Morgunblaðið - 22.11.1988, Qupperneq 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1988

brota-
þungarokk á 290 km hraða í bland
við málmkenndar ballöður. Helsta
einkennið er enn sem áður hams-
leysið, vísvitandi „firring", svo
gripið sé til orðtækis félagsfræð-
inga, og samt sem áður er meira
lagt upp úr markvissu tónaflóði,
sem sparlega er farið með öfugt
við flestar aðrar þungarokkssveit-
ir. Engu ofaukið. Þar hefur hinn
danski útsetjari sveitarinnar,
Flemming Rasmussen, vafalítið
hönd í bagga.
Yrkisefnin eru nokk hin sömu
og fyrr — ekki mjög upplífgandi
eins og nöfnin benda til: „Black-
ened", . . . And Justice for All“,
„The Shortest Straw", „Harvester
of Sorrow", „The Frayed Ends og
Sanity", „To Live Is To Die" og
„Dyers Eve". Hins vegar eru text-
ar Metallica mun betri heldur en
flestra brotajárnssveita, sem gera
út á svipuð mið, en þeir fela í sér
boðskap án þess að vera í þeim
mærðar- eða fánýtisuppreisn-
arstílj sem flestir aðrir popparar
hafa tamið sér þegar þeir vilja
sanna fyrir umheiminum að þeir
kunni líka að hugsa (sem sjaldnast
virðist raunin) og troða hinum og
þessum boðskap upp á andvara-
lausa hlustendur sína. Aðferð
Metallica er fremur sú að draga
upp tiltekna mynd — gjarnan með
því að lýsa hugrenningum að
hætti Joyce og/eða Camus — og
eftirláta hlustandanum að draga
ályktanir.
Vegna eðlis tónlistarinnar get
ég varla sagt að þessi plata ætti
að vera til á öllum betri heimilum,
en fyrir þá sem hafa áhuga á
þungarokki eða þora að kynna sér
hljómsveit, sem er ekki að gera
að gamni sínu þegar þungarokk
er annars vegar, er hún bráðnauð-
synleg. Hún fær hiklaust fimm
stjörnur (sem ég gef nú ekki oft),
en taugaveiklað fólk hefur verið
varað við. Þessa plötu þarf að
spila hátt. Andrés Magnússon
Defunkt og eðlur á Tunglinu
Með vottorð
í leikfimi
Fyrir skemmstu kom hingað til lands bandarfska fönksveitin
Defunkt og hélt tónleika í Tunglinu. Til upphitunar var fslenska
sveitin Risaeðlan.
Risaeðlan hóf leikinn eftir
langa mæðu, en sökum seinlætis
hljómsveitarmeðlima Defunkt, lá
við að áheyrendur yrðu af því að
Risaeðlan léki. Svo tæpt stóð
allt skipulag tónleikanna að Eðl-
urnar þurftu að nota fyrsta lag
sitt í tækjastillingu.
Tónlistin sem Risaeðlan leikur
er skemmtilegt sambland af hinu
alvanalega og hinu óvænta. í lög-
unum bregðurfyrirkunnum rokk-
frösum og tónagangi, sem
skyndilega taka allt aðra stefnu
en menn hefðu vænst og takt-
skiptin gera sitt til að menn eiga
erfitt með að setja merkimiða á
allt saman. Það verður samt gert
hér: Risaeðlurokk.
Vitanlega ber mest á stelpun-
um tveim, Dóru og Möggu Stínu,
enda eru þær fremstar á sviðinu.
Það má þó ekki líta á Eðlurnar
sem kvennahljómsveit, því fram-
lag drengjanna í sveitinni er ekki
ómerkara og trommur og bassi
gefa framúrskarandi traustan og
um leið sveigjanlegan grunn og
heldur yrði tónlistin snautleg ef
gítarleikarans nyti ekki við. Risa-
eðlan hefur verið á allra vörum
síðustu vikur og skyldi engan
undra.
Heldur komu færri að hlýða á
Defunkt en menn hefðu ætlað.
Sveitin leikur fyrirtaks danstón-
list og er með einkar skemmti-
lega rytmasveit, þar sem bass-
leikarinn er fremstur meðal jafn-
ingja. Joe Bowie, básúnuleikari
og söngvari, leiddi sveitina af
miklum krafti og var hinn spræk-
asti, hvort sem hann lék á bás-
únu eða kongatrommur eða þá
bara söng og dansaði. Sveitin
var sinn tíma að koma sér í gang
Defunkt í Tunglinu
Bjartmarog Diddi í
Næst mest selda plata síðasta
árs var plata Bjartmars Guð-
laugssonar, sem seldist líklega
meira en nokkur átti von á. Það
kemur því vart á óvart að Bjartm-
ar er að taka upp aðra plötu sem
kemur út fyrir þessi jól.
