Morgunblaðið - 01.08.1989, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 1989

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Álagning opinberra gjalda árið 1989
Ógreiddur skattur af tekj-
um fyrra árs 3,3 milljarðar
Gott samræmi hefur náðst
milli framboðs og eftir-
spurnar á mjólkurvörum. Sama
verður ekki sagt um sauðfjár-
ræktina, þótt fé á fæti hafi
fækkað um 20% á fjórum árum.
Kindakjötsneyzlan hefur
dregizt mjög saman. Ástæða:
breyttar almennar neyzluvenjur
og hátt verð.
Neyzla kindakjöts í landinu,
sem var 45,3 kg á íbúa árið
1983, er komin niður í 33,2 kg
1988. „Þegar litið er til þess
að tvö sauðalæri hefði mátt fá
fyrir tíu árum fyrir verð eins í
dag þarf engan að undra að
neyzla kindakjöts hefur dregizt
mikið saman,“ segir í frétta-
skýringu í Morgunblaðinu sl.
sunnudag um vanda landbún-
aðar.
í vor vóru ríflega 5.000 tonn
af kindakjöti óseld í landinu.
Neyzla á árinu verður vart yfir
8.500 lestum, þótt neytendum
hafi verið gert að greiða kjöt-
verð til sjálfra sín niður með
eigin skattpeningum. Gert er
ráð fyrir að langleiðina í 10.000
kindakjötstonn falli til við slátr-
un \ haust.
í fréttaskýringunni segir, að
það stefni í 7 milljarða króna
útgjöld ríkissjóðs til landbúnað-
arins í ár: niðurgreiðslur, út-
flutningsbætur, bætur fyrir
riðufé og kostnaður við að
draga úr kjötframleiðslu. Ekki
ganga allir fjármunir, sem neyt-
endur greiða í vöruverði og
sköttum fyrir búvörur, til
bænda, síður en svo. „Slátrun-
ar-, heildsöiu- og dreifingar-
kostnaður hefur aukizt um 30%
umfram verðbólgu frá árinu
1979, samkvæmt upplýsingum
frá Framleíðsluráði. Nú fá
vinnslustöðvar rúm 25% af
heildsöluverði en fengu 20%
fyrir tíu árum . . .“
Kjötframleiðslan er langt
umfram þarfir hins innlenda
markaðar og framleiðslan
stenzt ekki verðsamkeppni á
heimsmarkaði. Kjötfjallið hleðst
upp. Því er haldið fram að of
mörg og of lítil bú leiði til óþarf-
lega mikils kostnaðar á hveija
framleiðslueiningu, án þess að
skila bændum sambærilegum
tekjum og viðmiðunarstéttum.
Áf þessum sökum hafa
heyrst raddir, þess efnis, að
nýta beri hluta af því fjár-
magni, sem hefðbundinn land-
búnaður kostar ríkissjóð nú, til
að kaupa framleiðslurétt af
bændum, sem hætta vilja bú-
skap, og laga kindakjötsfram-
leiðsluna að innlendri markaðs-
þörf — og meiri hagræðingu.
Þá hafa talsmenn neytenda sett
fram hugmyndir um takmark-
aðan innflutning búvöru, t.d. á
eggjum, kjúklingum, kartöflum
o.fl., til að ná fram lægra vöru-
verði. Þannig segir Jóhannes
Gunnarsson, formaður Neyt-
endasamtakanna: „Það eina
sem getur skilað neytendum
lægra vöruverði er samkeppni.
Ég þekki ekki eitt einasta dæmi
um að miðstýrð einokun hafi
leitt til aukinnar hagkvæmni
eða lægra vöruverðs.“
Vandi íslenzks landbúnaðar
er vandi þjóðarinnar í heild, á
sama hátt og vandi sjávarút-
vegsins er það einnig, hallinn á
ríkisbúskapnum, viðskiptahall-
inn við umheiminn og erlend
skuldasöfnun, svo fleiri dæmi
séu tínd til. Þjóðin verður að
vinna sig út úr þessum vanda
með einhvers konar þjóðarsátt.
„Það er ekki hægt að stokka
mannlíf upp eins og spila-
stokk,“ segir landbúnaðarráð-
herra og það er út af fyrir sig
rétt. En það er heldur ekki
hægt að horfa öllu lengur fram
hjá þeim blákalda efnahags-
veruleika, sem við þjóðinni blas-
ir, eða neita að draga lærdóma
af dýrkeyptri reynslu að þessu
leyti.
