Morgunblaðið - 16.04.1989, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. APRÍL 1989
aa siiis i
2 FRETTIR/INNLEIMT
Vestmannaeyjar;
Mjög góð
vetrarvertíð
VETRARVERTÍÐIN hefiir verið
rajög góð í Vestmannaeyjum.
Góður afli hefiir verið bæði hjá
neta- og togbátum og aðeins einu
sinni hefur meira af loðnu borist
á land í Eyjum.
Nú hafa borist á land, til vinnslu,
í Eyjum um 10.000 tonn af botn-
fiski. Þetta er þó ekki allur afli sem
landað hefur verið þar því talsvert
af fiski hefur venð flutt út í gámum
og skip hafa siglt með afla á mark-
aði erlendis. Ekki reyndist unnt að
fá nákvæmar tölur um hversu mik-
ið hefur verið flutt út en liklega eru
það 3.000 til 4.000 tonn.
Mikil vinna hefur verið í fisk-
vinnslustöðvunum og helst að það
hafi vantað fólk til starfa.
Mjög mikill loðnuafli barst til
Eyja í vetur og er loðnuvertíðin í
vetur sú næst stærsta frá upphafi.
I gær var lokið við að bræða í Fiski-
mjölsverksmiðju Einars Sigurðs-
sonar og búist var við að bræðslu
loðnu í Fiskimjölsverksmiðju Vest-
mannaeyja lyki í dag.
Grímur
Morgunblaðið/Sigurgeir
Handagangur í öskjunni við lönd-
un í Eyjum.
Þingflokkur Fijálslyndra hægri manna:
Fær yfir milljón í sérfræðiaðstoð
MEÐ stofiiun þingflokks Fijálslyndra hægri manna, fær þingflokkur-
inn fjármuni sem nema tæplega 1,3 milljónum króna miðað við allt
árið 1989 vegna liðsins á fjárlögum „Sérfræðileg aðstoð við þing-
flokka“. Fjárveiting í þennan lið er ákveðin 18 miUjónir króna á
þessu ári.
Samkvæmt reglum fær hver
þingfiokkur ákveðna grunnupp-
hæð, sem ætluð er til sérfræðiað-
stoðar og síðan ákveðna upphæð á
hvern þingmann að auki. Reglan
sem beitt hefur verið undanfarið
er sú að reiknaður er út ákveðinn
fjöldi eininga, og hefur hver þing-
flokkur fengið fímm einingar í
grunngjald og síðan eina einingu
að auki fyrir hvem þingmann. Ein-
ingafjöldinn var því 93, þar til sl.
fímmtudag, þ.e. ein eining fyrir
hvem þingmann og 30 að auki,
vegna þess að þingflokkarnir voru
sex. (Stefán Valgeirsson er sam-
kvæmt lögunum ekki þingflokkur,
og fær því einungis eina einingu.)
Eftir að Borgaraflokkurinn klofn-
aði, fjölgar grunneiningunum í 35,
þó að þingmannafjöldinn sé óbreytt-
ur. Deilitalan sem notuð er nú er
því 98 í stað 93, sem gerir það að
verkum að hver eining lækkar úr
um 193 þúsund krónum í um 183
þúsund krónur.
Sé þessum 18 milljón krónum
skipt á þingflokkana, í réttu hlut-
falli, miðað við að þeir væm sex,
eins og var við samþykkt íjárlaga,
kemur eftirfarandi á daginn:
Sjálfstæðisflokkur fengi um 4,5
milljónir króna
Framsóknarflokkur fengi um 3,5
milljónir króna
Alþýðuflokkur fengi um 2,7 millj-
ónir króna
Alþýðubandalag fengi um 2,5
milljónir króna
Borgaraflokkur fengi um 2,3
milljónir króna
Samtök um kvennalista fengju
um 2,2 milljónir króna
Stefán Valgeirsson fengi um 193
þúsund krónur
Hlutfallið breytist við það að
þingflokkarnir em nú orðnir sjö og
miðað við allt árið í ár, myndi fjár-
veitingin skiptast þannig milli
flokkanna:
Sjálfstæðisflokkur um 4,2 millj-
ónir króna
Framsóknarflokkur um 3,3 millj-
ónir króna
Alþýðuflokkur um 2,5 milljónir
króna
Alþýðubandalag um 2,3 milljónir
króna
Samtök um kvennalista um 2
milljónir króna
Borgaraflokkur um 1,8 milljón
króna
Þingflokkur Frjálslyndra hægri
manna um 1,3 milljónir króna
Stefán Valgeirsson um 183 þús-
und krónur.
