Morgunblaðið - 16.12.1990, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 16.12.1990, Blaðsíða 31
30 ! MORGUNBLAÐIÐ SUNKUDAGUR 16. DESEMBER 1990 0Get 1' . 'MÖRGUNBLAÖIÐ'' SÚNNUDSflÍ^!3Es8MBEk '1990.. '. fí 31 Útgefandi Árvakur, Reykjavík Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson. Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason. Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 100 kr. éintak’ið. Aðgangur alþingis- manna að upplýsingum Að undanfömu hefur forvitni- leg deila staðið í sölum Al- þingis. Hún hófst með því, að Halldór Blöndal, alþingismaður, óskaði eftir að fá lista með tillög- um sjávarútvegsráðuneytis um' úthlutun trillukvóta. Því var neit- að. Þá leitaði þingmaðurinn til forseta Sameinaðs þings, sem taldi sig ekki hafa vald til að gefa fram- kvæmdavaldinu fyrirmæli um upp- lýsingagjöf af þessu tagi. Þing- maðurinn gafst ekki upp, enda tóku fleiri þingmenn undir kröfu hans, og beindi þessari sömu ósk til forseta Efri deildar, fyrst munn- lega en síðan skriflega ásamt fjór- um öðrum þingmönnum. Forseti Efri deildar kvaðst mundu hafa samband við sjávarútvegsráðherra vegna þessa máls og gerði það og má búast við, að upplýst verði í þinginu á morgun hver svör ráð- herrans eru. Margvísleg rök voru færð fyrir því, að afhenda nefndarmönnum í sjávarútvegsnefndum Alþingis ekki þennan lista sem trúnaðar- mál. I þeim umræðum kom m.a. fram, að ekki væri eðlilegt að af- henda listann, þar sem um vinnu- plagg væri að ræða en ekki endan- lega úthlutun og í annan stað, að reynslan sýndi, að ekki þýddi að afhenda alþingismönnum trúnað- arskjöl, þar sem upplýsingar bær- ust út um efni slíkra skjala. Hér er ekki um venjulegt karp milli þingmanna að ræða heldur grundvallarmál í samskiptum lög- gjafarvalds og framkvæmdavalds og raunar veigamikið mál í sam- bandi við almenna upplýsingagjöf í okkar þjóðfélagi. Alþingi hefur — illu heilli — samþykkt hið svo- nefnda kvótakerfí. Á grundvelli samþykkta Alþingis vinna emb- ættismenn í sjávarútvegsráðu- neytinu að því að útdeila miklum verðmætum. Hvers vegna skyldi sú skipting vera pukurmál? Hvaða rök eru fyrir því, að alþingismenn- imir sjálfir, sem með samþykkt sinni sköpuðu forsendur fyrirþess- ari vinnu, fái ekki að fylgjast með henni og að almenningur í landinu, sem þessi verðmæti enutekin frá, fái ekki einnig að fylgjast með henni? Sú röksemd, að ekki sé hægt að treysta alþingismönnum fyrir trúnaðarmálum er fráleit. Svonefndar trúnaðarupplýsingar leka út úr öllu stjórnkerfinu og ekki fremur við þingið að sakast í þeim efnum en embættismanna- kerfið. En þar að auki eiga þessar upplýsingar ekki að vera trúnaðar- mál. Alþingismenn eiga kröfu á að fá umbeðnar upplýsingar í hend- ur. Halldór Ásgrímsson, sjávarút- vegsráðherra, hefur ekki fært fram nokkur frambærileg rök fyr- ir þeirri ákvörðun að neita að af- henda þingmönnunum þessi gögn. Komi fram í þinginu á morgun, að ráðherrann haldi fast við þessa afstöðu hlýtur næsta skref Alþing- is að vera að setja sérstaka Iög- gjöf um skyldur framkvæmda- valdsins til þess að veita þinginu aðgang að tilteknum upplýsingum. En auk þess, að þingið hafi full- an aðgang að gögnum um kvóta- skiptingu