Morgunblaðið - 01.12.1990, Side 1

80 SIÐUR B/LESBOK
274. tbl. 78. árg.
LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 1990
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Gorbatsjov af-
lýsir Moldovuför
Rússneska þingið samþykkir einka-
væðingu i landbúnaði í megin atriðum
Moskvu.^ Reuter.
MIKHAIL Gorbatsjov leiðtogi sovéska kommúnistaflokksins hætti í
gær við fyrirhugaða för sína til sovétlýðveldisins Moldovu þar sem
þingmenn úr röðum tyrknesku og rússnesku minnihlutanna höfðu
hótað að ganga út er hann ávarpaði þing lýðveldisins, að því er
Mircea Snegur forseti Moldovu skýrði frá í gær.
Gorbatsjov hefur tekið afstöðu
með leiðtogum Moldovu í tilraunum
þeirra til þess að koma í veg fyrir
stofnun sérstakra lýðvelda tyrkn-
esku og rússnesku minnihlutana,
sem viljað hafa slíta sambandi við
yfirvöld í Kíshínjov, höfuðborg
Moldovu. Þar í borg finnst leiðtog-
um hann þó ekki hafa gengið nógu
vel fram og var talið að hann
hyggðist bæta stöðu sína gagnvart
yfirvöldum lýðveldisins með heim-
sókn sinni. Ennfremur hefur Gor-
batsjov legið undir ámælum, sérs-
taklega á þingi Rússlands, fyrir að
leggjast fremur í utanlandsferðir
en sinna hinu alvarlega ástandi
heima fyrir og er talið að ákvörðun
hans um að hætta við ferðina verði
síst til að draga úr gagnrýni á
hann. Á miðvikudag hætti hann
við ferð til Óslóar til þess að taka
við friðarverðlaunum Nóbels og
sagði þá að ástandið í Sovétríkjun-
um krefðist stöðugrar nærveru
hans heima fyrir.
í gær samþykkti rússneska þing-
ið í megin atriðum að lögleiða
Norðmenn
senda mat
Ósló. Reuter.
NORSKA stjórnin hefur ákveðið
að senda Sovétmönnum matvæli
fyrir um 10 milljónir norskra
króna, jafnvirði 95 milljóna ÍSK,
vegna matarskorts í Sovétríkjun-
um.
Björn Blokhus talsmaður ut-
anríkisráðuneytisins í Ósló sagði að
ekki hefði verið ákveðið hvers kon-
ar matvæli yrðu send til Sovétríkj-
anna þar sem sovésk yfirvöld hefðu
ekki svarað fyrirspurnum Norð-
manna um hvað þeir helst vildu fá.
sjálfseignarstefnu í landbúnaði og
kann sú ákvörðun að eiga eftir að
leiða til átaka við Gorbatsjov. Hann
sagðist í útvarpsviðtali á fimmtu-
dag ekki geta samþykkt að bændur
ættu þess kost að eignast jarðirnar
en samþykkt rússneska þingsins
mun hafa það í för með sér. Talið
var að íhaldssamir þingmenn
myndu gera allt til þess að knýja
fram breytingar er myndu þrengja
möguleika bænda til að kaupa og
selja jarðir áður en frumvarpið
kæmi til lokaafgreiðslu.
Sjá „Jazov viðurkennir að sov-
éski herinn eigi í miklum
vanda“ á bls 28.
Reuter
A ÉG FYRIR ÞEIM! spyr sovéskur námsmaður sig og kafar í vasann til þess að athuga hvort hann eigi
fyrir fáeinum eplum sem honum stóðu til boða í annars tómri ríkisverslun í Moskvu í gær. Sovéska
öryggislögreglan KGB hefur sett á fót sérstakar sveitir til þess að verja matvælabirgðastöðvar í Sov-
étríkjunum. Mun tilgangur þeirra að koma í veg fyrir skemmdarverk og hafa eftirlit með dreifingu
matvæla, þ.m.t. matvælum sem berast sem hjálpargögn frá útlöndum.
Nýjar tilraunir hefjast til að finna friðsamlega lausn Kúvæt-deilunnar:
Bush vill gera lokatUraun
með viðræðum við Iraka
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti bauðst í gær til þess að teygja sig
enn lengra en áður til þess að finna friðsamlega lausn á stríðsástand-
inu við Persaflóa en í fyrradag heimilaði Öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna að hervaldi yrði beitt eftir 15. janúar nk. til þess að binda endi
á innrás Iraka í Kúvæt hefði Saddam Hussein forseti ekki kvatt heri
sína heim áður.
Bush bauð írökum að senda Tareq
Aziz utanríkisráðherra á sinn fund
um miðjan mánuðinn og sagðist
reiðubúinn að senda James Baker
utanríkisráðherra til viðræðna við
Saddam í Bagdad. Ekki til þess að
bjóða honum upp á tilslakanir heldur
til þess að gera honum grein fýrir
kostunum sem írakar stæðu frammi
fyrir; heimkvaðningu innrásarhers-
ins frá Kúvæt eða stríði. í gær höfðu
engin viðbrögð borist frá Bagdad
við tilboði Bush.
