Morgunblaðið - 23.03.1988, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. MARZ 1988
37
Tveir framsóknarmenn lýsa yfir
andstöðu við sljómarfrumvarp
TVEIR þingmeim Framsóknar-
flokksins, þeir Páll Pétursson og
Ólafur Þ. Þórðarson lýstu í neðri
deild í gær yfir andstöðu við
stjórnarfrumvarp um breytingu
á iðnaðarlögunum þegar það
kom til annarrar umræðu. Frum-
varpið er flutt til að veita heim-
ild til að veita iðnaðarráðherra
heimild til að veita undanþágu
frá skilyrðum 4. greinar iðnað-
arlaga um að meira en helming-
ur hlutafjár í iðnfyrirtækjum
hér á landi skuli vera í eign
manna búsettra á íslandi. Orða-
lagið sem lagt er til i frum-
varpinu er samhljóða undan-
þáguákvæði því er var í iðnaðar-
lögum allt frá árinu 1927 þar til
ákvæðið féll úr iðnaðarlögum
1978. Undir álit meirihluta iðn-
aðarnefndar neðri deildar, sem
leggur til að frumvarpið verði
samþykkt, skrifuðu Kjartan Jó-
hannsson (A/Rn), Geir H. Ha-
arde (S/Rvk), Albert Guðmunds-
son (B/Rvk) og Sverrir Her-
mannsson (S/Al). Atkvæða-
greiðslu um málið var frestað
og verður hún á fundi deildar-
innar í dag.
Vil ekki valdaafsal
Páll Pétursson (F/Nv) sagði
að með samþykkt frumvarpsins
væri Alþingi að afsala sér valdi,
sem það hefði nú, í hendur. iðnaðar-
ráðherra en það teldi hann vera
óskynsamlegt. Réttara væri að það
yrði ákvörðun Alþingis hvetju sinni
hvort útlendingum væri heimilað
að eiga meirihluta í fyrirtækjum á
íslandi en ekki láta það vera geð-
þóttaákvörðun iðnaðarráðherra.
Páll sagði að í umfjöllun í nefnd-
inni hefði komið fram að ástæðan
fyrir flutningi frumvarpsins nú
væri sú að erlent efnaiðnaðarfyrir-
tæki hefði áhuga á að setja hér
upp efnaiðnað með þátttöku
íslensks fyrirtækis. Ekki hefði
fengist upplýst nákvæmlega um
hvers konar efnaiðnað væri að
ræða.
Þingmaðurinn sagði að hann
teldi það vera eðlilega meðferð að
leggja fram frumvarp um það sam-
starfsverkefni en hann treysti sér
ekki til að standa að því valdaaf-
sali sem hér væri um að ræða og
legði því til að frumvarpið yrði fellt.
Slæm reynsla af
erlendum fyrirtækjum
Stefán Valgeirsson (SJF/Ne)
sagði þetta frumvarp vera í fram-
haldi af því sem áður hefði verið
að gerast hér á landi. Sagði hann
fijálshyggjuna vaða uppi. Hann
sagðist ekki skilja menn sem stæðu
svona að málum.
Heildarstjórn efnahags
mála ekki í lagi
Ólafur Þ. Þórðarson (F/Vf)
varaði einnig við hættunni sem
fylgdi erlendum fyrirtækjum. Hann
sagði að sannleikurinn væri sá að
heildarstjóm efnahagsmála væri
ekki í lagi. Þess vegna væri kolvit-
laust að ætla nú að slaka á og
opna allar gáttir í þessum efnum.
Kjartan Jóhannsson (A/Rn)
sagði það ekki vera rétt hjá Páli
Péturssyni að ekki hefðu fengist
upplýsingar um það hvers konar
efnaiðnaðarfyrirtæki væri að setja
hér upp efnaiðnað með íslensku
fyrirtæki. Það hefði komið fram í
bréfi frá iðnaðarráðuneytinu að um
lyfjaframleiðslu væri að ræða.
