Morgunblaðið - 26.10.1990, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. OKTÓBER 1990
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna:
Israelar fordæmdir fyrir að
vilja ekki rannsóknamefnd
Jerúsalem. Reuter.
ÍSRAELAR vísuðu í gær á bug
samþykkt Öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna þar sem þeir eru for-
dæmdir fyrir að vilja ekki taka á
móti rannsóknamefnd á vegum
ráðsins sem ætlað var að kanna
dráp á 17 aröbum á Musterishæð
í Jerúsalem 8. þessa mánaðar.
Gorbatsjov heimsækir Spán;
Væntir rúmlega
milljarðs dalaláns
' Madrid. Frá Ragnari Bragasytii, fréttarit-ira
FELIPE Gonzales, forseti Spánar,
og Mikhaíl Gorbatsjov, forseti
Sovétríkjanna, munu undirrita
fjölda samninga á meðan heim-
sókn hins síðarnefnda stendur, en
hún hefst í dag, föstudag.
Belgía:
Sljómin í vanda
vegna Rwanda
Nairobi. Reuter.
BELGÍSKA dagblaðið De Morgan
skýrði frá því á miðvikudag að
Baldvin Belgíukonungur hefði
beðið belgísku stjómina um að
senda hermenn til Afríkuríkisins
Rwanda fyrr í mánuðinum til að
styðja forseta landsins, Juvancl
Habyarimana, gegn uppreisnar-
mönnum.
Fréttin olli uppnámi í Belgíu og
Wilfried Martens, forsætisráðherra
landsins, sagði að ráðherra, sem
staðinn yrði að því að leka slíkum
upplýsingum í fjölmiðla, yrði rekinn.
Stjómin sendi 600 hermenn til
Rwanda en hefur lagt áherslu á að
það hafi verið gert til að vemda
belgíska borgara í landinu - ekki til
að styðja Habyarimana forseta. Blað-
ið sagðist hafa fengið upplýsingar
sínar frá ráðherra.
Stjómin í Rwanda sagði á mið-
vikudag að samið hefði verið um
vopnahlé í landinu en uppreisnar-
menn hefðu hins vegar virt það að
vettugi og haldið áfram að beijast.
Morgunblaðsins.
Það mikilvægasta er lán frá Spáni
til Sovétríkjanna upp á meira en
þúsund milljónir dollara. Munu Sov-
étmenn skuldbinda sig til að nota
lánið til að kaupa spænskan vaming,
en sem stendur fara aðeins 0,89%
af spænskum útflutningi til Sov-
étríkjanna.
Annað mál sem búist er við að
forsetamir tveir muni ræða er
ástandið á Kúbu. Þykir víst að Gorb-
atsjov komi til með að fara þess á
leit við Gonzales að sá síðamefndi
hætti að beita Fídel Kastró efnahags-
þvingunum. Fylgismenn „perestroj-
ku“ í Moskvu munu vera á þeirri
skoðun að einræðinu á Kúbu verði
að ljúka, en án þvingana. Samskiptin
milli ríkisstjómar Felipe Gonzales og
Kastrós hafa að jafnaði verið mjög
góð, þangað til nokkrir Kúbveijar
flúðu inn í spænska sendiráðið í
Havana fyrir nokkrum vikum. Hlut-
ust af miklar pólitískar deilur og
Spánn frysti alla efnahagslega sam-
vinnu á milli landanna tveggja.
Gorbatsjov kemur fyrst til Madríd,
og fer svo til Barcelona til að kynna
sér undirbúninginn fyrir Ólympíu-
leikana 1992. Þaðan mun hann svo
halda til Frakklands.
Hann kemur með fríðu fömneyti,
fimmtíu manns, þeirra á meðal Edú-
ard Shevardnadze, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, Raísa, eiginkonu
sinni, kokkum og hjúkmnarkonu.
Á meðan á dvöl hans stendur ferð-
ast hann um í gömlum svörtum Rolls
Royce, og þykir eftirtektarvert að
þennan sama bíl notaði fyrmm ein-
ræðisherra Spánar, Franco.
17- 27. október
Inniflísar-útiflísar
Veggflísar
Gólfflísar
Gerið kjarakaup á
Flísadögum Húsasmiðjunnar

Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
ítrekaði á miðvikudagskvöld þann
ásetning að senda rannsóknarnefnd
til Jerúsalem vegna mannfallsins.
