Morgunblaðið - 16.12.1990, Qupperneq 2

2 FRÉTIIR/INIMLENT
IVR3
MORGUNBLAÐIð'sÚNNUDAGUR 16. DESEMBEK 1990
Færeyingar taka
vel í óskir um
veiðar á kolmunna
„FÆREYINGAR hafa lýst því óforralega yfir að ef íslendingar óskuðu
þess að fá að veiða kolmunna í færeyskri lögsögu yrði tekið vel í slíkt
fyrst og fremst vegna þess að þeir hafa fengið að veiða bolfisk í okk-
ar lögsögu," segir Jón B. Jónasson skrifstofustjóri í sjávarútvegsráðu-
neytinu. Færeyingar hafa veitt hér um 11 þúsund tonn af bolfiski á
ári. „Það hefur verið nefnt að við mættum veiða 25-30 þúsund tonn
af kolmunna í færeysku lögsögunni en það var ekkert talað um það í
sjálfu sér,“ segir Jón.
Jón B. Jónasson segir að kol-
munninn sé veiddur í flottroll
en ekki nætur, eins og loðnan
og af íslenskum loðnuskipum geti
einungis þau öflugustu veitt kol-
munna. _
Jón Ólafsson, framkvæmdastjóri
Félags íslenskra fiskmjölsframleið-
enda, segir að nýleg loðnuskip séu
velflest með búnað til að flaka og
frysta kolmunna. „Það er hins vegar
hugsanlegt að gera þurfí einhverjar
breytingar á sjóðurunum og pressun-
um í íslensku loðnuverksmiðjunum
ef þær fara út í að bræða kolmunna,
þar sem hann er miklu grófari fiskur
en loðnan."
Einar Þór Bjarnason, forstöðu-
maðúr Aflakaupabankans, segir í
skýrslu, sem hann skrifaði í desemb-
er í fyrra, þegar lítið hafði veiðst af
loðnu hér við land, að kolmunnaveið-
ar séu fysilegur kostur sem árstíða-
bundin veiði og henti vel til dæmis
Einu atkvæði
munaði í
læknadeild
UMSÓKNIR um prófessors-
embætti í handlæknisfræðum við
læknadeild Háskóla Islands voru
teknar fyrir á fundi í læknadeild
síðastliðinn miðvikudag.
Sex umsækjendur voru taldir
hæfir af dómnefnd, sem taldi
dr. med. Brynjólf Mogensen hæf-
astan, en hann er yfírlæknir við
bæklunardeild Borgarspítalans.
Atkvæðagreiðslur í læknadeild
urðu tvær, en í þeirri síðari var
kosið um tvo þá efstu úr fyrri at-
kvæðagreiðslunni, þá Brynjólf Mog-
ensen og dr. med. Halldór Jóhanns-
son, dósent og sérfræðing við hand-
læknisdeild Landspítalans. Atkvæði
féllu svo að Brynjólfur fékk 31 at-
kvæði en Halldór 30.
fyrir loðnuskip, sem hafí vinnslu-
möguleika um borð. Frosin kol-
munnaflök .sé hægt að selja til mam-
ingsvinnslu fyrir 75-80 krónur kílóið.
Ætla megi að skip eins og loðnu-
skipið Hólmaborg SU veiði 900-
1.200 tonn af kolmunna í einni veiði-
ferð. Sé miðað við 1.000 tonn verði
aflaverðmætið um 27 milljónir króna.
Aflaverðmæti skips, sem veiði 5.000
tonn af loðnu á mánuði (25.000 tonn
á vertíð) sé aftur á móti 20 milljónir
á mánuði miðað við að það fái 4.000
krónur fyrir tonnið en á þessari
vertíð hafa verið greiddar 4.200
krónur fyrir loðnutonnið. Kolmunná-
veiðar eigi því að standa undir sér,
enda þótt 22 menn séu á viðkomandi
skipi.
Einar Þór segir að árið 1982 hafí
verið gerð tilraun til að vinna kol-
munnann um borð í skipi og hafí
Eldborginni (nú Hólmaborg SU) ver-
ið breytt til þess. „Um borð í skipinu
voru aðallega framleidd roðlaus flök
og þau blokkfryst í stórar pakkning-
ar. Vinnslugetan var um 45 tonn á
sólarhring, sem gáfu 15-18 tonn af
flökum. Þau voru aðallega seld til
Bretlands, þar sem þau fóru í mam-
ingsvinnslu. Vinnslan gekk vel en
gæftir voru ákaflega lélegar þennan
vetur. Útgerðin gerði þó meira en
að standa undir sér. Eftir þetta hef-
ur hins vegar ekkert ísienskt skip
reynt að veiða og vinna kolmunna.“
- Einar Þór upplýsir að kolmunninn
sé hraðvaxta flökkufískur, sem verði
kynþroska tveggja ára. „Kolmunninn
hrygnir við strendur Skotlands og
írlands seint á vetuma og á vorin. A
sumrin leitar hann hins vegar norður
í höf í ætisleit. Helsti veiðitími kol-
munnans við ísland er því á tímabil-
inu júlí til október en hann er í nám-
unda við Færeyjar í desember til
mars. íslensk skip stunduðu tilrauna-
veiðar á kolmunna fyrir og um 1980
og árin 1977-1981 veiddu þau sam-
tals rúm 80 þúsund tonn af kol-
munna.“
Veidd hafa verið 0,5-1,1 milljón
tonn af kolmunna í Norður-Atlants-
hafi á ári undanfarin ár.
