Morgunblaðið - 02.11.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1988
Sovéskur ráðherra:
Aðeins 11 pólitísk-
ir fangar í landinu
Moskvu. Reuter.
BORIS Kravtsov, dómsmálaráðherra Sovétríkjanna, sagði á sunnu-
dag að í Sovétríkjunum væru aðeins 11 manns sem sætu í fang-
elsi fyrir að reka andsovéskan áróður, hallmæla rikisvaldinu eða
bijóta gegn lögum um trúarbragðaiðkun. I sjónvarpsviðræðu milli
fulltrúa í Æðsta ráði Sovétríkjanna og danskra þingmanna vísaði
ráðherrann á bug tölum mannréttindasamtakanna Amnesty Inter-
national er segja svonefnda samviskufanga eða pólitíska fanga
vera 300.
Ráðherrann ítrekaði loforð Sov-
étstjórnarinnar þess efnis að þeim
lögum er Vesturlandabúar telja
oftast notuð gegn sovéskum and-
ófsmönnum verði breytt er refsi-
réttarlög landsins verði endurskoð-
uð.
Helmut Kohl, kanslari Vestur-
Þýskalands, var fyrir skömmu í
opinberri heimsókn í Sovétríkjun-
um og lét þá svo um mælt við
fréttamenn að Sovétstjómin hefði
ákveðið að láta alla samviskufanga
lausa fyrir áramót. Ummælin
Kohls hafa beint athygli umheims-
ins mjög að örlögum fanganna.
Mannréttindahópar bentu strax
á vandann við að skilgreina hver
væri í fangelsi vegna stjórnmála-
skoðana sinna þar sem Sovét-
stjómin notaði annan mælikvarða
en gert væri á Vesturlöndum.
Einkum hefur verið bent á að náða
beri það fólk sem haldið er á geð-
sjúkrahúsum gegn vilja sínum, í
reynd vegna pólitískra skoðana
þess.
Ástralía:
Sovétmönniim neitað
um fiskveiðiheimild
Canberra. Reuter.
ÁSTRALIR hafa hafnað beiðni
Sovétmanna um að sovéskum
skipum verði heimilt að veiða
innan landhelgi Ástralíu og allt
að átta skip fái að stunda rann-
sóknir við strendur landsins, að
því er talsmaður áströlsku
stjómarinnar sagði í gær.
Sovétmenn lögðu nýlega fram
beiðni um fiskveiðiheimild fyrir
sovésk fiskiskip og fóm ennfremur
fram á að sex til átta sovésk skip
fengju að stunda rannsóknir við
strendur Ástralíu. Ástralíustjóm
hefur hafnað beiðninni um fisk-
veiðiheimild vegna hættu á ofveiði
og hún hefur einnig ákveðið að
leyfa ekki fleiri en tvö sovésk rann-
sóknaskip í einu innan landhelg-
innar.
Sovétmenn hafa einnig sóst eft-
ir því að sovésk fiskiskip fengju
að leggja við ástralskar hafnir
vegna viðgerða og áhafnaskipta.
Stjóm Verkamannaflokksins hefur
átt í samningaviðræðum við Sovét-
menn um þetta mál á árinu sem
nú líður en hægrisinnar í stjórnar-
andstöðu hafa haldið því fram að
öryggi þjóðarinnar yrði stefnt í
hættu fengju sovésku skipin að-
Suður-Afríka:
Frjálslynt
dagblað
bannað
Jóhannesarborgf. Reuter.
Suður-Afríkustjórn bannaði í
gær dagblaðið The Weekly Mail
í fjórar vikur, en blaðið hefur
gagnrýnt stjórnina mjög fyrir
kynþáttaaðskilnaðarstefhu
hennar.
Það var Stoffel Botha, innanrík-
isráðherra Suður-Afriku, sem lagði
bann við útgáfu blaðsins en það
er aðallega lesið af fijálslyndum
hvítum mönnum og hefur oftlega
birt fréttir af grimmilegum aðgerð-
um lögreglunnar og órétti sem
blökkumenn eru beittir í landinu.
The Weekly Mail er þriðja blað-
ið sem Botha innanríkisráðherra
hefur bannað. Áður hafði tíma-
bundið bann verið lagt við útgáfu
vikuritsins New Nation, sem er
aðallega lesið af blökkumönnum,
og tímaritsins South.
gang að áströlskum höfnum. Sov-
éskir stjómarerindrekar, sem tekið
hafa þátt í samningaviðræðunum,
hafa vísað því á bug að sovésk
fiskiskip stundi njósnir.