Hann sagði að vissulega væri með
þessu frumvarpi verið að greiða
fyrir einu ákveðnu máli en það
opnaði líka fyrir því að hægt væri
að grípa tækifærin þegarþau gæf-
ust. Kjartan sagði bera á því að
menn töluðu fallega um iðnað
skömmu fyrir kosningar en minna
bæri á þvi í byijun kjörtímabils.
Albert Guðmundsson (B/Rvk)
lýsti yfír stuðningi við frumvarpið
en sagði þingmenn Borgaraflokks-
ins hafa frjálsar hendur í þessu
máli og myndu þeir fylgja samvisku
sinni.
Albert sagði ríkisstjómina vera
klofna í þessu máli sem öðm og
taldi hann ekki vera meirihluta með
frumvarpinu meðal stjómarsinna.
Friðrik Sophusson, iðnaðar-
ráðherra, sagði að með fmm-
varpinu væri verið að færa þessi
mál í svipað horf og væri á öðrum
Norðurlöndum. Hann tók fram að
þó að erlendir aðilar ættu meiri-
hluta í fyrirtækjum þá væri íslensk
lögsaga }rfir þeim og næði það
m.a. til þess hveijir ættu sæti í
stjóm fyrirtækjanna, en um það
giltu strangar reglur.
Nauðsynlegt að afgreiða
frumvarpið nú
Þorsteinn Pálsson, forsætis-
ráðherra, sagði að þetta væri
stjómarfrumvarp, það breytti engu
þó að tveir framsóknarmenn væri
ekki reiðubúnir að ganga með for-
ystu síns flokks í þessu máli.
Varðandi fyrirspum Guðrúnar
Helgadóttur um hvemig liði endur-
skoðun á samræmdum reglum um
aðild útlendinga í íslenskum at-
vinnufyrirtækjum þá væri það að
segja að nefnd sem unnið hefði að
KJARTAN Jóhannsson (A/Rn)
lagði í gær fram tillögu til þings-
ályktunar um stefnu íslands
gagnvart Evrópubandalaginu.
Kjartan leggur til að skipuð verði
sjö manna þingmannanefnd til
þess að kanna áhrif þróunarinn-
ar innan EB og meta þær leiðir
sem álitlegastar séu fyrir
íslenskt efnahagslíf. Fram undan
sé að taka ákvarðanir um með
hvaða hætti ísland eigi að laga
sig að þessum nýju aðstæðum og
mikilvægt sé að almenn umræða
fari fram um þessa þróun og
stöðu íslands i þvi sambandi.
Umræðan þurfi að vera á traust-
um grunni og sé þessari nefnd
ætlað að stuðla að þvi.
Þingsályktunartillaga Kjartans
er svohljóðandi: „Alþingi ályktar
að fela utanríkisráðherra að skipa
nefnd sjö alþingismanna eftir til-
nefningu þingflokka til þess að taka
til sérstakrar athugunar þá þróun
sem fyrir dyrum stendur í Evrópu,
einkanlega með tilliti til ákvörðunar
Evrópubandalagsins um sameigin-
legan innri markað.
Nefndin skal kanna áhrif þessara
ákvarðana og líklegrar þróunar í
Evrópu á íslenskt efnahagslíf og
meta þær leiðir sem álitlegastar eru
til þess að laga íslenskt efnahags-
og atvinnulíf að þeim breytingum
sem fram undan eru. í starfi sínu
þeim málum hefði lokið störfum
og lagt fram frumvarp um þessi
mál. Ríkisstjómin hefði samþykkt
það fyrir sitt leyti og væri það nú
til umræðu í þingflokkum stjómar-
flokkanna. Forsætisráðherra sagði
að hann teldi það ekki nauðsynlegt
að þetta þing samþykkti heildarlög-
gjöf um þessi mál. Það væri því
nauðsynlegt að afgreiða það fmm-
varp sem nú væri til umræðu.
skal nefndin hafa samráð við sam-
tök atvinnulífsins. Nefndin skili
skýrslu um athuganir sínar fyrir
árslok 1988.“
Ákvarðanataka framundan
í greinargerð með tillögunni seg-
ir að sú þróun sem nú eigi sér stað
innan EB varði mjög hagsmuni ís-
lands. Fram undan sé að taka
ákvarðanir um með hvaða hætti
ísland eigi að laga sig að þessum
nýju aðstæðum. Mikilvægt sé að
almenn umræða fari fram um þessa
þróun og stöðu íslands í því sam-
bandi og þurfi hún að vera á traust-
um grunni. Þessari nefnd sé ætlað
að stuðla að því.
