
í borginni St. John
St. John, Kanada. Frá Guðmundi Hermannssyni blaðamanni Morgunblaðsins.
HAFI íbúar kanadisku borgarinn-
ar St. John { New Burnswinck
ekki áður vitað hvað akák er vita
þeir það núna þvf þar snýst nú
allt um skákhátíðina sem áskor-
endaeinvigin eru hluti af. Merki
um það sáust strax um borð i flug-
„ÞAÐ hringir hingað fólk á öll-
um aldri til að forvitnast um
Jóhann Hjartarson og afrek
hans, eða til að fá upplýsingar
um skákskólann. Það er greini-
legt að góð frammistaða Jóhanns
hefur vakið athygli ungra sem
aldinna og allir fylgjast spenntir
með einvíginu,“ sagði Ásdfs
Bragadóttir, starfsmaður Skák-
sambands íslands.
Ásdís sagði ekki óalgengt að
böm hringdu og vildu fá upplýsing-
ar um hvemig einvígi Jóhanns og
Kortsjnojs lyktaði. „Bömunum er
ef til vill sagt að fara í háttinn, en
fyrst vilja þau fá úrslitin. Það er
eins og þau haldi að úrslitin séu
þegar ráðin, en þau verða auðvitað
að fylgjast með og bíða eins og
aðrir," sagði Ásdís. „Svo vilja þau
mörg verða heimsmeistarar á einum
degi og hringja til að forvitnast um
skákskólann. Þá hefur fólk, sem
aldrei áður hefur fylgst með skák,
nú tekið við sér.
vélinni sem við íslensku blaða-
mennimir komum f frá Banda-
rikjunum, þvf það eina sem
flugfreyjurnar vildu tala um var
skák. Við komuna á St. John-
flugvöU vildu bæði toUverðir og
útlendingaeftirUtsmenn frekar
Það hringdi til dæmis eldri kona
hingað og hún spurði af hverju Jó-
hann væri alltaf að tefla við sama
manninn. Hún hefur haft einhveija
nasasjón af skákmótum, þar sem
allir keppa við alla og þetta kom
henni spánskt fyrir sjónir. Þá velti
hún einnig fyrir sér hvemig Jóhann
hefði komist í þennan áfanga, hvort
það hefði verið dregið um þátttöku,
eða hvort hann hefði komist af eig-
in rammleik. Það er mjög skemmti-
legt hve mikinn áhuga allir sýna
einvíginu."
Ásdís kvaðst vonast til þess að
áhuginn nú yrði til þess að fleiri
iðkuðu skák þegar fram liðu stund-
ir og einnig sagði hún óskandi að
Skáksambandinu gengi betur en
áður að fá fyrirtæki og almenning
til að láta fé af höndum rakna.
„Við verðum að hafa allar klær
úti, enda er þátttaka í mótum mjög
dýr. En auðvitað þýðir ekki að horfa
í kostnaðinn ef ná á góðum ár-
angri," sagði Ásdís Bragadóttir.
ræða um skákmótið en hvort við
hefðum komið með of mikla bijóst-
birtu með okkur inn f landið.
Skákmennimir tefla á sviði í stórum
sal og fyrir ofan hvert skákborð eru
stórir sjónvarpsskermar með tölvu-
mynd af skákborði þar sem leikimir
sjást um leið og þeir eru leiknir.
Áðstaðan er öll mjög góð hvort sem
er fyrir skákmenn, blaðamenn og
áhorfendur og greinilegt að mikið
hefur verið lagt í undirbúning.
Vekja athygli á borginni
Sumum finnst það merkilegt að
St. John hafí í fyrsta lagi sótt um og
í öðru lagi fengið að halda þetta mót
en borgaryfirvöld hafa líklega séð
möguieika á að nýta sér vaxandi
skákáhuga í Amerfku og raunar öll-
um heiminum til að vekja athygli á
borginni og fylkinu og efla ferða-
mannaiðnaðinn.
í fylkinu búa um 600 þúsund
manns þar af um 130 þúsund í St.
John. Loftslagið hér er mjög svipað
og á íslandi en þar endar líklegast
samanburðurinn því St. John er aðal-
lega iðnaðarborg. Þar eru umfangs-
mikill skipaiðnaður, efnaiðnaður og
timburiðnaður, einnig er námagröftur
í nágrenninnu þar sem meðal annars
er grafíð eftir gulli. Þótt höfn sé í
borginni er lítill sjávarútvegur stund-
aður þaðan.
