Morgunblaðið - 28.04.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. APRÍL 1990
AF INNLENDUM
VETTVANGI
GUÐMUNDUR SV. HERMANNS-
SON OG
ÓU BJÖRN KÁRASON
Baráttan um formennsku í Versl-
unarbankanum leidd til lykta
Aðalfundur Yerslunarbankans verður haldinn í dag. Skriflegt samkomulag var
gert um að Gísli V. Einarsson verði næsti formaður bankaráðs Islandsbanka
HLUTHAFAR eignarhaldsfélags
Verslunarbankans mæta á aðal-
fiind í dag með fátt annað í huga
en að taka þátt í atkvæðagreiðslu
um það hver verður næsti formað-
ur stjórnar félagsins. Gísli V. Ein-
arsson, sem kjörinn var formaður
íyrir tveimur árum, gefur kost á
sér í endurkjörs, en róðurinn
verður þungur fyrir hann. Allir
stærstu hluthafar Verslunarbank-
ans, sem nú hefúr hætt allri
bankastarfsemi, hafa ákveðið að
styðja Harald Haraldsson til for-
mennsku, en hann veitir Félagi
íslenskra stórkaupmanna forystu
og er forstjóri Andra hf. En jafh-
vel þótt Haraldur eigi stuðning
flestra stærstu hluthafanna vísan,
er ekki víst að það dugi honum.
Kosning formanns stjórnar eign-
arhaldsfélagsins er mikilvæg
vegna þess að hún kann að hafa
áhrif á það hver verður eftirmað-
ur Ásmundar Stefánssonar sem
formaður bankaráðs íslands-
banka. Fyrir liggur skriflegt sam-
komulag um að það verði Gísli
V. Einarsson, en Iðnaðarbankinn
og Alþýðubankinn telja sig ekki
bundna af því samkomulagi.
„Þetta er ein kvika,“ sagði heim-
ildarmaður þegar hann var spurður
að því hvernig staða mála væri inn-
an eignarhaldsfélags Verslunar-
bankans og íslandsbanka og þessi
orð lýsa líklega ástandinu vel. Ekk-
ert er hægt að fullyrða um úrslit
kosninga til formanns og stjómar
Verslunarbankans á aðalfundi hans
í dag. Eitt er ljóst: Tveir menn sækj-
ast eftir formennsku. Gísli V. Ein-
arsson, núverandi formaður, og Har-
aldur Haraldsson, formaður Félags
íslenskra stórkaupmanna.
Sú hefð hefur skapast á aðalfund-
um Verslunarbankans að förmenn
samtaka verslunarinnar, þ.e. Félags
íslenskra stórkaupmanna, Kaup-
mannasamtaka íslands, og Verslun-
arráðs íslands, leggi fram tillögu um
formann og stjómarmenn á aðal-
fundi Verslunarbankans. Þessi hefð
verður í heiðri höfð á fundinum í
dag, þar sem gerð verður tillaga um
að Haraldur Haraldsson verði næsti
formaður og að með honum í stjóm
verði kjörnir Einar Sveinsson, fram-
kvæmdastjóri Sjóvá-Almennra og
Þorvaldur Guðmundsson í Síld og
Fisk. Að óbreyttum samþykktum
fyrir eignarhaldsfélagið munu þessir
menn allir hljóta kosningu. Haraldur
Haraldsson sagði í samtali í gær að
hann myndi, ef kjörinn formaður,
sækjast eftir því að verða næsti for-
maður bankaráðs íslandsbanka. En
leikar, kunna að skipast á annan veg
en fyrirhugað er.
