Morgunblaðið - 21.08.1988, Blaðsíða 31

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. ÁGÚST 198»
Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, ÁrniJörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, ÁgústlngiJónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 70 kr. eintakið.
Rekstur Landa-
kotsspítala
A
Aundanfömum vikum hafa orðið
miklar, opinberar umræður um
rekstur Landakotsspítala. Þessi
spítali hefur frá upphafi verið rekinn
með öðrum hætti en t.d. Landspítali
og Borgarspítali. Nú í allmörg ár
hefur hann verið rekinn af sjálfseign-
arstofnun en þjónusta og starfsemi
öll verið skipulögð með öðrum hætti
en á fyrrgreindum sjúkrahúsum
tveimur. Sá augljósi kostur fylgir
því, að rekstur Landakotsspítala sé
með öðrum hætti en annarra sjúkra-
húsa í landinu, að með því fæst nokk-
ur samanburður, bæði um kostnað
og þjónustu.
Segja má, að umræðumar um
málefni Landakotsspítala að undan-
förnu hafi verið tvíþættar. Annars
vegar hafa þær snúizt um vinnubrögð
ríkisvaldsins við skoðun á rekstri
sjúkrahússins. Hins vegar hafa þær
beinzt að rekstrinum sjálfum. Það á
auðvitað að vera bæði fastur og
umfangsmikill þáttur í starfí Ríkis-
endurskoðunar, sem nú heyrir beint
undir Alþingi, að taka til athugunar
rekstur fyrirtækja og stofnana, sem
annaðhvort eru í ríkiseigu eða rekin
að mestu fyrir almannafé. Þess vegna
er fullkomlega eðlilegt, að Ríkisend-
urskoðun taki rekstur Landakotsspít-
ala til athugunar. í slíkri skoðun
Ríkisendurskoðunar felst mikið að-
hald, bæði fyrir viðkomandi stofnun
og aðrar stofnanir og fyrirtæki, sem
sjá á hveiju getur verið von.
Það skiptir hins vegar líka máli,
hvemig ráðamenn fara með skýrslur
Ríkisendurskoðunar. í máli Landa-
kotsspítala voru niðurstöður Ríkis-
endurskoðunar opinberaðar með
ýmsum hætti' áður en stjómendum
spítalans gafst kostur á að gera sínar
athugasemdir við skýrslu endurskoð-
enda. Þetta eru auðvitað óviðunandi
vinnubrögð. Dögum saman lágu
stjómendur Landakots undir ámæli
stjómmálamanna og fjölmiðla án þess
að hafa tækifæri til þess að gera
skilmerkilega grein fyrir sínum sjón-
armiðum. Ráðherrar geta ekki tekið
sér það vald að dæma í máli áður
en vömin liggur fyrir. Meðferð ráða-
manna á skýrslu Ríkisendurskoðunar
um Landakotsspítala er því dæmi um,
hvemig ekki á að haga meðferð slíkra
athugana, þegar þær liggja fyrir.
Vöm ráðherranna kann að vera sú,
að „kerfíð" sé svo erfítt viðureignar,
að einungis með stórfelldu áhlaupi
sé hægt að ná einhveijum árangri í
því að veita stofnunum og fyrirtækj-
um aðhald í meðferð almannaflár.
Nokkuð kann að vera til í þvf en
áhlaupið verður þá að gera með þeim
hætti, að menn séu ekki dæmdir án
þess að þeir hafí komið nokkrum
vömum við.
í athugasemdum stjómenda
Landakotsspítala vegna skýrslu
Ríkisendurskoðunar segir svo:
„Starfsmenn Ríkisendurskoðunar
störfuðu við endurskoðunarstörf sín
inni í spítalanum í rúmán mánuð.
Þeir spurðu margra spuminga og var
reynt að svara þeim eftir föngum.
Það vekur því furðu, að ekki hafí
verið reynt að leita svara við ofan-
greindum spumingum eftir þeim leið-
um, í stað þess að „óska eftir skýring-
um“ í endanlegri skýrslu, sem afhent
er ráðherrum og öðrum ráðamönnum
llUUllUjlliíilllunlililf
þjóðarinnar." Þessi athugasemd hlýt-
ur að vera Ríkisendurskoðun nokkurt
umhugsunarefni.
