Morgunblaðið - 08.12.1990, Blaðsíða 32

Morgunblaðið - 08.12.1990, Blaðsíða 32
32 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 1990 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 1990 33 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Aðstoðarritstjóri Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Árvakur, Reykjavík Flaraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gtinnarsson. Björn Bjarnason. Þorbjörn Guðmunds'son, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið. V erðbólgnþróun og bráðabirgða- lögin á BHMR áthyglisvert er að líta á verð- bólguspár er fylgja nefndar- n í fjárhags- og viðskiptanefnd neðri deildar Alþingis á frumvarpinu til staðfestingar á bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinnar vegna deilunnar við BHMR. Álitsgerðir þessar eru báðar unnar að ósk forsætisráðherra, önnur af Þjóðhagsstofnun en hin af hag- fræðideild Seðlabankans. Mismun- andi mat þessara stofnana á áhrifum þess eða afleiðingum, að kauphækk- un til BHMR næði fram að ganga er forvitnilegt í ljósi þess, að það var meginástæðan fyrir setningu bráða- birgðalaganna í sumar, að samnings- bundin hækkun á launum til félags- manna í BHMR mundi leiða til svo mikillar verðbólgu, að þjóðarsátt að- ila vinnumarkaðarins yrði eyðilögð. Meirihluti fjárhags- og viðskipta- nefndar, sem skipaður er stjórnar- sinnum í neðri deild, birtir álit Þjóð- hagsstofnunar á bráðabirgðalögun- um og verðþróun næstu mánaða sem fylgiskjal með áliti sinu. Álit stofnun- arinnar er dagsett 3. desember 1990. Þjóðhagsstofnun reiknar með full- kominni sjálfvirkni milli verðlags annars vegar og launa og gengis hins vegar og segir, að á nokkrum mánuð- um yrði þriggja mánaða hraði verð- bólgunnar miðað við heilt ár kominn í tugi prósenta. I þeim þremur dæm-' um sem stofnunin reiknaði var verð- bólga á þennan mælikvarða í fyrsta dæminu komin í 22% í júlí 1991, 27% í öðru dæminu og í tæplega 40% í því þriðja. Stofnunin leggur áherslu á, að þetta séu ekki ótvíræðar niður- stöður því óvissuatriðin séu mörg í þessum dæmum. Friðrik Sophusson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, birtir sem fylgi- skjal með nefndaráliti sínu greinar- gerð frá hagfræðideild Seðlabankans um hugsanleg verðbólguáhrif afnáms bráðabirgðalaganna. Er greinargerð- in dagsett 30. nóvember. Þar eru einnig reiknuð þrjú dæmi og byggt á mismunandi forsendum en niður- staðan úr þeim öllum er sú, að verð- bólga myndi aukast mun minna en í spá Þjóðhagsstofnunar og raunar breytast lítið til hækkunar miðað -við fyrri spár hagdeildar Seðlabankans um verðbólguþróun á næsta ári. Þá segir í greinargerð hagdeildar Seðla- bankans: „Það er vissulega hægt að hugsa sér mörg önnur tilbrigði, misjafnlega háskaleg, við þá atburðarás sem hér er dregin fram. Til þess að hækkun verðlags nái 20% yfír árið, þyrfti til dæmis víxlhækkun launa um 4,5% annan hvern mánuð fram yfir mitt ár að viðbættu mánaðarlegu gengis- sigi_ uppá u.þ.b. 1,5% á mánuði. Að VSÍ myndi gangast inná slíkt er að mati hagfræðideildar algerlega óhugsandi, þar sem engin afdráttar- laus ákvæði eru um það í kjarasamn- ingum VSÍ/ASÍ að svo þurfi að vera. Gildi þess að halda í þjóðarsáttina væri þá að engu orðið, og allt til þess vinnandi, að láta hana springa. Svo algjört fyrirstöðuleysi af hálfu VSÍ samræmist því tæpast þeirri grundvallarforsendu allra hagvísinda, að efnahagseiningarnar stjórnist af skynsamlegri ákvarðanatöku. Það er því mat hagfræðideildar, að skyn- samleg _ túlkun