Við höfum lifað og lifum tíma
örra breytinga. Um síðustu
aldamót, þegar íslendingar
vóru tæp 80 þúsund talsins,
bjuggu þrír af hveijum íjórum
landsmanna í sveit. Nú eru þeir
gott betur en þrisvar sinnum
fleiri og níu af hveijum tíu búa
í þéttbýli. Við höfum í raun lif-
að búsetubyltingu á rúmum
mannsaldri, að ekki sé talað um
lífskjarabyltingu. Og framvind-
an heldur sínu striki. Færri og
færri framleiða meira og meira
í skjóli vaxandi tækni og þekk-
ingar. Það á við um búvöru sem
annað.
Þótt bændasamtökin sjálf
hafi haft frumkvæði um marg-
víslegar breytingar til bóta í
landbúnaði, sem miða að því
að aðlaga þessa atvinnugrein
breyttum aðstæðum dugar það
einfaldlega ekki til. Þjóðin hefur
ekki lengur efni á því að leggja
fram svo mikla fjármuni ár eft-
ir ár til þess að halda uppi of
iriikilli framleiðslu á kindakjöti.
Þetta vandamál snýr ekki bara
að bændum. Það er augljóst,
að vinnslukerfi landbúnaðarins
er alltof dýrt. Þar hefur ekki
farið fram eðlileg aðlögun að
breyttum aðstæðum.
EFTIRFARANDI greinargerð
sendi fjármálaráðuneytið frá sér
í gær:
Álagning opinberra gjalda liggur
nú fyrir. Álagningarseðlar til ein-
. staklinga og lögaðila hafa verið póst-
lagðir, en þar koma fram þau opin-
beru gjöld, sem skattstjórum ber að
leggja á. Þar koma einnig fram þær
bætur og endurgreiðslur, sem framt-
eljendur eiga rétt á samkvæmt úr-
skurði skattstjóra. Sendar hafa verið
út hátt á annað hundrað þúsund
ávísanir með greiðslu barnabóta,
barnabótaauka, húsnæðisbóta og
endurgreiddum tekjuskatti og nemur
heildarendurgreiðsla ríkissjóðs nú
tæpum 4 milljörðum króna. Af þeirri
fjárhæð koma um 700 m.kr. til
greiðslu skattskulda. Þá nemur
ógreiddur tekjuskattur af tekjum
fyrra árs tæplega 3,3 milljörðum
króna.
Helstu niðurstöður af álagningu
opinbera gjalda árið 1989 eru þess-
ar:
• Ógreiddur tekjuskattur einstakl-
inga nemur tæplega 3,3 milljörðum
króna og kemur til greiðslu á næstu
mánuðum. Á móti kemur endur-
greiðsla tekjuskatts, samtals um 2,3
milljarðar, sem greidd verður út
þann 1. ágúst.
• Um 3,3 milljarðar króna verða
greiddir til einstaklinga um þessi
mánaðamót, vegna barnabóta,
bamabótaauka, húsnæðisbóta og
endurgreiðslu á tekjuskatti þegar frá
hefur verið dregin greiðsla skatt-
skulda.
Langgjaldahæsti greiðandi opin-
berra gjalda á landinu er fyrirtækið
Islenskir aðalverktakar sf. á Kefla-
víkurflugvelli, sem greiðir ríflega
fjórðung þeirra gjalda sem lögð eru
á fyrirtæki í Reykjanesumdæmi.
Opinber gjöld þess nema rúmlega
516 milljónum króna. Næstgjalda-
hæsti lögaðilinn í landinu er Lands-
banki íslands, sem ber að greiða
rúmlega 182 milljónir í opinber
ggöld, samkvæmt álagningar-
skránni. Sá einstaklingur, sem
greiðir hæstu opinberu gjöldin er
Þorvaldur Guðmundsson, Háuhlíð
12, Reykjavík, en honum ber að
greiða rúma 24,8 milljónir kr.
Reykjavík
Heildarálagning opinberra gjalda
í Reykjavík nemur rúmlega 18,5
milljörðum króna. Þar af ber 74.545
einstaklingum að greiða tæpa tólf
milljarða, samkvæmt álagningar-
• Samtals verða greiddar um
3.700 m.kr. í barnabætur og barna-
bótaauka á þessu ári.
• Álagning eignarskatts á ein-
staklinga nemur 1,4 milljarði króna
í ár. Um 51 þúsund einstaklingar
greiða eignarskatt, þar af eru um
5.000 í hærra skattþrepi.
• Álagður tekjuskattur lögaðila
nemur um 3,7 milljörðum króna og
eignarskattur rúmum milljarði
króna. Mjög mikið er um áætlanir,
þannig að þessar fjárhæðir munu
vafalaust breytast við endanlega
álagningu.
