Morgunblaðið - 08.12.1990, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 1990
9
GULLFALLEGAR
Herra
LOÐHÚFUR
TILVALIN
JÓLAGJÖF
Safalinn, Laugavegi 25, 2.hæö. Sími 17311
Satínnáttfot
og satínnáttser'kcw
Náttfót kr. 6.500,- Serkirkr. 4.800,-
Einnigeigum við náttsloppa ognáttkjóla.
tískuverslun,
Kringlunni, sími 33300.
HORNSÓFAR -
SÓFASETT
6 sæta hornsófi m/áklæði
kr. 90.000,- stgr.
6 sæta hornsófi með leðri á slitflötum,
láxefni að utan, kr. 125.000,- stgr.
Nýkomið mikið árval af sófasettum
með áklæði eða leðri.
Nýjar sendingar af borðstofuhásgögnum.
Eldhúsborð og stólar, gott úrval.
Fátt nauðsyn-
legra
Það vita allir, sem vilja
vita, að fátt er nauðsyn-
legra í íslenzku efna-
hagslífi en að efla sparn-
að landsmanna. Með
þeim hætti fæst fé til
reksturs og . fram-
kvæmda atvinnufyrir-
tækjanna og einstakl-
inga. An sparnaðar al-
mennings verður að leita
eftir dýru lánsfé elendis,
auka skuldasöfnun, jafnt
opinberra aðila sem at-
vinnulifs. Mhmkandi
sparaaður hefur einnig
hærri vextí í för með sér.
Ólafur ísleifsson, hag-
fræðingur, ritaði nýlega
grein um vextí og verð-
tryggingu í Vísbendingu,
rit Kaupþings hf., um
efnahagsmál. Ólafur
ljallar þar m.a. um skatt-
lagningu sparnaðar. Hér
á eftir verður vitnað í
þann kafla úr grein hans:
Spamaður er
forsendan
„Stjómvöld hafa lýst
yfir því, að þau hyggist
skattleggja vextí og
banna verðtryggingu. I
þjóðhagsáætlun, sem for-
sætísráðherra lagði fyrir
Alþingi, segir, að ríkis-
stjómin geri ráð fyrir því
að afnema verðtrygg-
ingu í áföngum. I ljár-
lagafrumvarpi fyrir árið
1991, sem einnig hefur
verið lagt fyrir Alþingi,
segir að stefnt sé að
skattlagningu raun-
vaxtatekna einstaklinga
innan tíðar, en náiuu-i
tímamörk eru ekki gefin
upp.
I sömu andrá og þess-
um áformum er lýst, er
mörkuð sú stefna, að
haldið skuli áfram að
fjármagna ríkishallann
innanlands, að draga úr
viðskiptalialla og að
lækka erlendar skuldir.
Fæstum blandast hugur
um, að það er forsenda
fyrir því að þessi mark-
mið náist, að fólk spari
af þrótti og stjómvöld
aðhafist ekkert, sem lami
hvöt almennings tíl að
spara.“
Skattur á vexti
„Þegar ríkisstjómin
tók við liaustíð 1988 vom
liöfð uppi orð um, að í
vasa sparifjáreigenda
yrðu sóttir miRjarðar
króna með nýjum skött-
Skattafíkn og sparnaður
Skattafíkn „ríkisstjórnar jafnréttis og fé-
lagshyggju" er með ólíkindum. Ólafur
Ragnar Grímsson fjármálaráðherra, hef-
ur lengi ráðgert að skattleggja sparifé
landsmanna, að mestu í eigu ungs fólks
og aldraðra. í fjárlagafrumvarpinu fyrir
1990 er skýrt frá því, að þessi skattlagn-
ing komi til innan tíðar. Þegar ríkishítin
er annars vegar er „þjóðarsáttin" týnd
og tröllum gefin.
um. Enda þótt stjórnvöld
hafi lýst stefnu smni mcð
skýmm hættí, keniur á
óvart, ef knýja á fram
þessa skattlagningu nú.
Við ríkjandi aðstæður
skapast hætta á, að
spamaður dragist saman
og sækja verði lánsfé í
auknum mæli til útlanda.
Auk þess mun skattur á
vextí leiða til vaxtahækk-
unar, sem gengur gegn
markmiðum um lækkun
vaxta.
Búast má við því, að
skattur á vextí leiði tíl
þess, að sparifjáreigend-
ur kippi að sér hendhmi
og spamaður miirnki.
Fari svo, skapast aukimi
þrýstíngur á vextí upp á
við sökum lánsfjárekl-
unnar sem þá myndast.
Því rneira sem sparnað-
urhin dregst sainnn af
völdum skattlagningar-
innar þeim mun meira
munu vextir hækka.