kjarasamninga ASÍ/VSÍ feli ekki í sér vá óðaverð- bólgu." I þessum orðum kemur fram mun- urinn á niðurstöðum Þjóðhagsstofn- unarinnar annars vegar og hagfræði- deildar Seðlabankans hins vegar. Hann byggist á ólíkum forsendum. Hagdeild Seðlanbankans byggir ekki á sjálfvirkni eins og Þjóðhagsstofnun gerir. Raunar segir í greinargerð hagdeildar Seðlabankans, að túika megi yfírlýsingar Vinnuveitendasam- bandsins um almennar launahækkan- ir til jafns við BHMR sem svo „að þær séu fyrst og fremst til þess ætlað- ar, að beita stjórnvöld þrýstingi til að halda bráðabirgðalögunum áfram í gildi“. Er óvenjulegt, svo að ekki sé meira sagt, að þannig sé kveðið að orði í skýrslu opinberrar stofnun- ar, enda brást framkvæmdastjóri Vinnuveitendasambandsins illa við greinargerð hagdeildar Seðlabank- ans, en lokaorð hennar eru þau, að tæknilega séð séu því lítil takmörk sett hversu hátt verðbólgustigið gæti orðið ef gefið væri eftir á öllum vígstöðvum í nægilega langan tíma. Síðan segir orðrétt: „Slíkir loftfim- leikar í útreikningum hafá hinsvegar ekkert hagnýtt gildi.“ Nú bregður svo við, að þriðja álits- gerðin er komin fram um þetta efni, þar sem bankastjórn Seðlabankans andmælir niðurstöðum hagfræði- deildar bankans og telur verðbólgu- hættuna mun meiri en hagfræðideild bankans taldi. Ber fréttatilkynningin þess óneitanlega merki, að hún sé til orðin vegna þrýstings á bankastjórn frá ríkisstjórn og er það umhugsunar- efni út af fyrir sig. Deilurnar vegna bráðabirgðalaga ríkisstjórnarinnar hafa annars vegar snúist um ólíkt mat á lögfræðilegri hlið málsins og starfsháttum stjórn- valda en hins vegar um efnahagsleg- ar afleiðingar þess, að kjarasamning- ar BHMR hefðu haldið fullu gildi. Það er gagnlegt fyrir þessar um- ræður, að fá fram svo ólíkt mat Þjóð- hagsstofnunar og hagdeildar Seðla- bankans (að ekki sé talað um banka- stjómar Seðlabankans!) á verðbólgu- áhrifum þess, að bráðabirgðalögin ná ekki fram að ganga. Hitt er alveg Ijóst, að fyrir afkomu atvinnufyrir- tækjanna í landinu skiptir sköpum, hvort þau þurfa að borga 4,5% kaup- hækkun eða ekki. Mismunandi reikn- ingsaðferðir breyta engu um afleið- ingar þess fyrir atvinnureksturinn. Vinnuveitendur kæmust með engu móti hjá því að greiða starfsmönnum sínum hærri laun/ ef BHMR fengi umrædda launahækkun og vanga- veltur hagfræðinga Seðlabankans um annað ekki raunhæfar. Slíkur kostn- aðarauki fyrir fyrirtækin mundi að sjálfsögðu kalla á verðhækkanir. Við erum vonandi komin út úr þeim far- vegi, að verðbólgan nemi nokkrum tugum prósenta. Nú stendur baráttan um það hvort hún er eins eða tveggja stafa tala og það getur ráðið úrslitum fyrir atvinnulífið. Misheppnuð atlaga að stjómskipaninni eftir Þorstein Pálsson Óhætt er að fullyrða að síðustu dagar hafa verið stormasamari í íslenskum stjórnmálum en um lang- an tíma. í veðrahamnum gerðist sá einstæði atburður að forsætisráð- herra lýsti því yfir að hann hefði í hyggju að ijúfa Alþingi og fella með því sjálfur eigin bráðabirgða- lög. Jafnframt hótaði hann að gefa þau lög út að nýju sem bráðabirgða- lög eftir að Alþingi hefði verið svipt umboði sínu. Hér er um að ræða einhveija alvarlegustu hótun sem sögur fara af um að fótum troða stjórnskipun lýðveldisins. Ef ríkisstjórn sem missir þingmeirihluta fyrir máli kæmist upp með það að ijúfa þing- ið og setja bráðabirgðalög sem ekki fást samþykkt á Alþingi væri búið að traðka á þingræðisreglunni sem er eitt af grundvallaratriðum stjórn- arskrárinnar. Brot á stjórnarskrá