Þegar menn verða fyrir gagnrýni
af því tagi, sem forráðamenn Landa-
kotsspítala hafa orðið fyrir er rík til-
hneiging til þess að veijast öllum
ásökunum og telja lítið athugavert
við eigin störf. Það er stjómendum
Landakots til sóma, að þeir hafa ekki
bmgðizt þannig við. Þvert á móti
lýsa þeir því yfír í skýrslu sinni, að
margar athugasemdir Ríkisendur-
skoðunar séu réttmætar og verði
teknar til greina. Þannig segir t.d.:
„Forsvarsmenn spítalans telja ábend-
ingar um uppgjörsfyrirkomulag mat-
armiða réttmætar og munu beita sér
fyrir lagfæringu á núverandi fyrir-
komulagi." Vegna athugasemda um
greiðslur til yfírlæknis rannsóknar-
stofu segir í svömm Landakots-
manna: „Gefur það honum þá um 10
milljónir kr. auk fastra launa, sem
rétt er, að er of há tala í laun fyrir
einn mann ... Við sífellda aukningu
tekna og aukinn launakostnað, hefur
spítalinn nokkmm sinnum samið við
yfirlækninn um breytingu á hlutfalli
... Nú er sennilega tími til að taka
enn upp viðræður um breytta kostn-
aðarskiptingu."
Af þessu er ljóst, að skýrsla Ríkis-
endurskoðunar verður til þess, að það
næst fram, sem máli skiptir fyrir
skattgreiðendur, að margvíslegar
umbætur verða gerðar í rekstri
Landakotsspítala. Það er auðvitað
markmiðið með athugunum Ríkisend-
urskoðunar á rekstri stofnana og fyr-
irtækja, sem byggja á almannafé.
Þegar Landakotsspítali var gerður
að sjálfseignarstofnun vom tvær for-
sendur lagðar til gmndvallar þeirri
ákvörðun. Hin fyrri var sú, að rekst-
ur þessa spítala yrði ekki dýrari en
annarra spítala og jafnvel ódýrari.
Svo virðist sem samanburður á milli
þessara rekstrarforma sé erfiður.
Forráðamenn Landakotsspítala eiga
að leggja áherzlu á að sýna fram á,
að rekstur Landakots sé ekki síðri
en annarra sjúkrahúsa og helzt hag-
kvæmari.
Síðari forsenda var sú, að fyrir-
komulag þjónustu spítalans væri með
öðmm hætti en á öðmm sjúkrahús-
um. Þegar sjúklingur er lagður inn
á Landakotsspítala er hann á ábyrgð
þess læknis, sem leggur hann inn
meðan á sjúkrahúsvist stendur. Þá
gildir einu, hvort aðrir læknar komi
einnig til sögu. Þetta fyrirkomulag
þýðir, að sjúklingur og aðstandendur
geta gengið að einum og sama
manni, um allt sem lýtur að viðkom-
andi. Það em ákaflega sterk rök, sem
styðja þá skoðun, að þetta fyrirkomu-
lag á þjónustu sjúkrahúss sé mun
betra heldur en sú skipan mála, að
sjúklingar og aðstandendur verði að
tala við einn í dag og annan á morg-
un og viti í raun ekki, hvert þeir eiga
að snúa sér um málefni, sem oft em
mikil tilfinningamál og snúast stund-
um um iíf og dauða.
Þetta er auðvitað það, sem mestu
máli skiptir og í öllum þeim umræð-
um, sem orðið hafa um rekstur
Landakotsspítala hefur enginn haldið
því fram, að þjónusta spítalans við
sjúklinga væri ekki sú bezta, sem völ
iffiiii 11 mtomini ttn itimi ti
Að undanfömu hefur at-
hygli fólks beinzt mjög
að störfum hinnar svo-
nefndu ráðgjafanefndar
ríkisstjómarinnar.