Borgin stendur við St. John-ána
rétt norðan við bandarísku landa-
mærin, næsta fylki fyrir norðan er
Quedec og fyrir austan er Scoita og
Nýfundnaland, svæðið sem vfking-
amir kölluðu Vínland. Fyrsta land-
ganga Evrópumanna hér sem skráð
er f sögur var árið 1604 en það var
ekki fyrr en í kjölfar bandarfsku bylt-
ingarinnar árið 1783 sem þama reis
borg, þá færðu 3000 breskir ný-
lendubúar sem ekki sættu sig við
niðurstöður byltingarinnar sig yfír
iandamærin og stoftiuðu borgina.
Borgin óx og dafnaði og dró að sér
landnema frá Evrópu, aðallega frá
írlandi og enn í dag eru írsk og skosk
menningaráhrif áberandi í St. John
og á bjórkránum ríkir oft írsk kráar-
stemmning og sungnir em írskir
söngvar.
Stoltir af borginni sinni
Borgarbúar em mjög stoltir af
borginni sinni og borgarsfjórinn, Else
Wayne, endurtók það nokkmm sinn-
um í ávarpi við opnunarhátíðina að
St. John væri besta litla borgin í
Austur-Kanada. Else er eldri kona
sem sinnir borgarstjórastarfinu af lífi
og sál. Hún hefur mikinn áhuga á
skák og hefur verið óþreytandi und-
anfama mánuði að vekja athygli á
skákhátíðinni og vinna að undirbún-
ingi hennar. Öll miðborg St. John er
yfirbyggð og þar er verslanahverfí
sem lætur Kringluna blikna í saman-
burði. Skákmótið er haldið í ráð-
stefnubyggingu en víða í miðborginni
má sjá merki um skák. Þannig hefur
stómm taflmönnum verið stíllt upp á
torginu, stílfærðir taflmenn og skák-
menn hanga f loftinu og sérstök
skákbúð var opnuð fyrir mótið.
50 stórmeistarar
Þeir sem séð hafa um undirbúning-
inn vona að þessi mánaðarlanga
skákhátfð verði til þess að vekja
áhuga almennings í Norður-Ameríku
á skákíþróttinni. En þrátt fyrir að
búist sé við yfir 1000 manns á stað-
inn til að tefla eða skrifa um skák,
og um 50 stórmeistarar séu ýmist
komnir eða era væntanlegir, og bæði
Kasparov og Karpov ætli að mæta á
heimsmeistaramótið í hraðskák sem
hér fer fram 20. febrúar, virðast
skákmótin ekki vekja mikla athygli
almennings út fyrir þetta svæði. Og
þótt blöðin sem gefín em út hér í
borginni eyði talsverðri prentsvertu á
mótið og sjónvarpsstöðvar spanderi
metmm af filmum hefur lítið sem
ekkert birzt um mótið í eina dag-
blaðinu sem gefíð er út á Kanada
öllu, The Globe and Mail.
New Bumswinck-fylki hefur lagt
talsverða peninga í mótið; mér var
sagt að sú upphæð væri 1 milljón
Kanadadala eða tæpar 30 milljónir
íslenskar krónur. Auk þess hafa aðr-
ir aðilar styrkt mótið á ýmsan hátt.
Menn hér em því mjög óánægðir með
að alríkissfjómin í Kanada hefur ekki
sent krónu í mótið og sýnt því frekar
lítinn áhuga. Einn starfsmaður hér
sagði við mig að ef þetta mót hefði
verið haldið í Sovétríkjunum hefði
ríkið auðvitað kostað það að öllu leyti
og Gorbatsjof hefði sennilega verið
viðstaddur opnunarhátíðina. Hér
hefði hins vegar eini fulltrúi ríkis-
sljómarinnar við mótssetninguna
verið landbúnaðarráðherrann!
Einvígi Jóhanns og Kortsjnojs:
Allir, ungir sem aldnir,
fylgjast spenntir með
Menntamálaráðuneytið:
Fiat Tipo er væntan-
legnr hingað í sumar
Tilraunir með fíknivarna-
námsefni í grunnskólum
FIAT-verksmiðjuraar hafa nú
sett á markað nýjan bfl af milli-
stærð. Hann nefnist Tipo og var
kynntur samtfmis í fimm löndum
á þriðjudaginn. Tipo er væntan-
legur hingað til lands strax og
verksmiðjurnar geta afgreitt
hann, þ.e. í sumar. Fyrst um sinn
verður hann einungis á heima-
markaði, önnur Evrópulönd
fylgja síðan f kjölfarið og á ís-
landi verður hann um Ifkt Ieyti
og á hinum Norðurlöndunum.
Fiat Tipo hefur vakið mikla at-
hygii og hafa gagnrýnendur haft um
hann sterk orð, kallað hann tíma-
mótabíl og sagt hann líklegan til að
ná metsölu í Evrópu.