Leikfléttur af þessu tagi mætti þá jafnvel framkvæma án þingrofs með venjulegum þingslitum. Bráða- birgðalög yrðu þá endurtekin í þing- hléum, jafnvel hvað eftir annað, án tillits til meirihlutavilja Alþingis. í því tilviki sem hér um ræðir eiga í hlut bráðabirgðalög sem vafa- samt er að gefin hafi verið út sam- kvæmt skilyrðum stjórnarskrárinn- ar. Fæstir draga í efa að útgáfa þeirra bijóti í bága við almennar siðferðisreglur. En nú liggur fyrir að ríkisstjórnin ætlaði að endurút- gefa þessi lög með því að þver- bijóta ákvæði stjórnarskrárinnar. Bráðabirgðalög eru gefin út af forseta íslands fyrir atbeina ráð- herra. Þó að pólitískt hlutverk for- seta íslands sé almennt ekki talið mikið, er þó augljóst að hann gegn- ir samkvæmt stjórnarskrá nokkru öryggishlutverki og getur því hindr- að að grundvallaratriði stjórnskip- unarinnar séu brotin á bak_ aftur. Ég trúi því ekki að forseti íslands hefði lagt nafn sitt við það stjórnar- skrárbrot sem forsætisráðherra hótaði að framkvæma. En í hótun forsætisráðherrans felst í raun og veru sú aðdróttun að forseti Islands hafi verið reiðubúinn að taka þátt í þeim gjörningi. Eðlilegt væri að forsætisráðherra upplýsti Alþingi um hvort hann hafi fyrirfram verið búinn að leita eftir þvi að forseti íslands gæfi út slík bráðabirgðalög. Það var ætlun stjórnarflokkanna að efna til mikils áróðursstríðs vegna þeirrar afstöðu Sjálfstæðis- flokksins að greiða atkvæði gegn bráðabirgðalögunum frá því í fyrra- haust. Því var ranglega haldið fram að sú afstaða fæli í sér að ný verð- bólguskriða færi af stað. Þá fullyrð- ingu átti síðan að nota til þess að koma höggi á Sjálfstæðisflokkinn í kosningum. Vildu glundroða til að klekkja á Sjálfstæðisflokknum Nú er ljóst að þessi leikflétta hefði ekki gengið upp nema með skýru broti á stjórnarskrá. Áform ríkisstjórnarinnar hefðu því leitt til stjórnskipulegs glundroða. Afleið- ingarnar af honum hefðu eðlilega orðið efnahagsleg ringulreið. Það var ekki afstaða Sjálfstæðis- flokksins sem ógnaði sáttum í þjóð- félaginu, það voru hótanir ríkis- stjórnarinnar um endurtekin stjórn- arskrárbrot. Stjórnarflokkarnir þrír héldu að þeir gætu með áróðursbrögðum af þessu tagi og stjórnarskrárbrotum tryggt sér meirihluta í kosningum til áframhaldandi setu á nýju kjörtímabili. Ætlunin var svo að láta nýtt þing staðfesta endurútgef- in bráðabirgðalög. Svo heppilega vildi til að DV gerði skoðanakönnun einmitt á þeim tímapunkti þegar áróðurs- Þorsteinn Pálsson „Hér er um að ræða einhverja alvarlegustu hótun sem sögur fara af um að fótum troða stjórnskipun lýðveldis- ins.“ maskína ríkisstjórnarflokkanna gekk á sem mestum hraða og við sjálfstæðismenn höfðum varla feng- ið ráðrúm til þess að gera skilmerki- lega grein fyrir máli okkar. Skoð- anakönnunin sýndi hins vegar ekki meiri sveiflu en algengt er og ef úrslit hennar hefðu gengið eftir í kosningum hefði Sjálfstæðisflokk- urinn unnið mikinn kosningasigur. Það sem er þó allra athygliverð- ast er það að stjórnarflokkarnir hefðu samkvæmt þessari skoðana- könnun ekki fengið meirihluta á nýju Alþingi. Samkvæmt henni hefði þeim því ekki tekist að ná þeirri stöðu að nýtt þing staðfesti bráðabirgðalög sem gefin hefðu verið út með þeim hætti sem aug- ljóslega hefði brotið gegn stjórnar- skránni. Að svo miklu leyti sem skoðanakannanir segja nokkurn skapaðan hlut, sýndi þessi könnun að leikflétta stjórnarflokkanna hefði ekki gengið upp. Abyrg afstaða sjálfstæðismanna I afstöðu Sjálfstæðisflokksins i’ólst ekki krafa um