Síðustu plötú gaf Steinar út, en
að þessu sinni ætlar Bjartmar að
gefa plötuna út sjálfur í samvinnu
við hljóðverið Stemmu, en það er
einmitt í Stemmu sem hann vinnur
að plötunni og þar hitti útsendari
Rokksíðunnar hann fyrir
skemmstu. Útsetjari með Bjart-
mari er Sigurður Rúnar Jónsson,
sem flestir kannast við sem Didda
fiðlu, en hann er einmitt eigandi
Stemmu. Það þótti því við hæfi að
spjalla ekki aðeins við Bjartmar
einan og voru þeir báðir teknir tali.
Þú áttir næst söluhæstu
plötu sfðasta árs Bjartmar, ertu
ekki undir þrýstingi að gera eins?
Bjartmar: Ekki eins og við erum
að vinna þessa plötu í dag. Við
erum bara fyrst og fremst að koma
þeim lögum á framfæri sem við
komum okkur saman um að ættu
erindi á hana. Við höfðum úr mikl-
um fjölda að velja, en lögin voru
ekki valin undir pressu og við erum
alveg lausir undan einhverri mark-
aðshyggju. Ég hef ekki fundið fyrir
pressu nema þegar ég var að
reyna að semja við stóru útgefend-
urna.
Diddi: Annars má segja hvað
varðar þessa plötu að það hefði
ekki verið réttlátt gagnvart neinum
að fara að reyna að gera plötu sem
væri eins og platan í fyrra. Við
tökum því ekkert mið af henni.
Bjartmar: Það er ekkert eins
fjarri mér og að fara að fella mig
að einhverjum markaðssjónarmið-
um bara vegna þess að það er
einhver utanaðkomandi sem krefst
þess. Ég vil bara fá að gera plöt-
una í samvinnu við Didda eins og
okkur finnst þetta eiga vera.
Hvað með textagerð á plöt-
unni, verða textarnir svipaðir og
hingað til?
Diddi: Ekki síðri.
Bjartmar: Ég er að fást við allt
önnur mál en áður. Þetta eru miklu
persónulegri textar, en þó ekki um
mig sérstaklega. Ég er að fjalla um
íslenskt þjóðfélag og ef ég get
komið að einhverjum notum t.d. í
að benda á valdníðslu pólitíkusa
gagnvart hinum almenna borgara,
þá held ég að þaö verði á þessari
plötu. Þetta er enginn boðskapur,
enda veit ég ekki hvað það orð
þýðir, en ég er að taka fyrir mál í
þjóðfélaginu, sem er hlutverk okk-
ar fjölmiðlaskáldanna að gera. Á
plötunni eru lög eins og t.d. titillag-
ið, Með vottorð í leikfimi, en í því
lagi er ég að horfa á heiminn frá
sjónarhóli unglings sem er svolítið
uppreisnargjarn og styðst þá að
nokkru leyti við sjálfan mig; að al-
ast upp í sjávarplássi úti á landi
og skoða heiminn þaðan. Ég er
alltaf að skoða heiminn, íslenska
heiminn.
Liggur þér mikið á hjarta?
Bjartmar: Alveg ferlega.
Diddi: Ef ég má koma með mína
skoðun á þessu þá er Bjartmar að
semja lög og texta af nákvæmlega
sömu þörf og allir þessir menn
sem eru að semja lög með bömm-
ertextum, en hann gerir það á allt
Metallica:
Morgunblaðið/Þorkell
stúdíói Stemmu
Platínuhúðað
járnsrokk
Metallica tilheyrir þeim geira þungarokksins, sem á ensku nefnist
„thrash“, en ég kýs að nefna brotajárnsrokk til samræmis við báru-
járnsrokk. Ég er þó ekki alveg sáttur við þá skilgreiningu, því þó
Metallica sé með því þyngsta sem gerist í rokkinu er síst hægt að
segja að tónlist þeirra sé hrá. Hver nóta er yfirveguð, flóknar takt-
skiptingar tíðar og ekkert látið tilviljun eftir. Nú er komin út fyrsta
plata þeirra ítvö og hálft ár og ber sú nafnið .. .And Justice for Ali.
Þrátt fyrir að undirritaður hafi held að það hafi liðið sex mánuðir
löngum haft gaman af þungarokki
finnst mér margar brotajárns-
sveitirnar hafa gengið of langt í
hraðadýrkun og hávaðafram-
leiðslu. Kannski ég sé bara orðinn
og gamall. Ted Nugent sagði ein-
hverju sinni: „Ef tónlistin er of há
ert þú of gamall." Það kann að
vera tilfellið. Metallica er ein af
merkari hljómsveitum þessa ára-
tugar.
