Morgunblaðið - 21.08.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. ÁGÚST 1988
Stærðfræðingur
og þj óðlagasöngvari
VESTUR-
ÍSLENDINGURINN
SÓLBERG
SIGURÐSSON
TEKINN TALI
Blaðamaður
Morgunblaðsins
átti orð við Sðl-
berg daginn
fyrir fyrirlestur
hans í Kennara-
háskólanum.
Sólberg var fyrst inntur eftir
hvemig ættartengslum hans hér
væri háttað.
„Ég er sonur hjónanna Stefáns
Sigurðssonar og Guðrúnar Einars-
dóttur, en þau fæddust og ólust
upp í íslendingabyggðinni í Man-
itoba. Tengsl mín við ísland og
íslendinga rofnuðu aldrei, faðir
minn sagði oft að ísland væri sérs-
takt land og að við systkinin ætt-
um að vera stolt af því að vera
ættuð þaðan. Ég fór því upp úr
þrítugu að grennslast fyrir um
ættmenni mín hér á landi og fann
ijölda þeirra á ferð minni um ís-
land árið 1966. Ég fínn fyrir því
nú eins og þá hve gestrisnir íslend-
• ingar eru, alls staðar var mér og
fjölskyldu minni tekið opnum örm-
um.“
Hlutverk
stærðfræðikennarans
Nú lýkur þú dvöl þinni hér á
landi með fyrirlestri um stærð-
fræðinám i Kennaraháskólan-
um. Á hvaða þætti hennar legg-
ur þú áherslu?
„Nú verð ég að viðurkenna að
ég þekki afskaplega lítið til stærð-
fræðikennslu hér á landi. Það eina
sem ég get miðlað til íslenskra
kennara er reynsla mín frá Kanada
og Norður—Ameríku. Einnig hefur
Kanadastjóm veitt sem nemur
tveimur milljónum króna til að
rannsaka stærðfræðinám og
kennslu og tek ég þátt í þeirri
rannsókn. I fyrirlestri mínum legg
ég áherslu á hlutverk stærðfræði-
kennarans. Að mínum dómi er allt
of algengt að kennarinn dreifi
heimadæmum og komi fram með
stærðfræðireglur sem nemendur
eiga svo að læra utan að. Ég legg
mikið upp úr því að kennarar geti
talað um stærðfræðina. Sjö sinn-
um fjórir er að sönnu tuttugu og
átta, en hvers vegna er það svo?
Það er auðvelt að kenna stærð-
fræði með því að kenna reglumar
og láta böm og unglinga hafa
Sólberg Sigurðsson.
Morgunblaðið/Einar Falur
Fyrri hluta ágústmánaðar var Vestur-íslendingurinn
Sólberg Sigurðsson á ferð um ísland ásamt konu sinni
og tveim sonum. Erindi hans hingað var tvíþætt, að
skoða landið sem forfeður hans byggðu og halda
fyrirlestur um stærðfræðinám, sem hann kallaði
„stærðfræðinám í samhengi (teaching mathematics in
context)“, en hann var haldinn í Kennaraháskóla
íslands síðastliðinn miðvikudag.
Sólberg er prófessor við Háskólann í Alberta
(University of Alberta) í bænum Edmonton, Kanada
og er sérsvið hans stærðfræðikennsla. Hann hefur
kennt kennaranemum við þann skóla í 20 ár.
Starf hans er einkum fólgið í að undirbúa þá fyrir
stærðfræðikennslu í efri bekkjum grunnskóla og
menntaskóla. Vestur-Islendingurinn Sólberg hefur
heimsótt ísland nokkrum sinnum í gegnum
tíðina, en ekki ferðast um landið að ráði síðan 1966,
er hann leitaði að ættingjum hér á landi,
auglýsti m.a. eftir þeim í
Morgunblaðinu.
dæmi til að leysa. En það er að
sama skapi erfítt að setjast niður
með krökkunum og tala um stærð-
fræðina, leiða þau inn í heim rök-
hugsunar og sýna þeim fram á
hve stærðfræðin getur verið
skemmtilegt viðfangsefni."
Stærðfræði fyrir alla
Er ekki fólk oft hrætt við
stærðfræðina?