• Álagning opinberra gjalda rask-
ar ekki áætlunum um afkomu ríkis-
sjóðs á þessu ári.
Álagning opinberra gjalda
á einstaklinga
Tekjuskattur — bótagreiðslur
Um áramótin 1987/1988 tóku
gildi lög um staðgreiðslu opinberra
gjalda hjá einstaklingum og er nú í
fyrsta sinn lagður á tekju- og eignar-
skattur eftir að staðgreiðslan var
tekin upp. Af þessu leiðir að saman-
burður á álögðum tekjuskatti milli
ára er illmögulegur, þar sem álagn-
ing ársins 1988 vegna launa á árinu
1987 var felld niður.
Heildarálagning tekjuskatts á þær
tekjur, sem aflað var á árinu 1988,
nam réttum 15 milljörðum króna,
þar af hafa innheimst tæpir 12 millj-
arðar við staðgreiðslu á því ári. Sam-
kvæmt upplýsingum ríkisskattstjóra
er því ógreiddur tekjuskattur af tekj-
um fyrra árs tæplega 3,3 milljarðar
skrá. Tæp sjö þúsund fyrirtækjum
og stofnunum ber að greiða rúma
6,5 milljarða og 3.258 börnum ber
að greiða rúmar tólf milljónir. Auk
álagningarinnar hafa Reykvíking-
um verið ákvarðaðar greiðslur úr
ríkissjóði sem nemur rúmum 1,5
milljarði. Þar af er barnabótaauki
rúmar 308,7 milljónir og húsnæðis-
bætur rúmar 302,6 milljónir.
Tíu gjaldahæstu einstaklingar í
Reykjavík í ár eru:
1. Þorvaldur Guðmundsson,
Háuhlíð 12, kr. 24.847.381
2. Valdimar Jóhannsson, Grenimel
21, kr. 22.736.430
3. Sigurður Guðni Jónsson, Há-
teigsvegi 1, kr. 8.067.703
4. Sigurður Valdimarsson, Lyng-
haga 3, kr. 8.627.000
5. Ivar Daníelsson, Álftamýri 1, kr.
7.674.377
6. Sveinbjörn Sigurðsson, Miðleiti
7. kr. 7.550.182
króna, þar af er ríflega helmingur
vegna áætlana. í ljósi þess er jafn-
vel búist við að 800-1.000 m.kr. af
þeirri fjárhæð gangi til baka að lok-
inni kærumeðferð. Þá kemur tekju-
skattur af eignatekjum og hagnaði
af atvinnurekstri, þ.e. tekjum sem
ekki eru staðgreiðsluskyldar, nú
fram sem ógreiddur tekjuskattur.
Innheimta þessarar skattskuldar
dreifist á fimm gjalddaga fram til
áramóta.
Á móti fyrrgreindri tekjuskatt-
skuld stendur ofgreidd staðgreiðsla,
samtals 2.300 m.kr. Sú fjárhæð
verður greidd út í einu lagi þann
l. ágúst. Ástæður þessa eru m.a.
þær, að framteljendur hafa ekki
nýtt persónufrádrátt sinn að fullu,
vaxtaafsláttur kemur til frádráttar
endanlegri álagningu auk þess sem
viðurkenndur hefur verið kostnaður
á móti framtöldum tekjum. Má
nefna, að rúmlega 22 þúsund ein-
staklingar njóta vaxtaafsláttar,
samtals um 750 m.kr. og gengur sú
fjárhæð til greiðslu tekjuskatts, út-
svars og eignarskatta.
Á þessu ári verða greiddar úr
ríkissjóði alls um 3.700 m.kr. í
barnabótum og barnabótaauka eða
ríflega fjórðungur af staðgreiðslu
ársins. Almennar barnabætur eru
greiddar út fjórum sinnum á ári, eða
samtals um 2.850 m.kr. Barnabætur
með fyrsta barni eru nú 23.476 krón-
ur á ári sé barnið eldra en sjö ára,
en 35.214 krónur með hveiju barni
umfram eitt. Séu börn yngri en sjö
ára hækka fyrrgreindar fjárhæðir
um 23.476 krónur á ári. Einstæðir
foreldrar fá jafnan tvöfalt hærri
barnabætur með hveiju barni en
hjón, þó að lágmarki 70.428 krónur
með fyrsta bami. Þriðji hluti barna-
bótanna kemur til greiðslu nú um
mánaðamótin, eða um 730 m.kr.