sýnist full ástæða til, að allur almenningur hafi það einnig. Hér er verið að deila út svo miklum verðmætum, að það er í rauninni fáránlegt, að örfáir embættismenn í sjávarútvegs- ráðuneyti hafi þá skiptingu í hendi sér. Fjárhagsráð er frægt að end- emum í sögu okkar en það var ráð, sem skipti út verðmætum, eins og sjávarútvegsráðuneytið er að gera nú. Þetta kerfi hefur þeg- ar gengið sér til húðar og þingið hlýtur að gera ráðstafanir til að gera grundvallarbreytingar á því öllu en á meðan það er í gildi á ekkert pukur að ríkja um meðferð þessara upplýsinga. Þær éiga að vera öllum opnar, alþingismönnum og öðrum. Frumkvæði Halldórs Blöndals í þessu máli er fagnaðarefni. Það er eitt af nokkrum dæmum um, að þingmenn eru að byrja að setja framkvæmdavaldinu stólinn fyrir dymar. Á undanförnum áratugum hefur valdajafnvægið milli löggjaf- arvalds og framkvæmdavalds ra^Jcast. Það er ein af forsendum heilbrigðra stjórnarhátta, að þing- ið gegni því lykilhlutverki í stjórn- kerfi okkar, sem því ber. Þess vegna á ráðherra ekki að komast upp með að neita þinginu um upp- lýsingar af því tagi, sem hér eru til umræðu. 1 AO MÖRKIN M-\J Ld •milli Sjálf- stæðisflokks og Al- þýðuflokks eru nú síður en svo skýr. Al- þýðuflokksmenn vinna að ýmsu sem verið hefur í verkahring Sjálfstæð- isflokksins, svosem frelsi á fy'ár- magnsmarkaði og þá einnig í sam- skiptum við erlenda aðila, einka- væðingu svonefndri með þátttöku almennings og öðrum skyldum efn- um sem jafnvel framsóknarmenn og alþýðubandalagsmenn eru farnir að hvessa í sín pólitísku augu. En áður sáu þeir svart ef á þetta var minnzt. Sjálfstæðisflokkurinn verður að finna kröftum sínum viðnám í nýju ómarxísku umhverfi og hafa sann- færandi forystu i lýðræðislegri þró- un til frjálslyndis. Að öðrum kosti hafnar hann í skjalasöfnum. Það eru miklar þverstæður í íslenzkum stjórnmálum. í mínu ungdæmi héldu kratar því fram sjálfstæðismenn hefðu stolið strúts- fjöðrunum þeirra og skreytt sig með þeim. Þeir „ættu“ félagshyggjuna. Og margir sjálfstæðismenn hafa verið hræddir við þetta orð, að óþörfu. Félagshyggja er síðuren svo bundin við sósíalíska flokka. Hún á ekki sízt rætur i borgaralegri mann- úðarstefnu og Sjálfstæðisflokkur- inn hefur ávallt borið gæfu til að rækta hana. Það sjáum við bezt í Reykjavík. En nú er öldin önnur en þegar Gaukur bjó á Stöng. Al- þýðuflokkurinn hefur tileinkað sér sum helztu stefnumál Sjálfstæðis- flokksins og flökrar ekkert við slikum „kapítalisma“, nema síður sé. Og allt gerist þetta á sama tíma og kratar daðra við Alþýðubanda- lagið, kallað Á rauðu ljósi, og vilja HELGI spjall helzt það gangi í einn flokk jafnaðarmanna amdir stjórn Jóns Baldvins. Állt er þetta með ólíkindum og minnir ekki sízt á hræringamar uppúr fyrra stríði. Ég hef áður bent á kosti þjóðarat- kvæðagreiðslna einsog tíðkast í Sviss og hvemig þær leysa þver- pólitísk deilumál. Litlu munaði Svisslendingar bær- ust á banaspjót vegna deilna um kjarnorkuver, en þeir skutu málinu til þjóðarinnar sem leysti úr því með atkvæðagreiðslu og ákvað sjálf verið skyldi varið og friðarsinnar svonefndir reknir af vettvangi með lögregluvaldi; semsagt, enginn miskunn hjá Magnúsi. Vandanum var bægt frá