Morgunblaðið - 03.12.1989, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 1989
■ny
LIFUR
NYTT
Ég gleðst því þetta fór vel, en
ég spyr mig líka, því fékk hún þenn-
an sjúkdóm upphaflega? Þessu er
líku farið þegar menn bjargast úr
sjávarháska og allir gleðjast. En
hvers vegna lentu þeir í sjávar-
háskanum? Kannski er þetta eitt-
hvert afbrigði af trú.
En því er ekki að neita að margt
sem okkur fannst mikilsvert áður
fyrr, hefur ekki nokkra þýðingu
lengur."
- Báðuð þið til guðs á þessum
tíma?
Tryggvi svarar fáu: „Ég er nú
enn á mótþróaskeiði."
„Þú hefur nú verið það frá ferm-
ingu,“ segir Guðlaug og kímir. „Ég
bað allan tímann og hef alltaf gert,“
segir hún. „Oft fannst mér sem
kraftar mínir væru á þrotum, en
alltaf fékk ég einhvem aukastyrk.
Ég vildi ógjaman ganga í gegnum
þetta aftur, þó svo ég gerði það ef
ég þyrfti. En ég er þakklát og lít
ekki lengur á heilbrigði sem sjálf-
sagðan hlut. Ég veit það eru marg-
ir foreldrar sem standa nú í svipuð-
um' sporum og við höfum gert, og
ég á bara eitt ráð: Taka aðeins einn
dag í senn, og gefa aldrei upp von-
ekki borða fæðu sem innihélt salt,
en nú var allt leyfilegt og mikil
áhersla lögð á fæðuna. Guðlaug
svaf inni á sjúkrastofunni hjá dóttur
sinni allan tímann, og gerði lítið
annað en að mata hana frá morgni
til kvölds, því hver máltíð tók tæpar
tvær stundir. Og meðan Guðrún litla
óx og dafnaði, grenntust auðvitað
foreldrarnir að sama skapi.
Gudrun, Gudrun!
Skammt frá sjúkrahúsinu er
skemmtilegt hús, Ronald Mcdonald,
sem ætlað er fyrir sjúklingana með-
an þeir eru að jafna sig, og aðstand-
endur þeirra. Þangað flutti nú Guð-
rún ásamt foreldrum sínum.
„Og mikið lifandis skelfing var
þessi elska fegin þegar hún skreið
undir sængina fyrsta kvöldið,“ segir
Guðlaug. „Komin í öryggið til pabba
og mömmu.“
Reglulega fór hún í eftirlit til
sjúkrahússins og í hvert sinni sem
dr. Marsh, skurðlæknirinn, sá hana,
hrópaði hann yfir biðsalinn: „Gud-
run, Gudrun! Það er stórkostlegt að
sjá þig!“ Og stoltið og ánægjan skein
úr augum hans.
í byijun desember komu þau loks
heim til íslands eftirþriggja mánaða
dvöl ytra. Þær mæðgur dvöldust þó
í Hafnarfirði hjá föður Guðlaugar
fram að sumri því stöðugt þurfti
að fylgjast með Guðrúnu.
Tryggingastofnun ríkisins borg-
aði allan kostnað við aðgerðina og
sjúkrahússdvölina, en þar með var
kostnaður ekki upptalinn. En
Húsvíkingar létu ekki að sér hæða.
Hjónin héldu launum sínum þennan
tíma og bæjarbúar söfnuðu §árhæð
sem dugði bæði fyrir uppihaldi
þeirra í Bandaríkjunum og helstu-
skuldum.„Þegar við gengum um
bæinn eftir heimkomuna var okkur
heilsað og fagnað, jafnvel af fólki
sem við þekktum ekki,“ segir Guð-
laug.
Mikil röskun varð á íjölskyldulíf-
inu og þau segjast ekki hafa áttað
sig á því fyrr en síðar. Ágústa, sem
þá var átta ára, var hjá afa og
ömmu á Húsavík, og Sigmar fyrir
sunnan hjá afa sínum. „Það komst
ekkert annað að í huga okkar en
Guðrún og sjúkdómur hennar,“ seg-
ir Guðlaug. „Auðvitað höfðu hin
börnin farið á mis við athygli og
umönnun foreldranna á meðan. Ég
hélt að enginn hefði liðið nema
Guðrún og við Tryggvi, skildi það
seinna að það höfðu allir gert, systk-
inin, afamir, amman og nánustu
ættingjar okkar og vinir.“
Einn dagur í senn
Guðrún hefur nú þremur árum
seinna náð eðlilegri þyngd, er orðin
næstum 1,50 cm á hæð, og lifir
fullkomlega eðlilegu lífi. Að visu
þarf hún að taka lyfin sín reglu-
lega, ciclosporin kvölds og morgna,
EFTIR AÐGERÐ:
Það var sigur að setjast í stól i
fyrsta sinn eftir aðgerðina.
hormónalyf og lyf til vamar lungna-
bólgu, og tvisvar til þrisvar á dag
mælir Guðlaug blóðþrýsting hennar.