Þá nemur barnabótaauki 840
m. kr. í ár, en hann er óskertur
55.752 krónur á ári með hveiju
barni. Þriðjungur allra hjóna með
börn njóta þessara bóta svo og 90%
einstæðra foreldra en þessar bætur
7. Andrés Guðmundsson, Hlyngerði
11, kr. 7.546.930
8. Guðmundur Arason, Reynimel
68, kr. 6.613.204
9. Birgir Einarsson, Miðleiti 7, kr.
6.465.109
10. Guðrún Ólafsdóttir, Kaldaseli
11. kr. 6.178.706
Tíu gjaldahæstu lögaðilarnir í
Reykjavík eru:
1. Landsbanki íslands, kr.
182.072.539
2. Eimskipafélag íslands hf.,
172.463.911
3. Búnaðarbanki Islands, kr.
172.030.021
4. Samband íslenskra samvinnufé-
laga, kr. 132.772.743
5. Flugleiðir hf., kr. 123.154.256
6. IBM, kr. 117.627.349
7. Reykjavíkurborg, kr.
113.659.795
8. Iðnaðarbanki íslands hf., kr.
112.479.714
9. Hagkaup hf., kr. 86.583.964
10. Hekla hf., kr. 84.437.277
Reykjanesumdæmi
í Reykjanesumdæmi eru álögð
gjöld á einstaklinga rúmir 7,4 millj-
eru eigna- og tekjutengdar. Barna-
bótaauki með hveiju barni er að jafn-
aði rúmar 22 þús.kr. í ár hjá hjónum
en réttar 39 þús.kr. hjá einstæðum
foreldrum. Tæplega helmingur af
barnabótaaukanum var greiddur út
á fyrri helmingi ársins, en afgangur-
inn kemur til útborgunar í tvennu
lagi, 1. ágúst og 1. nóvember, eða
rúmlega 200 m.kr. í hvort skipti.
Samkvæmt upplýsingum ríkis-
skattstjóra nema húsnæðisbætur
tæpum 700 m.kr. í ár og verða þær
greiddar til um 13.500 einstaklinga.
Arlegar bætur rétthafa eru nú
51.590 krónur á einstakling, tvöföld
sú fjárhæð til hjóna.
Eignarskattar.
Álagður eignarskattur á einstakl-
inga nemur um 1.390 m.kr. á þessu
ári þegar frá hefur verið dreginn sá
persónuafsláttur, sem nýtist til
greiðslu eignarskatts, rúmlega 280
m.kr. í fyrra nam álagning um 640
m.kr. og hefur því álagningin meira
er tvöfaldast milli ára. Ríflega tvo
þriðju hluta hækkunarinnar má
rekja til þeirra breytinga, sem gerð-
ar voru á eignarskattslögunum um
síðustu áramót. Þá var skatthlutfall
almenna eignarskattsins hækkað úr
0,95% í 1,2%, auk þess sem hann
er nú lagður á í tveimur þrepum.
Þannig er lagður 2,7% eignarskattur
á skuldlausa eign umfram 7 m.kr.
hjá hveijum einstaklingi, 14 m.kr.
hjá hjónum. Tæplega þriðjungur
hækkunarinnar skýrist síðan af
hærri eignarskattsstofni og betri
nýtingu persónuafsláttar. Þessar
niðurstöður eru í samræmi við það
sem gert hafði verið ráð fyrir í
tekjuáætlun fjárlaga. Um fjórðungur
framteljenda, eða kringum 51 þús.
einstaklingar, greiða eignarskatt,
þar af lenda um 5.000 framteljendur
í hærra skattþrepinu.
í lok maí var gerð sú breyting á
eignarskattslögunum, að eignar-
skattur eftirlifandi maka, sem situr
í óskiptu búi, skal nú reiknaður eins
og hjá hjónum næstu fimm árin eft-
ir lát maka. Af tæknilegum ástæðum
arðar kr, en á félög og aðra lögað-
ila tæpur 1,9 milljarður kr. Auk
álagningar á einstaklinga eru þeim
ákvarðaðar greiðslur úr ríkissjóði
að fjárhæð 871,4 milljónir kr. Þar
af nemur barnabótaauki rúmum
183,1 milljónum kr. og húsnæðis-
bætur rúmum 156,2 milljónum.
Tíu gjaldahæstu fyrirtækin í
Reykjanesumdæmi eru:
1. Islenskir aðalverktakar sf.
Keflavíkurflugvelli, kr.