og þjóðin býr við sátt og samlyndi og tala Svisslendingar þó ekki allir eitt tungumál einsog við. Ef þetta hefði gerzt hér heima stæðum við nánast andspænis óþol- andi og illleysanlegu vandamáli sem eitraði útfrá sér. Kostir svissneska kerfisins eru því augljósir og lýð- ræði í verki oftaren þennan eina sunnudag fjórða hvert ár. Slíkt kerfi fer vel í ættlandi Rousseaus. Skoðanakannanir eru ekki þjóð- aratkvæðagreiðsla, Iangtífrá. Samt er tilhneiging til að nota þær sem slíkar. Þær geta þó verið vísbend- - ing, en eru einnig oft misvísandi. Mér er nær að halda við séum að nálgast þau tímamót svissneska kerfið gæti fremur styrkt innviði lýðveldisins en sú riðlaða flokka- skipan sem blasir hvarvetna við; komið í veg fyrir sturlungaandrúm og upplausn. Slíkt kerfi þarf ekki á bráðabirgðalögum að halda. Þau eru tímaskekkja í nútímaþjóðfélagi. Forseti íslands á ekki að þurfa að skrifa undir önnur lög en þau sem Alþingi setur. Samkvæmt þrískipt- ingu valdsins á framkvæmdavaldið, þ.e. ráðherrar, ekki að hafa rétt til lögsetningar. Þeir eru þvert á móti skipaðir til, að annast framkvæmd laga. Þeir eiga að annast rekstur þjóðfélagsins í umboði Alþingis, eða þeirra sem fólkið hefur kosið til löggjafarstarfs. Meirihlutinn þarf að vísu ekki alltaf að hafa rétt fyrir sér, en það er lýðræðisleg aðferð hann taki af skarið í sársaukafullum og við- kvæmum deilumálum einsog þeim sem nú blasa við og fylgja ekki endilega flokkspólitískum línum, en hafa nánast verið óleysanleg innan flokkanna. Hér er átt við kvóta, byggðamál, stóriðju og landbúnað svoað viðblasandi og illleysanleg deilumál séu nefnd. Það ætti að vera hveijum íslendingi auðveld þegnskylda að beygja sig undir þjóðaratkvæðagreiðslu um slík þverpólitísk ágreiningsefni sem eru sífelldlega í hnút. Ég geri þó ekki ráð fyrir stjórnmálamenn geti sam- éinazt um slíkar lausnir. Metnaður þeirra og vilji er stundum meiri en getan. En áfram verður tekizt á um grundvallaratriði stjórnmála, rekst- ur þjóðfélagsins; Ietjandi skattjöfn- unarstefnu vinstri manna og góð áform hægri manna. En þeir gera víst ekki alltaf það góða sem þeir vilja; ekki frekaren aðrir dauðlegir menn. Þeir hafa góð áform þegar almættiskrafa kerfisins er annars vegar. En það eru áform í verki sem úrslitum ráða. Og atkvæðin sem njóta góðs af þeim. M. (meira næsta sunnudag.) BREYTINGARNAR ERU svo örar allt í kringum okkur að erfitt er að átta sig á gildi alls_ þess sem er að gerast. í vik- unni sem er að líða bar það til tíðinda að sænska þingið samþykkti að sækja um aðild að Evrópubandalaginu, einræðis- stjórnin í Albaníu hopaði vegna mótmæla námsmanna, tilkynnt var um sigur Lechs Walesa í pólsku forsetakosningunum og George Bush Bandaríkjaforseti ákvað að breyta um stefnu varðandi efnahagslega aðstoð við Sovétríkin. Þetta eru aðeins dæmi úr næsta nágrenni okkar í tíma og rúmi. Á undanförnum vikum höfum við orðið vitni að falli Margaret Thatcher og við lesum og heyrum fréttir um deilur sem kunna að leiða til þess að ríki liðist í sund- ur, ekki eingöngu Sovétríkin heldur einnig Tékkóslóvakía og Júgóslavía. Við sjáum það einnig vaxa saman sem hefur verið í sundur skilið. Þjóðveijar hafa sameinast í fyrstu