Samæfíng fyrir fegurðarsamkeppni
í gær mættu stúlkurn-
ar, sem keppa um titil-
inn fegurðardrottning
íslands, til fyrstu sam-
æfingar fyrir keppnina
og tók Þorkell þessa
myndþá. Lengsttil
vinstri er Heiðrún Perla
Heiðarsdóttir, Fegurð-
ardrottning Suðurlands,
Hildur Dungal ljós-
myndafyrirsæta
Reykjavíkur er fjær, á
gólfinu æfir sig Stein-
unn Geirsdóttir Fegurð-
ardrottning Norður-
lands, á bekknum situr
Hugrún Linda Guð-
mundsdóttir Fegurðar-
drottning Reykjavíkur,
og hjá henni stendur
Katrín Hafsteinsdóttir
þjálfari stúlknanna.
Ifyrir aftan hana er
Theodóra Sæmunds-
dóttir frá Reykjavík og
fyrir framan Theodóru
situr Guðrún Eyjólfs-
dóttir Fegurðardrottn-
ing Vesturlands. Feg-
urðardrottningar Aust-
urlands og Suðumesja,
Oddný Ragna Sigurðar-
dóttir og Elfa Hrund
Guttormsdóttir standa
lengsttil hægri og
fremst situr Linda Ól-
afsdóttir ljósmyndafyr-
irsæta Suðumesja. Feg-
urðardrottning Vest-
fjarða Guðbjörg Hilm-
arsdóttir komst ekki.
• •
Orlög smáflokka og sérframboða:
Kötturinn og músin
ÞÓTT fjórflokkakerfið í íslenskum stjórnmálum hafí haldið velli
í hartnær 60 ár, hafa smáflokkar og sérframboð alltaf skotið
upp kollinum öðru hvoru og fengið menn kjörna á Alþingi. Það
er sammerkt þessum smáflokkum að enginn þeirra hefur lifað
lengur en tvö kjörtímabil auk þess sem það hefur verið áberandi
með smáflokka tveggja síðustu áratuga að þeir hafa verið stofnað-
ir í kringum einn mann, en ekki vegna sameiginlegra skoðana
og hugsjóna. Ekkert bendir til þess að Samtök um kvennalista,
sem fengu þijá þingmenn kjönia árið 1983 og sex árið 1987, séu
einn hinna hverfandi flokka. Því má ætla að eftir næstu alþingis-
kosningar verði hér rætt um fimm flokka kerfí, í stað fjjögurra.
Nú, þegar klofningur Borg-
araflokksins er orðinn stað-
reynd, velta menn því fyrir sér
hvað verður um Borgaraflokkinn,
eftir að Albert Guðmundsson hef-
ur tekið við starfi sendiherra ís-
lands í París.
Nafngift þeirra
tvimenninga á
nýja þingflokkn-
um, þingflokkur
Fijálslyndra
hægri manna,
bendir ótvírætt til þess að þeir
horfí í áttina til Sjálfstæðisflokks-
ins og þessi aðgerð þeirra sé eins
konar biðleikur. Þeir munu því
að líkindum enda heima á ný, sem
virðist jú vera nokkuð dæmigert
fyrir örlög smáflokka, sem klofna
frá móðurflokkum, að renna sam-
an við þá á nýjan leik, a.m.k. að
hluta til.
Ólafur Þ. Þórðarson sendi borg-
araflokksmönnum litla kveðju úr
ræðustól Alþingis sl. fimmtudag,
þegar klofningur flokksins hafði
verði gerður op-
inber, þar sem
hann lýsti með
lítilli vísu örlög-
um smáflokka.
Vísan er eftir
Högna Egilsson,
og ber heitið Vemdarinn:
Hann færði henni gjafir
og fæddi hana á krásum,
í fjörutíu djga og prutíu nætur.
Át hana því næst í einu lagi,
en hugsaði þó,
því áður voru þau orðin dús.
Hann var köttur og hún var mús.
Söm urðu örlög Bandalags
jafnaðarmanna, sem 1982 var
stofnað í kringum einn mann,
Vilmund Gylfason, þegar hann
yfirgaf Alþýðuflokkinn. Arið 1983
fékk BJ flóra þingmenn kjöma,
en 1987 var Bandalag jafnaðar-
manna liðið undir lok. Kristín
Kvaran, þingmaður BJ, hafði
gengið til liðs við þingflokk Sjálf-
stæðisflokksins, en áðrir gengið í
Alþýðuflokkinn aftur.