516.376.552
2. Sparisjóður Hafnarfjarðar,
Strandgötu 8-10, kr. 45.352.416
3. Varnarliðið á Keflavíkurflugvelli,
kr. 42.836.111
4. BYKO, Nýbýlavegi 6, Kópavogi,
kr. 39.710.592
5. Hagvirki hf., Skútuhrauni 2,
Hafnarfirði, kr. 3L903.718
6. íslenska Álfélagið hf.,
Straumsvík, kr. 27.142.913
7. Delta hf., Reykjavíkurvegi 78,
Hafnarfirði, kr. 23.141.318
8. Dverghamar sf., Gerðum, Gerða-
hreppi, kr. 19.418.886
9. Félag Vatnsvirkja hf., Hafna-
hreppi, kr. 15.505.146
10. Málaraverktakar Keflavíkur
hf., Keflavíkurflugvelli, kr.
15.418.224
Tíu gjaldahæstu einstaklingarnir
í Reykjanesumdæmi eru:
1. Sverrir Þóroddsson, Sólbraut 5,
Seltjarnarnesi, kr. 7.160.060
2. Benedikt Sigurðsson, Heiðar-
horni 10, Keflavík, kr. 6.519.698
3. Matthías Ingibergsson, Hraunt-
ungu 5, Kópavogi, kr. 5.931.014
4. Helgi Vilhjálmssön, Skólvangi
1, Hafnarfirði, kr. 5.831.230
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Kjötflallið
Til Til Þar af
greiðslu greiðslu til greiðslu
áárinu 1. ágúst skattskulda
m.kr. m.kr. m.kr.
Barnabætur 2.850 728 246
Barnabótaauki 840 227 20
Húsnæðisbætur 697 697 108
Endurgreiðsla- tekjuskatts 2.333 2.333 285 .
Samtals 6.731 3.985 654
Islenskir aðalverktakar
með hæstu álagninguna
Þorvaldur Guðmundsson skatthæstur einstaklinga
ÁLAGNINGU opinberra gjalda 1989 er nú lokið og hafa álagningars-
eðlar verið sendir út. Skattstofur í öllum umdæmum landsins lögðu
fram álagningarskrár í gær. Um er að ræða álagningu vegna tekna
og eigna einstaklinga og fyrirtælqa á árinu 1988, fyrsta ár staðgreiðsl-
unnar. Þetta er því í fyrsta sinn sem álagningarseðlar eru sendir út
samkvæmt hinu nýja staðgreiðslukerfi.
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 1989
25
Höfúðstöðvar íslenzkra aðalverktaka, sem greiða hæstan tekjuskatt allra fyrirtækja.
Sem hlutfall af heildartekjum einstaklinga, %
Bráðab. Fjárlög Áætlun
1986 1987 1988 1989 1989
Beinir skattar ríkis Beinir skattar 4,0 2,9 4,3 5,2 5,1
sveitarfélaga 5,5 5,4 5,9 5,7 6,2
Samtals 9,5 8,3 10,2 10,9 11,3
var ekki mögulegt að taka tillit til
þessa ákvæðis við álagninguna hjá
þeim sem misstu maka á árunum
1984 til 1987. Innan fárra vikna
verða hins vegar sendar út leiðrétt-
ingar á eignarskatti þeirra einstakl-
inga, sem hér um ræðir.
Álagður eignarskattsauki nemur
97 m.kr. í ár að frádregnum nýttum
persónuafslætti samanborið við 75
m.kr. í fyrra. Álagður eignarskatts-
auki hækkar þannig um 29/2% milli
ára, eða svipað og eignarskattsstofn-
inn.
Skattur af skrifstofu- og verslun-
arhúsnæði í eigu einstaklinga hækk-
ar um 70% milli ára, eða úr 68 m.kr.
í ríflega 115 m.kr. Hækkun skatt-
hlutfallsins úr 1,1% í 1,5% skýrir um
tvo þriðju hluta þessarar hækkunar.
Rétt er að benda á, að um síðustu
áramót var samþykkt að hækka
þennan skatt úr 1,1% í 2,2% sbr. lög
nr. 100/1988. í maíbyijun ákváðu
stjórnvöld að lækka skatthlutfallið
úr 2,2% í 1,5% og var það einn liður
í þeim aðgerðum, sem gerðar voru
til að liðka fyrir kjarasamningum á
hinum almenna vinnumarkaði.
Skattbyrði einstaklinga.
Við afgreiðslu fjárlaga fyrir árið
1989 var talið, að skattbyrði ein-
staklinga af beinum sköttum ríkisins
yrði 5,2% af heildartekjum þeirra á
þessu ári. Við það hlutfall bætast
5,7%, vegna greiðslu útsvars og fast-
eignagjalda til sveitarfélaganna.