Tíbet:
Reuter
Fyrrum yfírmenn
Argentínuhers dæmdir
Þrír fyrrum félagar í herstjórn Argentínu, Leopaldo Galtieri
hershöfðingi (efst á myndinni), Jorge Anaya flotaforingi (fyrir
miðju) og Basilio Lami Dozo (neðst) hlýða á úrskurð dómara sem
dæmdi þá í tólf ára fangelsi á mánudag fyrir vanrækslu og van-
hæfi í Falklandseyjastríðinu, þar sem Argentínumenn biðu ósigur
fyrir Bretum.
Munkar sæta pynt-
ingnm í fangelsum
Dalai Lama vill viðræður við Kínverja
Peking. Reuter. Economist.
KÍNVERSKIR lögreglumenn
hafa notað rafmagnskylfur til
að beija tíbetska búddamunka
og nunnur sem þeir hafa haft í
haldi fyrir að mótmæla yfirráð-
um Kínveija í Tíbet. Þetta er
haft eftir áreiðanlegum vestræn-
um heimildarmönnum í Lhasa,
höfúðborg Tíbets, sem senda
mannréttindasamtökum reglu-
lega skýrslur um ástandið í
Tíbet. í skýrslu, sem heimildar-
mennirnir sendu mannréttinda-
samtökum í gær, segir að það sé
venja fangelsisyfírvalda að beija
og pynta fanga meðan á yfir-
heyrslu þeirra stendur. Af trúar-
legum leiðtoga Tíbetbúa, Dalai
Lama, sem er í útlegð á Ind-
landi, er það að segja að í síðustu
viku bauðst hann til að taka upp
beinar viðræður við kinversk
yfirvöld í Genf í janúar á næsta
ári um framtíð landsins.
Skýrsla heiníildarmannanna um
misþyrmingar á föngum byggist á
samtölum við 30 menn sem nú eru
lausir úr prísund. „Fangar eru látn-
ir vera naktir á meðan verið er að
yfirheyra og beija þá,“ segir í
skýrslunni.
Kinverskir embættismenn hafa
áður borið á móti því að pyntingum
sé beitt í tíbetskum fangelsum en
í hinu opinbera kínverska mál-
gagni, Æskulýðsfréttir Kina, var í
síðasta mánuði greint frá því að
lögreglan í Henan-héraði í Tíbet
hefði barið fangelsaðan mann í
kynfærin með rafmagnskylfu og
fanginn hefði beðið Ijörtjón.
Að minnsta kosti 42 búddamunk-
ar og þijár nunnur eru á meðal
þeirra 100 Tíbetbúa sem enn eru í
fangelsum, samkvæmt skýrslu
heimildarmannanna.
Vill beinar viðræður
í síðustu viku bauðst hinn útlægi
trúarleiðtogi Tíbetbúa, Dalai Lama,
til að hefja beinar viðræður við
kínversk stjórnvöld í Genf í byijun
næsta árs. Talið er líklegt að
Kínveijar þiggi boð hans því að í
síðasta mánuði sögðust þeir vera
tilbúnir til viðræðna hvenær og
hvar sem Dalai Lama kysi. Þetta
yrðu fyrstu beinu samskipti þessara
aðila frá því að Kínveijar réðust inn
í Tíbet fyrir 38 árum.
Um 100.000 Tíbetbúar, sem eru
í útlegð í Indlandi og Nepal, segja
að sjálfstæði Tíbets sé eina raun-
hæfa viðræðuefnið en Kínveijar
segja að „tíbetska sjálfstjórnar-
héraðið", sem stofnað var árið
1965, sé og verði um allan aldur
hluti af Kínaveldi.
Bretland:
Kennarar
jafii ófiróð-
ir og aðrir
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari
Frímannssyni, fréttaritara Morgunbl&ðsins.
KENNARAR eiga í erfiðleikum
með að svara einföldum spurn-
ingum um staðreyndir og leysa
einföld reikningsdæmi, að því
er kemur fram í niðurstöðum
könnunar, sem birtist í The
Sunday Times siðastliðinn
sunnudag.
Fyrir tveimur vikum birti blaðið
niðurstöður könnunar á þekkingu
almennings, þar sem í ljós kom,
að einn af hveijum sex vissi ekki,
hvar Bretland var á landakortinu.
Yfir 300 kennarar í grunnskól-
um og framhaldsskólum fengu 16
spurningar um málefni líðandi
stundar, landafræði, réttritun,
reikning, sögu og bókmenntir.
Næstum allir gerðu mistök. Aðeins
einn af hveijum fjórum stóðst próf-
ið í réttritun og furðulega margir
reikningskennarar gátu ekki leyst
einfalt reikningsdæmi.