þingrof og kosn- ingar þegar í stað. Þvert á móti. Okkar krafa var sú að Alþingi yrði gefinn kostur á að fjalla um þetta mál á þingræðislegan hátt. Og við lýstum því yfir að við værum reiðu- búnir til þess að taka á því með ábyrgum hætti að uppfylltum tveimur skilyrðum. I fyrsta lagi að ólögmætum aðgerðum ríkisstjórn- arinnar yrði hafnað. I örðu lagi að tryggt yrði að verðbólgumarkmið- um yrði ekki raskað. Það eru mikil öfugmæli að halda því fram að sjálfstæðismenn hafi viljað nota kjarasamninga BHMR til þess að ýta verðbólguskriðunni af stað á nýjan leik. Sannleikurinn er sá að Sjálfstæðisflokkurinn var eini stjórnmálaflokkurinn í landinu sem benti á það um leið og kjara- samningarnir voru gerðir í maí 1989 að þeir stæðust ekki. Við vör- uðum við röngum aðferðum og hvöttum til þess frá upphafi að farn- ar yrðu aðrar leiðir. Þær eru allar tiltækar enn. „Loftfimleikar" í hagspá Ríkisstjórnin lét Þjóðhagsstofnun búa til verðbólguspá um afleiðingar þess að bráðabirgðalögin yrðu felld. Niðurstöður hennar voru 20-40% verðbóiga. Forsendur hennar eru þær að ekkert verði gert af hálfu stjórnvalda og aðila vinnumarkað- arins annað en að ýta undir víxlhækkanir kaupgjalds og verð- lags á næstu mánuðum. Ef hér var ekki um að ræða hreint áróðurs- plagg fela forsendurnar í sér mjög alvarlegan áfellisdóm yfir ríkis- stjórn Steingríms Hermannssonar. Ríkisstjórnin bað Seðlabanka ís- lands einnig að meta verðbólgu- áhrif þess að bráðabirgðalögin féllu úr gildi. Þær forsendur sem Seðla- bankinn gefur sér byggja á því að stjómvöld, launþegar og vinnuveit- endur sýndu ekki fullkomið ábyrgð- arleysi. Niðurstaða hagfræðideildar Seðlabankans er sú að vá óðaverð- bólgu blasi ekki við. Seðlabankinn fjallar um forsend- ur af því tagi sem Þjóðhagsstofnun virðist hafa, gefið sér við útreikn- inga sína. Bankinn segir að tækni- lega séð séu því lítil takmörk sett hversu hátt verðbólgustigið gæti orðið ef gefið væri eftir á öllum vígstöðvum í nægjanlega langan tíma. Og orðrétt segir í áliti Seðla- bankans: „Slíkir loftfimleikar í út- reikningum hafa hins vegar ekkert hagnýtt gildi." Ríkisstjórnin brást Launastefna sú sem fólst í kjara- samningunum frá því í febrúar gaf stjórnvöldum umþóttunartíma til þess að slíta upp rætur verðbólgu- arfans. Smám saman hefur verið að koma í ljós að ríkisstjórnin hefur með öllu brugðist því hlutverki að nýta þennan tíma. Launþegar ákváðu að taka á sig 15% kjara- skerðingu í von um að ríkisstjórnin myndi fylgja launastefnunni eftir með almennum efnahagslegum að- gerðum, en svo hefur ekki verið. Þrátt fyrir verulegar skatta- hækkanir hefur margra milljarða ríkissjóðshalli aukið eftirspurn sem fyrr en síðar leiðir til aukinnar verð- bólgn. Dr. Guðmundur Magnússon pró- fessor hefur bent á að peningamagn í umferð hefur aukist verulega umfram almennar verðlagshækk- anir. Slík þróun leiðir fyrr en síðar til nýrrar verðbólgu. Ríkisstjórnin hefur ákveðið að leggja rúmlega tvo milljarða króna í nýjum sköttum á atvinnulífíð. Hætt er við að þeir Ieiði til verðlags- hækkana og gengisbreytinga og síðan víxlhækkunar launa og verð- lags. Þessi áform eru því ávísun á vaxandi verðbólgu. Niðurstaðan er því sú að ríkis- stjómin hefur brugðist því hlutverki sem henni var ætlað að nota um- þóttunartímann til. Ef til vill eru það þær staðreyndir sem ríkis- stjórnin ætlaði að freista þess að flýja með þingrofí og nýjum stjórn- arskrárbrotum. Hafi einþver svikið þá sátt sem launafólkið í landinu var tilbúið að gera til þess að