lýðræðislegu kosningunum í landi sínu í 58 ár og nýr tónn er í samskiptum Suður- og Norður-Kóreu. Franskir læknar og sjónvarpsmenn hafa gert frábæra þætti um samskipti við ung- böm. Þar er. leitt í ljós, að unnt er að ná sambandi við þau miklu fyrr en ætla mætti og jafnvel má ná sambandi við fóst- ur í móðurkviði. I þessum þáttum er lögð áhersla á að minna áhorfandann á hin gífurlegu umskipti sem í því felast fyrir sérhvem einstakling að hverfa úr skjóli móðurinnar og horfast í augu við umheim- inn. Er að sjálfsögðu erfitt að koma þess- um boðskap til skila, svo auðskiljanlegur sem hann ætti að vera hveijum og einum af persónulegri reynslu. Til að undirstrika umskiptin og draga fram hve háð við verðum umhverfí okkar og eram treg til að breyta því er í þáttun- um fylgst með ungum dreng, sem verður að lifa fyrstu ár ævi sinnar í plastbúri. Vegna sjúkdóms er nauðsynlegt að veija hann fyrir umhverfinu. Hann kynnist hvorki móður sinni né öðram með nánari hætti en þeim sem gegnsætt plasttjaldið leyfir. Loks kemur að því þegar hann er orðinn nokkurra ára og þroskaður að lækn- ar ákveða að hann megi koma út úr tjald- inu. Sýnir myndin þegar móðirin, læknar og aðrir sérfræðingar reyna að fá drenginn með góðu til að yfirgefa hina þrpngu vist- arveru sína og 'komast út í frelsið. Fæst hann ekki til þess með góðu og verður að lokum að toga hann út og hann lætur í ljós ofsahræðslu þegar hann þarf að standa einn og óstuddur utan plastbúrsins. Þetta atvik sækir á hugann, þegar rætt er um hinar miklu breytingar sem eru að verða hvarvetna í heiminum. Þær hafa ekki gengið þrautalaust fyrir sig og marg- ir era vissulega tregir til að yfirgefa það sem þeir þekkja, þótt þar hafi kjörin oft verið bágborin. Þjóðunum gengur misjafn- lega vel að standa á eigin fótum — það eiga ekki allir ríkan frænda eins og Austur-Þjóðveijar. Eftir því sem fáviskan og þekkingarskorturinn er meiri þeim mun meiri líkur eru á að fyrstu skrefin í frels- inu verði hættuleg. mmmmmmmmm sænskir Ákvíirríiin stjórnmálamenn AKVoruun hafa látið hendur Svía standa fram úr ermum við ákvarð- anir sínar í Evrópumálum. Um langt ára- bil hefur verið talið, að skjólið sem hlutleys- isstefna Svía veitti væri svo mikilvægt, að þeir myndu ekki yfirgefa það með ákvörðun um aðild að Évrópubandalaginu (EB). Nú er hins vegar vísað til breytinga í öryggismálum Evrópu, brotthvarfs Var- sjárbandalagsins, samninganna á vett- vangi Ráðstefnunnar um öryggi og sam- vinnu í Evrópu og þróunarinnar í Mið- og Austur-Evrópu og sagt, að hún hljóti að ráða efni hlutleysisstefnunar. Þess vegna hindri hlutleysið ekki lengur aðild. Svíar hafa hins vegar ekki tekið ákvörð- un um að fara út úr sínu plastbúri ótil- neyddir. Efnahagsaðstæður knýja þá til þess að taka fyrstu skrefin til aðildar að EB núna. Kosið verður til þings í Svíþjóð næsta haust og eru flokkarnir þegar farn- ir að móta afstöðu sína með tilliti til þess. Þegar gengið var til kosninga í Noregi á síðasta ári vildu margir stjórnmálaforingj- ar að Evrópumálin yrðu ekki ofarlega á dagskrá í kosningabaráttunni. Þau væru of viðkvæm til þess að verða slíkt bitbein, þar eins og hér ganga skoðanir þvert á stjórnmálaflokkana, þótt innan