-Til þess að það fari nú ekki á
milli mála skal fram tekið að þessi
plata er ekki ætluð þeim, sem
fram að þessu hafa haldið sig við
Barry Manilow og hans nóta. Jafn-
vel gamlir þungarokksaðdáendur
eins og ég kunna að eiga í erfið-
leikum með að venjast þeirri tón-
list, sem Metallica framleiðir. Ég
frá því að ég heyrði fyrst í Met-
allica þar til ég gat sest niður og
hlýtt á einhverja plötu þeirra án
þess að hafa fengið heitt kakó og
róandi áður.
Hvað um það, Metallica hefur
verið að um nokkurra ára skeið
og er frá Los Angeles (fyrir utan
trumbuleikarann Lars Ulrich, sem
er frá Danmörku). Hljómsveitin
náði sér fyrst verulega á strik með
plötunni Master of Puppets, sem
kom út 1986 og gagnrýnandi fer
ekki ofan af að sé ein af tiu bestu
plötum, sem hann hefur heyrt fyrr
og síðar.
Því miður nær .. .And Justice
for All því ekki að steypa Master
of Puppets af stalli, en hún fer
býsna nærri því. Sami gífurlegi
þungi einkennir hljómsveitina sem
fyrr og auðheyrt að hljómsveitar-
meðlimir hafa þroskast nokkuð án
þess að glata neinu af þeim fersk-
leika, sem gjarnan vill týnast hjá
ungum hljómsveitum eftir því sem
meðlimirnir verða veraldarvanari
(sbr. Def Leppard). Dauði bassa-
leikarans Cliffs Burton (lést í
bilslysi á tónleikaferðalagi í
Svíþjóð í fyrravetur) kann að valda
einhverju um þroska þennan.
Eins og á fyrri plötum Metallica
er það gítarleikarinn og söngvar-
inn James Hetfield, sem stjórnar
ferðinni í náinni samvinnu við Lars
Ulrich, trumbuleikara. Kirk Hamm-
ett sólógítarleikara hefur fleygt
fram í tækni (sem ekki var lítil fyr-
ir), en honum hefur jafnframt tek-
ist að þróa eigin stíl betur en fyrr,
sem er ekki minna um vert.
Lögin eru af sama sauðahúsi
og fyrri afurðir sveitarinnar,
og það var ekki fyrr en eftir þrjú
fjögur lög að áhorfendur fóru að
mjakast til og frá á gólfinu og
um leið var eins og sveitin tvíelf-
dist.
Undir lokin var andrúmsloft-
ið síðan orðið verulega raf-
magnað og þá má segja að Def-
unkt hafdi sýnt allar sínar bestu
hliðar.
annan hátt; hann kemur að sömu
hlutunum frá allt öðru sjónarhorni,
en þó með fullri alvöru og oft áttar
áheyrandinn sig ekki á hvað hann
er að syngja um við fyrstu hlustun.
Bjartmar: Þú heyrir hér á bak
við okkur dæmi um textana, text-
ann í laginu um Bárujárnsgötuna,
en í honum er ég í raun að syngja
um annan texta.
Diddi: Hann er að segja að það
hefði verið betra að byrja búskap-
inn við Bárujárnsgötuna, Bastían
bæjarfógeti er búinn að koma og
Bjartmar Guðlaugsson.
taka skrifpúltið. Bjartmar er í þess-
um texta að vísa í texta eftir borg-
arstjórann, en orðið skrifpúlt hefur
ekki komið fyrir í dægurlagatexta
nema einu sinni síðustu fimmtíu
árin og það var í hitteðfyrra.
Bjartmar: Það má segja að þetta
sé hin hliðin á málinu.
Diddi: Þetta var svo rómantískt
hjá Davíð.
Það má kalla það borgaralega
rómantík, er þetta verkalýðsróm-
antík?
Diddi: Raunveruleikinn.
Bjartmar: Alþýðurómantík.
Diddi: Þetta er engin rómantík,
láttu ekki svona.
Bjartmar: Já, hún endar svo
fjandi illa.
Diddi: Hún fór í meðferð og
hann út á sjó.
Bjartmar: í lögbirtu bárujárns-
draumurinn dó.
Þetta er þá rómantík sem end-
ar illa.
Bjartmar: Ég veit ekki hvort við
ættum að segja að hún endi svo
illa, það endist engin rómantík í
dag. Það eru tvær þjóðir sem búa
í þessu landi og mörkin á milli
verða alltaf greinilegri. Það er hlut-
verk okkar fjölmiðlaskáldanna að
benda á þetta og láta Mjólkursam-
sölu- og skyndibitaauglýsingar
éiga sig. Þeir popptónlistarmenn
sem hafa viðurværi sitt af því að
búa til lög og texta, og þeir eru
fáir, eiga að búa til tónlist og texta
sem þeir meina en ekki verá að
nauðga tónlist á öðrum sviðum.
Er eitthvað sérstakt sem þú
vilt koma á framfæri?
Bjartmar: Það er þá bara það
að ég vona að þetta verði ofsalega
skemmtileg plata, því það hefur
verið skemmtilegt að vinna hana.