Morgunblaðið - 28.10.1990, Side 22

22 C
MORGUNBLAÐIÐ MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 28. OKTÓBER 1990
háskólanum lokad
leikarinn Dennis Irwin.
Þeir félagar trylltu allt í Austur-
bæjarbíói þar sem þeir léku í dökk-
bláum smekkbuxum. Blakey var far-
inn að heyra illa og tók heyrnartæk-
in úr sambandi þegar tónleikar hóf-
ust. Ekki gekk andskotalaust að
koma hljómsveitinni gegnum vega-
bréfaskoðun því Valeríj var með
flóttamannapassa og vildu embættis-
menn ekki taka hann gildan. Úr
rættist þó er Magnús Torfi, sem var
blaðafulltrúi ríkisstjórnarinnar, gekk
til liðs við Jazzvakningu og keikur
blés Pómoréff í Austurbæjarbíói. Art
Blakey var giftur japanskri konu og
heillaðist af íslandi, fannst eldfjöllin
minna sig á Japan, og ólíkt mörgum
öðrum fannst honum Reykjanes-
skaginn fagur og Svartsengisgufan
tignaríeg. Því miður urðu þeir félag-
ar að halda til Evrópu snemma
næsta morgun og fékk Blakey því
ekki að upplifa annað af undrum
íslands en heita lækinn í Öskjuhlíð.
Enn sögufrægari var koma Art
Blakeys 1982. Þá stóð yfir Lista-
hátíð og var það ætlun forráðamanna
að fá Gerrv Mullierán til landsins en
eitthvað fór úrskeiðis svo Mulligan
hætti við að koma. Við Jazzvakning-
armenn fréttum af því og höfðum
samband við forráðamenn Listahá-
tíðar og kváðust þeir þá hættir við
allan djass á þessari hátíð — um
slíkt væri of seint að hugsa. Ekki
líkaði okkur það og hringdum í hol-
lenska umboðsmanninn Vim Wigt.
Vim sagði að Art Blakey væri á leið
yfír hafið þennan dag, hefði að vísu
verið á löngum og ströngum Evróp-
utúr, en væri örugglega til í að spila
ef vel væri farið að honum. Svo var
gengið frá samningum en daginn
sem Art átti að koma hringdi Vim
og sagði að hljómsveitin væri út-
keyrð og fúl og yrðum við að taka
á móti þeim með pomp og pragt
annars væri eins til í því að þeir
héldu áfram yfir hafið.
Nú voru góð ráð dýr. Ég vissi að
Art var mikill barnakall og tók því
fjögurra ára son minn með út á völl
og Jazzvakningarmóttökunefndin
blómvendi. Við fengum að fara að
landgangi og brosti Art blítt er hann
fékk blómin og bamið en Sendiboð-
unum stökk ekki bros. Þann hóp
eftir Vernharð Linnet
ÞAÐ HEFUR ekki farið
framhjá djassunnandanum
að heitasta og harðasta
djasshjarta veraldar er hætt
að slá. Art Blakey er látinn
sjötíu og eins árs gamall.
Tvisvar heimsótti hann ís-
land og lék í Austurbæjar-
bíói 1979 og í Háskólabíói
1982.
Art fæddist í Pitts-
burgh og var sjálf-
lærður hljóðfæra
leikari. Fjórtán ára
4.10
er. Fljótlega hætti
Art í stáliðjuverinu
og hann var einn
af ungu drengjun-
um í fyrstu stórsveit bíboppsins sem
Billy Eckstine stjómaði.
1954 stofnuðu Art Blakey og pía-
nistin Horace Siiver kvartett sem
fékk nafnið The Jazz Messengers og
er Horace hætti hélt Blakey nafninu
og hefur sveitin verið það gróðurhús
sem ræktað hefur flesta
djasssnillinga nútímans.
Meðal þeirra sem Blakey
fóstraði má nefna Freddie
Hubbard, Wynton Mars-
halis, Wayne Shorter,
Chick Corea og Keith Jar-
rett að ógleymdum eldri
meisturum á borð við Don-
ald Byrd, Kenny Dorham,
Jackie McLean og Johnny
Griffin.
Sendiboðaútgáfurnar
eru margar en kærust er
mér sveitin frá því laust
fyrir sextíu er hljóðritaði
skífur á borð við Moanin
(Blue Note) og Olympia
Concert (Mercury). Þar
blés Lee Morgan í tromp-
etinn, Benny Golson í te-
nórinn, Bobby Timmons
hamraði píanóið, Jimmy
Merritt bassann og Art að
sjálfsögðu trommurnar. Á
efnisskránni vom jafnan
nýsamin verk eins og Mo-
anin eftir Bobby Timmons
og Blues March, I Remem-
ber Clifford og Whisper
Not eftir Benny Golson.