þeirra megi auðveldlega greina skýra afstöðu. Hægri- menn í Noregi vildu ekki bíða fram yfir kosningar með að láta afstöðu sína til EB í ljós og sögðust eindregið vilja að Norð- menn gengju í bandalagið. Sænskir stjórnmálamenn völdu þann kost að taka af skarið í Evrópumálunum áður en þau voru orðin bitbein í kosning- um. Þingmeirihlutinn sem styður aðild Svíþjóðar að bandalaginu er svo afgerandi og víðtækur að um málið verður ekki deilt af neinni hörku í kosningabaráttunni. Þeir sem era lengst til vinstri í sænskum stjórn- málum eru andvígir aðild. Kosningarnar í Danmörku á þriðjudaginn sýna hins veg- ar, hvemig getur farið fyrir vinstri flokk- um, ■ sem halda of fast í gamalkunnar vinstri kreddur, en andstaða við EB flokk- ast undir það í Danmörku. Sósíalíski þjóð- arflokkurinn galt afhroð í dönsku kosning- unum, hins vegar vann Jafnaðarmanna- flokkurinn góðan sigur, en forystumenn hans tala nú í mun meiri vinsemd um þátttökuna í EB en áður. Eftir að sænska þingið hefur tekið þessa sögulegu ákvörðun sína á viðhorf Svía í viðræðum Fríverslunarbandalags Evrópu (EFTA) og EB eftir að breytast. í þeirra augum er þar nú um aðlögunarsamning að EB að ræða en ekki tilraun til að koma á fót sérstakri yfírríkjastofnun sem starfí við hlið EB. Afstaða Svía til Norðurlanda- ráðs og norræns samstarfs breytist einnig við þessa ákvörðun. Svíar hafa lagt mest af mörkum til Norðurlandaráðs enda fjöl- mennastir Norðurlandaþjóða. Evrópu- bandalagið mun nú sitja í fyrirrúmi í sænska stjórnkerfinu og hjá sænskum stjórnmálamönnum. Verður nú enn brýnna en áður fyrir forystumenn norræns sam- starfs að ákvarða starfsvettvang Norður- landaráðs. Þing þess hafa mjög borið þess merki undanfarin ár, að menn væra að leita að nýjum verkefnum. Viðbrögð Norðmanna FINNAR ERU I svipaðrL stöðu og við íslendingar. Þeir vilja fá sem lengstan tíma til að laga sig að hinni breyttu stöðu í Evrópu og til að taka ákvarðanir um tengsl við Evrópubandalagið. Það verður kosið til þings í Finnlandi í mars. Stefna finnsku stjórnarinnar er sú að halda sig við viðræð- ur EFTA og EB um evrópska efnahags- svæðið og sjá hvaða árangri er unnt að ná í þeim. Jafnframt hefur verið sagt, að finnska ríkisstjórnin átti sig á því, að hún kunni að þurfa að taka skjótar ákvarðanir til að tryggja hagsmuni þjóðarinnar sem best og hún sé tilbúin til þess. Hefur for- maður finnska hægriflokksins hreyft því að Finnland gerist aðili að Evrópubanda- laginu. Ríkisstjórn borgaraflokkanna sprakk nýlega í Noregi vegna deilna um aðlögun- ina að evrópska efnahagssvæðinu. Verka- mannaflokkurinn myndaði þá minnihluta- stjórn en í Noregi er bannað að íjúfa þing og þess vegna hvílir ríkari skylda á stj'órn- málaflokkunum en ella að koma sér saman um starfhæfan meirihluta á þingi, svo að unnt sé að þoka brýnustu úrlausnarefnum áfram. Stjórn Verkamannaflokksins hefur meira frelsi til að taka ákvarðanir í Evrópu- málum, ef svo má að orði komast, en ríkis- stjóm borgaraflokkanna, þar sem tekið var tillit til andstöðu Miðflokksins við EB við myndun ríkisstjórnar borgaraflokk- anna. Verkamannaflokkurinn getúr skotið Evrópumálunum beint fyrir þingið og þar er alltaf einhver reiðubúinn til að