Ágóði Húsnæðisstofnunar af endursölu uppboðsíbúða:
Morgunoiaoio/AiDert Kemp
Börnin færðu öldruðum gjafir
NEMENDUR annars bekkjar grunnskóla Fáskrúðsfjarðar færðu á dögunum íbúum Dvalarheimilis aldraðra
á staðnum skemmtilega gjöf. Börnin héldu hlutaveltu og fyrir það fé, sem þar safnaðist, keyptu þau jóla-
tré, skraut á það og upplýst kirkjulíkan sem þau færðu gamla fólkinu. Krakkarnir sungu og fluttu leikþátt
um Þyrnirós undir stjórn Sigurborgar Rögnvaldsdóttur kennara síns. Að því loknu var öllum boðið upp á
veitingar.
Uppboðsþoli fái mis-
tnuriinn við endursölu
Félagsmálaráðherra telur, að í þeim tilfellum sem hagnaður verður
við endursölu á uppboðsíbúð, eigi hann að renna til uppboðsþola og
sagðist ráðherrann leggja áherslu á að það atriði verði sérstaklega
skoðað við endurskoðun á reglum Húsnæðisstofnunar ríkisins um upp-
boðsíbúðir.
etta kom fram í svari Jóhönnu
Sigurðardóttur félagsmálaráð
herra við fyrirspurn Guðmundar
Ágústssonar alþingismanns á Al-
þingi síðastliðinn fímmtudag.
Guðmundur spurðist fyrir um
hvort Húsnæðisstofnun héldi hjá sér
mismun á kaupverði þegar hún kaup-
ir íbúð á nauðungaruppboði á lægra
verði en íbúðin er seld á aftur og
hvaða skoðanir félagsmálaráðherra
hefði á ráðstöfun slíks mismunar.
Fram kom í svari ráðherra að skv.
starfsreglum Húsnæðisstofnunar er
neikvæður munur, það er tap, færður'
á reikningsliðinn glötuð veð, en já-
kvæður munur, það er ágóði, rennur
í Byggingarsjóð ríkisins. „Hvorki
uppboðsþola né lánardrottnum er
greiddur mismunurinn og er Hús-
næðisstofnun þeirrar skoðunar, að
minnsta kosti enn sem komið er, að
jákvæður munur, ef einhver er, eigi
ekki að renna til uppboðsþola heldur
Húsnæðisstofnunar. Ég er þar á
annarri skoðun," sagði Jóhanna.
Húsnæðisstofnun kaupir að jafn-
aði um 60 íbúðir á ári á nauðungar-
uppboðum, þar af 5 á höfuðborgar-
svæðinu. Byggingarsjóður ríkisins á
nú 73 íbúðir, þannig keyptar. Ráð-
herra sagði að einungis í undantekn-
ingartilvikum hefði verið um hagnað
stofnunarinnar að ræða af slíkum
viðskiptum.
Jóhanna sagðist hafa ritað Hús-
næðisstofnun bréf sl. vor þar sem
bent er á að lög um stofnunina væru
hluti velferðarkerfis þjóðfélagsins og
félagslegrar aðstoðar við einstakl-
inga í húsnæðismálum og að það
væri „með öllu óeðlilegt að aðgerðir
stofnunarinnar leiddu til þess að ein-
staklingar verði fyrir ijárhagslegu
tjóni,“ sagði Jóhanna Sigurðardóttir.
Jólahaldið greitt með kortum:
Um þúsund milljónir króna
bætast á febrúarreikninginn
ÞRJÚ þúsund milljónir króna verða að likindum á samanlögðum
kortareikningi íslendinga sem greiða þarf í byijun febrúar á næsta
ári og litlu minna á reikningnum sem greiða á í janúar. Reikningur-
inn verður um eitt þúsund milljónum króna hærri en aðra mánuði
ársins, þegar hann er „aðeins“ rúmar tvö þúsund milljónir. Einni
milljón og tvö hundruð þúsund sinnum kaupa íslendingar vöru eða
þjónustu og greiða fyrir með korti á tímabilinu sem hefst í desem-
ber, aðra mánuði er „aðeins“ greitt milljón sinnum með korti.