Almenn samstaða sé um það að
aðild íslands að EB sé ekki á dag-
skrá að sinni en á hinn bóginn sé
nauðsynlegt að tryggja hagsmuni
íslands gagnvart bandalaginu sem
best. í því sambandi sé vert að
hafa eftirfarandi atriði í huga:
1. Kappkostað verði að fylgjast
vel með þeim ákvörðunum sem fram
undan séu hjá Evrópubandalaginu
og að koma jafnharðan sjónarmið-
um Islands á framfæri. Því verði
að halda áfram viðræðum við
bandalagið um samskipti og sam-
starf þar sem sérstaða íslands sé
kynnt jafnframt því sem leitað verði
eftir samstarfi á völdum sviðum.
2. Aðild íslands að EFTA verði
Kjartan Jóhannsson
nýtt til hins ýtrasta til þess að
tryggja hagsmuni íslands í samn-
ingaumleitunum og viðræðum milli
EFTA og EB um afnám viðskipta- ►
hindrana. ísland þurfi að hvetja til
þess að EFTA verði eflt og stutt
til þess að sinna þessum verkefnum.
3. Aukið verði samstarf ráðu-
neyta til þess að tryggja örugga
miðlun upplýsinga og samræmi í
ákvörðunum um Evrópumálin.
Jafnframt verði komið á reglulegu
samráði við samtök atvinnulífsins
um þessi málefni.
4. Gerð verði sérstök athugun á
því hvemig íslensk hagstjóm verði
löguð að hinum nýju aðstæðúm og
færð til betra samræmis við það
sem gerist í helstu samskipta- og
viðskiptalöndum íslendinga með
það að markmiði að auka hagvöxt
og stuðla að auknum stöðugleika í
íslensku eftiahagslífí.
Skýrslur skýra málið
Að lokum segir í greinargerðinni
að aðrar EFTA-þjóðir eins og Nor-
egur, Svíþjóð og Sviss hafi látið
vinna skýrslur um þróun Evrópú-
bandalagsins, viðhorf sín og stefnu-
mörkun í því sambandi. Slíkar
skýrslur skýri málin og séu undir-
staða frekari umfjöllunar um málið.
Eðlilegt væri að Alþingi íslendinga
hafi fmmkvæði að sams konar álits-
gerð að því er varði stöðu íslands.
Þingsályktunartillaga frá Kjartani Jóhannssyni:
Sjö mamia nefnd athugi
þróunina innan EB
Anna Ólafsdóttir Björnsson
(Kvl/Rn) mælti fyrir áliti annars
minnihluta iðnaðamefndar. Hún
sagði að í litlu þjóðfélagi sem okk-
ar væm fyrirtæki smá og bæm
svipmót þess samfélags sem þau
væm sprottin úr. Heill og gengi
þeirra væri samofíð þjóðarhag þó
að ágóði þeirra væri höfuðmark-
miðið. Um erlend fyrirtæki gegndi
öðm máli. Mörg þeirra tengdust
fjölþjóðahringum og um þá giltu
enn harðari reglur og lögmál. Heill
einnar smáþjóðar skipti þá litlu.
Anna sagði Islendinga hafa margra
alda reynslu af erlendum fyrirtækj-
um sem náð hefðu fótfestu í lengri
eða skemmri tíma hér á landi og
hana yfirleitt mjög slæma.