ná niður verðbólgu er það núverandi ríkisstjórn. Höfundur er formaður Sjálfstæðisflokksins. Greinargerð Seðlabanka um peninga- gjaldeyris- og gengismál: Utgáfa nýrra hlutabréfa meir en tvöfaldaðist á árinu Skýrslan lýsir hagstæðri þróun, segir Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra í nýrri skýrslu Seðlabankans tm horfur í peningamálum, gjaldeyris- málum og gengismálum, kemur fram að útgáfa nýrra hlutabréfa hef- ur rúmlega tvöfaldast á þessu ári miðað við síðasta ár. Þá sé útlit fyrir að raunvexiir óverðtryggrða skuldabréfa banka og sparisjóða verði um 5% að rneðaltali á síðasta ársfjórðungi þessa árs miðað við tæp 13% á sama tíma í fyrra/Talið er að raungengi hækki um 2% á mælikvarða verðlags og um 4% á mælikvarða launa á næsta ári. Seðlabankinn skilar tvisvar á ári greinargerð um þessi mál, og kynnti Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra þá síðustu á ríkisstjórnarfundi í gær. Hann sagði við Morgunblaðið að hann teldi skýrsluna í heild lýsa all hagstæðri þróun, og að hag- stjórnin hefði tekist betur á þessu ári en ákaflega mörg undanfarin ár. Það væri enda í samræmi við álit OECD og Alþjóðagjaldeyris- sjóðs, sem nýlega hefði kynnt sér ríkisíjármál hér á landi. Viðskiptaráðherra sagði að í skýrslunni bendi Seðlabankinn á, að með víðtæku sátt náðst hafi í kjaramálum og aðgerðum ríkis- valdsins til að standa við hana, hafi náðst miklu betri tök á verð- lagsmálum en áður. Hraði verðbólg- unnar sé kominn í 7-8% og leggi bankinn áherslu á að þetta verði upphafið að varanlegri aðhalds- stefnu í efnahagsmálum. Til þess verði að beita peningamálum og ríkisijármálum saman til að hemja eftirspurnina í hagkerfinu. Þá bendi bankinn á að afnám hafta í ijármagnsflutningum muni hafa í för með sér nýjar aðstæður fyrir hagstjórnina og kalli á betra samræmi milli innlendra og er- lendra aðstæðna. Stöðugleiki í gengi krónunnar eigi að vera ein megin forstendan við stjórn pen- ingamála eins og aukin áhersla á þetta markmið komi nú fram í Vestur-Evrópu. Lánamarkaður tekur stakkaskiptum Jón sagði skýrsluna sýna glöggt, að lánamarkaðurinn hafi tekið mikl- um stakkaskiptum á undanförnum árum. Verðbréfaviðskipti og fijáls ákvörðun vaxta skipti nú meira máli. Ríkissjóði hafí tekist að ijár- magna hallarekstur innanlands að mestu leyti, án þess að útlána- þenslu og peningamyndunar gæti. Að vísu sé þess að geta, að dregið hafi úr lánsfjáreftirspurn atvinnu- veganna á árinu, og samkeppni ríkissjóðs og fyrirtækja um lánsfé yrði meira áhyggjuefni, þegar efna- hagsbatinn hefjist fyrir alvöru, og því sé mikilvægt að ríkisljármálun- um sé beitt til þess að tryggja framtíðaij afn vægi. I skýrslunni kemur fram, að sögn Jóns, að útgáfa nýrra hlutafélaga í skráðum hlutafélögum, verði vel á fjórða milljarð króna á þessu ári, samanborið við um 1,36 milljarða á síðasta ári. „Þetta þýðir að útveg- un eigin ljár með sölu hlutabréfa kemur í vaxandi mæli í stað lána. Þetta er að þakka skipulagsbreyt- ingum og skattabreytingum sem orðið hafa í tíð þessarar stjórnar,“ sagði Jón. Raunvextir spariskírteina ríkis- sjóð hafa hækkað úr 6% í 7% á árinu, en á sama tíma hafa raun- vextir verðtryggrða útlána banka og sparisjóða hækkað úr 7,8% í 8,2%. Nafnvextir hafa hins vegar lækkað úr um 32% í 13,2% á al- mennum óverðtryggðum skulda- bréfum. „Raunvextirnir á þessum bréfum stefna í um 5% á síðasta fjórðungi þessa árs, samanborið við tæplega 13% á sama ijórðungi í fyrra. Það er einmitt þessi munur á raunvöxtum sem menn verða