Þegar Jazzvakning hóf
að skipuleggja heimsóknir
erlendra djassmanna til
íslands þótti að sjálfsögðu
við hæfi að fá Djasssendi-
boða Art Blakeys eins
fljótt og auðið væri. Hing-
að komu þeir 1979 og með
Art í för voru sovéski
trompetleikarinn Valeríj
Pómoréff, tenóristinn
David Sehnitter, altistinn
Bobby Watson, píanistinn
James Williams og bassa- Art Blakey — Eitt heitasta og harðasta djasshjarta veraldar hætt að slá.
skipuðu Terence Blanchard trompet-
leikari, Donald Harrison altisti, Billy
Price tenóristi, John O’NeiI píanisti
og Charles Farmborough bassisti.
Meðan beðið var eftir farangrinum
sagði Art mér að það hefði tekið
langan tíma að fá drengina til að
bæta þessum tónleikum við, þeir
hefðu verið í fimm vikur á Evrópu-
ferðalagi og greyin væru nú bara
óhörðnuð ungmenni. Tímamunurinn
og ferðalögin þreyttu þá óstjórnlega.
Verst var þó að píanistinn, John
O’Neil, ætti miða á heimsmeistara-
keppni í boxi þetta kvöld — vonandi
væri hægt að bjarga beinni útsend-
ingu fráy leiknum. Þetta var fyrir
daga gervisjónvarpshnattaskerma á
íslandi svo því varð að svara neit-
andi og tók John því með karl-
mennsku, muldraði aðeins: Svona er
lífið.
Á leiðinni til Reykjavíkur sat Bla-
key með afastrákinn sinn og blómin
og lék við hvem sinn fingur og Sendi-
boðarnir hresstust óðfluga og þegar
þeir stóðu á sviðinu í troðfullu Há-
skólabíói var sveiftan heit og sterk,
en áður en aukalagið var leikið
minnti Blakey áheyrendur á að
hljómsveitin hefði verið lengi á ferð
og drengimir þráðu hvíld. Menn yfír-
gáfu Háskólabíó í sjöunda himni með
Moanin syngjandi í eyrunum.
Daginn eftir gátu félagarnir sofíð
út því þeir vom á heimleið og Amer-
íkuflugið síðdegis. Við buðum Art
að borða með nokkrum Jazzvakning-
arfélögum á Grillinu og ætlaði ég
einnig að bjóða trompetstjörnunni
ungu, Terence Blanchard. Ekki sam-
rýmdist það skólareglunum í Djass-
skóla alheimsins. „The boys must
leam it the hard way,“ sagði maður-
inn og þar við sat. Piltarnir borðuðu
á teríunni á Hótel Loftleiðum.
Ég hitti Art Blakey síðasta sumar
á Norðursjávardjasshátíðinni. Hann
hafði horast og heyrði enn verr en
áður. Samt var minnið óbrigðult og
hann bað mig fyrir kveðju til afa-
stráksins síns á íslandi. Trommuleik-
arinn var líka samur við sig. Hann
keyrði ungmennin áfram og þarna
var nýjasti dúxinn í háskólanum:
Frank Lacy básúnuleikari. Sá á nú
eftir að láta að sér kveða.
Eitt síðasta verk Art Blakeys í
þessu lífi var að hljóðrita
Blues Triangle (Windham
Hill), ásamt David New-
man og Dr. John. Þar
bregður gamli maðurinn
fyrir sig píanóleik og
söng. Allur ágóði af skíf-
unni rennur til heimilis-
lausra í Bandaríkjunum:
„Við erum ríkasta þjóð í
heimi en samt er hér allt
morandi í heimilisleys-
ingjum og sveltandi börn-
um. Það er ekki eðlilegt,"
segir Art.
Art Blakey kemur ekki
aftur til íslands en samt
munu góðir trommarar
halda áfram að sækja
okkur heim og á miðviku-
daginn kemur lemur Pét-
ur Östlund húðir sínar á
nýja tónlistarpöbbnum,
Púlsinum við Vitastíg.
Þar verða með honum
Sigurður Flosason, Eyþór
Gunnarsson og Tómas R.
Einarsson svo og á
fimmtudagskvöldið — á
föstudagskvöldið bætast
ýmsir aðrir í hópinn.
• Pétur hefur búið í
Stokkhólmi um árabil, en
sem betur fer hefur hann
leikið hér nokkuð reglu-
lega síðustu fimm árin.
Fáir hafa sannað betur
en Art Blakey hversu
miklu hiutverki góður
trommari hefur að gegna
í djassi og það eru ekki
margir trommarar á
Norðurlöndum sem
standast Pétri snúning.