Morgunblaðið - 15.01.1989, Blaðsíða 29

Scheving. Heyrst hefur að hann
hafi átt að vera næstur í röðinni
hjá Ragnari í Smára svo sem skilj-
anlegt er, en að sú útgáfa hafi af
einhveijum ástæðum dagað uppi.
Ég hef þó fyrir satt, að alvarleg
áform hafi verið um útgáfu á Sche-
vingsbók, en strandað þótt furðu-
legt megi kalla, á einhverjum spurn-
ingum um rétt. Og eitthvað svipað
hefur átt sér stað varðandi Svavar
Guðnason.
Annar stórmeistari í íslenzkri
myndlist hefur legið óbættur hjá
garði til þessa, en nú hefur verið
tekið til hendinni og það myndar-
lega. Ég á þar við nýútkomna bók
Lögbergs og ASÍ-safnsins um Jón
Engilberts. Ritgerð Ólafs Kvaran
um feril málarans og stefnur er
fagmannlega unnin og góð hug-
mynd að fá annan höfund, í þessu
tilfelli Baldur Óskarsson skáld, til
að skrifa um persónuna á bak við
verkin. Hér er í fyrsta sinn notuð
ný íækni, sem felst í innbrotnum,
tvöföldum síðum, sem gera kleift
að prenta helmingi stærri myndir.
Fyrst og síðast er þessi bók þó
kjörgripur vegna þess að Jón Engil-
berts var yfirburða málari, einn af
risunum í íslenzkri myndlist og von-
andi verður það árangur þessarar
bókar, að hann verði hér eftir met-
inn svo sem vert er. Það er á al-
mennu vitorði, að ákveðin rétttrún-
aðarklíka í listinni reyndi að halda
Jóni Engilberts niðri. Ég varð sjálf-
ur vitni að því, hve Jón varð hrygg-
ur yfir viðtökum kolleganna á
fýrstu abstraktsýningunni, sem
hann hélt í Listamannaskálanum;
þar hristu_ spekingarnir höfuðin
ákaflega. Ég hygg þó að tíminn
hafi leitt í ljós, að sumar abstrakt-
myndir Jóns séu með því magnað-
asta sem gert var af því tagi hér á
landi eins og fram kemur raunar
vel í bókinni.
Allt hefur sinn tíma, sagði spá-
maðurinn. Það var sannarlega kom-
inn tími á þessa bók og þessvegna
gleðilegt, hvað hún hefur tekizt vel.
MORGUNBLAÐIÐ MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 15. JANÚAR 1989
C 29
DÆG1IRTÓNLIST/ Tónlist eba iönabur?
r r r
JOLAPLA TANIAR
JÓLA HLJÓMPLÖTUMARKAÐURINN er sérkennilegur að því leyti
að í þeim slag eru útgefendur ekki að biðla til plötuhlustenda í
auglýsingum sínum nema að litlu leyti. Þeir eru að biðla til plötu-
kaupenda, les: þeirra sem kaupa jólagjafír. Það gengur því allt út
á það að sannfæra fólk um að þessi eða hin platan sé, jólaplatan í
ár“ sem Siggi litli og Gunna vilji fá í pakkann og striðskostnaðurinn
er svo hár að menn þurfa að selja 1—2.000 plötur til að borga hann.
Gull- og platínuplötuflóðið er
kannski ein broslegasta hlið
auglýsingastríðsins. Sú viðurkenn-
ing að fá gull- eða platínuplötu fyr-
ir sölu er löngu orðin eitt af þeim
auglýsingabrögð-
um sem beitt er til
að sannfæra plötu-
kaupendur um það
hvaða plata sé
mest seld og þar
af leiðandi jóla-
platan í ár, les:
besta jólagjöfin.
Tónlistin sem á
plötununum er er í aukahlutverki
og skiptir minna máli en glamúrinn,
enda er jólaplötumarkaðurinn eitt
það helsta sem hijáir íslenska dæg-
urtónlist.
Betri en hvað?
Hinn gamalkunni frasi sem menn
skreyta sig með um hver jól líkt og
þeir setja upp rauðar húfur er „ís-
íensk tónlist aldrei betri“. Því er að
vísu aldrei svarað hvað við er átt.
Hefur íslensk tónlist aldrei verið
betur tekin upp? Eru lagasmíðar
betri en nokkru sinni? Textar betri
en nokkru sinni? Hljóðfærasláttur
betri en nokkru sinni?