Skipun þessarar nefnd-
ar var umdeild. í henni
em aðallega forsvars-
menn samtaka atvinnurekenda og forstjór-
ar stórra fyrirtækja. Sumum þótti óviðeig-
andi að skipa nokkra forstjóra í nefnd til
þess að veita ríkisstjóminni ráðgjöf um
efnahagsmál. Aðrir töldu þessa ráðstöfun
hyggilega vegna þess, að hún gerði þá
kröfu til fulltrúa atvinnuveganna, að þeir
legðu fram ábyrgar tillögur um aðgerðir
í efnahagsmálum í stað þess að gera kröf-
ur á hendur ríkisstjórninni. Jafnframt er
auðvitað ljóst, að fari ríkisstjómin að vem-
legu leyti að tillögum nefndarinnar, em
samtök atvinnuveganna siðferðilega skuld-
bundin til að veita þeim aðgerðum brautar-
gengi.
Þegar ríkisstjóm og þingflokkar stjórn-
arflokkanna taka afstöðu til aðgerða í
efnahags- og atvinnumálum er auðvitað
nauðsynlegt, að sjónarmið launþega komi
þar einnig við sögu. Vafalaust eiga ráð-
herrar eftir að hafa mikið samráð við for-
svarsmenn verkalýðssamtakanna á næstu
dögum og vikum. Höfundur Reykjavíkur-
bréfs átti hins vegar samtal við unga fisk-
vinnslukonu í þróttmiklu sjávarplássi fyrir
skömmu um vandamál atvinnuveganna.
Sjónarmið hennar vom einföld og skýr.
Þau vom eitthvað á þessa leið:
Það þýðir ekki að segja okkur fisk-
vinnslufólki, sem höfum 225 krónur á
tímann, að frystihúsin séu rekin með tapi.
Hvers vegna ekki? Vegna þess, að það er
útilokað, að. þau séu rekin með tapi úr
því, að forstjórarnir geta veitt sér þann
munað, sem þeir gera. Forstjórinn í mínu
frystihúsi er búinn að leggja milljónir í að
innrétta skrifstofuna sína upp á nýtt, með
fínu skrifborði, dúnmjúkum leðursófum og
kaupum á dýmm málverkum til þess að
þekja veggina. Hann keyrir um í dýmm
Mercedes Benz og á amerískan jeppa að
auki. Á meðan forstjórinn í mínu frysti-
húsi hefur efni á þessu, er útilokað, að
frystihúsið sé rekið með tapi og þess vegna
þýðir ekki að reyna að telja okkur fisk-
verkafólki trú um það.
Þessi útskýring hinnar ungu físk-
vinnslukonu á því, hvers vegna útilokað
sé, að frystihúsin séu rekin með tapi er
ekki flókin. Hún er líka útskýring, sem
höfðar til heilbrigðrar skynsemi. Ef tap er
á frystihúsi eða hvaða atvinnufýrirtæki,
sem er, verða forystumenn fýrirtækisins
að ganga á undan með góðu fordæmi og
draga úr þeim útgjöldum, sem að þeim
snúa, ef þeir vilja ná samstarfí við starfs-
menn sína um niðurskurð útgjalda að öðm
leyti. Forsvarsmenn atvinnufyrirtækjanna
geta ekki búizt við því, að launþegar taki
mark á yfirlýsingum þeirra um erfiða stöðu
fyrirtækjanna, ef þess sjást engin merki,
að sú erfiða staða hafi áhrif á lífskjör eða
starfsskilyrði þeirra sjálfra.
Það hefur áður verið fyallað um það á
þessum vettvangi, að það sé ekki af hinu
góða í okkar fámenna þjóðfélagi, að efna-
munur verði of mikill. Návígið hér er svo
mikið, að fólk fylgist vel með náunganum,
að ekki sé talað um litlu sjávarplássin á
landsbyggðinni. Vegna þessa návígis á
hinn almenni launþegi erfítt með að sætta
sig við skert lífskjör, ef það blasir við
honum í næsta nágrenni, að sú skerðing
nái ekki til þeirra, sem stjóma fyrirtækjun-
um.
Ríkið og útgjöld þess
Viðhorf fiskvinnslukonunnar ungu, sem
hér var lýst að framan, á ekkert síður við
í rekstri ríkis og sveitarfélaga en í rekstri
atvinnufyrirtækja. Almenningur tekur eft-
ir því, hvort þeir, sem kjömir hafa verið
til hinnar æðstu forystu, ganga á undan
með góðu fordæmi og skera niður útgjöld,
sem á erfiðleikatímum flokkast undir
óþarfa, þótt slíkur niðurskurður ráði ekki
úrslitum um lausn efnahagsvandans.