Nokkrar gerðir em fáanlegar af
bílnum, vélarstæðir frá 1,1 létra upp
f 1,9 lítra, en fremur er reiknað með
að hingað komi vélar með stærri
vélunum og einungis með bensfn-
vélum. Síðar verður Tipo þróaður
lengra, m.a. bætt við hann skotti og
fáanleg verður sérstök sportútgáfa
með öfugri 16 ventla 1,6 lítra vél.
Morgunblaðið var við kynningu
og reynsluakstur Tiposins í Englandi
og verður sagt frá bílnum á bflasfðu
blaðsins.
SÆNSKA bílaverksmiðjan Saab
stefndi f upphafi vikunnar 250
blaðamönnum tíl Nice f Frakkl-
andi, þar sem nýju flaggskipi
Saab-bflaflotans var hleypt af
stokkunum með viðhöfn f Akro-
polis, hinni nýju h\jómleika-og
ráðstefnuhöll í Nice. Til íslands
er þessi Saab 9000 CD væntanleg-
ur f aprfl og verður hann þá
sýndur hér.
Þessi nýja gerð heitir Saab 9000
CD og vom 100 eintök flutt suður
1 ÞESSARI viku hófst á vegum
menntamálaráðuneytisins til-
raunakennsla f nokkrum grunn-
skólum með nýtt námsefni um
fíknivarair og miðar kennslan að
til Nice handa blaðamönnum til að
reynsluaka. Frá þeim reynsluakstri
verður sagt síðar í Lesbók. Saab
9000 CD telst í flokki stórra fólks-
bíla; hann er 4,80m á lengd með 4ra
strokka, 16 ventla vél, 175 hestafla
og framdrifi, enda er hann 8,3 sek
úr kyrrstöðu í 100 km hraða og há-
markshraðinn er yfír 220 km á klst.
Hann er með skotti eins og myndin
sýnir og þessvegna nokkuð frábmgð-
inn öðmm gerðum af Saab, enda er
honum stefnt á markað, þar sem
þvf að koma f veg fyrir að ungt
fólk ánetjist ávana- og ffkniefn-
um. Námsefnið er bandarískt að
uppruna og hefur verið unnið
fyrir frumkvæði Alþjóðahreyf-
kröfumar em harðar og helztu keppi-
nautamir verða bflar eins og Volvo
760, hinn nýi BMW 525 og 300-línan
frá Mercedes Benz.
Mikið kapp hefur verið lagt á að
gera þenna bfl glæsiiega úr garði;
t.d. er hann með nýrri gerð af dekkj-
um, sem minni gnýr heyrist frá, í
honum sjálfvirk hitastilling, ný og
mjög fullkomin gerð af kveikju, turbo
og hægt verður að fá hann með
ABS-hemlakerfí og leðurklæddan að
innan.
ingar Lions f samvinnu við
stofnunina Quest-Interaational f
Bandarfkjunum. Einnig er unnið
að útgáfu sænsks efnis sem bygg-
ir á mjög svipuðum kennsluað-
ferðum og það bandaríska.
Birgir Isleifur Gunnarsson,
menntamálaráðherra, sagði tildrög
þessa máls vera þau að í janúar
1986 hefði Sverrir Hermannsson,
þáverandi menntamálaráðherra,
boðað til ráðherrafundar um fíkni-
efnamál. í maí á sama ári hefði svo
Steingrímur Hermannsson, þáver-
andi forsætisráðherra, skipað nefnd
til um þessi mál og hefði það verið
ein af niðurstöðum nefndarinnar að
það væri forgangsverkefni að auka
forvamarstarfíð innan skólanna. í
lok árains 1986 hefði Lionshreyfíng-
in á íslandi svo boðist til að aðstoða
með námsefni og hefði því tilboði
verið tekið. Lionshreyfíngin hefur
sfðan ásamt foreldrasamtökunum
Vímulaus æska tekið þátt í kostnaði
við þýðingu og staðfærslu þess í
samvinnu við menntamálaráðuney-
tið.
Efnið var kennt í tilraunaskyni í
hinum enska búningi í 8. bekk í
þremur skólum á síðasta ári og í
framhaldi af því var ákveðið að hefl-
ast handa um íslenska gerð náms-
efnisins og frekari tilraunakennslu
sem nú er hafín í 5.-8. bekk í 7
grunnskólum í þremur fræðsluum-
dæmum., Reykjavík, Reykjanesi og
Vesturlandi. Nemendur em um það
bil 200 að tölu og tekur kennsla
tvær stundir á viku að jafnaði. Ekki
er um viðbót við stundarakrá að
ræða heldur reynt að flétta yfírferð
Nýtt flaggskip frá Saab