Morgunblaðið - 23.08.1990, Síða 39

Morgunblaðið - 23.08.1990, Síða 39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 1990 39 „Heiðarleiki - hvað er nú það?“ eftirÁsgerði Jónsdóttur 22. júlí 1986 reit ég í Morgun- blaðið grein um Hafskipsmál undir sömu fyrirsögn og þessari hér og mun ég til hennar vitna. Þar gerði ég því skóna, að vegna sifjölgandi frétta um margvíslega fjármála- óreiðu og brigð meðal landsmanna, kæmi senn sá dagur er nemendur mínir spyrðu mig þeirrar spurning- ar, er ég hef gert að fyrirsögn þess- ara greina beggja. Eftir nýbirta dóma Sakadóms Reykjavíkur í Hafskipsmáli eða málum þarf hvorki ég né aðrir kenn- arar og uppalendur að velkjast í vafa um svör við þessari spurningu: Það er: — að fara svo frjálslega og leikandi létt með fjármuni, að þeir rýrni um litlar þrjú hundruð milljónir til tjóns fyrir þjóðina, bæði banka og einstaklinga. Sumir nefna margfalt hærri upphæðir, ég held mig við lágmarkið. Það er: — að gerast gjaldþrotamenn á kostnað annarra. Það er: — að sitja í sérlega hálaunuðum embættum vegna fjár- málaábyrgðar (hún er hæst metin allra þátta tii launa) og horfa óskyggnum augum á spilamennsku „ungra athafnamanna" eins og há- spilamenn fjármagns eru stundum nefndir í stærsta blaði landsins. Með dómum sínum hefur Sakadóm- ur Reykjavíkur sem sagt leitt lands- menn í allan sannleik um heiðar- leik, sýknu og sekt. í eftirmælum dómanna í dagblöðum er hafin leit að þeim seku. Fróðlegt verður að vita hvernig gengur að láta mönn- um skiljast að þeir einir séu í raun- inni sekir, sem vekja athygli á óreiðu í þjóðfélaginu svo og þeir, sem leitast við að halda uppi lögum og regiu í landinu. í grein minni þ. 22. júlí 1986 bendi ég á þau hugsanlegu mála- lok, að sakarefni útvatnist svo á ferli rannsókna og dóma að þau „verði að saklausu hismi á skósólum sakborninga“. Sú hefur og orðið raunin á. Þó að hismi sé léttvægt loðir það við og verður ekki að engu fremur en annað. Það þykja nefnilega ekki trúverðugar fréttir, að af rúmlega tvö hundruð sakargiftum fái aðeins fimm þeirra staðist. (Og það bara smásyndir eins og ijárdráttur og skjalafals, varla dóms verðar!!) Ef svo er bendir það til, að um alvar- legan misbrest sé að ræða í öllu réttarkerfi landsins, þar með talin sjálf lögin, lagadeild Háskólans og Ilæstir'éttur, alvarlegri misbrest en nokkurt ríki þolir til lengdar. Ég vitna aftur í grein mína frá 22. júlí 1986 og í beinu framhaldi af síðustu tilvitnun: „Ef handhafar laga og réttar missa Hafskipsmál niður í slíka lægð verður hún íjölda- gi'öf þeirra verðmæta, er siðmennt- uð þjóð þarf mest á að halda.“ Mér er kunnugt um, af viðbrögðum gagnvart þessari grein á sínuin tíma, að margir voru henni sam- mála og eru trúlega enn. Við hljót- um að spyija: Ilefur ekki einruitt þetta gerst nú? Ekki verða gæslu- menn réttvísinnar öfundsverðari hér eftir en hingað til af því að henda reiður á gerðum bragðvísra Ijármálamanna eða annarra yfir- sjónarmanna. Þeir gætu m.a.s. séð sér hag í því að stofna til samvinnu við lögmenn um málaferli á kostnað ríkisins. Þá mundu öll óvelkomin afskipti réttvísinna-r falla niður af sjálfu sér, því að þau væru of kostn- aðarsöm fyrir ríkið. Eftir dómsuppkvaðningu Saka- dóms Reykjavíkur tóku fjölmiðlar fjörkipp og sum dagblöðin birtu, hjartnæmar yfirlýsingar um þá sýknu, greinar og fjölskyldumyndir. Sérhver heilbrigð manneskja skilur vanlíðan meintra sakborninga og aðstandenda þeirra og finnur til samúðar. Eigi að síður minni ég á, að sé mönnum annt um nafn sitt og æru þá leggja þeir hvorugt nærri sakarefni. Ríkisútvarpið fylgdist vel með að venju og eftir að Sakadómur Reykjavíkur kvað upp sína dóma, þar sem hnekkt var a.m.k. einum áður upp kveðnum Hæstaréttardómi, flutti ríkisútvarp- ið fréttir af viðtali við Jón Magnús- Ásgerður Jónsdóttir „Það þykja nefnilega ekki trúverðugar frétt- ir, að af rúmlega tvö liundruð sakargiftum fái aðeins fímm þeirra staðist.