Þegar litið er yfir hljómplötu-
markaðinn fyrir nýliðin jól, er ekki
að sjá að þær plötur sem boðið er
upp á séu gegnumsneitt betri en á
síðasta ári eða árið þar á undan,
eða áríð þar á undan. Ekki vil ég
þó halda því fram að íslenskar plöt-
ur séu almennt lélegri, enda eru
slík fullyrðing ekki síður fáránleg
en sú sem hér er gerð að umtals-
efni. Mat á gæðum tónlistar hlýtur
alltaf að mestu að ráðast af tónlist-
arsmekk og þegar einhver segir
t.a.m. að platan Dagar með Eyjólfi
Kristjánssyni sé betri en platan
Hold með Ham, er hann að vitan-
lega að meta tónlistina út frá eigin
smekk. íslenskar plötur ársins 1988
eru að mínu mati
ósköp svipaðar
að gæðum og
plötur ársins
1987, og reyndar
plötur síðustu tíu
ára, eða svo. Eft-
ir að hafa hlustað
á jólaplötumar
(og ég hef heyrt
þær allar) finnst
mér reyndar sem
það hafi ekki
komið út nema
tvær til þijár
nýjar plötur fyr-
ir þessi jól og
- reyndar ekki
nema fjórar til
fimm nýjar plöt-
ur á árinu. Að
vísu kóm út fyrir jólin ein plata með
„nýgræðingnum" í íslenskri dægur-
tónlist, en því miður var engan ný-
græðing á þeirri plötu að finna, sem
kannski var ekki nema vonlegt.
Nú geta menn deilt um hvað ný-
græðingur er og til að skýra betur
mitt mál vil ég benda á plötu sem
keflvísk hljómsveit sendi frá sér
rétt fyrir jólin. Hljómsveitin heitir
Ofris og platan Skjól í skugga. Þorri
laganna á plötunni er að öllu venju-
legur, en á milli em lög þar sem
blásarar, óvenjulegur söngur og
óvenjulegir textar ná að skapa eitt-
hvað sem sker sig úr. Þar er kom-
inn nýgræðingur, án þess að hér sé
lagt nokkurt gæðamat á.
íslensk tónlist betri en nokkru
sinni sagði í auglýsingunni, en ein
besta plata ársins var ekki með
nýrri tónlist, heldur með 30 ára
gömlum upptökum; geisladiskur
með 26 lögum Hauks Morthens. Þar
fór allt saman; framúrskarandi út-
setningar, skemmtilegir textar, frá-
bær flutningur og ekki er hljómur-
inn miklu lakari en í stafrænu hljóð-
gervlahrossaframleiðslunni. Geisla-
diskur sem gefur góða ástæðu til
að fá sér geislaspilara.
Frumleiki
Það finnst kannski einhveijum
óréttlátt að vera að fara fram á það
að menn séu sífellt frumlegir. Þeir
eru bara svo margir sem eru að
framleiða tónlist fyrir útvarpsstöðv-
amar; tónlist sem gott er að flaka
físk við eða gera við bíl við; tónlist
sem fer inn um annað eyrað og út
um hitt. Diskurinn hans Hauks sýn-
ir að það er hægt að skapa dægur-
tónlist sem lifír lengur en þá stund
sem tekur að hlusta á lagið einu
sinni, hafi menn á annað borð ein-
hvern metnað. Auðvitað er ekki
hægt að gera kröfu til þess að það
geti allir sem senda frá sér plötu
skapað eitthvað sem vert er að
hlusta á oftar en
einu sinni, en í
Ijósi þess sem
gefið var út fyrir
síðustu jól er
þetta kannski
frekar spurning
um að einhver
geri það.
Það er nú einu
sinni frumleikinn
sem skilur á milli
tónlistarmanns
og iðnaðar-
manns; þess sem
semur og flytur
tónlist af sköp-
unarþörf og hins
sem gerir það af
tómri fjárþörf.
Haukur Morthens um 1960. Plata hans með 30 ára lögum er ein
besta plata ársins.
eftir Árno
Matthíosson
i
HEILSUGÆSLAN í MJÓDD
Nýir heimilislæknar
Höfum opnað læknastofur í Álfabakka 12 í
Reykjavík, sími 670440.
Samúel J. Samúelsson, sérfræðingur í heimilis-
lækningum. Viðtals- og vitjanabeiðnir kl. 9-12 og
13-16, símaviðtalstími kl. 11-12 alla virka daga.
Sigurbjörn Sveinsson, læknir. Viðtals- og vitjana
beiðnir kl. 9-12 og 13-16, símaviðtalstími kl. 9-10
alla virka daga.
Skráning hjá Sjúkrasamlagi Reykjavíkur.
MIKILL AFSLATTUR Á GÓÐU GARNI
Storkurinn

KJORGARÐI, LAUGAVEGI 59.
Aðalfundur AFS á íslandi
verður haldinn í Ölfus-
borgum 3.-5. febrúar 1989
DAGSKRÁ:
- Venjuleg aðalfundarstörf
- Framtíðaráætlun AFS á ísíandi
- Kosningar
Aðalfundurinn hefst laugardaginn 04.02. kl. 09.30.
Farið verðurfrá Reykjavíkföstudaginn 03.03. kl.
19.30 og aftur til Reykjavíkur kl. 15.00 á sunnudag.
Nánari upplýsingar og þátttökutilkynningar á skrif-
stofu AFS á íslandi.
Stjórin.
SKÚLAGÖTU 61, PÓSTHÓLF 753IS-121 REYKJAVÍK, ÍSLAND.
Nýsending
«f kiólum, blússum
og pilsum
tfyrir þorroblótin