Breytingar á samþykktum
Fyrir aðalfundinn verða lagðar
fram tillögur um brejdingar á sam-
þykktum eignarha'.dsfélagsins. Flest-
ar breytingamar eru sjálfsagðar og
taka aðeins mið af þeim breytingum
sem orðið hafa í kjölfar sameiningar
Verslunarbankans, Iðnaðarbankans,
Alþýðubankans og Útvegsbankans í
íslandsbanka. En ein breyting skipt-
ir mestu máli og hún snýr að ákvæði
til bráðabirgða: „Á aðalfundi félags-
ins árið 1990 skal kjósa þrjá aðal-
menn og þijá til vara í stjóm félags-
ins til eins árs í stað þeirra stjómar-
manna sem ganga eiga úr stjórn.
Haraldur Haraldsson, Jóhann J. Ólafsson og Guðjón Oddsson,
efndu til sérstaks blaðamannafundar í gær til að greina frá því
að allt hlutafé Stöðvar 2 væri greitt. Þeir þrímenningar munu í
dag leggja fram tillögu í nafni samtaka verslunarinnar að Harald-
ur verði næsti formaður eignarhaldsfélags Verslunarbankans.
Gísli V. Einarsson, núverandi formaður, mun hins vegar sækjast
eftir endurkjöri. -
Kjörtímabil annarra stjómarmanna
verður óbreytt til aðalfundar 1991.“
Stjóm eignarhaldsfélagsins stend-
ur einhuga, samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins, að þessum breyt,-
ingartillögum. Hér skiptir þrennt
máli. í fyrsta lagi að lagt er til að
allir stjómarmenn verði kjörnir í einu
til eins árs í senn, en helmingur
stjómarmanna (utan formanns) er
kjörinn á hveiju ári til tveggja ára
í senn. í annan stað er lagt til að
formaður verði ekki kjörinn beinni
kosningu á aðalfundi heldur að stjóm
skipti með sér verkum, ólíkt því sem
nú er, þar sem formaður er kjörinn
af aðalfundi. Og í þriðja lagi er bráða-
birgðaákvæðið sem áður er nefnt,
þar sem lagt er til að breytingamar
öðlist þegar gildi. Þetta mun án efa
valda miklum deilum á aðalfundin-
um, eins og vikið verður að.
Gísli V. Einarsson mun að líkind-
um ekki eiga möguleika á því að ná
endurkjöri sem formaður ef valið
stendur á milli hans og Haraldar
Haraldssonar. Ef bráðabirgðaákvæð-
ið tekur giídi er annað upp á teningn-
um, þar sem ekki verður kosið á
milli þeirra sérstaklega heldur verða
væntanlega ijórir menn í kjöri í þau
þijú sæti sem losna í stjóm félags-
ins, þ.e. Gísli, Haraldur, Þorvaldur
Guðmundsson og Einar Sveinsson.
Og ef margfeldiskosning verður við-
höfð á Gísli góða möguleika á því
að ná kjöri. Þar með eru möguleikar
hans til að ná aftur formannssætinu
ágætir, þar sem hann gæti tryggt
sér meirihluta í stjórn og þar með
styrkt stöðu sína í kapphlaupinu um
formennsku bankaráðs í íslands-
banka.
Væntanlega mun veruleg and-
staða koma fram við þetta bráða-
birgðaákvæði og líklegt að það verði
borið sérstaklega upp til atkvæða og
fellt, enda þarf a.m.k. 7a atkvæða á
aðalfundinum til að samþykkja
breytingar. Þannig er Ijóst að Gísli
getur ekki reitt sig á að þetta nái
fram. Það hlýtur hins vegar að vera
umhugsunarefni fyrir hluthafa
Verslunarbankans ef breytingartil-
lögur sem allir stjómarmenn bank-
ans standa einhuga að, ná ekki fram
að ganga.
Haraldur studdur
af stærstu hluthöfunum
Eins og áður segir munu flestir
stærstu hluthafar Verslunarbankans
styðja Harald sem næsta formann.
Lífeyrissjóður verslunarmanna er
langstærsti hluthafmn og stjóm
hans hefur ákveðið að styðja þann
sem fulltrúar verslunarinnar leggja
til að verði næsti formaður og hann
er Haraldur. Sömu sögu er að segja
um Sjóvá-Almennar, Eimskip og
Sameinaða verktaka. Þessir fjórir
aðilar ráða yfir alls um 34% hlutafj-
,ár.