„Það er auðvelt að loka augun-
um fyrir stærðfræðinni. Hún er
langt frá þvi að vera auðveld við-
fangs, fólk rekur oft oft í vörðum-
ar strax í byijun verkefnis. Það
sem er þó meginviðfangsefni okk-
ar, sem kenna þessi fræði, er að
koma stærðfræðinni til allra. Það
er ætíð mest talað um stærð-
fræðiséníin sem þurfa ekkert að
hafa fyrir hlutunum. Við beinum
augum okkar að hinum, þ.e. þeim
sem þurfa að velta dæmunum
iengur fyrir sér. Það verður æ
mikilvægara að sem flestir kunni
eitthvað fyrir sér í stærðfræði þeg-
ar tæknin tekur slíkum framforum
sem raun ber vitni. Því má stærð-
fræðikennari ekki gefast upp á
einstökum nemendum þó þeir eigi
erfítt með að skilja viðfangsefnið.
Hlutverk hans er einmitt að gefa
öllum sinn skerf af fræðigreininni.
Ástæðan fyrir því orði sem fer
oft af stærðfræðinni, þ.e. að hún
sé of erfíð, leiðinleg o.s.frv., stafar
í mörgum tilfellum af röngum
kennsluaðferðum, þar sem við-
komandi hefur á námsárum sínum
ekki fengið tækifæri til að kafa
nógu djúpt undir yfírborðið."
Nú stendur til að sýna kvik-
mynd í einu kvikmyndahú-
sanna, sem fjallar einmitt um
þetta viðfangsefni, stærðfræði-
kennslu.
„Já, sú kvikmynd er byggð á
sönnum atburðum. Stærðfræði-
kennari í Bandaríkjunum tók upp
nýstárlegar kennsluaðferðir í bekk
sínum. Þær aðferðir byggðust að
mestu leyti á samvinnu. Nemendur
voru ekki hver í sínu homi að
glíma við verkefnin, heldur leystu
þau í sameiningu og ræddu ýmis
vandamál sem upp komu við kenn-
arann. Einnig voru haldnir fundir
á kvöldin fyrir þá sem það vildu
og dæmatímar. Bekkur þessi kom
mjög vel út hvað kunnáttu varð-'
aði, ekki síst ef tekið var tillit til
þess að nemendumir voru áður
nefndir tossar, sem enginn gæti
bjargað.
Þama kemur að enn einu atriði
sem ég legg einnig mikið upp úr.
Það er samvinna nemenda. Böm
og unglinga skortir oft sjálfstraust
og gengur illa að vinna hvort í
sínu lagi. Þá er tilvalið að vinna
saman að verkefnum, t.d. með því
að mynda hópa innan bekkjarins."
Breytingnm illa tekið
„Allar þessar breytingar þyrftu
að verða sem fyrst. Það sem stend-
ur gegn þeim er þó fyrst og fremst
fólkið sjálft. Ég hef fundið fyrir
því, m.a. hér á landi, að almenn-
ingur vill ekki breytingar á náms-
skipulagi. Dæmið að framan um
bandaríska stærðfræðikennarann
er að mörgu leyti fyrirmynd að
því sem gæti orðið alls staðar.
Hann hafði þó það sem fæstir
kennarar hafa, þar á meðal hér á
íslandi, að mér skilst, en það er
svigrúm til athafna. Ef stærð-
fræðikennari hér á landi ætlaði
að bylta gömlu kennslufyrirkomu-
lagi á þennan hátt, er ég hræddur
um að fljótlega myndu foreldram-
ir eða fulltrúar skólakerfisins
hnippa í hann og segja: „Svona
var þetta nú ekki í minni tíð og
hef ég ekki borið skaða af þeirri
kennslu sem þá tíðkaðist."
Það ber þó samt sem áður brýna
nauðsyn til að breyta stærðfræði-
kennslu í samræmi við breyttan
tíðaranda. Nú þurfa allir á sínum
stærðfræðiskammti að halda."
Þjóðlagasöngur
Að lokum, heyrst hefur að
þú hafir í eina tíð sungið þjóð-
lög inn á hljómplötu?
Sólberg er brosmildur maður
og nú hlær hann hjaitanlega.
„Já, það er rétt og kom hún út
að mig minnir árið 1972. Ég frétti
að hún hefði verið mikið spiluð í
útvaipinu á sínum tíma, mig
minnir að Jón Múli hafi oft spilað
eitt lagið í þáttum sínum. Þar söng
ég um íslenska náttúru og þjóða-
reinkenni, en ég hef alltaf verið
heillaður af sérkennum í landslagi
íslands og sögu. Eins og áður
sagði var oft talað um Island í
uppvexti mínum og er ég sannar-
lega hreykinn af uppruna mínum.
Það sama er að segja um aðra
Vestur-íslendinga. Flestir þeirra
heimsækja ísland einhvem tíma.
Ekki spillir fyrir viðmót lands-
manna í okkar garð.“
Viðtal: Jóhannes Kári Kristins-
son.