Það virðast óumflýjanleg örlög
smáflokka að lífaldur þeirra verði
hámark átta ár. Þegar litið er til
stofnunar Bændaflokksins, sem
klofnaði út úr hægri væng Fram-
sóknarflokksins 1933 undir for-
ystu Tryggva Þórhallssonar, kem-
ur á daginn að Bændaflokkurinn
bauð fram í alþingskosningunum
1934 og svo aftur 1937, en þá í
kosningabandalagi við Sjálfstæð-
isflokkinn, en síðan ekki söguna
meir. Árið 1953 buðu fram Þjóð-
vamarflokkurinn og Lýðveldis-
flokkurinn, sem var klofnings-
framboð úr Sjálfstæðisflokki, en
Þjóðvamarflokkurinn var í
pólitíska litrófinu einhvers staðar
á milli Sósíalistaflokksins og Al-
þýðuflokksins. Lýðveldisflokkur-
BflKSVIÐ
eftir Agnesi Bragadóttur
inn náði ekki manni á þing, en
Þjóðvarnarflokkurinn fékk tvo
menn kjöma. Þeir buðu aftur fram
árin 1956 og 1959, án þess að
ná kjöri. Sá flokkur var stofnaður
um eitt mál, hann var á móti vam-
arliði og her á íslandi. Gils Guð-
mundsson og Bergur Sigurbjöms-
son, sem voru þingmenn Þjóð-
vamarflokksins, gengu báðir til
liðs við Alþýðubandalagið árið
1963. Hér var um kosningabanda-
lag að ræða en ekki formlega inn-
göngu. Þar með var sögu Þjóð-
vamarflokksins lokið.
Alþýðubandalagið klofnar svo
árið 1968 og Hannibal Valdimars-
son og Bjöm Jónsson stofna Sam-
tök fijálslyndra og vinstri manna
árið 1969 í kjölfar uppgjörs innan
Alþýðubandalagsins milli jafnað-
armanna og kommúnista. Að-
dragandi þessa klofnings er allt
frá árinu 1963. Árið 1971 vinna
Samtökin kosningasigur og fá
8,9% atkvæða og fímm þingmenn
kjöma, en líftími þeirra varð
skammur, því þau voru svo gott
sem búin að vera árið 1974, þó
að þau næðu þá tveimur mönnum
á þing, sem þau misstu báða í
kosningunum 1978. Árið 1974
bauð fram Fijálslyndi flokkur
Bjama Guðnasonar, sem hafði
verið þingmaður Samtaka fijáls-
lyndra og vinstri manna. Hann
sagði sig úr þingflokki þeirra
snemma árs 1973. Bjarni náði
ekki kjöri 1974. Var stofnun Sam-
takanna sögð eins konar biðleikur
í viðleitni þessara manna til að
nálgast Alþýðuflokkinn og vinna
að myndun sameinaðs flokks
íslenskra vinstri manna. Eitthvað
af fylgi Samtakanna skilaði sér
til Álþýðuflokksins, svo og for-
ystumenn eins og Bjöm Jónsson,
Jón Baldvin Hannibalsson og
Karvel Pálmason, en Ólafur
Ragnar Grímsson og Baldur
Óskarsson gengu í Alþýðubanda-
lagið.
Það er athyglisvert þegar litið
er til klofningsframboðanna, að
tvisvar verður klofningsframboð
frá Sjálfstæðisflokknum, 1953 og
1987, en öll hin umbrotin hafa
verið á vinstri væng stjórnmál-
anna. Annað, sem vekur athygli,
er að smáflokkunum, sem stofn-
aðir hafa verið, vegna óánægju
eða átaka í móðurflokkunum, svo
gömlu ijórflokkunum, sé líkt við
mæður smáflokkanna, virðist
hætta til að klofna aftur. Samtök
fijálslyndra og vinstri manna
klofnuðu, og tvíklofnuðu meira
að segja. Bandalag jafnaðar-
manna klofnaði. Borgaraflokkur-
inn klofnaði sl. fímmtudag og
enginn veit hvort þeir fimmmenn-
ingar sem nú sitja saman í þing-
flokki Borgaraflokksins munu
eiga samleið í stjómmálum í fram-
tíðinni, lognist flokkurinn á annað
borð ekki út af.