En Gísli á einnig sína stuðnings-
menn. Þannig munu samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins, Orri
Vigfússon og fjöldskylda hans styðja
Gísla og sömu sögu er að segja um
Þorvald Guðmundsson. Auk þess
hefur Gísli yfir að ráða eigin atkvæð-
um og fjöldskyldu sinnar. Okkur
telst svo til að Gísli mæti til aðal-
fundarins með a.m.k. 14% heildar-
hlutafjár. Og þar sem að líkindum
munu ekki allir hluthafar mæta á
fundinn eða hafa fulltrúa þar, vegur
þetta enn þyngra. Fullyrða má að
Gísli sé nær öruggur að ná kosningu
í stjórn ef bráðabirgðaákvæðið verð-
ur samþykkt og margfeldiskosning
fer fram. Og þar með á Gísli góða
möguleika á að halda formannssæt-
inu, eins og áður segir, enda eru
Orri Vigfússon og Guðmundur H.
Garðarsson, gamall einkavinur
Gísla, og að líkum Þorvaldur Guð-
mundsson í stjórn.
Það er hins vegar ljóst að veruleg-
ar deiiur munu verða uppi á aðal-
fundinum vegna bráðabirgðaákvæð-
isins og ekki ljóst hvort það standist
lagalega að breytingar öðlist þegar
giidi. I samþykktum Verslunarbahk-
ans stendur og það er samhljóða
lögum um hlutafélög: „Samþykkt
um breytingu á samþykktum félags-
ins skal tilkynna til hlutafélagaskrár
þegar í stað og eigi öðlast breyting-
in gildi fyrr en hún hefir verið
skráð.“ Þeir lögfræðingar sem rætt
var við voru ekki tilbúnir til að kveða
upp um það hvort það stangaðist
við lög að bráðabirgðaákvæðið tæki
þegar gildi. Á það var bent að því
hefði ekki verið fylgt strangt eftir
og ef hluthafafundur væri haldinn á
virkum degi væri ekkert einfaldara
en að gera hlé á fjindinum á meðan
hlutafélagaskrá væri tilkynnt um
breytingarnar. Eins væri hægt að
fresta fundi Verslunarbankans fram
yfír helgi, þótt slíkt sé ólíklegt.
Samið um formennsku Gísla
í íslandsbanka
Mikil óánægja er með Gísla sem
formann eignarhaldsfélags Verslun-
arbankans, ekki aðeins innan félags-
ins heldur og ekki síður hjá forystu-
mönnum Iðnaðarbankans og Al-
þýðubankans. Og hjá síðarnefnda
aðilanum hefur orðið gjörbreyting á
frá fyrrihluta síðasta árs.
Verslunarbankinn og Alþýðu-
bankinn áttu forystu um að einka-
bankarnir gerðu sameiginlegt tilboð
í Útvegsbankann. Iðnaðarbankinn
kom ekki inn í samvinnu þessara
tveggja banka fyrr en veruleg hreyf-
ing var orðin á málunum. í upphafi
var góð og náin samvinna milli
Verslunarbankans og Alþýðubank-
ans en það breyttist.
í júlí á síðasta ári fór að örla á
örðugleikum í samstarfi milli Brynj-
ólfs Bjarnasonar, formanns banka-
ráðs Iðnaðarbankans og Ásmundar
Stefánssonar, formanns bankaráðs
Alþýðubankans, annars vegar og
Gísla V. Einarssonar hins vegar. I
ágúst var samstarfið orðið mjög stirt
og ljóst að ekki ríkti trúnaður á
milli tvímenninganna og Gísla. Það
sem olli örðugleikunum var fyrst og
fremst spurningin um stjórnskipulag
og verkaskiptingu bankaráðs.
