Morgunblaðið - 15.01.1989, Blaðsíða 10

10 c
MORGUNBLAÐIÐ
MAIMIMLÍFSSTRAUMAR su^udagur 15. JANÚÁR 1989
LÖGFRÆÐI/Hvad kostaraö skuldaf
FÉLAG JÁRNIÐNAÐARMANNA
Félagsfundur
verðúr haldinn miðvikudaginn 18. janú-
ar 1989 kl. 20.00 á Suðurlands-
braut 30, 4. hæð.
Dagskrá:
1. Félagsmál
2. Kjaramál
3. Önnur mál
Mætið vel og stundvíslega.
Stjórn Félags iórniónaóarmanna.
Skuldin sem
HANDMENNTASKOLI ISLANDS
Póstbox 1464 121 Reykjavík Sími 27644
Það er mikið rætt um þessar
mundir hversu dýrt sé að
skulda. Háir vextir og vísitala séu
allt um koll að keyra og gjaldþrot
einstaklinga og fyrirtækja blasi við
í stórum stíl.
Mörgum finnst
nóg um að greiða
dráttarvexti geti
þeir ekki staðið í
skilum með skuldir
sínar á réttum
gjalddögum, en þó
þykir sumum
keyra um þverbak
komist kröfur í hendur lögmanna
til innheimtu. Hefur margur orðið
til að hneykslast á taxta Lögmanna-
félagsins sem þykir í engu standa
að baki öðrum sérfræðingatöxtum.
Sérstaklega verður þetta áberandi
þegar um er að ræða einföld skulda-
mál þar sem ekki er tekið til vama,
t.d. vegna víxla og skuldabréfa þar
sem kröfurnar em tiltölulega háar.
í slíkum málum getur lítil vinna
eftir Davíð Þór
Björgvinsson
stundum skilað álitlegum máls-
kostnaði.
En það em ekki aðeins háar kröf-
ur sem lögmenn hafa til innheimtu.
Þegar um er að ræða lágar kröfur,
t.d. innan við 10.000 kr., getur
skuldin hækkað með ótrúlegum
hraða eftir að innheimtuaðgerðir
lögmanns em hafnar. Að þessu
sinni skulum við líta á eitt slíkt
dæmi. Það er þó rétt að taka það
fram að flestum málum lýkur áður
en þau komast eins langt og í þessu
dæmi.
Upphaf málsins er að maður
nokkur (A) gaf út skuldabréf 3.
jan. 1984 að fjárhæð kr. 5.150.-,
sem greiða átti í einu lagi 3. maí
1984. Bréfið var með sjálfskuldar-
ábyrgð B. A greiddi ekki á gjald-
daga og eftir langa mæðu fól eig-
andi bréfsins lögmanni sínum inn-
heimtu skuldarinnar. Það var ekki
fyrr en 4. október 1988 að B lét
segjast og leysti til sín kröfuna. Þá
leit reikningur lögmannsins svona
út:
Handmenntaskóli Islands hefur kennt yfir 1400 íslendingum bæði heima og
erlendis á síðastliðnum átta árum. Hjá okkur getur þú lært teikningu, litameð-
ferð, skrautskrift og gerð kúluhúsa - fyrir fullorðna - og föndur og teikningu
fyrir börn í bréfaskólaformi. Þú færð send verkefni frá okkur, sendir okkur
úrlausnir þínar og þær eru sendar leiðréttar til baka. - Biddu um kynningu
skólans með þvi að senda nafn og heimilisfang til okkar eða hringdu í síma
27644 núna strax, símsvari tekur við pöntun þinni á nóttu sem degi. - Tíma-
lengd námskeiðanna stjórnar þú sjálf(ur) og getur því hafið nám þitt, hvenær
sem er, og verið viss um framhaldið. Hér ertækifærið, sem þú hefur beðið eftir
til þess að læra þitt áhugasvið á auðveidan og skemmtilegan hátt. Þú getur
þetta líka.
ÍÉG ÓSKA EFTIR AD FA SENT KYNNINGARRIT
HMÍ MÉR AD KOSTNAÐARLAUSU
NAF.N____________________________________—-----
HEIMILISF.

1 n
f" co cri co Blaðió sem þú vaknar við!
Höfuðstóll............................. kr. 5.150,-
Dráttarvextirtil 8.11.88............... kr. 8.821,-
Málskostnaður.......................... kr. 8.083,-
Ritun ijjámámsbeiðni................... kr. 1.970,-
Mótviðfjámám........................... kr. 2.025,-
Fjámámskostnaður*...................... kr. 1.686,-
Vörslusviptingarbeiðni................. kr. 2.026,-
Þinglýsingar og stimpilgjöld*.......... kr. 520.-
Vextiraf kostnaði...................... kr. 1.174.-
Söluskattur* (12%)..................... kr. 1.239.-
Samtals kr. 34.719.-
Margur hefur orðið til að
hneykslast ð taxta
Lögmannafélagsins sem
þykir í engu standa að
baki öðrum
sörfræðingatöxtum.