í ríkiskerfínu hefur þróazt sams konar
viðhorf og fískvinnslukonan lýsti hjá fiysti-
húsaforstjóranum. Munurinn er að vísu sá,
að forstjóri frystihússins kann að vera að
eyða eigin fé, en í ríkiskerfínu eru stjórn-
málamenn og æðstu embættismenn að
eyða fé skattborgaranna. Óhæfíleg með-
ferð almannaíjár er almennari og víðtæk-
ari í ríkiskerfinu en flesta grunar. Hinn
aðsópsmikli fjármálaráðherra ætti að beina
spjótum sínum að þeim útgjaldaþáttum
ríkisins ekki síður en öðrum.
Að því sögðu er auðvitað ljóst, að vandi
þjóðarinnar nú, eins og svo oft áður, er
einfaldlega sá, að við eyðum um efni fram.
Það á við um stóra hópa einstaklinga,
fyrirtæki, sveitarfélög og ríkið sjálft. Það
er alveg sama, hvaða leið verður ofan á
hjá ríkisstjórninni, millifærsla, uppfærsla
eða niðurfærsla, þær bera engan árangur,
þegar til lengri tíma er litið, ef ekki er
ráðizt að kjarna vandans, sem er um-
frameyðsla þjóðarinnar.
Stjómmálamennimir geta ekki búizt við
því að fá stuðning almennings við efna-
hagsaðgerðir nema þeir gangi á undan
með góðu fordæmi. Það er óhjákvæmilegt
að ganga til þess verks, að skera niður
útgjöld ríkisins. Það mundi margt lagast
af sjálfsdáðum, ef tekið væri til hendi á
því sviði. Þ.á.m. mundi lánsfjárþörf ríkisins
minnka til muna og þar með eftirspurn
eftir lánsfé og þar með raunvextir.
Sporin hræða hins vegar í þessum efn-
um. Sjálfstæðisflokkurinn, sem veitir nú-
verandi ríkisstjórn forstöðu, lýsti því yfir
í hinu fræga leiftursóknarplaggi fýrir
kosningamar 1979, að hann mundi beita
sér fyrir miklum niðurskurði á ríkisútgjöld-
um. Flokkurinn fékk að vísu ekki tæki-
færi til þess fyrr en 1983. Þá kom fjár-
málaráðuneytið í hlut Sjálfstæðisflokksins
svo og flest útgjaldafrekustu fagráðuneyt-
in. Sjálfstæðisflokkurinn fékk því kjörið
tækifæri til þess að framfylgja stefnu sinni
um umtalsverðan niðurskurð ríkisútgjalda.
Það tækifæri notaði flokkurinn hins vegar
ekki. í núverandi ríkisstjórn haxa ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins ekki verið
fremstir í flokki í kröfum um niðurskurð
á ríkisútgjöldum enda er aðstaða þeirra
veik til þess, eftir feril flokksins í ríkis-
stjóminni 1983-1987 í þeim efnum.
Meðan við bjuggum við uppsveiflu í
efnahags- og atvinnumálum gat þetta
gengið en nú siglum við niður í öldudalinn
og þá gengur það ekki lengur, að ekki sé
tekið á útgjöldum ríkisins og þau skorin
miskunnarlaust niður. Það þýðir auðvitað,
að þjónusta á mörgum sviðum verður skor-
in niður svo og einhveijar framkvæmdir á
vegum ríkjsins. Það er hægt að ganga út
frá því sem vísu, að þá rísa hagsmunahóp-
ar upp, bæði innan þings og utan. Þá
byija stjómmálamennimir að gefast upp
þrátt fyrir góðan ásetning.
Er niðurfærsla lausnin?
Mikið er talað um niðurfærslu þessa
dagana og ljóst er, að hún á fylgi að fagna
í ráðgjafanefndinni, innan ríkisstjómarinn-
ar og meðal almennings. Fólk má hins
vegar ekki líta á niðurfærslu, sem ein-
hveija töfralausn. Niðurfærsla kemur ekki
í veg fyrir, að ríkið þurfi að skera niður
útgjöld í ríkum mæli. Ef niðurfærsla er
notuð til þess að komast hjá þeim niður-
skurði með einhveijum talnaleik er hún
ekki af hinu góða. Hún kemur ekki í stað
niðurskurðar.