Ákveðið var að formaður banka-
stjórnar yrði Valur Valsson næstu
Stöð 2:
Eignarhaldsfélag Verslunarbankans
í ábyrgðum fyrir viðskiptaskuldum
Jóhann J. Ólafsson segir að hlutafé sé að fiillu greitt
ÁTÖKIN um yfirráð Stöðvar 2 hafa haft veruleg áhrif á sögu Eignar-
haldsfélags Verslunarbankans undanfarna mánuði. Johann J. Ólafsson,
segir að hlutafé nýju hluthafanna sé að ftillu greitt.
Verslunarbankinn lagði allt kapp
á að staða Stöðvar 2 gagnvart bank-
anum yrði viðunandi um síðustu ára-
mót. Vegna gífurlegra skulda Stöðv-
ar 2 við bankann var óttast að Versl-
unarbankinn bæri skarðan hlut frá
borði við inngönguna í Íslandsbanka.
Þeirri rimmu lauk á gamlársdag
síðasta árs og hefur verið lýst ítar-
lega hér í blaðinu en þann dag var
gerður samningur milli Eignarhalds-
félags Verslunarbankans og eigenda
Stöðvar 2, þeirra Jóns Óttars Ragn-
arssonar, Hans Kristjáns Ámasonar
og Ólafs H. Jónssonar, að auka hlut-
afé Stöðvar 2 úr 5,5 milljónum í 400
milljónir. Eigendumir samþykktu að
kaupa 150 milljóna króna hlut til
viðbótar en Eignarhaldsfélag Versl-
unarbanka tók að sér að selja hluta-
bréf fyrir 250 milljónir króna.
Þann 9. janúar skrifuðu Haraldur
Haraldsson, Jóhann J. Ólafsson,
Guðjón Oddsson og Jón Ólafsson sig
fyrir 150 milljóna króna hlut, og
seldu síðar hluta af honum. Eignar-
haldsfélagið hélteftir 100 milljónum.
Jafnframt gerðu þessir aðilar með
sér hluthafasamning þar sem segir
að hlutaféð verði greitt ekki síðar
en 15. janúar. Ákvæði er í samningn-
um um gagnkvæman 14 daga for-
kaupsrétt á hlutabréfunum og að
staðið verði sameiginlega að tilnefn-
ingu í stjórn félagsins við stjómar-
kjör á hluthafafundi. Samningurinn
gildir til 1. maí 1992.
Skömmu síðar samþykkti bráða-
birgðastjóm Stöðvar 2 að auka hlut-
aféð um 100 milljónir til viðbótar og
17. janúar skrifuðu sömu aðilar, og
áður höfðu keypt 150 milljónirnar,
sig fyrir þessum 100 milljónum. Þeir
Jón Óttar og Hans Kristján Árnason
lýstu því þá yfir að forsendur hluta-
fjárloforðs þeirra væru brostnar.
Fimm dögum síðar var kjörin ný
stjóm í íslenska sjónvarpsfélaginu.
Jóhann J. Ólafsson, Haraldur Har-
aldsson og Jón Ólafsson voru kjömir
úr hópi nýrra eigenda, Orri Vigfús-
son frá Verslunarbanka og Ólafur
H. Jónsson úr hópi fyrri aðaleigenda.
Samkvæmt heimildum Morgunblaðs-
ins mun Haraldur Haraldsson segja
sig úr stjóm Stöðvar 2 í dag á stjóm-
arfundi sem haldinn verður fyrir að-
alfund Eignarhaldsfélag Verslunar-
bankans. Þetta mun raunar vera eitt
af skilyrðum fyrir stuðningi nokkurra
stærstu hluthafa Verslunarbankans
við Harald í formannsembættið.
Fyrri aðaleigendur, ásamt hópi
fyrirtækja og einstaklinga, stóðu
skil á 150 milljóna króna hlutaíjárlo-
forði sínu í byijun febrúar.
Á þessum tíma var orðið ljóst að
erfiðleikar Stöðvar 2 vom jafnvél