Islendingar færa sér kortavið-
skipti í nyt í síauknum mæli.
Þau hófust 1980 og nokkru síðar
var veitt heimild til útgáfu alþjóð-
legra korta hér. Allan þennan tíma
hefur færslu-
Ijöldi farið jafnt
og þétt vaxandi
og veltan auk-
ist . að _ sama
skapi. í Hag-
tölum mánað-
arins kemur fram að 1986 var
velta í kortaviðskiptum innanlands
rétt rúmlega átta milljarðar króna.
1989 er veltan tæplega 29 milljarð-
ar og þetta ár stefnir í að hún
verði um 34 milljarðar. Færslu-
íjöldi innanlands var 4,8 milljónir
1986, en í fyrra 11,1 milljón og
stefnir í að fara
yfír 12 milljónir
á þessu ári.
Atli Örn
Jónsson að-
stoðarfram-
kvæmdastjóri
Kreditkorta hf. segir að nú gæti
ekki lengur þessa vaxtar sem hef-
ur verið svona stöðugur undanfar-
in ár. Hann segir alveg ljóst að á
þessu ári hafí ekki orðið eins mik-
il aukning og undanfarin ár, meiri
stöðugleiki sé í viðskiptunum, sem
gæti bent til þess að kortaviðskipt-
in _séu komin í jafnvægi.
í jólamánuðinum taka kortavið-
skiptin kipp, sem dreifist á tvö
úttektartímabil, þau sem hefjast í
nóvember og desember.
Veltuaukning síðustu tvö korta-
tímabilin er á bilinu 30% til 40%,
miðað við aðra mánuði ársins, að
sögn Einars S. Einarssonar fram-
kvæmdastjóra VISA. Næsta tíma-
bil þar á eftir er hins vegar rýrara
en meðaltalið.
Einar segir kaupmenn gera mik-
ið af því að flýta kortatímabilinu
og heíja það fyrr í desember. „Þeir
gera það í auknuim,jnæli,“ segir
hann og jafnframt að sú aðgerð
sé algjörlega að undirlagi kaup-
manna sjálfra og VISA láti það
átölulaust, en bendi þeim á áhættu
sem sé því samfara.
Afgreiðslufjöldi eykst ekki jafn
mikið og veltan, sem sýnir að fólk
kaupir meira í hverri úttekt en
aðra tíma ársins. Færslum í jóla-
törninni fjölgar um 20% til 25%,
eða um nálægt 200 þúsund á tíma-
bilinu og verða því væntanlega um
1.200 þúsund.
Þegar reikningurinn kemur fyrir
kortaúttektirnar virðist koma babb
í bátinn, á sumum bæjum að
minnsta kosti. Einar segir að í
febrúar og mars séu heldur aukin
vanskil sem svo hjaðna þangað til
vanskil aukast á ný að loknum
sumarleyfum.
Einar segir auglýsingar um ný
úttektartímabil valda miklum rugl-
ingi og misskilningi, jafnt hjá al-
menningi sem kaupmönnum. Eng-
ar samræmdar reglur séu um þetta
í reynd. „Það eru að vísu til regl-
ur, en það er ekkert farið eftir
þeim,“ segir Einar. „Korthafar vita
ekki hvenær þessar greiðslur koma
fram og kaupmenn virðast eigin-
lega ekki vera með á því sjálfír á
hvaða róli þeir eru eða hvort það
eru þeir eða við sem ákveða þetta,
þetta er einn allsheijar ruglingur,
sem kemur fram í miklum símafyr-
irspumum.
Kaupmenn færa úttektartíma-
bilið fram á eigin ábyrgð," segir
Einar, „og að þá verða þeir að
halda úttektarmiðum eftir og
gejmia til næsta tímabils“. Þar sem
er beinlínutenging, svokallaðir
skannar, hefur VISÁ boðið kaup-
mönnum upp á að velja um óbreytt
tímabil sem hefjist þann 18. eða
að flýta tímabilinu og gildir það
þá um allar færslur án undantekn-
inga.
Atli Örn Jónsson segir að jóla-
törnin virðist byija seinna nú en
verið hefur og hann telur að ekki
sé eins áberandi nú og fyrri ár að
kaupmenn vilji byija nýtt úttekt-
artímabil fyrr. „Það virðist ekki
vera eins mikill taugatitringur í
þessu og hefur verið undanfarin
ár,“ segir hann.
40% hærri kortareikningur um
áramót og í febrúar. Kannski er
fólk undir þetta búið, en þó ekki
allir, samkvæmt orðum Einars hér
að framan. Hvað um það, reikning-
urinn kemur, hversu hár sem hann
verður og vanskil er hægt að koma
í veg fyrir með því einfaldlega að
kaupa minna og ódýrara.
BflKSVIÐ
eftir Þórhall Jósepsson