Niðurfærsla leysir heldur ekki vanda
þeirra atvinnufyrirtækja í sjávarútvegi og
öðrum atvinnugreinum, sem rekin hafa
verið án nokkurs eigin ijár að ráði. For-
ystumenn þessara fyrirtækja mega ekki
telja sjálfum sér trú um, að niðurfærsla
leysi vanda þeirra. Hún getur ekki gert
það, þegar til lengri tíma er litið. Eina
lausnin á vanda fyrirtækja þeirra er sú
að fá meira eigið fé inn í fyrirtækin. Ef
eigendur þeirra hafa ekki ijármagn sjálfir
til þess að leggja fram nýtt fé komast
þeir ekki hjá því að leita til annarra aðila.
Það þýðir um leið, að þeir verða að láta
af hendi hluta yfirráða sinna yfir fyrirtækj-
tif I fi-f llititlL í á * i * it »* ai a*
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. ÁGÚST 1988
31
RE YKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 20. ágúst

Að veiðum í Norðurá.
Morgunblaðið/Sigurgeir
unum. Þeir eiga um það að velja, að fyrir-
tækin haldi áfram í basli eða endi í gjald-
þroti eða skapa þeim lífvænlegan grund-
völl, þótt þeir sjálfír hafi ekki sömu ráð
og áður.
Niðurfærsla leysir heldur ekki vanda
þeirra einstaklinga, sem eru ekki enn bún-
ir að átta sig á því, að við búum í breyttu
þjóðfélagi. Sá tími er liðinn, að fólk geti
lifað um efni fram á lánum, sem verð-
bólgan étur upp. Einstaklingar verða að
skera niður útgjöld sín ekkert síður en
ríki og atvinnufyrirtæki.
Með þessum orðum vill höfundur
Reykjavíkurbréfs ekki gera lítið úr niður-
færslu, sem hugsanlegri leið í efnahags-
málum nú. Sjálfsagt er, að menn íhugi það
með opnum huga, hvort skynsamlegt sé
að gera slíka tilraun. Hún er auðvitað erf-
ið í framkvæmd og kallar á samheldni í
ríkisstjóm. Slíkri samheldni hefur ekki
verið fyrir að fara fram að þessu en auðvit-
að kann að verða breyting á því. Það má
hins vegar ekki til þess koma, að umræð-
umar um niðurfærslu beini athyglinni frá
kjarna vandamálsins, sem Þorsteinn Páls-
son, forsætisráðherra, hefur réttilega lýst
sem útgjaldavanda en ekki fyrst og fremst
tekjuvanda. Þar er að finna kjama málsins
og forsvarsmenn ríkis, sveitarfélaga og
atvinnufyrirtækja eiga að beina orku sinni
í þann farveg að skera niður útgjöld,
hveiju nafni sem nefnist, smá og stór.
Kjaraskerðing
framundan
Það væri blekking að halda því fram,
að stefnt verði að óbreyttum kaupmætti í
ráðstöfunum ríkisstjómarinnar. Auðvitað
er ljóst, að stefnt er að því að ná til baka
hluta þeirrar gífurlegu kaupmáttaraukn-
ingar, sem hér hefur orðið á undanförnum
misserum og hefur verið ijármögnuð með
erlendum lánum. Margir launþegar mega
vel við því að taka á sig kaupmáttarskerð-
ingu. En þeir eru líka margir, sem eru
verr undir það búnir en nokkru sinni fyrr.
Stundum er sagt, að þjóðin skiptist nú
í tvo hópa, þá sem skulda og hina, sem
skulda ekki og eiga jafnvel innistæður í
bönkum. Það fer ekki á milli mála, að
mjög hefur þrengt að þeim, sem skulda á
undanfömum árum. Ung menntakona
sagði við höfund þessa Reykjavíkurbréfs
fyrir skömmu, að hún hefði ákveðið að
selja íbúð sína þegar í stað. Ástæðan væri
sú, að ijármagnskostnaður væri svo mik-
ill, að hún hefði engan véginn undan og
eignarhluti hennar í íbúðinni minnkaði
stöðugt. Hún vildi selja íbúðina áður en
eignarhluti hennar væri horfinn.
