Morgunblaðið - 29.03.1989, Blaðsíða 1

72 SÍÐUR B/C
70. tbl. 77. árg.
MIÐVIKUDAGUR 29. MARZ 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Júgóslavía:
Óeirðir í Kosovo
kosta 21 mann lífið
Belgrað. Reuter.
AÐ MINNSTA kosti 21 maður
hafði í gær beðið bana í átökum
milli Albana og lögreglu í
Kosovo-héraði í Júgóslavíu og
hafa hersveitir verið sendar til
héraðsins til að bijóta óeirðirnar
á bak aftur. Óeirðimar bmtust
út á fimmtudag í síðustu viku
vegna stjómarskrárbreytinga
sem takmarka sjálfstjórn héraðs-
ins.
Talsmenn innanríkisráðuneytis
Júgóslavíu sögðu að nítján mótmæl-
endur og tveir Iögreglumenn hefðu
beðið bana í óeirðunum í Kosovo.
Að minnsta kosti níu mótmælendur
týndu lífi í óeirðum í Pristínu, höf-
uðstað héraðsins, á mánudag. 18
ára gamall maður var skotinn til
bana í gær þegar um 500 mótmæl-
endur, margir vopnaðir byssum,
réðust á lögreglustöð í þorpinu
Zur, sem er við landamærin að Alb-
aníu. Lögreglan beitti táragasi og
sprautaði vatni úr háþrýstidælum á
mótmælendur í að minnsta kosti
fímm bæjum í héraðinu í gær.
Fréttamaður Reuter- fréttastof-
unnar í Kosovo skýrði frá því að
skriðdrekar væru á leiðinni til hér-
aðsins. Hann sagði að útgöngu- og
samkomubanni hefði verið komið á
og að þúsundir lögreglumanna,
vopnaðir sjálfvirkum byssum,
fylgdu banninu eftir. Nokkrir
Sovéskir umbótasinnar fagna sigri I kosningum til fulltrúaþings:
Flokksleiðtogar bíða af-
hroð í stærstu borgunum
Yfirburðasignr óháðra fiöldahreyfinga í Eystrasaltsríkjunum
fréttaskýrendur í Júgóslavíu sögðu
allt benda til þess að herlög tækju
bráðlega gildi í héraðinu.
Stjómarskrárbreytingarnar, sem
Albanir í Kosovo mótmæla harð-
lega, tóku gildi í gær, en samkvæmt
þeim lýtur héraðið í auknum mæli
stjórn yfirvalda í Serbíu. Serbar
efndu til Qöldafunda í Belgrað, höf-
uðborg Júgóslavíu, í gær til að
fagna breytingunum.
Reis Malile, utanríkisráðherra
Albaníu, gagnrýndi júgóslavnesk
stjómvöld fýrir afstöðu þeirra gagn-
vart Albönum í Kosovo í viðtali, sem
birtist í franska dagblaðinu Le
Monde í gær. Hann sagði að tak-
markanimar á sjálfstjórn Kosovo
gætu haft alvarleg áhrif á menn-
ingu og hefðir Albana í héraðinu.
Reuter
Júgóslavneskir lögreglumenn beija albanskan ungling með kylfum þegar til átaka kom milli Albana
og lögreglu í Pristínu, höfuðstað Kosovo, í fyrradag.
íran:
Arfitaki Khom-
eini segir af sér
Nikosíu. Reuter.
HOSSEIN Ali Montazeri, sem til-
nefhdur hefur verið sem eftinnað-
ur Khomeini, trúarleiðtoga írana,
sagði af sér í fyrradag, að því er
íranska fréttastofan IRNA skýrði
frá I gær.
Montazeri, sem hefur gagnrýnt
stjóm írans og sakað hana um öfga-
stefnu, sagði í afsagnarbréfi sínu að
hann hefði aldrei viljað taka við af
Khomeini. Sérfræðingar í málefnum
írans sögðu að margt benti til þess
að Khomeini hefði barist gegn því
að Montazeri tæki við af sér. Nokkr-
um dögum áður hafði aðstoðarut-
anríkisráðherra landsins sagt af sér.
Moskvu. Reuter, Daily Telegraph.
FRAMBJÓÐENDUR sovéska kommúnistaflokksins guldu afhrod í
þremur stærstu borgum Sovétríkjanna í kosningum til hins nýja full-
trúaþings sem fram fóru á sunnudag. í Eystrasaltsrikjunum þre'mur,
Eistlandi, Lettlandi og Litháen, hlutu óháðar fjöldahreyfingar gifur-
legt fylgi. Stórsigur Boris Jeltsins, fyrrum formanns Moskvu-deildar
kommúnistaflokksins, í höfúðborginni vakti einnig athygli en hann var
á sínum tíma rekinn úr sfjórnmálaráði flokksins eftir að hafa gagn-
rýnt ráðamenn harðlega fyrir að fylgja ekki umbótastefhu Míkhaíls
S. Gorbatsjovs Sovétleiðtoga nógu vel eftir. Viðbrögð við kosningunum
voru blendin í ríkjunum austan Járnfjaldsins. Þeim var almennt fagnað
í Póllandi, Ungveijalandi og Búlgaríu en engar fréttir af kosningunum
voru birtar í flokksmálgögnum í Tékkóslóvakíu, Austur-Þýskalandi og
Rúmeníu.