Þær álagningartölur, sem nú liggja
fyrir, eru í samræmi við áætlanir
hvað ríkisskattana varðar en skatt-
byrði einstaklinga af útsvari hækkar
um 54%.
Eins og fram kemur í töflunni
eykst skattbyrði einstaklinga af
beinum sköttum um rúmt 1% milli
áranna 1988 og 1989. Þar af er
hlutur ríkisskattanna 0,8%. Ástæðan
er að um síðustu áramót hækkaði
skatthlutfall tekjuskatts úr 28,5 í
30,8%, eða um 2,3%. Á móti hærra
hlutfalli koma auknar barnabóta-
greiðslur og betri nýting persónuaf-
sláttar, sem endurspeglast í því að
skattbyrði eykst aðeins um 0,8%,
þrátt fyrir fyrrgreinda hækkun á
skatthlutfalli.
Skatthlutfall útsvars hækkaði
hins vegar um 0,24%, en sú hækkun
kemur að fullu fram í þyngri skatt-
byrði, þar sem sá persónuafsláttur,
sem nýtist á móti hækkun útsvars,
kemur í hlut ríkisins í staðgreiðsl-
unni. Auk þess hækka álögð fast-
eignagjöld nokkuð umfram tekju-
breytingar á þessu ári, þannig að
skattbyrði einstaklinga af beinum
sköttum sveitarfélaga hækkar um
0,3% frá árinu 1988.
Tekjuskattur.
Álagður tekjuskattur lögaðila
nemur 3.700 m.kr. á þessu ári sam-
anborið við 2.700 m.kr. í fyrra.
Hækkunin milli ára er því réttur 1
milljarður króna, eða rúmlega 37%.
Þessari fjárhæð ber hins vegar að
taka með miklum fyrirvara, þar sem
mun meira var um áætlanir í ár en
í fyrra. Nema þær nálægt 40% af
heildarálagningu skattsins á þessu
ári samanborið við urp 30% 1988.
Án áætlana nemur hækkun tekju-
skattsins innan við 20%. í ljósi þess
má reikna með að endanleg álagning
hækki nokkru minna en að ofan
greinir, eða kringum 700 m.kr. laus-
lega áætlað. Sú hækkun er þó held-
ur meiri en ráð var fyrir gert í tekjuá-
ætlun fjárlaga. Tekjuskattur félaga
gæti því skilað heldur meiri tekjum
í ríkissjóð á þessu ári en upphaflega
var ætlað.
Að frátöldum áætlunum er megin-
skýring tekjuskattshækkunarinnar
þær breytingar, sem gerðar voru á
tekjuskattslögunum um síðustu ára-
mót. Má þar m.a. nefna hækkun á
skatthlutfalli úr 48% í 50% auk þess
sem fyrningarreglur voru endur-
skoðaðar og fjárfestingarsjóðsfram-
lag lækkað úr 30% í 15%. Á móti
vegur að afkoma fyrirtækja var
greinilega talsvert lakari á síðasta
ári en árið 1987, eins og raunar
hafði verið reiknað með.
Eignarskattar.
Álagning eignarskatts og eignar-
skattsauka á lögaðila nemur 1.039
m.kr. á þessu ári, sem svarar til
tæplega 43% hækkunar milli ára.
Tvo þriðju hluta hækkunarinnar má
rekja til hækkunar á hlutfalli eignar-
skatts um síðustu áramót, úr 0,95%
í 1,2%.
5. Þorleifur Björnsson, Vesturvangi
48, Hafnarfirði, kr. 5.397.951
6. Geir Gunnar Geirsson, Vallá,
Kjalarneshreppi, kr. 4.981.957
7. Þorvarður Gunnarsson, Bræðrat-
ungu 5, Kópavogi, kr. 4.484.451
8. Karl Sig. Njálsson, Melbraut 5,
Gerðahreppi, kr. 4.211.864
9. Pétur Stefánsson, Eskihvammi
4, Kópavogi, kr. 3.822.336
10. Olafur Björgúlfsson, Tjarn-
arstíg 10, Seltjarnarnesi, kr.
3.819.803
Vestfjarðaumdæmi
Heildarálagning í Vestfjarðaum-
dæmi nemur rúmum 1.358 milljón-
um kr. Þar af greiða einstaklingar
tæpar 1.100 milljónir og félög tæp-
ar 270 milljónir. Börn greiða rúm-
Iega 2,8 milljónir kr. í opinber gjöld
samkvæmt álagningarskrá. Álagn-
ing einstaklinga eldri en 16 ára
hvílir á 7.390 aðilum þannig að
meðaltalsálagning er 146.926 krón-
ur í umdæminu í heild.