Þetta frumvarp gæfi iðnaðarráð-
herra skýlausan og nær ótakmark-
aðan rétt til að veita erlendum fyr-
irtækjum heimild til að eiga meiri-
hluta í íslenskum fyrirtækjum og
raunar opnaði það leið til þess að
erlend fyrirtæki rækju hér starf-
semi án þess að íslendingar ættu
þar nokkra aðild að. Þetta væri
stórvarhugavert og bæri þvl að
fella frumvarpið.
Guðrún Helgadóttir (Abl/Rvk)
sagði alþýðubandalagsmenn vara
sérstaklega við því að þetta fmm-
varp yrði samþykkt. Það væri alls
ekki tímbært. Einnig spurði þing-
maðurinn hvemig liði heildarendur-
skoðun laga um hlutdeild erlendra
aðila í íslenskum atvinnurekstri.
Úrslit bjórfrum-
varpsins ráðast í dag
/
138 læknar senda Alþingi ályktun gegn bjórnum
Bjórfrumvarpið kom til ann-
arrar umræðu í neðri deild í gær
og tókst að ljúka umræðunni.
Það voru nær eingöngu andstæð-
ingar bjórsins sem létu að sér
kveða, m.a. las Friðjón Þórðar-
son upp bréf frá 138 Iæknum sem
mæla gegn samþykkt frumvarps-
ins. Fyrr í vetur höfðu 133 lækn-
ar sent Alþingi bréf þar sem
mælt er með samþykkt. At-
kvæðagreiðslu var frestað þang-
að til í dag. l^ögjafnt er á mun-
unum i neðri deild og munu því
AIMAGI
úrslit bjórfrumvarpsins líklega
ráðast í þessari atkvæðagreiðslu
1 dag.
Ólafur G. Einarsson (S/Rn)
mælti fyrir áliti meirihluta allsher-
jamefndar neðri deildar sem leggur
til að frumvarpið verði samþykkt.
Friðjón Þórðarson (S/Vl) mælti
fyrir áliti minnihluta allsheijar-
nefndar en hann mynda ásamt Frið-
jóni þeir Geir Gunnarsson (Abl/Rn)
og Olafur Granz (B/Sl). Friðjón
sagði að með fenginni reynslu ann-
arra þjóða og öðrum sterkum rökum
teldi minnihlutinn að það að leyfa
sölu, bruggun og innflutning á
áfengu öli myndi auka áfengis-
neyslu i landinu og þar með áfengis-
vandann. Þingmaðurinn kynnti
einnig bréf undirritað af 138 lækn-
um sem mæla gegn samþykkt
frumvarpsins.
Geir Gunnarsson (Abl/Rn)
sagði að með frumvarpinu ykist
hætta á vinnustaðadrykkju og auk-
inni drykkju unglinga.
Ragnhildur Helgadóttir
(S/Rvk) sagði það rétt sem heil-
brigðisráðherra hefði sagt við
fyrstu umræðu að Alþjóða heil-
brigðismálastofnunin (WHO) mælti
ekki með banni á einstaka tegund
áfengis. Hinsvegar væri það algjör-
lega ljóst að WHO hefði aldrei
mælt með því að bæta nýrri áfeng-
istegund við.
Það væri líka rangt sem haldið
hefði verið fram að WHO hefði í
ritum sínum sagt að ný tegund yki
ekki neysluna.
Málmfríður Sigurðardóttir
(Kvl/Ne) sagðist ekki hafa séð
nein rök gegn því að áfengt öl
myndi auka heildameyslu áfengis.
Guðrún Halldórsdóttir
(Kvl/Rvk) sagði það engum vafa
undirorpið að drykkja myndi auk-
Ólafur K. Magnússon
Ólafur G. Einarsson, fyrsti flutn-
ingsmaður bjórfrumvarpsins, en
úrslit þess munu líklega ráðast á
Alþingi í dag.
ast. Þeir sem færu út í fíkniefna-
neyslu tækju líka alltaf fyrsta skref-
ið með sopa af áfengi.
Einnig tóku til máls þeir Stefán
Valgeirsson (SJF/Ne) og ólafur Þ.
Þórðarson (F/Nv). Þeir mæltu báð-
ir gegn samþykkt frumvarpsins.