Fjöldi háttsettra embættismanna
náði ekki kjöri í kosningum til full-
trúaþingsins en þetta er í fyrsta
skipti frá því kommúnistar brutust
til valda í Sovétríkjunum sem alþýðu
manna þar gefst kostur á að velja
milli tveggja eða fleiri frambjóðenda
í kosningum. Fulltrúaþingið mun
kjósa nýtt Æðsta ráð úr hópi 2.250
þingfulltrúa í maímánuði. 542 full-
trúar verða í Æðsta ráðinu sem hafa
mun meiri völd en áður og starfa
mest allt árið. Formaður flokksins í
Leníngrad-héraði, sem setið hefur í
stjórnmálaráði sovéska kommúnista-
flokksins, fékk ekki tilskilinn meiri-
hluta atkvæða þó svo hann væri einn
í kjöri. Sömu sögu er að segja af
borgarstjórum Moskvu, Leníngrad
og Kíev, þriggja stærstu borga Sov-
étríkjanna, og flokksleiðtogar í
tveimur síðastnefndu borgunum
Óskarsverðlaun veitt í nótt
Los Angeles. Reuter.
MARGIR hallast að þvi að kvikmyndin Regnmaðurinn hljóti flest
Óskarsverðlaun þegar þeim verður úthlutað við hátíðlega athöfii í
Hollywood aðfaranótt fimmtudags. í myndinni, sem tilnefiid hefur
verið til fjölda verðlauna, leikur Dustin Hoffman einhverfan mann
sem býr yfir mikilli stærðfræðigáfii en á erfitt með að fóta sig úti
i veröldinni.
„Ég hef óljósan gnin um að
myndin hljóti ekki Óskarsverð-
laun,“ sagði Hoffman. Hann hefur
sex sinnum verið tilnefndur til
Óskarsverðlauna. Árið 1979 hlaut
hann þau fyrir leik sinn í kvikmynd-
inni Kramer gegn Kramer.
Gene Hackman, sem hlaut
Óskarsverðlaun fyrir 18 árum fyrir
leik sinn í Franska sambandinu,
er einnig talinn líklegur til að
hreppa Oskarsverðlaun fyrir besta
leik í aðalhlutverki í myndinni Miss-
issippi brennur. Einnig er sænski
leikarinn Max von Sydow nefndur
til sögunnar fyrir leik sinn í dönsku
kvikmyndinni Sigurvegarinn Pelle.
Jodie Foster og Glenn Close
þylq'a sigurstranglegar sem bestu
leikkonumar í aðalhlutverkum,
Foster fyrir leik sinn í kvikmynd-
inni Hinir ákærðu og Close í Háska-
legum kynnum.
Talið er að um einn milljarður
manna fylgist með atburðinum í
sjónvarpi víða um heim. Atburður-
inn verður til að mynda sýndur í
sovéska sjónvarpinu í fyrsta sinn.
1 f r fl|
, >"
1
Reuter
Vegfarendur í Moskvu lesa um úrslit kosninganna á sunnudag.
Pravda, málgagn kommúnistaflokksins, skýrði frá úrslitunum á fors-
íðu í gær en athygli vakti að stórsigurs Jeltsins var getið í lítilli frétt
á innsíðu.
náðu ekki kjöri.
í öllum Eystrasaltsríkjunum þrem-
ur fengu Qöldahreyfmgar almenn-
ings meirihluta þingmanna, sem
kjömir voru í þessari umferð en inn-
an hálfs mánaðar verður kosið milli
tveggja efstu manna í þeim kjördæm-
um þar sem enginn frambjóðandi
hlaut tilskilinn meirihluta.
Gennadíj Gerasímov, talsmaður
sovéska utanríkisráðuneytisins,
sagði á blaðamannafundi í Moskvu
í gær að fulltrúar stjómvalda þyrftu
ekki einungis að njóta stuðnings
flokksins heidur og stuðnings fólks-
ins. Því væri eðlilegt að gera ráð
fyrir því að þeir, sem hafnað var,
gerðu grein fyrir ástæðum ósigurs
síns og síðan yrði gripið til „viðeig-
andi ráðstafana". Voru þessi orð tals-
mannins túlkuð á þann veg að leið-
togum þessum yrði hugsanlega vikið
frá.
Fjölmiðlar á Vesturlöndum fjöll-
uðu í gær um sigur Boris Jeltsíns í
Moskvu, sem fékk 89 prósent
greiddra atkvæða, og töldu hann
athyglisverðan. Stjórnmálaskýrend-
ur vom almennt þeirrar skoðunar
að úrslitin væm áfall fyrir kommún-
istaflokkinn en bentu á að ekki væri
tryggt að umbótasinnar næðu kjöri
í kosningum til Æðsta ráðsins. Vak-
in var athygli á því að úrslitin kynnu
að koma sér illa fyrir Gorbatsjov þó
svo greinilegt væri að þau mætti
túlka sem sigur fyrir umbótastefnu
hans. Á hinn bóginn kynni aðalritar-
inn nú að vera milli steins og sleggju
þar eð komin væri upp hreyfing rót-
tækra umbótasinna, sem ganga vildu
lengra en hann, auk þess sem
harðlínumenn innan flokksins myndu
eftir sem áður veita viðspymu.
Sjá forystugrein á miðopnu og
frekari fréttir af kosningunum
í Sovétríkjunum á bls. 26.