Gera má ráð fyrir, að
skattbyrðin skiptist á
milli spai’ifjái’eigénda og
lántakenda. Auk ríkis-
sjóðs fyllá flokk hiima
siðarnefndu atvinnufyr-
irtæki og fólk, sem er að
eignast húsnæði.
Um það er ekki deilt,
að skattur á vaxtatekjur
mun leiða tíl vaxtahækk-
unar. Reyna má að
glöggva sig á þvi, hver
áhrif skatts á vexti kynnu
að verða. Spyrja má sem
svo: Hversu háa vextí
þarf að bjóða á spariskír-
teinum rikissjóðs, sem
em yfirleitt lægstu vextir
á lánamarkaði, til að
ávöxtun eftir skatt nægi
til að fólk vilji kaupa
skirteinin? Skírteinhi em
boðin á u.þ.b. -6% vöxtum
um þessar mundir. Ráða-
gerðir stjómvalda miðast
við, að vaxtatekjur verði
skattlagðar um nálega
þriðjung. Þess er naum-
ast að vænta, að sala á
spariskírteinum taki fjör-
kipp, þegar ríkissjóður
hirðir þriðjung vaxtanna
og spíu'ifjáreigendur
geta búist við 4% ávöxtun
eftir skatt. Þvert á mótí
þarf að horfast í augu
við þá staðreynd að tíl
að ávöxtun spariskír-
teina ríkissjóðs nemi 6%
eftir skatt, eins og virðist
nauðsynlegt að bjóða nú,
þyrftu vextir að hækka í
9%.“
Röksemdir
„Talsmeim vaxtaskatts
hafa einkum borið fyrir
sig þreims konar rök-
semdir. Þær lúta að rétt-
læti, hagkvæmni og að
um sé að ræða alþjóðlega
samræmingu. í skatta-
málum er víða pottur
brotínn og sýnist vaxta-
skattur fremur auka á
ranglæti en leiða til hins
gagnstæða. Engin áform
liafa t.d. verið birt uni
að leggja af eignarskatta
til mótvægis við skatta
af eignatekjum. Raun-
vaxtatap virðist ekki
mega draga frá raun-
vaxtatekjum. Hag-
kvæmnisrök fyrh’ vaxta-
skatti liggja heldur ekki
fyrir. Ef með þeim er átt
við, að skattleggja eigi
allar eignatekjur með
sama hættí, má benda á,
að nýlega hafa skatt-
frelsismörk vegna tekna
af hlutabréfaeign verið
lýmkuð svo um munar.
A það jafnt við arð sem
verðhækkunarágóða.
Loks virðist röksemdin
um alþjóðlega samræm-
ingu ná fremur skammt,
þvi að um slíka samræm-
ingu hefur ekki tekist
neitt samkomulag, t.d. á
vettvangi Evrópubanda-
lagsins. Þar em vaxta-
tekjur skattlagðar með
ýmsu mótí og sums stað-
ar jafnvel um enga slíka
skattlagningu að ræða.
Að öllu samanlögðu virð-
ast þessar röksemdir
hrökkva skammt til að
réttlæta vaxtaskatt á Is-
landi, einkum þegar
sparnaður er loks að
rétta úr kútnum eftir
sparifjár- og lífeyris-
sjóðabmnami á verð-
bólguárunum."
Að slæva eg-
gjarnar
í lok greinai' siimar
segir Ólafur m.a.:
„Aukirni iimlendur
sparnaður hefur reynst
beittasta vopnið tíl að
draga úr lántökum og
skuldasöfnun erlendis.
Skattur á vextí og bami
við verðtrygghigu myndi
slæva eggjar þess vopns.
Ríkishallann á að brúa
með lántökum á innlend-
um markaði þamiig að
ekki þurfi að s:ekja féð
tíl útlanda eins og oft
áður. Hætt er við, að
ekki verði á vísan að róa
með hmlcnda fjármögn-
un ríkishallans, verði
ekki látíð af áformum,
sem kippt gætu gmnd-
vellinum undan iimlend-
um spamaði.
Stjómvöld luifa margt
þarfara að gera en slá á
spamaðarhvöt almemi-
ings, sem fremur ber að
hlúa að með öllum ráð-
um. Nauðsyidegt er, að
sparnaður styrkist eim
frekar til að stuðla að
stöðugleika og jafnvægi
í efnahagslifinu og til að
ná þeim markmiðum,
sem stjórnvöld hafa með
réttu sett sér í þeim efn-
um.“
íslenska óperan
11 ii i
Frumsýning cj
26. desember •
Miöapantanlr í sima 621077