ganga til liðs við hann. Þegar Norðmenn felldu aðild að EB í þjóðaratkvæðagreiðslu 1972 var ándstað- REYKJAVIKURBREF Laugardagur 15. desember an ekki síst mikil meðal þeirra sem bjuggu úti á landsbyggðinni og áttu mikið undir fískveiðum og útflutningi á sjávarafurðum. Við ákvarðanir um Evrópumálin nú munu norskir stjómmálamenn því taka ríkt tillit til þeirra sem tala fyrir hönd hópanna sem voru ákföfustu andstæðingarnir fyrir tæp- um 20 árum. Norsku atvinnuvegasamtökin Næringslivets Hovedorganisasjon gáfu nýlega út greinargerð, sem heitir Fisk og EF eða Fiskur og ÉB. Segir í inngangi að hún sé samin sem liður í úttekt samtak- anna á mikilvægum málefnum fyrir at- vinnulífið í tengslum við viðræðurnar um evrópska efnahagssvæðið og aðild Noregs að EB í framtíðinni. í skýrslunni er lögð áhersla á það megin- atriði, að unnt sé að flytja unnar sjávaraf- urðir inn til Evrópubandalagsins. Norð- menn flytja um 60% af sjávarafurðum sínum til EB-landa, en 15% til EFTA-land- anna. Þeir standa frammi fyrir þeim vanda að það eru hærri tollar á unnum sjávaraf- urðum til EB en hráefninu, það er hinum sama vanda og við höfum kynnst til dæm- is við útflutning á saltfiski. Telja höfundar skýrslunnar að alltof stór hluti útflutnings- ins Sé lítt unnið hráefni. Þetta leiði til þess að störf við vinnslu sjávarafurða flytj- ist í óeðlilega miklum mæli frá Noregi inn fyrir landamæri Evrópubandalagsins. Er þetta ekki einmitt hið sama og framleið- endur íslenskra sjávarafurða hafa verið að segja? Hafa þeir ekki verið að óska eftir því að samningar okkar við EB séu endurskoðaðir með það fyrir augum að hvatningin til að flytja út óunninn fisk sé minnkuð? Norðmenn segja, að við núverandi að- stæður hafi mörg þúsund manns vinnu við verkun á norskum físki innan landamæra EB, einkum í Þýskalandi, Frakklandi, Danmörku og á Spáni. Störfum hafí fækk- að í norskum fiskiðnaði um leið og þeim hafi fjölgað innan EB. Forystumenn í íslenskum sjávarútvegi hafa komist þannig að orði, að með því að flytja út hráefni séu fiskveiðiþjóðirnar að grafa sína eigin gröf, því að þær haldi uppi fiskvinnslu innan EB og hvetji jafnvel til þess að fisk- veiðar verði hafnar að nýju frá stöðum, þar sem þeim hafi verið hætt. Þar sem atvinnuleysi ríkir geta stjórnmálamenn alltaf réttlætt opinbera styrki til starfsemi sem skapar atvinnu, enda er útgerð innan EB að meira eða minna leyti rekin með opinberam styrkjum. Aðgangur að fiski- miðum NORÐMENN standa frammi fyrir þeirri staðreynd eins og aðrar fisk- veiðiþjóðir sem vilja semja við EB, að bandalagið krefst aðgangs að fiskimiðum fyrir aðgang að mörkuðum. Um þetta at- riði er fjallað í sérstökum kafla í skýrslu norsku samtakanna. Þar segir: EB hefur sett fram almenna ósk um auknar fiskveiðiheimildir hjá löndum sem Tiafa beðið um lækkun á tollum fyrir sjáv- arafurðir inn á EB-markaðinn. Kröfum EB um auknar veiðiheimildir í norskri lög- sögu hefur verið hafnað með vísan til grandvallarreglna. Noregur er í hópi þeirra Evrópulanda sem á hvað auðugust fískimið innan fisk- veiðilögsögu sinnar. Þessi auðlind hefur verið meginforsendan fyrir búsetu manna við strönd Noregs. Alls staðar í Evrópu er fiskiskipastóllinn of