Fimm gjaldahæstu fyrirtækin á
Vestfjörðum eru:
1. Einar Guðfinnsson hf. Bolung-
arvík, kr. 10.438.487
2. Sparisjóður Bolungarvíkur, kr.
9.800.372
3. Norðurtangi hf. ísafirði,
9.652.245
4. íshúsfélag Bolungarvíkur hf.
7.610.281
5. íshúsfélag ísfirðinga hf., kr.
7.036.098
Fimm gjaldahæstu einstakling-
arnir á Vestljörðum eru:
1. Jón Friðgeir Einarsson, bolung-
arvík, kr. 7.926.240
2. Gestur Sigurðsson, Hólmavík,
kr. 1.793.371
3. Siguijón Guðmundsson, ísafirði,
kr. 1.764.634
4. Kristinn P. Benediktsson,
ísafirði, kr. 1.748.440
5. Jósep Örn Blöndal, Patreksfirði,
kr. 1.669.504
Norðurland vestra
Heildarálagning á Norðurlandi
vestra nemur 1.140.512.414 kr.,
þar af er lagt á einstaklinga kr.
rúmar 923 milljónir, á félög tæpar
215 milljónir kr. og á börn rúmar
2,3 milljónir. Hæstu álagningu á
Norðurlandi vestra bera:
1. Sveinn Ingólfsson, Skagaströnd,
kr. 2.236.971
2. Birgir Þorbjörnsson, Skaga-
strönd, kr. 1.992.247
3. Guðjón Sigtryggsson, Skaga-
strönd, kr. 1.798.615
4. Jón Dýrfjörð, Siglufirði, kr.
1.772.605
5. Guðmundur H. Jónsson, Fljóta-
hreppi, kr. 1.554.144
Gjaldahæstu fyrirtækin á Norð-
urlandi vestra eru:
1. Kaupfélag Skagfirðinga, Sauðár-
króki, kr. 21.707.314
2. Þormóður rammi hf. Siglufirði,
kr. 9.054.197
3. Síldarverksmiðjur ríkisins, Siglu-
firði, kr. 9.011.115
4. Kaupfélag Húnvetninga, Blöndu-
ósi, kr. 8.712.062
5. Skagstrendingur hf., Skaga-
strönd, kr. 7.474.880
Austurlandsumdæmi
Heildarálagning í Austurlands-
umdæmi nemur rúmum 1.566 millj-
ónum króna, þar af greiða 560 fé-
lög tæplega 315 milljónir og 9.806
einstaklingar greiða tæpar 1.252
milljónir kr.
Fimm gjaldahæstu fyrirtækin á
Austurlandi eru:
1. Kaupfélag Austur-Skaftafells-
sýslu, Höfn, kr. 25.195.332
2. Síldarvinnslan hf. Neskaupstað,
kr. 22.858.979
3. Kaupfélag Héraðsbúa, Egilsstöð-
um, kr. 16.790.174
4. Hraðfrystihús Eskifjarðar, kr.
15.939.300
5. Ölver hf. Neskaupstað, kr.
15.707.210
Fimm gjaldahæstu einstaklingar
á Austurlandi eru:
1. Gunnar Erling Vagnsson, Egils-
stöðum, kr. 1.765.353
2. Siguijón Valdimarsson, Nes-
kaupstað, kr. 1.741.055
3. Kristinn Pétursson, Bakkafirði,
kr. 1.718.225
4. Helgi Valdimarsson, Neskaup-
stað, kr. 1.542.511
5. Kristín Guttormsdóttir, Neskaup-
stað, kr. 1.439.900
Vestmannaeyjar
Ekki tókst að afla upplýsinga um
gjaldahæstu aðila í Suðurlandsum-
dæmi í gær eða í Vesturlandsum-
dæmi, en í Vestmannaeyjum nemur
heildarálagning 714.420.820 krón-
um, þar af greiða einstaklingar
tæpar 579 milljónir og fyrirtæki
tæpar 135 milljónir. Börn undir 16
ára aldri greiða rúmlega 900.000
krónur í opinber gjöld. Alls eru
3.420 einstaklingar skattskyldir í
Vestmannaeyjum auk 152 fyrir-
tækja.
Hraðfrystihús Vestmannaeyja er
Breytingar á skatthlutfalli liggja
einnig að baki umtalsverðri hækkun
skatts á skrifstofu- og verslunar-
húsnæði, en hún nemur tæplega 63%
milli ára. Þannig hækkar álagður
skattur á skrifstofu- og verslunar-
húsnæði úr 214 m.kr. í fyrra í 349
m.kr. í ár. Hækkun skatthlutfalls
úr 1,1% af fasteignamati í 1,5% skýr-
ir nálægt tvo þriðju hluta hækkunar-
innar en hærri skattstofn þriðjung.