Hún hefur misst mikið úr nám-
inu, er þvi einum bekk á eftir og
fær auk þess aðstoð í nokkrum fög-
um. En íþróttir stundar hún eins
og aðrir jafnaldrar hennar og tekur
þátt í félagslífi skólans.
Þegar Guðlaug og Tryggvi líta
til baka fínnst þeim erfíðasti tíminn
hafa verið meðan Guðrún lá á Borg-
arspítalanum. Þá var óvissan og
hræðslan mest. Þau höfðu ekki
bundið miklar vonir við lifrarskiptin,
en ákveðni Sævars læknis, sem neit-
aði að gefast upp fyrr en í fuila
hnefana, kveikti þó með þeim örlít-
inn vonarneista.
Ég spyr þau hvort þessi reynsla
hafí breytt viðhorfi þeirra til lífsins.
„Ég geng ekki lengur út frá
ákveðnum hlutum sem gefnum,“
segir Tryggvi. „Lífsskoðun manna
byggist á uppeldi, menningu og trú-
arbrögðum, en flest af því sem ég
tileinkaði mér áður, hefur brugðist.
Ég spyr mig nú oftar hver tilgangur-
inn sé með þessu lífí. Þarna úti
horfði ég upp á fólk sem stóð grát-
andi úti í horni því það hafði ekki
efni á að láta bam sitt gangast
undir lifrarskipti. Barn hjónanna frá
Alaska sem hafði beðið í eitt ár eft-
ir lifur, fór loks í aðgerð meðan við
vorum úti, en sú aðgerð mistókst.
HEILBRIGÐ:
„Ég braut kjúklingabeinið og
óskaði mér þess að ég yrði
heilbrigð.“ Og óskin rættist, nú
nýtur Guðrún lífsins með
vinkonu sinni, Aðalbjörgu
Ámadóttur.
AÐGERÐIN
„TÆKNILEG ATRIÐI lifrarflutnings eða lifrar-
ígræðslu markast einkum af tengslum lifrar við að-
læg líffæri, og því lykilhlutverki er hún gegnir við
meltingu og úrvinnslu þeirra efiia er að henni ber-
ast,“ segir Sigurgeir Kjartansson skurðlæknir á
Landakotsspítala, en við hann og Sævar Halldórsson
barnalækni var rætt um lifrarskipti.
Við lifrarflutninga em meginstofnar æða og gallganga sem
berast til lifrar, og liggja frá henni, rofnir," segir Sigurð-
ur. „Lifrin er ijarlægð og samsvarandi stofnar hinnar
gefnu/nýju lifrar tengdir. Aðalvandamál lifrarflutnings em
ekki tæknilegs eðlis, heldur er árangur háður því hvort
hin ígrædda lifur „tekur“ eða líkaminn hafnar henni sem
aðskotahlut. Með vaxandi tækni við vefjaflokkun, sem er
hliðstæð blóðflokkun, má vænta batnandi árangurs við lifr-
arflutninga."
Sævar Halldórsson barnalæknir á Landakotsspítala segir
að lifrarskipti hafí ekki verið algeng fyrir fáeinum árum,
en með tilkomu lyfsins Ciclosporin hafi slíkar aðgerðir
færst í vöxt. Tímamót urðu þegar lyfið kom á markaðinn
og em nú lífslíkur þeirra er gangast undir lifrarskipti oft
meiri en þeirra sem fá skipt um ným. Um 75% þeirra sem
gangast undir lifrarskipti em á lífi fimm ámm eftir aðgerð.
Lifrarskipti em t.a.m. framkvæmd í London, Stokkhólmi,
Pittsburgh og víðar í Bandaríkjunum.
Læknar sjúkrahússins í Pittsburgh hafa náð besta ár-
angri til þessa, en kostnaður við dvölina þar er jafnframt
hinn mesti. Ekki gat Sævar nefnt neinar tölur í því sam-
bandi en áleit kostnaðinn gífurlegan.
Meðferðin fyrir og eftir aðgerð er ekki síður erfið, og sagð-
ist Sævar hafa búið sig undir langa baráttu þegar Guðrún
Tryggvadóttir gekkst undir lifrarskiptin. Til hennar kom
þó ekki því líkami hennar sýndi ekki minnstu einkenni um
höfnun.