að hugleiða þegar menn líta á vaxta- ákvörðun banka þessar vikurnar," sagði Jón. Hækkandi raungengi í skýrslu Seðlabankans er Tjallað um greiðslustöðu ríkissjóðs, sem Jón taldi vera viðunandi á þessu ár, þótt útkoma á vöruskiptum væri nokkru lakari fyrstu 9 mánuð- ina en í fyrra, Þá yrði viðskiptajöfn- uður væntanlega óhagstæður um 6,5 milljarða króna á árinu. „Þetta er þó ekki verra en svo, að skulda- staða þjóðarinnar, og greiðslubyrði af erlendum lánum helst nokkurn veginn óbreytt, skuldastaða um 48% af landsframleiðslu og greiðslubyrði um 19% af útflutn- ingstekjum," sagði Jón. Hann sagði að meðalgengi krón- unnar hefði haldist nokkuð stöðugt á árinu, en það lækkaði um 23,5% á síðasta ári. Seðlabankinn teldi allgóðar líkur á að halda mætti þessum stöðugleika næstu misseri þótt breyting hafi orðið á gengi helstu mynta á gjaldeyrismarkaði. Þá sé raungengi krónunnar um þessar mundir nálægt meðaltali síðasta áratugs. Hins vegar bendi spár seðlabankans til þess að nokk- ur raungengishækkun verði á næsta ári eða um 1,5-2% á mæli- kvarða verðlags en rúmlega 4% á mælikvarða launa. „Þetta eru auðvitað vandasamar horfur, bæði hvað varðar sam- keppnisstöðu atvinnuvega og greiðslujöfnuð, en það sem er lang- mikilvægast er að halda þessum sögulega árangri í baráttunni við verðbólguna, sem hefur náðst á þessu ári og koma henni varanlega á sama lága stig og í öllum helstu viðskiptalöndum okkar,“ sagði Jón Sigurðsson. Hjálparsveit skáta í Eyjum 25 ára: Samstarf við höfnina um notkun nýs báts Vestmannaeyjum. HJÁLPARSVEIT skáta í yestmannaeyjum hélt fyrir skömmu upp á 25 ára afmæli sveitarinnar. í tilefni afmælisins var efnt til kaffisamsæt- is í skátaheimilinu auk þess sem húsnæði og búnaður sveitarinnar voru almenningi til sýnis. í afmælishófinu voru sveitinni færðar margar góðar gjáfir og hamingjuóskir auk þess sem einn félagi sveitarinnar vár sérstaklega heiðraður af Landssambandi hjálparsveita skáta. Jónssyni veitt sérstök viðurkenning frá Landssambandi hjálparsveita skáta. Sigurður hefur setið í stjórn HSV frá stofnun og mun það vera Stjórn Hjálparsveitar skáta í Eyjum. Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson einsdæmi innan hjálparsveitanna að I inu og var honum færður forkunnar- sami maður sitji í stjórn svo lengi. fagur gripur fyrir vel unnin störf í Landssamband hjálparsveita skáta aldarljórðung. ákvað því að heiðra Sigurð á afmæl- | Grímur Fiskseljendur hafna viðbót- artakmörkunum á ísfisksölur „FULLTRÚAR fiskseljenda, sjómanna og útgerðarmanna, í Verðlagsr- áði sjávarútvegsins eru sainmála um að hafna því alfarið að sam- þykkja einhveijar viðbótartakmarkanir á ísfiskútflutningi. Aflamiðlun, sem sér um þessi mál, starfar samkvæmt ákveðnum lögum og reglum og við ætlum ekki að breyta hennar störfum," sagði Helgi Laxdal, formaður Vélstjórafélags íslands og fulltrúi sjómanna í Verðlagsráði, í gær. ar og sagði að hún hefði ávallt no- tið mikils velvilja bæjarbúa, enda væri hún ekki jafn öflug og vel tækj- um búin nema til hefði komið góður stuðningur margra velunnara í gegnum árin. Bjarni greindi frá að Hjálparsveitin hefði nú ákveðið að hafa samstarf við hafnarstarfsmenn um notkun nýs báts sveitarinnar þannig að í neyðartilfellum gætu þeir nýtt sér bátinn. Bjarni afhenti síðan Ágústi Bergssyni, skipstjóra Lóðsins, lykla að bátnum, Sveitinni bárust margar gjafír. Páll Zophóníasson skátaforingi færði sveitinni gjöf frá Landssam- bandi skáta. Þá bárust peningagjafir frá Óskari Þórarinssyni, útgerðar- manni