“ son, lögmann veijanda Ragnars Kjartanssonar, nánar tiltekið í há- degisfréttum þ. 7. júlí síðastl. Þar sagði Jón Magnússon, að ekki megi bera saman dóm Sakadóms Reykjavíkur og Hæstaréttar. Dóm- ur Sakadóms Reykjavíkur byggist á öðrum gögnum, sem ekki voru til þegar Hæstaréttardómur féll. Ég játa, að mig skortir vitsmuni til þess að skilja þessa lögfræðilegu orðræðu og spyr áf fávísi: Uppsetningii raf- girðinga ábótavant Geta gögn í sakarmáli orðið til á fimmta ári frá því rannsókn málsins hófst og Hæstiréttur kveðið upp dóm samkvæmt öðrum framlögðum gögnum? Ef dómar Sakadóms og Hæstaréttar eru ósambærilegir vegna ósambærilegra málgagna, eru þeir þá kannski báðir í gildi? Og væru þá meintir sakborningar e.t.v. bæði sýknir og sekir? Slík réttarfarsfígúra gæti óneitanlega verið skilgetið afkvæmi þess mál- þófs og þeirrar lögfræðilegu form- streitu, er einkennt hefur þessi málaferli frá upphafi. Áðurnefndur hnekkir Hæstaréttar gagnvart Sakadómi Reykjavíkur verður mér spurnarefni: Er Sakadómui' Reykjavíkut' vaxinn Hæstarétti yfir höfuð? Mér virðast sumir lögfræð- ingar gerast nokkuð áreitnir við virði'ngu Hæstaréttar og „anda lag- anna“ og láta sér tíðara um form þeirra, er að sjálfsögðu einnig er ómissandi. Jón Magnússon bregður á það ráð í DV þ. 12. júlí síðastliðnum að kenna Hafskipsmál við pólitík frá upphafi. Þetta eru ódýr en ekki ókunn viðbrögð þegar „valinkunnir" menn eiga í hlut. Hafi einhver pólitík orkað á þetta títt nefnda mál þá er það fyrirgreiðslu- og fjár- málapólitík Alberts Guðmundsson- ar, íjármálaráðherra um þessar mundir. Hún hefur ekki bragðbætt fjármálasiðgæði þjóðarinnar. Að lokum: Menn hafa látið ýmis orð falla um afsögn prófessors Jón- atans Þórmundssonar. Sumir telja hana vísbendingu um vanmátt, jafnvel vanhæfni og ósigur, aðrir telja hana til dáða. — Óhjákvæmi- lega rifjast upp löngu liðin mála- ferli Olíufélagsins Esso, þar sem fleiri en einn saksóknari lét af störf- um vegna erfiðleika við að komast yfir þögiu múrana í því máli. Ég undrast ekki ákvörðun próf. Jónat- ans Þórmundssonar. Höfundur er kennari. Notkun rafgirðinga fer vaxandi í landinu. Helstu eigendur rafgirð- inga eru Vegagerð ríkisins, Skóg- rækt ríkisins, Landgræðsla ríkisins, sveitarfélög, félagasamtök, bændur og einstaklingar. Fæstir þessara aðila ráða fagmenn til að setja upp rafgirðingar. Útkoman er sú, að girðingar leka víðast hvar spenn- unni til jarðar og þjóna ekki til- gangi sínum. Þessi spennuleki veld- ur víða símatruflunum. Rafgirðing- ar eru víða settar inn í gamlar og úr sér gengnar gaddavírsgirðingar og skapa hættu fyrir menn og skepnur. Merkingum er ábótavant. Eigandi rafgirðingar, sem veldur truflunum á símakerfinu, getur orð- ið skaðabótaskyldur gagnvart Pósti og síma. Undanfarin ár hefur Rafmagns- eftirlit ríkisins haft talsverð af- skipti af rafgirðingum, minnt á reglur um uppsetningu þeirra og leiðbeint um frágang á vettvangi. Á sl. ári fór fram athugun á síma- truflunum í V-Skaftafellssýslu af völdum rafgirðinga. Hálfur tugur tæknimanna frá RER og Pósti og síma vörðu hartnær viku í þessar rannsóknir á girðingu eins sveita- býlis. Ekki var bónda gert að greiða kostnað í þetta sinn. En lög kveða skýrt á um það, að símann megi ekki trufla, og að „raforkuvirki skuli vera þannig gerð, notuð og haldið við og eftir þeim litið að Peninga- skáp stolið BROTIST var inn í hús við Aflagranda, þar sem ýmis þjónustufyrirtæki aldraðra eru til húsa aðfaranótt laug- ardags og stolið meðalstór- um peningaskáp með 100-200 þúsund krónum í. Ekki er vitað hveijir voru að verki en Rannsóknarlögregla ríkisins vinnur að málinu. hætta eða truflanir af þeim verði svo litlar sem við verði komið“. Fyrir skömmu fór eftirlitsmaður frá RER á vettvang og