Morgunblaðið - 21.12.1989, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 1989
23
Hollur er heimafenginn baggi
a) Ört vaxandi þjóðarframleiðsla
og fastgengi leiddi til ört minnk-
andi vaxtabyrði íslenskra lántak-
enda árin 1986 og 1987.
b) Fráhvarf frá fastgengisstefnu
og minnkandi vöxtur þjóðarfram-
leiðslu réð hins vegar miklu um
ógnvekjandi hækkun vaxtabyrði
síðustu tvö árin.
c) Ef Seðlabanki íslands reyndi
að hemja nýsköpun peninga til fjár-
mögnunar vaxtakostnaðar af þess-
ari stærðargráðu, þá myndu afleið-
ingarnar á vettvangi verðmæta-
sköpunar verða hrikalegar.
Fjármögnun vaxtakostnaðar með
skuldsetningu lántakenda er
skammgóður vermir — af hrinu
gjaldþrota síðustu mánuðina, þrátt
fyrir fjármagnstilfærslur hins opin-
bera, má ráða að viðskiptabankar
uggi nú um framhald leiksins.
Miðað við 5% samdrátt þjóðar-
framleiðslu á komandi ári, 15%
verðbólgu, 15% gengisfellingu og
raunvexti upp á 10%, þá blasir við
vaxtakostnaður af stærðargráðunni
30% af þjóðarframleiðslu á næstu
tólf mánuðum.
Hliðstætt hlutfall vaxtakostnað-
ar síðustu tvö árin héfur krafist 35%
aukningar skuldsetningar lands-
manna að meðaltali — ef svo héldi
áfram næstu tólf mánuðina, þá er
borin von að verðbólgan verði tak-
rnörkuð við 15%.
í árslok 1987 var hlutfall vaxta-
kostnaðar miðað við þjóðarfram-
leiðslu af stærðargráðunni 24% sbr.
Töflu 2 hér að ofan — þáverandi
og núverandi viðskiptaráðherra
taldi með réttu, að það hlutfall
væri með öllu óviðunandi.
„Hvað sem [öllum] ágreiningi
[um vaxtamál] líður er ljóst, að
vextir hér á landi eru um þessar
mundir hærri en við verður búið til
lengdar," sagði hann í Morgun-
blaðsgrein sinni í janúar, 1988.
Ef 24% hlutfall vaxtakostnaðar
var „hærra en við verður búið til
lengdar", þá er torskilið hvers
vegna ráðherra og aðrir yfirmenn
íslenskra peningamála kjósa að láta
sem 36% hlutfall 1988 og 44% á
líðandi ári sé ekki gagnrýnisvert.
Ef horfur á 30% hlutfalli vaxta-
kostnaðar á komandi ári eru ekki
uggvænlegar, þá er vandséð hvers
vegna yfirmenn íslenskra peninga-
mála lýstu áhyggjum út af fimmt-
ungi lægra hlutfalli vaxta miðað
við þjóðartekjur í ársbytjun 1988.
Lokaorð
Ríkjandi peningastefna á sér
sterka formælendur innan Alþýðu-
flokks og Sjálfstæðisflokks — tals-
menn alþýðu og einkaframtaks hafa
tekið höndum saman um afdrifaríka
atlögu að velferð íslenskra heimila
og atvinnulífs.
Eitt er að hafa völd og annað
að verðskulda þau — af dugleysi
íslenskra stjörnmálaflokka við
stjórn fiskveiða og fjármála virðist
mega ráða, að hugsjónir hafi end-
anlega látið í minni pokann á vett-
vangi íslenskrar þjóðmálabaráttu.
Höfundur er hagfræðingur.
*
eftirArna
Helgason
Með þessum fáu orðum vil ég
þakka Páli Daníelssyni fyrir frá-
bæra grein sem hann birti í Morg-
unblaðinu fyrir skömmu, þar sem-
hann tekur í gegn hinar hóflausu
skipasmíðar erlendis. Það er alveg
rétt sem þar kemur fram að um
leið og við felum landsmönnum
framkvæmdir erum við ekki einung-
is að veita fyrirtækjum atvinnu,
heldur líka þeim mönnum sem þar
starfa og þótt við fáum eitthvað
ódýrara í útlöndum skal því ekki
gleymt að allur innlendur iðnaður
skapar miklar tekjur bæði í ríkissjóð
og þjóðinni almennt og ekki má
gleyma því að þeir sem að atvinn-
unni vinna fá laun í stað atvinnu-
bótastyrks.
Hollur er heimafenginn baggi var
sagt í uppvexti mínum og það þótti
alveg sjálfsagt að vera sér nógur
eins og hægt var. Og svo að taka
ekki lán nema í sérstöku tilfelli og
vera þá búinn að athuga hvernig
lánið mætti greiðast aftur. Margt
hefir orðið til að glepja fyrir.
Stríðsárin eða réttara sagt eftir-
stríðsárin hafa glapið fyrir þóðinni
svo að í mörgum tilfellum þykir
sjálfsagt að bera sig saman við
aðra. Fyrst þessi getur það, því þá
ekki ég, og svo er síður hugsað um
„Er ekki mál að linni
og þingmennirnir fari
að taka alvarlega á
hlutunum heldur en að
flækja sig í allskonar
vitleysu sem þjóðin hef-
ir skömm ár.“
að greiða. Áður neituðu menn sér
um það sem ekki var hægt en nú
er öldin önnur. Hugsa sér allan
þennan innflutning bæði þarfan og
óþarfan og svo hitt hvað mörgu er
hent á ruslahaugana. Allan þennan
bifreiðaflutning og báta og skipa.