Það er hægt að færa skynsamleg rök
fyrir því, að þ'að sé ekkert vit í öðru en
að hækka vexti af lánum húsnæðismálá-
stjórnar. Hinir lágu vextir — miðað við
aðra vexti — leiða til stóraukinnar eftir-
spumar eftir þessum lánum, sem aftur
leiðir til stóraukinnar eftirspumar eftir
lánsfé til að fjármagna húsnæðislánakerf-
ið, sem aftur leiðir til vaxtahækkunar
vegna umframeftirspumar eftir fjármagni.
Hið mikla ijármagn, sem fer í gegnum
húsnæðiskerfíð, eykur líka þensluna í þjóð-
félaginu á allan hátt.
Þeir stjómmálamenn eru hins vegar
ekki öfundsverðir af hlutskipti sínu, sem
ætla bæði að skerða kjörin og hækka vexti
á húsnæðisstjómarlánum. Sú aðgerð getur
auðveldlega framkallað sprengingu, sem
menn mundu ekki sjá fyrir endann á.
Viðkvæmt ástand
Ástandið nú er viðkvæmt. Ríkisstjórnin
hefur ekki verið farsæl í aðgerðum sínum
í efnahagsmálum á þessu ári. Nú stendur
hún frammi fyrir alvarlegum ráðstöfunum
á erfiðum tímum. Hér er allt annað ástand,
en við höfum kynnzt áður. Orðrómur og
sögusagnir um erfiðleika og gjaldþrot fyr-
irtækja eru á fleygiferð um bæinn. Þær
sögusagnir út af fyrir sig ýta undir erfið-
ieika sumra fyrirtækja. Víglundur Þor-
steinsson, formaður Félags ísl. iðnrekenda,
sagði í ræðu sl. vor, að Islendingar, hefðu
ekki fyrr tekizt á við samdrátt í atvinnu-
lífi á tímum hárra raunvaxta. Þetta er
rétt. Þetta er sú lykilstaðreynd, sem breyt-
ir öllum viðhorfum frá því, sem áður var.
Ótrúlegur fjöldi atvinnufyrirtækja í
þessu landi stendur á brauðfótum. Hið
sama á við um fjárhag fjölmargra einstakl-
inga. Ráðstafanir, sem eru of harkalegar,
geta haft ófyrirsjáanlegar afleiðingar.
Aðgerðir, sem byggjast á sýndarmennsku,
koma að engu gagni nema hugsanlega í
stuttan tíma. Stjómmálaástandið er erfítt.
Ríkisstjómin er ekki samhent. Hins vegar
er tæpast annar möguleiki fyrir hendi við
óbreyttar aðstæður. Það er engin sérstök
ástæða til að ætla að stjórnarandstaðan
sýni ábyrgð. Því miður má búast við, að
verkalýðsforystan sitji og bíði eftir tæki-
færi til þess að rétta sinn hlut vegna þess,
að hún hefur misst áhrif í verulegum
mæli á undanfömum árum. Þess vegna
er ekki hægt að útiloka það, að svipað
ástand skapist hér og fyrir áratug, þegar
verkalýðshreyfíngin lagðist í hernað gegn
ríkisstjóminni, sem þá sat.
Stjómmálamenn og Ijölmiðlar fjalla um
þetta ástand af nokkurri léttúð. Mikið er
rætt um niðurfærsluleið þessa dagana en
lítið sem ekkert um hinn raunverulega
vanda, þ.e. umframeyðslu þjóðarinnar og
líklega niðurstöðu, þ.e. almenna kjara-
skerðingu. Er ekki kominn tími til að
stjómmálamenn og fjölmiðlar tali við þjóð-
ina eins og fullorðið fólk? Ummæli fisk-
vinnslukonunnar, sem vitnað var til hér
að framan, benda ekki til annars en að
það sé fullt tilefni til.
„Þessi útskýring
hinnar ungu fisk-
vinnslukonu á því,
hvers vegna úti-
lokað sé, að
frystihúsin séu
rekin með tapi er
ekki flókin. Hún
er líka útskýring,
semhöfðartil
heilbrigðrar
skynsemi. Ef tap
er á frystihúsi eða
hvaða atvinnufyr-
irtæki, sem er,
verða forystu-
menn fyrirtækis-
ins að ganga á
undan með góðu
fordæmi og draga
úr þeim útgjöld-
um, sem að þeim
snúa.“