Morgunblaðið - 23.10.1988, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1988
23
Dan
PlClíETT
Hver var
Dan Pickett?
________Blús____________
Árni Matthíasson
Einhvernvegínn er það svo
að fortíð margra merkileg-
ustu sveitablússöngvaranna
er sem lokuð bók, sama hvað
reynt er að leita eftir æviat-
riðum þeirra. Eitt besta
dæmið um þetta var Robert
Johnson, en í fjölda ára var
hann sem yfirnáttúruleg
vera i hugum margra blús-
áhugamanna áður en menn
komust á slóð hans. Þó Dan
Pickett sé ekki eins merki-
legur tónlistarmaður og Rob-
ert Johnson var er eins á
komið með honum og John-
son á sínum tima að ekkert
er um hann vitað.
Seint á síðasta ári kom út
plata með tónlist Dans Pick-
etts, sem á er að finna þrettán
dæmi um sveitablús eins og
hann gerist bestur, þar sem
fetaðar eru troðnar slóðir á
hugmyndaríkan og áhrifamik-
inn hátt. Upptökumar eru frá
árinu 1949, gerðar í Fíladelfíu,
en heldur tekur að vandast
málið þegar leita á frekari upp-
lýsinga. Það eina sem vitað er
með nokkurri vissu um Dan
Pickett er að hann hét senni-
lega réttu nafni James Founty
og að hann var líkast til frá
Alabama eða Tennessee. Þessi
upplýsingaskortur gerir mönn-
um eðlilega erfitt fyrir þegar
meta á tónlist hans í samhengi
við það sem aðrir blústónlistar-
menn voru að aðhafast á þess-
um árum og á plötuumslaginu
eru miklar vangaveltur um
mögulega áhrifavalda og upp-
mna laga.
Pickett samdi ekki mikið
sjálfur, en hann tók lög eftir
aðra og gæddi þau nýju lífi
með góðum gítarleik og ein-
stökum söngstíl. Söngstíllinn
byggist gjaman á hraðri fram-
setningu textans og á köflum
verður Pickett svo óðamála að
það er illmögulegt að skilja
hvað hann var að segja.
Kannski heyrist það best í lag-
inu Number Writer, en í því
lagi béitir hann rödd og gítar
nánast sem ásláttarhljóðfæri.
Önnur lög fela ekki síður í sér
spennu í túlkuninni, s.s. gamla
klámvísan Lemon Man, trúar-
söngurinn 99*/2 Won’t Do,
Baby Don’t You Want to Go,
og skondin jarðarfararvísan
Ride to a Funeral in a V-8.
Eina lagið sem stendur í þeim
er þetta skrifar er siðasta lag-
ið, Laughing Rag, en Bruce
Bastin (útgefandi) setti það þó
síðast á plötuna þannig að
menn geta þá lyft nálinni af
þegar að því kemur. Það lag
er þó kannski dæmi um muninn
á áhuga hvítra og svartra
blúsáheyrenda, því Bastin
skýrði mér frá því að Laughing
Rag hafi einmitt verið það lag
sem svartir plötukaupendur
hafi sýnt mestan áhuga á sínum
tíma á meðan hvítir safnarar
hafi alla tíð sýnt því hina mestu
fyrirlitningu.
Síðasta umferðin á morgun
Skák
Bragi Kristjánsson
og Karl Þorsteins
Heimsbikarmót. Stöðvar 2 tekur
nú senn enda. Sautjánda og síðasta
umferðin á mótinu verður tefld á
morgun í Borgarleikhúsinu kl. 17 og
tefla þá saman:
Spassky Beljavsky
Nunn Timman
Kortsnoj Sax
Tal Ehlvest
Kasparov Nikolic
Sokolov Júsúpov
Hjartarson Andersson
Portisch Speelman
Ribli Pétursson
Á heildina litið hefur mótið verið
bráðskemmtilegt fyrir áhorfendur.