.Kemur ekki að því að við verðum
að endurskoða okkar lífsstandard?
Það er ekki alltaf hægt að taka lán
fyrir öllu. Ríkið þarf í ár að fá
nærri 100 milljarða tekjur og auð-
vitað er það tekið af almenningi.
Fjárlögin hækka með hverju ári án
þess að til tekið sé hve langt er
hægt að seilast í vasa skattborg-
ara. Og afleiðingar sjáum við alls
staðar.
Fyrirtæki og heimili verða gjald-
þrota og aldrei eins mikið og í ár.
Brennivíns- og bjórinnflutningur er
lítill gróðavegur hjá ríkinu þegar
maður sér allan þennan skara sem
dvelja á afvötnunarstöðvum eftii'
gjaldþrot á lífi sínu og nú er sterk
umræða á Alþingi um varnir gegn
þessum ósköpum á sama tíma og
þingmennirnir hleyptu þessari bjór-
bunu yfir þjóðina. það er margt
skrítið í kýrhausnum. Og nú eru
erlendar skuldir þjóðarinnar um 130
tnilljarðar. Og alltaf er bætt við.
Er ekki mál að linni og þing-
mennirnir fari að taka alvarlega á
hlutunum heldur en að flækja sig
í allskonar vitleysu sem þjóðin hefir
skömm ár. Hækka ekki laun sín
þegar erfiðismaðurinn verður að
lúta því að fá sáralitla eða enga
kauphækkun.
Höfundur er fyrrv. póst- og
simstöðvarstjóri í Stykkishólmi.
Skata á Borginni
BÆÐI íostudaginn 22. desember
og á Þorláksmessu verður elduð
skata á Hótel Borg. Auk þess
verður jólahlaðborð á Borginni á
hverjum degi til jóla.
I frétt frá Hótel Borg segir, að
það sé tilvalið fyrir fjölskylduna að
borða skötuna á Borginni og losna
þannig við skötulyktina úr eldhús-
inu heima. Stærri hópum er bent á
að panta borð í tíma.
OT
8
Álitlegur kostur til að lækka tekju- og eignaskatt
Kaup á hlutabréfum í traustum fyrirtækjum er
mjög álitlegur kostur fyrir þá sem vilja umtals-
verða skattalækkun, efla íslenskt atvinnulíf og
íjárfesta á öruggan hátt.
Umtalsverð skattfríðindi
Hlutabréf að nafnverði allt að 1.080.000 kr. eru
undanþegin eignaskatti. Þessi upphæð er
2.160.000 kr. hjá hjónum.
Tekjuskattur hjóna lækkar allt að 75.000 kr.
Ef hlutabréf eru keypt fyrir áramót lækkar tekju-
skattstofninn um þá upphæð sem keypt er fyrir
allt að 100.000 kr. hjá einstaklingi og 200.000 kr.
hjá hjónum.
Arður allt að 10% af nafnverði, hæst 108.000 kr.
eða 216.000 hjá hjónum, mun verða skattfrjáls.
Vænleg íjárfesting
Til að hlutabréfaeigendur njóti þessara fríðinda
þurfa viðkomandi fyrirtæki að uppfylla ákveðin
skilyrði ríkisskattstjóra. Hjá Verðbréfamarkaði
Fjárfestingarfélagsins liggur frammi skrá um
hvaða fyrirtæki það eru.
í þessum hópi eru traust fyrirtæki á borð vio
Verslunarbankann, Iðnaðarbankann, Flugleiðir,
Eimskip, Tollvörugeymsluna, Hampiðjuna o.fl.
Efling atvinnulífs
Um leið og þú bætir eigin afkomu með hlutabréfa-
kaupum tryggir þú að fjármunir þínir efii íslenskt
atvinnulíf og renni þannig styrkari stoðum undir
afkomu komandi kynslóða.
Þannig virka hlutabréfakaupin*-
Hjón sem kaupa hlutabréf fyrir 200.000 kr. fyrir
áramót fá endurgreiddar rúmar 70.000 kr. frá
skattinum á næsta ári.
Auk þess eru hlutabréfin eignaskattsfrjáls að
vissri fjárhæð, og arðgreiðslur að vissu marki
tekjuskattsfrjálsar.
Höfum til sölu hlutabréf í
eftirtöldum fyrirtækjum:
EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS
HAMPIÐJAN
HLUTABRÉFASJÓÐUR
IÐNAÐARBANKINN
OLÍUFÉLAGIÐ
TOLLVÖRUGEYMSLAN
ÚTGERÐARFÉLAG AKUREYRINGA
VERSLUNARBANKINN
ATH: Upphæðirnar hér að framan eru
samkvæmt fyrirliggjandi frumvarpi frá Alþingi.
VERÐBRÉFAMARKAÐU R
FJÁRFESTING ARFÉLAGSINS HF
Hafnarstræti 7 Kringlunni Akureyri
28566 . 689700 25000