Avi Pazner, háttsettur ráðgjafi Yitz-
haks Shamirs, forsætisráðherra Isra-
els, sagðist harma mjög að Banda-
ríkjamenn hefðu stutt ályktunina.
„Með þessu þjóna þeir hagsmunum
Saddams Husseins [íraksforseta] og
PLO [Frelsissamtaka Palestínu],"
sagði Pazner í gær. Aðrir ísraelskir
embættismenn sögðust ekki sjá
ástæðu til að ætla að samskipti
Bandaríkjanna og ísraels biðu mikið
tjón við þetta. Þeir hvöttu til þess
að menn biðu eftir niðurstöðum opin-
berrar rannsóknarnefndar sem vænt-
anlegar em í dag. ísraelska dagblað-
ið Haaretz sagði frá því í gær að
líkleg niðurstaða yrði sú að tveir
háttsettir lögreglustjórar þyrftu að
segja af sér. ísraelsk mannréttinda-
samtök höfðu áður komist að þeirri
niðurstöðu að lögregla hefði skotið á
arabana án tilefnis. Nú er talið að
17 arabar hafi fallið á Musterishæð
en ekki 21 eins og fyrst var ætlað.
Reuter
Mótmæla kvóta fyrir lágstéttarmenn
Námsmenn mótmæla fyrir utan hæstarétt Indlands í Nýju Dehlí.
Kröfðust þeir þess að rétturinn stöðvaði áform ríkisstjórnarinnar um
að fjölga stöðum hjá hinu opinbera sem frátekin em fyrir lágstéttar-
fólk hindúa. Ýmsir hafa kært áform stjórnarinnar til Hæstaréttar
og hófst málflutningur fyrir réttinum í gær.
HUSASMIÐJAN
Skútuvogi 16 • 104 Reykjavík • Sími 91-687700
Sjálfsblekkingin Sví-
um fjötur um fót
- segir Pehr Gyllenhammar, stjórnarformaður Volvo
„VIÐ lifum í blekkingu," segir
Pehr Gyllenhammar, stjórnar-
formaður Volvo, í grein um
sænskt þjóðfélag sem birtist í
Svenska Dagbladet í síðustu
viku og hefur vakið talsverða
athygli. „Við erum ekki alltaf
best, duglegust og ríkust.“
í grein sinni gagnrýnir Gyllen-
hammar afstöðu Svía til vinnunn-
ar,. þeir líti svo á að hið opinbera
útvegi þeim starf líkt og sjúkling-
um sem þurfi meðferð. Vinnan sé
ekki stöðugt fyrirbrigði sem alltaf
sé fyrir hendi óháð öðrum þáttum.
Hann segir að mikill vandi heiji
á Svía. „Allt er dýrt og við fáum
minna fyrir peningana. Atvinnu-
leysi eykst og opinber þjónusta
versnar. Okkur Svíum finnst við
hafa verið svikin og við erum óró-
Ieg ... Af hveiju versnar afkoma
okkar, við sem höfum verið svo
óugleg, þegar hún batnar hjá öðr-
um Evrópubúum?" Skýringin er
að hluta til sú, segir hann, að
gamlar hugmyndir sem misst hafa
gildi sitt Iifa enn í þjóðfélaginu.
Þessar hugmyndir nefnir hann
lífsblekkingu Svía.
Sérkennilegt lýðræði
Gyllenhammar segir að lýðræð-
ið sé sérkennilegt í Svíþjóð. Allir
hafa sína umboðsmenn; launþegar
eru í launþegasamtökum, ríkis-
starfsmenn í samtökum ríkis-
starfsmanna, leigjendur í samtök-
um leigjenda, neytendur í neyt-
endasamtökum, ellilífeyrisþegar í
samtökum aldraðra og svo fram-
vegis. Þessir umboðsmenn starfa
náið með stjórnvöldum, segir Gyll-
enhammar, og eru yfujeitt sam-
mála um flesta hluti. „Ágreining-
ur er ekki til hjá okkur því við
erum hagsýnt fólk.“
Sænska fyrirmyndarríkið hefur
komið þeirri trú inn hjá fólki að
hið opinbera og umbjóðendumir
sjái fyrir því, segir höfundur.