Taflmennskan fjörug og skákir tefld-
ar í botn. Þeir örfáu keppendur sem
venjulega kjósa frekar að leita friðar-
samninga á ótefldar skákir en að
tefla í tvísýnu hafa orðið í flestum
tilvikum að lúta í lægra haldi fyrir
baráttufíkn andstæðinga sinna. Það
er líka til mikils að vinna. Mótið
hefur nefnilega verið mun jafnara
en Heimsbikarmótin fyrri og færri
vinningar skilja að forystusauðinn á
mótinu og þá keppendur sem næstir
koma. í Belfort í Frakklandi hafði
heimsmeistarinn Kasparov þannig
hlotið IOV2 vinning þegar þrettán
umferðum var lokið á meðan efstu
menn nú höfðu 8 vinninga. Ótrúlegur
munur sem gerir mótið vitaskuld
jafnara og meira spennandi fyrir vik-
ið. Ein vinningsskák f síðustu um-
ferðunum getur þannig fleytt kepp-
anda sem var fyrir um miðbik móts-
ins í keppnina um sigursætin.
Árangur heimsmeistarans Kasp-
arovs kemur auðvitað mest á óvart
þegar taflmennskan á mótinu er
skoðuð. Hann hefur hvergi náð að
sýna sitt rétta andlit. Taflmennskan
heldur hugmyndasnauð og þrátt fyr-
ir baráttugleðina hefur hann mátt
sætta sig við stutt jafntefli í nokkrum
skákum. Til þess að halda toppsætinu
á ELO-skákstigalistanum verður
hann líka að taka sig á. 12 vinninga
þarf kappinn nefnilega í þessu móti
til þess að halda ELO-skákstigum
sínum og fái hann þá ekki tapar
hann stigum nema að hann sigri á
mótinu. Sú klásúla er nefnilega í
reglunum að sigurvegari geti ekki
tapað stigum við þátttöku í því móti.
Tölvuspár frá MatchMaker gera ráð
fyrir því eftir 14. umferð að heims-
meistarinn hljóti einungis IOV2 vinn-
ing og yrði þá 15 stigum fátækari
eftir mótið með 2745 ELO-stig. Þá
er möguieiki að fyrrum heimsmeist-
ari, Ánatoly Karpov, skjótist upp
fyrir þann núverandi því líkleg stig
hans við næsta útreikning eru 2755.
Mikhail Tal stal senunni um mið-
bik mótsins með því að sigra í þrem-
ur skákum í röð. Sá árangur gerir
karlinn sáttan og í síðustu skákum
hefur hann gert baráttulítil jafntefli
uns Beljavsky knúði heimsmeistar-
ann aldna til uppgjafar í 14. umferð.
Beljavsky er raunar sá keppandi sem
að flestra mati hefur teflt manna
best. Hefur barist í hverri skák til
síðasta manns og aldrei látið deigan
síga. Jaan Ehlvest er annar skemmti-
legur skákmaður. Hin furðulega ár-
átta hans að vinna skákir á hvítt en
tapa með svörtu hefur nú tekið enda
og jafntefli hefur verið niðurstaðan
í síðustu skákum. Hann stendur vit-
anlega ágætlega að vfgi bæði í mót-
inu og ekki síst með tilliti til heildar-
stiga á Heimsbikarmótunum eftir
góðan árangur í Belfort nú í sumar.
íslensku keppendumir mega
ágætlega við una þegar þetta er rit-
að. Jóhann situr skammt á eftir for-
ystusauðunum á mótinu, hefur 7V2
vinning þegar þetta er skrifað eftir
14 umferðir. Óneitanlega hafa skák-
ir hans vakið mesta athygli keppenda
í mótinu, ekki einungis vegna þjóð-
emis heldur taflmennskan einnig
verið býsna fjörug og skemmtileg.
Margeir lætur engan bilbug á sér
finna þrátt fyrir harðvítuga baráttu
í hverri umferð. Að tefla í hverri
umferð við stigahærri keppendur
sem hafa hug á baráttu er ekki auð-
velt verk. Sigurinn gegn Nunn gefur
honum vafalaust byr undir báða
vængi því hann var sannfærandi og
taflmennskan sérlega skynsamleg.
