Morgunblaðið - 16.04.1989, Blaðsíða 14

G8GÍ JÍflSA .91 3U0AQUVÍHU8 ÖIQAjaVIUOHOM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. APRIL 1989
„Dagurmn í dag er læri-
sveinn fortíðarinnar“
ÞESSI tilvitnun i orð Benjamíns Franklín — rúmlega tveggja alda
gömul — eru jafhsönn í dag og þegar þessi frumheiji nýja heimsins
léti þau falla. Hver samtíð á þann kost einan að draga lærdóm af
reynslu fortíðarinnar — reynslu sem stundum er dýrkeypt. Þau sann-
indi eru vissulega enn í fullu gildi.
Föstudagurinn 7. apríl sl. rann
upp hér á landi, eins og flest-
ir aðrir án stórtíðinda, nema
hvað samningar tókust um hádegis-
bil með BSRB og samninganefnd
ríkisins.
Fáa grunaði á þeim augnablik-
um, að rétt í þann mund háðu sov-
éskir sjóiiðar vonlausa baráttu við
eld á kjamorkukafbáti um 100
sjómílur suðvestur af Bjarnarey.
Eftir rúmlega fimm klukkustunda
baráttu urðu þeir að lúta í lægra
haldi er kafbáturinn seig í djúpið.
Þegar þetta er skrifað liggur ekki
ljóst fyrir hversu margir menn biðu
þana í þessu slysi — en þó er víst
að tugir manna fórust. Eitt voldug-
asta ríki heims varð að játa sig sigr-
aða af einni af höfuðskepnunum
og eflaust eiga mjög margir um
sárt að binda
Engu er á þessu stigi máls hægt
að spá um afleiðingar þessa slyss,
hvað hugsanlega geislamengun
varðar. í fyrstu jrfirlýsingu af sov-
éskri hálfu er hún þó talin hverf-
andi og á sömu lund álykta Norð-
menn eftir fyrstu mælingar af sjáv-
aryfirborði á slysstað og í andrúms-
lofti á svæðinu. Hitt er þó því mið-
ur líklegt að verði hún raunin eiga
þau áhrif greiða leið með haf-
straumum á íslensk hafsvæði — þó
að um langan veg sé.
En vitaskuld hefði enn verr getað
farið en nú horfir í þessu efni.
Hver getur ábyrgst afleiðingar af
álíka slysum í umferð kjarnorkukaf-
báta um heimshöfin? Það er aug-
ljóslega á einskis manns færi.
Jafnljóst er að ábyrgð kjamorku-
veldanna er meiri í þessu efni en
jafnvel þau, þó að voldug séu, geta
risið undir. Þess vegna er fátt nauð-
synlegra, a.m.k. þeim sem allt sitt
eiga undir sjávarafla af ómeng-
uðum hafsvæðum, en tafarlausar
aðgerðir til úrbóta á þessum svið-
um.
Mér varð hugsað til varnarorða
Ama Gunnarssonar alþingismanns
sem ég heyrði tvívegis flutt á Al-
þingi einmitt um hættuna af að-
gerðarleysi gagnvart kjarnorku-
veldunum á þesum vettvangi. Enn
fremur tillöguflutning hans og um-
ræður í vest-norræna þingmanna-
ráðinu sumarið 1987 í Þórshöfn í
Færeyjum og aftur í BKtBKKKi
Illulissat á Vestur-
Grænlandi sumarið
1988. Allt voru það
orð í tíma töluð, sem
nú hafa fengið enn
þyngra vægi í mínu
hugskoti a.m.k.
Ráðstefna allra
þjóða við N-Atlants-
haf um þessa bráðu
hættu er meira en
tímabær og þar þyrftu
fulltrúar kjarnorku-
veldanna að koma til
samráðs og samstarfs
— því á þeirra valdi
einna er að bægja
þessum vágesti frá.
Björgunarmál
Veturinn, sem senn
kveður, hefur verið óvenju harður
— snjóþungur — og mörgum erfið-
ur. Þannig hafa ýmsir lent í villum
og örðugleikum af þessum sökum
og þurft á aðstoð að halda. Björgun-
arsveitir ýmiss konar hafa því oft
verið kallaðar út og unnið ómetan-
leg störf og orðið mörgum til bjarg-
ar.
Allt það starf hefur verið unnið
í sjálfboðastarfi og af mikilli ósér-
plægni og fórnfýsi — enda seint
fullþakkað.
Vafalaust er að þessi störf njóta
mikils skilnings með þjóðinni, enda
margir sem standa í þakkarskuld í
gegnum tíðina. Hins vegar gegnir
nokkurri furðu að ekki hefur verið
gerð gangskör að því að tengja
þessa starfsemi betur skólastarfi
þjóðarinnar en raun ber vitni.