„Hvað eru 15% af tíu pundum?"
var ein spurninganna. 16% af
heildinni gáfu rangt svar og 13%
reikningskennara gerðu það líka.
Einungis fjórðungur kennara gat
stafað rétt öll þijú orðin, sem lögð
voru fyrir þá. 13% þeirra gerðu
villur í öllum þremur orðunum.
Allir kennararnir nema fimm
vissu, hver Kenneth Baker er,
breski menntamálaráðherrann.
95% þeirra vissu, að Nelson Mand-
ela er leiðtogi Afríska þjóðarráðs-
ins.
20% kennaranna vissu ekki, að
Varsjá er höfuðborg Póllands, 27%
þeirra vissu ekki, að Bonn er höf-
uðborg . Vestur-Þýskalands, né
heldur vissu 47% þeirra, að Kabúl
er höfuðborg Afganistans.
11% kennaranna gátu ekki sagt
til um, hve margir millimetrar eru
í metra, en 92% þeirra vissu, að
sódíum klóríð er salt. Fimmtungur
vissi ekki, að Jóhann konungur
landlausi skrifaði undir Magna
Charta, sem er með merkilegustu
atburðum í breskri sögu. „Hroða-
legt,“ sagði Peter Dawson, ritari
eins kennarasambandsins. „Ef
maður ætti bam, er hefði kennara,
sem ekki gæti stafað þessi orð og
gæti ekki svarað því, hvað 15%
af tíu pundum séu, þá hefði maður
fulla ástæðu til að ætla, að skóla-
kerfið væri í rúst.“
Leiðtogar repúblikana í Bandaríkjunum:
Margir þeirra telja
sigurúin þegar í höfii
James Baker sag’ður taka við stöðu utaiiríkisráðherra í næstu stjórn
Washington. Daily Telegraph.
REPÚBLIKANAR í Bandaríkjunum eru nú orðnir svo öruggir með
sig vegna yfirburðastöðu forsetaframbjóðanda þeirra, George Bush,
í skoðanakönnunum að þeir telja sigurinn í höfh. Sagt er að helstu
ráðgjafar Bush séu farnir að skipa mönnum í valdastöður verðandi
Bush-stjórnar. Enginn virðist efast um að valdamesti maðurinn að
baki forsetanum verði hávaxinn, vingjarnlegur, 58 ára gamall Texas-
búi sem hefúr ánægju af ruddalegum bröndurum, kúrekastígvélum
og notar munntóbak - James A. Baker III.
Gert er ráð fyrir að Baker taki hael Deaver - sem ekki hefur orðið
við stöðu utanríkisráðherra af Ge-
orge Shultz en jafnframt að hann
muni hafa veruleg áhrif á ýmsum
öðrum mikilvægum sviðum stjóm-
sýslunnar sigri Bush hinn 8. nóvem-
ber.
Á fyrra kjörtímabili Ronalds Re-
agans gegndi Baker stöðu starfs-
mannastjóra í Hvíta húsinu og er
sá eini úr hinni voldugu „þrístjór-
aklíku" Reagan-stjómarinnar - hin-
ir tveir voru Edwin Meese og Mic-
að víkja vegna hneykslismála. Hann
hefur reynst mikil snillingur í að
meðhöndla fjölmiðlana og „leka“ í
þá hæfilega greinargóðum upplýs-
ingum þegar honum hefur hentað
það.
Baker er nú kosningastjóri Ge-
orge Bush. Hann er sagður hafa
komið sjálfur af stað þeim orðrómi
að hann vildi fá Robert Dole sem
varaforsetaefni repúblikana en mun
í reynd hafa stutt Dan Quayle; hann
óttaðist að sjálfur yrði hann valda-
minni en ella ef Dole yrði varafor-
seti. Baker var fjármálaráðherra
Reagans áður en hann tók að sér
stöðu kosningastjóra og náði þá í
sínar hendur ýmsum valdataumum
sem í reynd heyrðu til öðmm ráðu-
neytum. Honum tókst að að nota
völd sín til þess að „hrinda í fram-
kvæmd ótrúlegri miðstýringar-
stefnu í ríkisfjármálunum og tók
upp hentistefnu sem betur hentaði
raunverulegum aðstæðum en hag-
fræðileg hreinlífisstefna Reagans,"
eins og stjómmálaskýrandinn Ro-
bert Kuttner orðaði það.
Hentistefna hans aflaði honum
óvina í þeim hópi hugsjónamanna
sem Reagan hafði safnað um sig í
Hvíta húsinu er Baker gerðist þar
starfsmannastjóri. Að sögn blaða-
«?