Launatengd gjöld
Álögð launatengd gjöld (lífeyris-
tryggingagjald, slysatryggingagjald
og atvinnuleysistryggingagjald)
hækka líklega um 23-24% frá fyrra
ári, en vegna mistaka við álagningu
á atvinnuleysistryggingagjaldi, sem
leiðrétt verða síðar, gæti þessi tala
breyst lítillega. Á árinu 1988 nam
heildarálagning þessara gjalda 2,1
milljarði króna, en á þessu ári verð-
ur hún væntanlega nálægt 2,7 mill-
jörðum króna. Hækkanir þessara
skattstofna ættu í raun að endur-
spegla þær launabreytingar, sem átt
hafa sér stað milli áranna 1987 og
1988.
Áhrif á afkomu A-hluta
ríkissjóðs á árinu 1989
Sé álagning opinberra gjalda
gjaldárið 1989 borin saman við áætl-
un fjárlaga kemur fram, að eignar-
skattar einstaklinga og fyrirtækja
svo og skattur á skrifstofu- og versl-
unarhúsnæði eru svo að segja sam-
kvæmt áætlun. Sama er að segja
um álagningu launatengdra gjalda.
Endanleg álagning á tekjuskatti
einstaklinga, og þá ekki síður inn-
heimta hans á þessu ári er tals-
verðri óvissu háð. Hér er í reynd um
að ræða endanlegt uppgjör á stað-
greiðslu ársins 1988. Nettóniður-
staða uppgjörsins, þ.e. ógreiddur
skattur að frádregnum endurgreiðsl-
um, virðist þó í samræmi við áætlan-
ir. Rétt er að vekja á því athygli,
að endurgreiðsla tekjuskatts kemur
til útborgunar í einu lagi nú um
mánaðamótin en ógreiddi skatturinn
innheimtist á fimm mánaða tímabili
(águst til desember).
Álagður tekjuskattur á lögaðila
varð heldur hærri en reiknað hafði
verið með, sem gæti skilað ríkissjóði
viðbótartekjum á þessu ári verði inn-
heimtan í takt við áætlanir.
Þegar á heildina er litið virðist sú
álagning opinberra gjalda, sem nú
liggur fyrir, í samræmi við tekjuá-
ætlun fjárlaga. Svo framarlega sem
innheimtan á síðari hluta ársins
verður samkvæmt áætlunum breyta
álagningartölurnar ekki spám.
gjaldahæst fyrirtækja í Vestmanna-
eyjum með 15.129.338 kr. í opinber
gjöld. Því næst kemur Vinnslustöð-
in hf. með 9.991.093 kr., Sparisjóð-
ur Vestmannaeyja með 9.359.968
kr., Fiskimjölsverksmiðjan hf. með
9.304.223 kr. og ísfélag Vest-
mannaeyja hf. er í fimmta sæti
yfir gjaldahæstu fyrirtækin með
5.732.004 kr.
Af einstaklingum í Vestmanna-
eyjum greiðir Öskar Þórarinsson,
útgerðarmaður, hæst opinber gjöld,
kr. 2.402.878. Siguijón Jónsson,
lyfsali, kemur honum næstur, með
2.289.160 kr. í þriðja sæti er Pálmi
Lórensson, veitingamaður, með
2.072.291 kr. Þá kemur Stefán
Pétur Sveinsson, skipstjóri, með
1.912.768 kr. og Einar Valur
Bjarnason, yfirlæknir, greiðir
1.905.132 kr. í opinber gjöld.
Kærufrestur
Kærur vegna allra álagðra opin-
berra gjalda, húsnæðisbóta og
barnabótaauka, sem skattaðilum
hefur verið tilkynnt um með álagn-
ingarseðli 1989, þurfa að hafa bo-
rist skattstjórum innan þijátíu
daga. Kærufrestur rennur þar með
út 29. ágúst nk. Öllum skattskyld-
utn aðilum er heimilt að gera at-
hugasemdir við álagningaskrána og
eftir að búið er að gera breytingar
samkvæmt því, verða endanlegar
skattskrár lagðar fram, varla þó
fyrr en á næsta ári.
Álagningarskrár fyrir hvert
sveitarfélag í landinu eiga að liggja
frammi á skattstofu hvers umdæm-
is og til sýnis í viðkomandi sveitar-
félagi hjá umboðsmönnum skatt-
I stjóra til 14. ágúst nk.