Aðrir keppendur hafa átt misjafna
daga. Þeir keppendur sem komnir
em af léttasta aldursskeiði hafa átt
heldur brosuga daga á mótinu að
Tal undanskildum. Tímahrakið leikið
Kortsnoj grátt og Spassky verið fjarri
sínu besta. Englendingamir Nunn
og Speelman em báðir traustir skák-
menn sem erfitt er að vinna en jafn-
teflin em helst til mörg nú. Timman
hafa verið mislagðar hendur á mót-
inu. Teflt mjög vel hefur sá gállinn
verið á honum ellegar mátt sætta
sig við súra ósigra.
Að endingu skulum við skoða skák
hans við heimsmeistarann Kasparov,
sem er líklega ein besta skák móts-
ins.
Hvítt: Jan Timman
Svart: Gary Kasparov
Kóngsindversk vörn
1. d4 - RfB, 2. c4 - g6, 3. Rc3 -
Bg7, 4. e4 - d6, 5. f3 - 0-0, 6.
Be3 - e5, 7. d5 - c6,8. Bd3 - b5!?
Athyglisverð peðsfóm sem byggir
á því að ráðast gegn peðamiðborði
hvíts. Það var raunar Timman manna
fyrstur sem rannsakaði og beitti
þessari leikaðferð gegn Spassky Arið
1973. Spassky hafnaði peðsfóminni
og lék 9. Rge2 — bxc4, 10. Bxc4 —
c5, 11. 0-0 — Rfd7 en öðlaðist lítið
fmmkvæði. Taflmennska Timmans
er skarpari.
9. cxb5 — cxd5, 10. exd5 — e4!
Fómar öðm peði. Eftir 10. —
Bb7, 11. Re2 - Rxd5, 12. Rxd5 -
Bxd5,13. Rc3 — Bb7,14. Be4 stend-
ur hvítur líka betur. Að sögn heims-
meistarans lék hann hinn gerða leik
á gmndvelli stöðumats sem kenndi
honum að staðsetja liðsmenn sína á
ákjósanlegum reytum frekar en að
telja peðin á borðinu. Raunar er enn
ekkert nýtt undir sólinni á taflborð-
inu því Timman nefndi hinn gerða
leik í skýringum við skákina gegn
Spassky og áleit stöðuna óljósa.
Þannig hefur svartur ákjósanlegar
bætur fyrir peðin eftir 11. fxe4 —
Rg4, 12. Dd2 - f5, 13. Rf3 - Rxe3,
14. Dxe3 - f4, 15. Dd2 - Rd7.
Annar möguleiki er 11. Bxe4 —
Rxe4, 12. fxe4 — Dh4+, 13. g3 —
Bxc3+, 14. bxc3 — Dxe4, 15. Df3
Það hefur ekki gerst áður að þrír heimsmeistarar í skák hafi teflt
samtimis hérlendis. Kasparov og Spassky sifja að tafli en í baksýn
er Tal og fylgist með tilburðum þeirra.
- Bf5. Svartur þarf hér ekkert að
óttast. Timman bregður á annað ráð.
11. Rxe4 — Rxd5,12. Bg5 — Da5+,
13. Dd2 - Dxd2,14. Bxd2 - Bxb2,
15. Hbl - Bg7!
Þrátt fyrir að drottningamar séu
horfíiar af borðinu er miðtaflið enn
í fullum gangi. Liðsmenn svarts em
virkari en hinir hvítu kollegar en í
mótfæri hefur hvítur peð. Skoðanir
keppenda vom ólíkar því báðir töldu
stöður sínar þægilegri. Kannski er
það einungis mismunandi smekkur?