mældi einar 20 rafgirðingar á svæðinu frá Hrútafirði austur í Öxaríjörð. Er skemmst frá því að segja að engin þessara girðinga stóðst fyllilega þær kröfur sem gerðar eru um frá- gang og uppsetningu. Víða var spenna það lág, að girðingin var í raun gagnslaus. Merkingum var víðast hvar ábótavant, jafnvel á ferðamannaslóðum, þar sem mikið er um mannaferðir. Rafgirðing get- ur verið hættuleg viðkomu, sérstak- lega þeim sem eru með einhveijar hjartatruflanir. Slitnir spennuvírar námu við jörðu. Úttaki á spennuvír frá spenni að girðingu var víða ábótavant. Gamlar gaddavírsgirð- ingar meðfram vegi eða götuslóða voru sums staðar notaðar til að bera óeinangraðan spennuvírinn út á hina eiginlegu rafgirðingu, víðast hvar án nokkurrar auðkenningar. Þetta er vítavert og ólöglegt. Víða vex jarðargróður upp í girðingu með þeim afleiðingum að spenna glatast til jarðar og girðingin miss- ir gildi sitt af þeim sökum. Spenna glatast víða til jarðar af öðrum og alvarlegri orsökum, nefni- lega þeim, að ekki er farið eftir faglegum leiðbeiningum um upp- setningu spennugjafans, einangrun á spennuvírum út á girðinguna og á girðingunni sjáll'rí, svo og l'rá- gangi jarðskauta. Inn eru fluttir staurar úr svo- nefndu „Insul“-timbri, sérstaklega ætlaðir í rafgirðingar, enda mikið notaðir erlendis. Það hefur verið álit manna, að staurar þessir væru það einangrandi, að ekki þyrfti að nota sérstaka einangrara fyrir vírana, til að varna leiðni til jarðar, enda felur nafnið það i sér. Þetta er ekki svo. Þessir staurar, sem og aðrit' tréstaurar, blotna í votviðrum, drekka í sig vatn í rökum jarðvegi og leiða rafmagn til jarðar. Sjávar- selta gerir þá enn leiðnari. Ef tré- staurar eru notaðir í rafgirðingar, verður að nota einangrara fyrir vírana. Innflytjendur hafa dreift leið- beiningum til kaupenda um upp- setningu girðinganna, en svo virðist sem ekki sé hirt um að fara eftir þeim. En eigendur eru ábyrgir. Það er þeirra hagur að fara eftir settum regium um uppsetningu og frágang girðinganna: 1. Hafið samráð við rafveitu svæð- is þess sem girða á og fáið upp- lýsingar um legu jarðskauta húsveitna og legu spennistöðv- arskauta, svo og legu rafmagns- og símastrengja. Fjarlægð raf- girðingar frá slíkum lögnum skiptir meginmáli. 2. Fáið löggiltan rafverktaka til að sjá um uppsetningu spennu- gjafa, lagningu aðtauga að girð- ingunni og tilkynnið uppsetning- una til viðkomandi rartieitu. 3. Merking rafgirðinga meðfram götuslóða eða vegi á að vera þannig, að vel sjást milli viðvör- unarskiltanna. RER getur út- vegað þessi skilti. Skilti sem inn- flytjendur nota jafnframt sem auglýsingu fyrir sjálfa sig eru ekki í samræmi við lög og reglur. 4. Orðsendingar RER nr. 1/83 og nr. 3/89 taka af öll tvímæli um tæknilega útfærslu rafgirðinga, en eftirlitsmenn RER og raf- veitna um land allt veita allar nánari upplýsingar. (Frá Rafmagnseftirlili ríkisins.) Þakstál með stíl Plannja úh þakstál Aðrir helstu sölu- og þjónustuaðilar: Blikksmiðjan Funi sf, Kópavogi, sími 78733. ' Blikkrás hf, Akureyri, sími 96-26524. Vélaverkstæði Bjömsog Kristjáns, Reyðarfirði, sími 97-41271. Vélaverkstæðið Þór, Vestmannaeyjum, sími 98-12111 Hjáokkurfærðuallar nýjustu gerðir hins vinsæla og vandaða þakstáls frá Plannja. Urval lita og mynstra, m.a. Plannja þakstál með mattri litaáferð, svartri eða tígulrauðri. ÍSX/ÖFA HF. Smiðjuveg 4e, 200 Kópavogur. Póstbox: 435,202 Kópavogur. S: 91-67 04 55, Fax: 67 04 67 ANITECHóooo HQ myndbandstæki 14daga, 6 stöðva upptökuminni, þráð- laus fjarstýring, 21 pinna , ,Euro Scart" samtengi „Long play" 6 tíma upptaka á 3 tíma spólu, sjálfvirkur stöðvaleit- ari, klukka + teljari, ísl. lciðarvísir, Sumartilboð 29.950 •“ stgr. Rétt verd 36.950.- stgr. S2 Aíborgunarskilmálar £§[] nuinn FÁKAFEN 11 — SÍMI 688005

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.