Þeir liðir sem merktir em með
stjörnu em útlagður kostnaður lög-
mannsins. Þá er þess að geta að í
málskostnaðinum er innifalinn
kostnaður við birtingu stefnu og
þingfestingargjald, ca. 1.300.- kr.
Ekki var þó málið úr sögunni þótt
B greiddi, enda var hann aðeins
ábyrgðarmaður fyrir A. Sneri B sér
rakleiðis til annars lögmanns og fól
honum innheimtu kröfunnar hjá
A. Var mál þar að lútandi þingfest
í bæjarþingi Reykjavíkur þ. 6. des-
ember sl. Krafðist lögmaðurinn.fyr-
ir hönd B þar greiðslu á kr.
34.719.-, þ.e. þeirrar ijárhæðar sem
B þurfti að inna af hendi. Þá þurfti
lögmaðurinn eðlilega að fá eitthvað
fyrir sinn snúð og krafðist máls-
kostnaðar skv. gjaldskrá Lög-
mannafélags íslands. Var A dæmd-
ur til að greiða skuldina ásamt
dráttarvöxtum frá 8.11. 1988 og
málskostnað kr. 12.100.- (þ.m.t.
kostnaður við stefnubirtingu, þjng-
festingargjald og söluskattur).
Þannig stendur skuldin í dag, þ.e.
í kr. 46.819.- auk dráttarvaxta frá
því í október sl. af kr. 34.719.-.
Skuldin hefur m.ö.o. nífaldast á
þessum tíma og eins líklegt að ekki
sé allt búið enn.
Ekki skal lagður dómur á það
hér hvort lögmenn fá meira en þeir
eiga skilið fyrir afskipti sín af
slíkum málum. Hafa verður í huga
að rekstur lögmannsstofu er dýr
og ennfremur að ótrúlega mikil
vinna getur stundum legið í því að
nudda peninga af skuldaranum þótt
málin virðist einföld á yfirborðinu.
Dæmið ætti miklu fremur að vera
til varnaðar. í þessu tilfelli hefði
efiaust verið heppilegra fyrir
ábyrgðarmanninn að leysa til sín
kröfuna fyrr (ef hann þá gat það)
og spara þannig fé, enda er með
öllu óvíst hvort honum tekst að fá
aðalskuldarann til að greiða, a.m.k.
ef haft er í huga það sem á undan
er gengið. Með því hefði hann getað
dregið stórlega úr hugsanlegu fjár-
tjóni sínu.
í síðasta pistli mínum, „Gifting
í annars nafni“, gerði ég dómsmála-
ráðuneytinu rangt til, þar sem ég
sagði að ráðuneytið hefði ekkert
aðhafst í málinu. Málinu var tekið
af miklum skilningi í ráðuneytinu.
Þar var skrifað bréf 8/5, 15/5 og
25/5 1987, og síðan enn eitt 11/3
1988, svo nefnd séu þau sem lögð
voru fram í málinu. Þegar liðnir
voru u.þ.b. 10 mánuðir frá því að
konan gaf sig fram við ráðuneytið.
virðist hún hafa misst trúna á að
ráðuneytið byggi yfir þeim meðul-
um sem verða máttu til þess að
losa hana við meintan eiginmann,
enda höfðaði hún máli fyrir bæjar-
þingi Reykjavíkur með stefnu sem
var fyrst gefin út 1. mars 1988.
Það skal tekið fram að lögum sam-
kvæmt er hlutverk ráðuneytisins í
máli sem þessu afar óljóst. DÞB
MATUR OG DRYKKUR/Hvað eiga morösögur og mataruppskriftir sameiginlegt?
Vér morðingjar
Oft tekur barátta Grænfrið-
unga á sig grátbroslegar
myndir, hver svo sem afstaða
manns er til friðunar tiltekinna
dýrastofna, nú eða dýraáts. Ber
það t.d. ekki vott
---—^—I um tvískinnung
að þykja ómann-
flF^flfl úðlegt að skutla
mk hefur verið gert
eítir Jóhönnu allt í góðu lagi
Sveinsdóttur með að ala fið-
urfé í verk-
smiðjuhólfum (í kapítalísku hám-
arksgróðaskyni), eða einfaldlega
slátra í hlaðvarpanum vinum
sínum svíninu, héranum eða önd-
inni, á hinn viðurstyggilegasta
hátt, eins og tíðkast hefur?
Morðingjar og
matargerðarmenn
Sá hópur fólks sem á ensku
nefnist ftnctarians neytir af sið-
ferðisástæðum (og heilsufarsá-
stæðum) engrar fæðu nema þeirr-
ar sem má tína án þess að skemma
móðuijurtina. Þetta eru ávextir,
hnetur og sumar tegundir græn-
metis. Þetta fólk er sjálfu sér
samkvæmt og er ekki með neina
hræsni.