A.m.k. einu sinni á ári
ætti að fara fram
markviss fræðsla og
kynning á starfsemi
þessara aðila í öllum
skólum landsins bæði
á grunnskólastigi sem
og á framhaldsskóla-
stigi. Þessi fræðsla
ætti vitaskuld að vera
í samvinnu við sveit-
irnar sjálfar og raunar
að verulegu leyti borin
uppi af þeim, vegna
þess að innan sveit-
anna eru þeir, sem
gerst til þekkja —
bæði hvað varðar
búnað, tæki og annað
í þessu sambandi.
Kostnaður af þessari
kennslu ætti að greið-
HUGSAD
UPPHÁTT
/ dag skrifar Óli Þ.
Gudbjartsson,formaóur
Þingflokks
Borgaraflokksins
Teikning/Pétur Halldórsson
ast sem hluti kennslukostnaðar í
viðkomandi skólastofnunum. Margt
ynnist með slíkri markvissri, árlegri
kynningarstarfsemi. Þýðingarmest
væru þó eflaust áhrifin sem þetta
hefði á hvern einstakling sem nyti
slíkrar fræðslu árlega alla sína
skólagöngu, í samræmi við aldur
og þroska. Slíkt markvisst uppeldi
í því að fara með gát og af fyrir-
hyggju — hvert sem leið manna
liggur — myndi án efa skila sér sem
árangursrík slysavörn öllum til
heilla.
„Framtíðin er þeirrar þjóðar,
sem best á skólana," er haft eftir
járnkanslaranum Otto von Bis-
marck og mun hann ekki einn
stjómarherra, sem gert hafa sér
grein fyrir mikilvægi góðra skóla
fyrir framtíð þjóðanna. Á hans tíð,
og raunar lengi síðan, var hlutverk
skólanna fyrst og fremst að mennta
fólk fyrir fremur einfalt og fábreytt
þjóðfélag — þar sem störf lærðra
og skólagenginna manna voru einn-
ig fábreytt, þannig að störf þeirra
Villiblóm og vorkliður
Myndlist
Bragi Ásgeirson
Það verður ekki annað sagt, en
að Matthea Jónsdóttir horfi með
augum kúbistans í olíumálverkum
sínum og sé hér trölltrygg liststefn-
unni. Allt frá því að hún kom fyrst
fram, hefur hún haft hneigð til
hugnæmra myndefna i kúbistískri
útfærslu og litasýn hennar er jafnan
söm. Hún hefur þannig ekki freist-
ast til að kafa í litrófið né kanna
hrein blæbrigði litanna t.d. í hvítu,
gráu og svörtu eða efnismiklum og
hvellum litahljómum, heldur valið
sér um flest einhæfa millileið frekar
daufra litatóna.
Þetta hefur alltaf verið það, sem
helst hefur truflað mig í olíumál-
verki listakonunnar, því að hinir
upprunalegu kúbistar voru að þessu
TILBOÐ ÓSKAST
i Ford Bronco 4x15 XLT 4x4, árgerð ’86 (ekinn 35 þús. mílur), Nissan Pulsar
NX, árgerð '85 (ekinn 34 þús. mílur), ásamt öðrum þifreiðum er verða sýndar á
Grensásvegi 9, þriðjudaginn 18. apríl kl. 12-15.
Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16.
SALA VARN ARLIÐSEIGN A
Matthea Jónsdóttir
leyti mjög jarðbundnir og safaríkir.
Öllu betur kann ég við vatnslita-
myndir listakonunnar af villiblóm-
um og hér er auðséð, að hún kemst
í beina snertingu við viðfangsefnið
— hefur hjarta og æðar til þess og
það er einmitt fyrir öllu í myndlist-
inni. Þó eru slíkar myndir ákaflega
misjafnar, en ég vil hér vísa til
nokkurra, er ég helst staðnæmdist
við máli mínu til áréttingar, sem
eru „Villiblóm" (5), „Fjólublá ský“
(6), „Blóm“ (7), „Oskasteinn“ (8),
„Snæklukkur" (22) og „Anemónur"
(23). Allar þessar myndir og í raun
fleiri í þeim dúr hafa þann jarð-
tengda, upprunalega safa í litnum,
I sem mér finnst skorta á í olíumál-
verkunum.
Framanskráð á við sýningu Matt-
heu Jónsdóttur í FÍM-salnum á
horni Garðastrætis og Ránargötu,
sem lýkur 25. apríl.
Biblíulestrar í
Br eiðholtskirkj u
Er Biblían þér framandi bók?
Langar þig að kynnast efni hennar
nánar? Ef svo er vil ég fá að benda
þér á að fyrirhugað er að hafa
nokkra biblíulestra í Breiðholts-
kirkju í Mjóddinni nú í vor og verð-
ur hinn fyrsti nk. þriðjudagskvöld
kl. 20.30. Mun sr. Jónas Gíslason,
prófessor við guðfræðideild Há-
skóla íslands, annast þessa lestra
og eru allir velkomnir til þátttöku,
sem áhuga hafa á því að kynnast
ritningunni betur og athuga hvaða
boðskap hún flytur okkur mönnun-
um.
sr. Gísli Jónasson