á Frá, og Ingu konu hans, Ólafi Pétri Sveinssyni, Björgunarfé- lagi Vestmannaeyja og Slysavarna- deildinni Eykyndli en auk þess gaf Guðjón Hjörleifsson, bæjarstjóri, vil- yrði fyrir gjöf frá Vestmannaeyjabæ. í afmælishófinu var Sigurði Þóri „Það er verið að ræða ýmsa mögu- leika í stöðunni núna og ég er ekk- ert viss um annað en að fulltrúar fiskseljenda og -kaupenda nái sam- komulagi um fijálst fiskverð,“ segir Helgi. „Við höfum verið þeirrar skoðunar, og erum það enn, að tengja eigi fijálst fiskverð því verði sem er á fiskmörkuðunum en erum alls ekki að halda því fram að fylgja eigi því nákvæmlega.“ Helgi segir að ekki sé verið að tala um að fijálsa fiskverðið eigi að fylgja einhveijum toppum á fisk- mörkuðunum. „Við viljum hins vegar að fiskmarkaðirnir ráði þessu verði. Það er eina leiðin, sem við sjáum til að losna við svona uppákomur, eins og austur á Neskaupstað. Við vorum einhvern tíma að tala um eitthvað víðtækara en þetta en viljum einfald- lega að frjálst fiskverð hafi ein- hveija fylgni við verð á fiskmörkuð- unum innanlands." Úflutningur á ísuðum þorski, ýsu og kola til Bretlands, svo og karfa og ufsa til Þýskalands, var um 69.800 tonn fyrstu tíu mánuðina í ár, sem er um 2.600 tonnum, eða 3,9%, meira en á sama tíma í fyrra. Hér voru aftur á móti veidd samtals tæp 485 þúsund tonn af þessum fimm tegundum fyrstu tíu mánuðina í ár, sem er um 3.400 tonnum, eða 0,7%, meira en á sama tíma í fyrra. Fjölmenni var í skátaheimilinu í afmælisveislunni. Bjarni Sighvats- son, sveitarforingi HSV, flutti ávarp þar sem hann rakti sögu sveitarinn- ar og sagði að hún hefði ávallt no- tið mikils velvilja bæjarbúa, enda væri hún ekki jafn öflug og vel tækj- um búin nema til hefði komið góður stuðningur margra velunnara í gegnum árin. Bjarni greindi frá að Hjálparsveitin hefði nú ákveðið að hafa samstarf við hafnarstarfsmenn um notkun nýs báts sveitarinnar þannig að í neyðartilfellum gætu þeir nýtt sér bátinn. Bjarni afhenti síðan Ágústi Bergssyni, skipstjóra Lóðsins, lykla að bátnum, Sveitinni bárust margar gjafír. Páll Zophóníasson skátaforingi færði sveitinni gjöf frá Landssam- bandi skáta. Þá bárust peningagjafir frá Óskari Þórarinssyni, útgerðar- manni á Frá, og Ingu konu hans, Ólafi Pétri Sveinssyni, Björgunarfé- lagi Vestmannaeyja og Slysavarna- deildinni Eykyndli en auk þess gaf Guðjón Hjörleifsson, bæjarstjóri, vil- yrði fyrir gjöf frá Vestmannaeyjabæ. í afmælishófinu var Sigurði Þóri Formaður bæjarráðs Kópavogs um íþróttahöll HM ’95: Fallið frá hugmyndum um sam- byggingu skóla og íþróttahúss Ríkið plataði Kópavog við samningagerð um kostnaðar- skiptingu, segir Gunnar Torfason verkfræðingur FALLIÐ hefur verið frá hugmyndum um að íþróttahöliin í Kópavogi, sem hýsa á úrslitaleik HM í handknattleik 1995, verði sambyggð skóla- byggingu. Hún verður sjálfstætt hús og er gert ráð fyrir að skólabygg- ingin rísi í næsta nágrenni við hana. Með þessu móti eiga mannvirkin að verða ódýrari i byggingu og hagkvæmari I rekstri. Þetta kom fram í máli Gunnars Birgissonar formanns bæjarráðs Kópavogs á fundi fé- lagsins Verkefnasljórnunar síðastliðinn miðvikudag, þar sem fjallað var um undirbúning heimsmeistarakeppninnar. Gunnar Torfason verk- fræðingur ræddi þar um nákvæmni kostnaðaráætlana og sagði að gerð hefðu verið mistök þegar frumáætlun um kostnað var notuð við samn- ingagerð ríkisins og Kópavogsbæjar um kostnaðarskiptingu við íþrótta- höllina og ríkið hafi „platað Kópavog upp úr skónuin" við þá samninga- gerð. Gunnar