Allir aðrir skyldu hafa hugfast
að annar matartilbúningur — acte
de cuisine — hefst á a.m.k. einu
morði — acte de meurtre. Rétt
eins og margar leynilögreglusög-
ur hefst hver mataruppskrift á
því að fyrirliggjandi er eitt lík eða
fleiri. Þessar „bókmenntategund-
ir“ eiga það jafnframt sameigin-
legt að atburðarfléttan leiðir til
farsæls endis, en sá reginmunur
er á að í leinilögreglusögunni er
morðingjanum refsað fyrir glæp
en að aflokinni máltíð er morð-
ingjanum eða í flestum tilfellum
samsærismanni hans, kokkinum,
sem hefur sundurbútað líkið og
hantérað á ýmsa lund og fram
borið, hrósað fyrir góða frammi-
stöðu.
Já, vesturlenskir borgarbúar nú
á dögum eru yfírleitt ekki hinir
eiginlegu morðingjar. Þó finnast
undantekningar, svo sem ijúpna-
skyttur. Alidýrarækt hefur að
mestu lagst af í borgum. En gam-
an getur verið að lesa gamlar
matreiðslubækur, t.d. danskar frá
síðustu öld, þar sem uppskriftim-
ar hefjast stundum svo: „Slagt
en höne ved at...“ Eða „Tag en
nyslagtet gris ...“ Og á markað-
storgum víða í Suður-Evrópu eru
ýmiss lifandi dýr, einkum fiðurfé,
á boðstólum og þá gert ráð fyrir
því að kaupandinn sjái sjálfur um
aftökuna í eigin eldhúsi.
Dúfiiakyrking
Alice B. Toklas, sambýliskona
rithöfundarins Gertrude Stein,
sendi frá sér bráðskemmtilega
matreiðslubók, 1954. Alice var sú
sem hafði séð um matseld á heim-
ilinu, en þær stöllur bjuggu lengst
af í París. í bókinni er m.a. að
finna nokkrar skondnar sögur af
þeim morðum sem Alice þurfti að
fremja í eldhúsi sínu, einkum í
fyrri heimsstyijöldinni, þegar hrá-
efnisskortur var mikill.
Eitt sinn fékk hún sendar frá
vinafólki ofan úr sveit sex hvítar
dúfur sem hún kyrkti eina af ann-
arri eftir að hafa styrkt sig á
góðum kaffisopa. (Það var áður
en brasilísk kunningjakona sagði
henni að í heimalandi hennar
væri bolli af sterku, svörtu kaffi
besta tryggingin fyrir góðum
nætursvefni...)
En fyrsta fómarlamb Alice var
gríðarstór vatnakarfi sem físki-
maður nokkur hafði gaukað að
henni, spriklandi í lokaðri körfu
(þ.e.a.s. karfinn.) Gefum Alice B.
Toklas orðið:
Morðið á vatnakarfanum
Sá sem færði mér karfann hafði
hvorki haft tíma til að drepa hann,
afhreistra, né þvo, og var ófáan-
legur til að segja mér á hveiju
þessara voðaverka ætti að byija.
Það lá ljóst fyrir hvert þeirra var
viðurstyggilegast. Best að vinda
sér í morðið, illu er bestu aflokið.
Á grjóthlöðnum árbökkunum
við Puget Sound hafði ég séð
hvemig fískimennirnir tóku stóra
laxa upp á sporðinum, hófu hann
á loft og slengdu höfðinu í bak-
kann, nægilega kröftuglega til að
fískurinn rotaðist. Ætti ég ekki
að gera út af við mitt fyrsta fóm-
arlamb með hressilegu sleggju-
höggi?
Eg gaut augunum á fískinn og
mér til skelfingar sýndist mér
hann vera til alls líklegur. Ég
valdi því það morðvopn sem ég
taldi óskeikulast, stóran búrhníf,
vafði viskustykki um vinstri hönd,
greip með henni um kjaftinn, af
því að tennur skepnunnar/vom
afar ógnvekjandi, og með hnífinn
í þeirri hægri skar ég af öllu afli
milli efstu hryggjarliðanna. Ég
linaði takið og virti fyrir mér ár-
angurinn. Hvílíkur viðbjóður.
Vatnakarfinn var dauður, morð
af fyrstu, annarri ogþriðju gráðu.
Skjálfandi á beinunum settist
ég niður. Blóðugum höndum fálm-
aði ég eftir sígarettu, kveikti í
henni og beið þess að lögreglan
kæmi og tæki mig fasta. Eftir að
hafa reykt tvær sígarettur hafði
mér vaxið nægilegt hugrekki til
að matreiða vesalings madame
Carpe til kvöldverðar. Ég skóf
af henni hreistrið, klippti burt
uggana, opnaði magann og
hreinsaði þaðan út hin aðskiljanle-
gustu innyfli miður geðsleg, þvoði
frúna og þerrtaði og tók til við
að undirbúa Carpe farcie aux
marrons (vatnakarfa með kast-
aníufyllingu). (Le Livre de Cuis-
ine de Alice Toklas, Les Éditions
de Minuit, Paris 1981, bls. 44.)