stór. Aðild Noregs að EB mundi hafa í för með sér að Norð- menn yrðu að gerast fullir aðilar að sam- eiginlegri stefnu EB í sjávarátvegsmálum. Eftir að norska fiskveiðilögsagan var færð út í 200 sjómílur 1977 hafa skip frá EB og Noregi veitt í lögsögu hvor annars sam- kvæmt samningum um það. Fiskveiði- samningurinn við EB byggist á því að jafn- vægi skuli ríkja í hinum gagnkvæmu veið- um, þegar litið er á verðmæti aflans. Ef rætt yrði um aðild að EB má vænta þess að EB muni fara fram á að fá að veiða meira í 200 sjómílna lögsögu Noregs. Norðmenn hljóta þá að vísa til þess jafn- vægis sem hefur skapast á milli EB og Noregs í fiskveiðum. Það verður að benda á, að fiskstofnarnir undan strönd Noregs skipta höfuðmáli fyrir afkomu þeirra sem búa við ströndina. Staða fiskstofnanna í norskri lögsögu og of stór fiskiskipastóll Margl líkt með... valda því að ekki er unnt að verða við óskum um auknar veiðiheimildir fyrir skip frá EB-löndunum. Það er mikilvægt að hugsanleg aðild Noregs að sameiginlegri fiskveiðistefnu EB hafi ekki í för með sér fleiri undanþágur, þegar rætt er um að- gang fiskiskipa frá EB að norsku 200 mílna lögsögunni. Eins og málum er nú háttað hefur EB mjög takmarkaðar veiðiheimildir í Noregs- hafi og Barentshafi í samræmi við árlegan kvótasamning við Noreg. Frá 1987 hafa einnig gilt kvótareglur um þorskveiðar EB-skipa í lögsögunni umhverfis Sval- barða. Þar er ekki heldur nein ástæða til að áuka þorskkvótann fyrir EB-skip þar, enda byggjast kvótareglurnar þar á því, hvað hefur verið hefðbundin veiði. ÞEGAR ÞESSAR hugleiðingar Norð- manna eru lesnar, sést að margt er líkt með sjónarmið- um þeirra og þeim viðhorfum sem ber hæst í umræðum um tengslin við EB hér á landi, að ekki megi slaka neitt á gagn- vart kröfum EB urn aðgang að fiskimiðum innan íslensku lögsögunnar. Við höfum að vísu ekki gert gagnkvæman fiskveiði- samning við EB eins og Norðmenn, hinu má þó ekki gleyma að belgískir togarar hafa haft leyfi til þorskveiða innan íslensku lögsögunnar allt frá því að hún var færð út í 200 sjómílur. Belgar gengu fram fyr- ir skjöldu og viðurkenndu útfærsluna á sínum tíma. Veiðiheimildirnar til þeirra hafa verið einhliða afsal af okkar hálfu, sem á að meta okkur til tekna. Höfundar norsku skýrslunnar telja það greinilega ekki óyfirstíganlega hindran í samningaviðræðum við EB um aðild Nor- egs að bandalaginu að Norðmenn haldi fast í þá stefnu sefn hér hefur vgrið lýst. Þegar norska skýrslan er lesin skal haft í huga að hún er ekki samin af fulltrúum atvinnugreina í Noregi, sem telja sig hafa mun meiri hag af því en fiskiðnaðurinn að tengjast Evrópubandalaginu heldur sátu fulltrúar sjávarútvegsins í þeirri nefnd sem samdi álitið á vegum Næringslivets Hovedorganisasjon. „Eftir að sænska þingið hefur tekið þessa sögulegu ákvörðun sína á viðhorf Svía í við- ræðum Fríversl- unarbandalags Evrópu (EFTA) og EB eftir að breytast. I þeirra augum er þar nú um aðlögunar- samning að EB að ræða en ekki til- raun til að koma á fót sérstakri yfirríkjastofnun sem starfi við hlið EB. Afstaða Svía til Norðurlanda- ráðs og norræns samstarfs breytist einnig við þessa ákvörðun.“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.