Hingað til hafa Bandaríkjamenn
þvertekið fyrir að ræða við íraka
og því þykir tilboð Bush markverð-
ara.
Bush lagði ríka áherslu á að til-
boðið jafngilti ekki því að möguleik-
ar á hernaðarátökum hefðu minnk-
að. Hét hann því að það yrði stutt
og árangursríkt stríð ef hann' yrði
að velja þann kost til að endur-
heimta Kúvæt úr klóm íraka. Og til
þess að styrkja hinar fjölþjóðlegu
sveitir sem nú eru á Persaflóasvæð-
inu hafa Bandaríkjamenn ákveðið
að senda 300 herflugvélar til viðbót-
ar þeim 1.200 sem þar eru fyrir, að
sögn heimilda í bandaríska varnar-
málaráðuneytinu.
Að fenginni heimilcTÖryggisráðs-
ins um að beita hervaldi gegn írak
sögðu vestrænir stjórnarerindrekar
í gær að á næstu vikum yrði allt
gert til þess að freista friðsamlegrar
lausnar deilunnar um Kúvæt.
Sovétmenn eru reiðubúnir að
grípa til „vægðarlausustu" aðgerða
sem völ er á hindri írakar sovéska
þegna í því að yfirgefa írak, að því
er háttsettur sovéskur stjórnarfull-
trúi sagði í gær. Baker sagði að
settur hefði verið lokafrestur og
engin mínúta yrði látin ónotuð til
þess að finna pólitíska lausn.
Varsjárbandalagið áformaði
valdbeitingu gegn Samstöðu
erPrag. Reut-
UM 45.000 tékkneskir hermenn voru reiðubúnir að ráðast inn í
Pólland árið 1981 ásamt hermönnum nokkurra annarra kommún-
istaríkja til að aðstoða þarlend stjórnvöld við brjóta á bak aftur
andóf Samstöðu, að sögn Forums, vikurits Borgaravettvangs, á
fimmtudag. Er Wojciech Jaruzelski hershöfðingi setti herlög 13.
desember sannfærðist Leoníd Brezhnev Sovétleiðtogi loks um að
kommúnistar hefðu tök á ástandinu og var því hætt við aðgerðina.
Að sögn ritsins var skriðdreka-
hersveit og fótgönguliðshersveit,
búin brynvögnum, skipað að vera
í viðbragðsstöðu og byrjað að
flytja liðið í átt til pólsku landa-
mæranna 6. desember. Hermönn-
unum var sagt að um æfingu
væri að ræða. Meginhluti innrás-
arliðsins átti að vera frá Sovétríkj-
unum en auk tékkneska herliðsins
átti einnig að senda fáeina her-
menn frá Austur-Þýskalandi á
vettvang.
Forum segir að yfirmönnum
tékkneska hersins hafi verið skýrt
frá því í lok nóvember aðÝólverj-
ar þyrftu á alþjóðlegri aðstoð að
halda vegna þess að Samstaða
ógnaði sósíalismanum.
Núverandi stjórnvöld í Tékkó-
slóvakíu hafa enn ekki tjáð sig
um frásögn ritsins.
Skoðanakannanir í Þýskalandi:
Kohl signrstranglegiir
Bonn. Reuter.
KRISTILEGIR demókratar (CDU), flokkur Helmuts Kohls kanslara.
virðist nær öruggur um sigur í þýsku kosningunum á morgun. Skoð-
anakannanir Allensbach-stofnunarinnar benda til að CDU og systur-
flokkurinn í Bæjaralandi, Kristilega sósíalsambandið (CSU), hljóti
samanlagt 42,4% atkvæða en aðalandstæðingurinn, flokkur jafnaðar-
manna undir forystu Oskars Lafontaine, hljóti aðeins 33,5%.
Samstarfsflokkur Kohls í ríkis-
stjórn, Frjálsir demókratar (FDP),
sem Hans-Dietrich Genscher ut-
anríkisráðherra stýrir, fær 10,7% í
könnuninni og þykir ljóst að hann
hafi styrkt mjög stöðu sína. Efna-
hagur landsins stendur með blóma
og stjórnarflokkarnir njóta þess að
hafa haft forystu fyrir sameiningu
þjóðarinnar í eitt ríki, tæpu ári eft-
ir að Berlínarmúrinn féll. Kohl hef-
ur baðað sig í ljóma velfarnaðar að
undanförnu, m.a. á leiðtogafundi
Ráðstefnu um öryggi og samvinnu
í Evrópu í París fyrir skemmstu.
Ekki skaðar það álit stjórnarflokk-
anna að tekist hefur að fá Saddam
Hus,sein íraksforseta til að sleppa
öllum þýskum gíslum.
Sósíalistum, arftökum gamla
a-þýska kommúnistaflokksins, er
spáð um tvö prósent fylgi á lands-
vísu en sé miðað við austurhéruðin
ein er hlutfall þeirra í könnunum
um 10%.
Sjá „Kanslari sameiningarinn-
ar ...“ á bls. 28 og „Hvað segir
Þýskaland?" á bls. 18-19.