„Þess vegna teljum við okkur
hafa efni á fleiri fjarvistum frá
vinnu vegna veikinda en nokkurt
annað iðnríki... Þess vegna höld-
um við að við þurfum ekki að
spara því ríkið geri það fyrir okk-
Pehr Gyllenhammar
ur.“ En nú sjáum við smám sam-
an, segir Gyllenhammar, að það
er samhengi á milli þess sem við
leggjum af mörkum og afkomu
okkar. í tveimur fremstu iðnríkj-
um heims, Þýskalandi og Japan,
sé mestur spamaður einstaklinga.
Hann segir að menn geri sér
nú smám saman grein fyrir því
að jafnaðarmenn hafí ekki helgan
rétt til þess að vera við stjórnvöl-
inn, það takist á ólíkir hagsmunir
í þjóðfélaginu og það sé eðlilegt.
„Svíþjóð án verkfalla er blekk-
ing.“
Góða samviskan blekking
Hin góða samviska Svía er líka
lífsblekking, segir Gyllenhammar.
„Við héldum að við hefðum rétt
fyrir okkur og að aðrar þjóðir
fæm rangt að. En afstaða okkar
í seinni heimsstyijöldinni, viður-
kenning okkar á innlimun Eystra-
saltsríkjanna í Sovétríkin, þögn
okkar um ógnarstjórnina í Sov-
étríkjunum, stuðningur okkar við
stjóm Kastrós á Kúbu eru nokkur
dæmi um sænska stefnu sem við
getum ekki verið stolt af. Við
Svíar erum sem sagt mannlegir
eftir alit.“
Gyllenhammar segir ennfremur
að utanríkisstefna Svía hafi beinst
mjög að fjarlægum löndum en
síður að nágrönnunum. Þetta
verði að breytast. Einnig sé hlut-
leysisstefnan orðin fjötur um fót
því hún hafi hindrað Svía í að
ganga í Evrópubandalagið (EB).
Enn ein blekkingin, segir Gyll-
enhammar, er sú að Svíar séu
vinnusamir og framleiðni sé mikil
í Svíþjóð. Þvert á móti hafi fram-
leiðni og hagvöxtur í Svíþjóð ver-
ið með minnsta móti í hinum iðn-
vædda heimi undanfarin 15 ár.
Opinberum störfum hafi fjölgað
en störfum í iðnaði hafi fækkað
hlutfallslega. Augljóslega standi
iðnaðurinn ekki lengur undir yfir-
byggingu hins opinbera.
Aukið Evrópusamstarf
Lausnin er ekki sú að mati
höfundar að Svíar sýni meiri
ábyrgð og taki á sig launalækkan-
ir. Þörf sé frumlegri aðgerða.
Þjóðin verði að horfast í augu við
blekkingamar, líta í kringum sig
og læra af nágrönnum sínum sem
farnir séu að líta á sig sem Evr-
ópubúa í ríkari mæli en áður og
hafi þar af leiðandi meira svigrúm
til athafna. Svíar verði að skil-
greina stöðu sína í álfunni betur
og hvert þeir vilji halda.
Vissulega hefur breytinga orðið
vart að undanförnu, að sögn Gyll-
enhammars. Ríkisstjórn jafnaðar-
mánna hafí sætt mikilli gagnrýni
en þar verði nú vart athafnavilja
og hreinskilni. Skattkerfisbreyt-
ingar gangi nú yfír, Eyrarsund
verði brúað og tengslin við Evrópu
aukist. En þetta sé ekki nóg í ljósi
umskiptanna í álfunni. „Við þurf-
um að fara miklu hraðar í sakirn-
ar. Tíminn er naumur. Dýrtíðar-
kreppan er staðreynd. Það er
óljóst hvemig við förum að því
að afla okkur orku. Óróleikinn
breiðist út.“ Gyllenhammar segir
að Svíar verði að segja skilið við
„sænsku blekkirigarnar", draga
úr umsvifum hins opinbera, stór-
auka fjárfestingar í iðnaði og hella
sér af krafti út.í evrópskt sam-
starf með inngöngu í EB ásamt
öðrum Norðurlöndum að mark-
miði.