16. Re2 - Rd7, 17. Rxd6 - Rc5,
18. Bc2 - Be6, 19. Re4?!
Líklegast var betri möguleiki að
leika strax 19. 0-0. Aframhaldið
gæti orðið þá 19. - Hfd8, 20. Re4
- Rxe4, 21. Bxe4 - f5, 22. Bc2 -
Rb6, 23. Bg5. Stöðuna er sem fyrr
erfitt að meta. Hvítur er auðvitað
peði yfir en góð staðsetning svarta
liðsaflans vegur það fyllilega upp.
Heimsmeistarinn lét raunar svo um
mælt að þessari stöðu gæti 'hann
ekki tapað!
19. - Hac8, 20. Re4 - Rxe4, 21.
Bxe4 - f5, 22. Bd3?! - Rb6, 23.
Rcl
„Hvítur viðurkennir með þessum
leik að staða hans er lakari," sagði
Kasparov fuliur vandlætingar eftir
skákina í viðtali á Stöð 2. Erfitt er
raunar að benda á haldbærari leið
fyrir hvítan. Staða hans er óþægileg
og hann dæmdur til þess að verjast.
23. - Hfd8, 24. Bg5 - Hd7, 25.
Hel - Kf7, 26. Be2 - h6!, 27. Bh4
- Rd5, 28. Bdl?
Timman reynir að leysa vandamál
sín á taktískan hátt. Þannig væri
28. — Rc3? svarað með 29. Bb3!.
Kasparov er á hinn bóginn snjallari
og nýtir galla leiksins á glæsilegan
hátt. Eini möguleikinn var að reyna
að virkja biskupinn með 28. b6! —
axb6, 29. Ba6
28. - Bb4+!
Nú strandar 29. Khl á 29. — g5,
30. Bg3 — f4 og biskupinn fellur.
29. Kfl — Re3+ væri vitaskuld
skemmsta leiðin til taps svo svar
hvíts er þvingað.
29. B£2 - Bxf2, 30. Kxf2 - Rc3!,
31. Bb3 - Bxb3,32. Hxb3 - Rdl+!
Endalok útreikningsins sem náði
frá 26. leik. Svartur vinnur skipta-
mun því hvítur verður að láta hrók-
inn af hendi nú til að forða riddaran-
um á cl. Svarta staðan er auðvitað
auðunnin og heimsmeistarinn var í
áframhaldinu í engum vandræðum
að innheimta sigurinn.
33. Hxdl - Hxdl, 34. Rd3 - Hd2+,
35. Ke3 - Hxg2, 36. Ha3 - He8+,
37. Kd4 - He7, 38. Re5+ - Kf6,
39. Rc6 - Hd7+, 40. Kc4 - Hc2+,
41. Kb4 - Hxh2, 42. Ha6 - g5,
43. a4 - h5, 44. Hxa7 - Hxa7,
45. Rxa7
Og Timman gafst upp um leið.
Einfaldasta vinningsleið svarts er 45.
- h4, 46. b6 - Hb2+, 47. Ka5 -
Hxb6!, 48. Kxb6 — h3 og hvíta peð-
ið verður að drottningu.

Þaðgerasér
ekkiaiiirgrein
fyrír því, hvað
þaðerþýðingar-
mikiðfyrír heils-
una að láta sér
ekki verða kaH.
íslenska ullin er mjðggóð og er betri en allt annað, sérstaklega i mikfum kulda
og vosbúð. En í dag ferðumst við á milli heimilis og vinnustaðar í bilum og föaim
frá hlýjum heimilum okkar á hlýja vinnustaði. Þessar stuttu ferðir geta verið ansi
kaldar og jafnvel öriagarikar ef við vefjum okkur ekki fyrir kuldanum. Hér kemur
silkið sem lausnin. Silkið er mjög hlýtt en aldrei óþægilega hlýtt; það bókstafiega
gælir við hörundið. Silkið er örþunnt og breytir því ekki útliti ykkar. Þið verðið áfram
.. TTURUL Æ KiMINGABÚfHIVI
PÓSTKRÖFUSALA - SMASALA - HEILDSALA. SIMAR 10262 - 10263. LAUGAVEGI25.