Birgisson sagði í samtali við Morgunblaðið að ekki sé lengur á borðinu að byggja sambyggt skóla- og íþróttahús. Þess í stað miðist undirbúningur nú við að reist verði sérhæft íþróttahús og að skólabygg- ingin verði í nágrenninu. Gert er ráð fyrir að byggja bráðabirgðamann- virki fyrir fréttamannaaðstöðu. „Það sem er óhagkvæmt við að tengja íþróttahúsið og skólann er í fyrsta lagi að það passar ekki saman að hafa húsin inni í hvort öðru, í öðru lagi er það dýrt að vera með vannýtt- an skóla í kannski tíu ár,“ sagði Gunnar. Hann sagði framkvæmdir við íþróttahúsið hefjast 1992 og verkið verði boðið út um áramót 1991/92. Húsið á að verða tilbúið í október 1994. Hann sagði að miðað við þær tillögur sem unnið er með nú, að byggja íþróttahúsið eitt sér, verði um mun ódýrari framkvæmd að ræða heldur en þá útfærslu sem upphaflega var. „Sem auðvitað er ekki nema von, þá var bara komið með einhveija hugmynd og hún teiknuð. Nú höfum við greint þarfir og síðan leitað að ódýrustum lausn- um,“ sagði Gunnar Birgisson. Gunnar Torfason sagði í samtali við Morgunblaðið að mistök hefðu verið gerð þegar frumáætlun um kostnað var notuð við samningagerð um kostnaðarskiptingu. „Yið viljum skipta kostnaðar- áætlunargerð í þijár gráður," sagði Gunnar, „þar sem þriðju gráðu áætl- un er byggð eingöngu á frumhönnun þegar búið er að leggja útlínur húss- ins og viljum gjarnan kalla bara vísbendingu um kostnað, það er varla hægt að kalla þetta kostnað- aráætlun." Á þessu sagðist Gunnar telja að hefði verið hægt að byggja á þeim tíma sem samið var um kostnaðar- skiptinguna. „Náesta stig, sem við köllum ann- ’arrar gráðu áætlun, er þegar for- hönnun liggur fyrir, það er að segja þegar búið er að ákveða helsta bún- að og mannvirkið hefur verið ákveð- ið í öllum aðalatriðum. Þá eru menn farnir að nálgast þetta miklu meira, geta farið að magntaka suma hluti en ekki aðra. Þá erum við komnir úr nákvæmni sem var 30% til 50% niður í kannski 20% til 25%. Svo þegar svokallaðri verkhönnun er lok- ið, með því að lögð eru fram útboðs- gögn, þá er búið að teikna allt sem máli skiptir, magntaka alla hluti, gefa út magntöluskrá og bjóðandi getur boðið í eftir henni. Þá getum við verið komnir niður í 10% til 15% nákvæmni." Gunnar sagði áætlun sem byggt var á í samningum Kópavogs og ríkisins hafa verið gerða á grund- velli frumhönnunar. „Og þessi frum- hönnun er lögð til grundvallar við samningagerð við ríkið um kostnað- arskiptingu og ríkið, að mínu mati, ptatar Kópavog upp úr skónum. Gerir við hann fastan samning um að borga fast 300 milljónir til verks- ins á fjórurn árum, óháð því hvoru endurskoðuð kostnaðaráætlun, sem mundi byggjast seinna meir á for- hönnun og síðan á verkhönni! n, hvort hún breytist eða ekki, þá ætia þeir að halda sig við að borga 300 milljónir.“ Gunnar sagði afleitt að ekki skyldi hafa verið samið um „að ríkið borg- aði kannski 45% af byggingarkostn- aði, frekar heldur en að segja 300 milljónir. Þá mundi upphæðin breyt- ast.“ Hann sagði bæði alþekkt og eðlilegt, hér sern erlendis, að kostn- aðaráætlanir breytist, til dæmis vegna þess að þegar líður á hönnun- artímann skýrast kröfur um gerð og búnað mannvirkisins. Gunnar Torfason átti þátt í gerð kostnaðaráætlunar í hluta hússins, sem miðað var við þegar samningur ríkisins og Kópavogs var gerður. Hann var einnig áður ráðgefandi varðandi heildaráætlun hjá ung- mennafélaginu Breiðabliki um fram- kvæmdir á svæði félagsins.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.