Morgunblaðið - 20.02.1991, Qupperneq 29

MORGUNBLAfrlÐ MIÐVIKÚDAGÚR 20. FEBRÖÁR lOð'l'
m
Vestnorræna þingmannaráðið:
Sameiginlegir fisk-
sölusamningar við EB?
Selastofninn verði takmarkaður
æna þingmannaráðsins, sem
samþykktar vóru á fundi ráðs-
ins i Færeyjum í september í
fyrra.
Ályktanir Vestnorræna þing-
mannaráðsins fela m.a. í sér:
* að ríkisstjórn íslands og
landsstjórnir Grænlands og Fær-
eyja kanni, hvort grundvöllur er
fyrir sameiginlegum samningavið-
ræðum um útflutning sjávarvöru
til Evrópubandalagsins.
* að sömu aðilar vinni að árleg-
um, skipulegum kennara- og nem-
endaskiptum milli grunn- og fram-
haldsskóla i þessum þremur lönd-
Árni Gunnarsson (A-Ne) og
fjórir aðrir þingmenn úr jafn
mörgum þingflokkum hafa lagt
fram áskorunartiilögu á ríkis-
stjórnina um að hrinda í fram-
kvæmd ályktunum Vestnorr-
Frumvarp um ráðstafanir vegna loðnubrests:
Illskásti kosturinn
- segir sjávarútvegsráðherra
HALLDÓR Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra mæiti í efri deild í gær
fyrir frumvarpi til laga um ráðstafanir vegna loðnubrests. Sjávarút-
vegsráðherra flytur þetta mál sjálfur en ekki sem stjórnarfrum-
varp; það nýtur ekki stuðnings allra sijórnarflokka — Hins vegar
sýnast stjórnarandstæðingar reiðubúnir að veita málinu brautar-
gengi.
9. greinin
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra rakti nokkuð aðdrag-
anda þessa máls, loðnubrest og
loðnuleit, og greindi frá því að því
miður sýndist ekki mikil von til
þess að fiskifræðingar teldu óhætt
að veiða meira en heimilað hefði
verið; 175 þúsundir tonna. Það
væri því ljóst að 44-45 skip vantaði
verkefni. Ráðherrann vísaði til 9.
greinar laga um fiskveiðistjórnun
en samkvæmt henni er ráðherran-
um heimilað að bregðast við veru-
legum aflabresti í sérveiðum með
því að skerða tímabundið botnfisk-
veiðiheimildir fískveiðiflotans og
flytja tímabundið til þeirra sérveiði-
skipa sem í hlut ættu. Ráðherrann
taldi engan vafa leika á því að nú
væru þau skilyrði fyrir hendi að
hann hefði heimild til að beita
ákvæðum 9. greinarinnar. — Þessi
grein legði líka á hann skyldu að
bregðast við vandanum.
Ráðherrann sagði að þeir sem
byggðu á botnfiskveiðum hefðu
mátt þola á síðustu árum verulegar
skerðingar á veiðiheimildum. Hann
vildi því leita allra leiða áður en 9.
grein yrði beitt. Ræðumaður rakti
nokkuð úrræði frumvarpsins. Afla-
heimildum Hagræðingarsjóðs sjáv-
arútvegsins fyrstu átta mánuði
þessa árs skyldi ráðstafað til þeirra
skipa sem aflahlutdeild hafa af
loðnu. Aflaheimildir Hagræðingar-
sjóðs á tímabilinu nema 8.000
þorskígildistonnum. Ennfremur
yrði leyfður heildarafli af úthafs-
rækju aukinn um 5.000 lestir.
Hlutverk Aflatryggingarsjóðs
mun m.a. vera að bregðast við að-
stæðum og vanda byggðarlaga sem
misst hefðu skip og veiðiheimildir.
Sjávarútvegsráðherra taldi ekki
óeðlilegt að flokka loðnuaflabrest-
inn til þeirra tilvika sem Hag-
ræðingarsjóður ætti að leysa. Ráð-
herrann hafnaði þeim hugmyndum
að binda veittar aflaheimildir til
loðnuflotans skilyrðum um að hann
landaði á þeim stöðum sem fyrir
mestum áföllum hefðu orðið vegna
loðnubrestsins; óeðlilegt væri að
mismuna skipum og gera aðrar
kröfur til loðnuveiðiskipanna. Ráð-
herra þakkaði fyrir að málið hefði
verið tekið svo skjótt fyrir að sjávar-
útvegsnefnd efri deildar hefði gefið
sér tíma til að lita á málið áður en
það kærhi formlega til hennar.
Dreifa yrði byrðunum af þessu
áfalli með réttlátum hætti og brýnt
væri að afgreiða það hið fyrsta.
Hann vísaði til þess að bæði samtök
útgerðarmanna og sjómanna hefðu
lýst fylgi við þær ráðstafanir sem
hér væri gerð tilllaga um.
Skilyrtar heimildir
Margrét Frímannsdóttir (Ab-
Sl), formaður þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, greindi frá því að
þingflokkurinn styddi ekki þetta
frumvarp m.a. vegna þess að þing-
menn Alþýðubandalags hefðu það
sjónarmið að taka ætti meira tillit
til byggðarlaganna en gert hefði
verið og mikið reynt til að fá ákvæði
þar að lútandi inn í frumvarpið.
Þingflokkur Alþýðubandalags hefði
viljað að loðnuskipin hefðu landað
þeim afla sem þeim hefði verið út-
hlutað úr Hagræðingarsjóði á þeim
stöðum sem fyrir áföllum hefðu
orðið.
Vissulega neitaði enginn því að
gera yrði sérstakar ráðstafanir
vegna þeirra sem byggðu sína út-
gerð á loðnuveiðum en ræðumaður
taldi að í þessu frumvarpi væri að-
eins horft á vanda útgerðarinnar
en litið frarhhjá vanda vinnslunnar
og byggðarlaganna. Þetta frumvarp
tryggði heldur ekki hag sjómann-
anna því útgerðaraðilar þessara
skipa gætu selt þessar heimildir
undir yfirskini hagræðingar.
Margrét Frímannsdóttir sagði að
þetta væri ekki í fyrsta né síðasta
sinn sem við upplifðum hrun loðnu-
stofnsins og gagnrýndi að ekki
hefði fyrir löngu verið skoðað
hvernig ætti að bregðast við slíku
áfalli.
Skiptar skoðanir
Halldór Blöndal (S-Ne) tók und-
ir þau orð sjávarútvegsráðherra að
tæpast væri fært að skerða botn-
fiskveiðar enn frekar og var þvi
fylgjandi að grípa heldur til Hag-
ræðingarsjóðs. Halldór sagðist ekki
hafa haft tækifæri til að ræða þetta
frumvarp í þingflokki sjálfstæðis-
manna en hann lýsti sig efnislega
sammála frumvarpinu.
Skúli Alexandersson (Ab-Vl)
var hins vegar ekki sammála frum-
varpinu og fann því flest til foráttu.
Svo væri látið sem þessi 8.000 þús-
und tonn væru frá engum tekin.
Ræðumaður taldi að í frumvarpinu
væri vandi eins leystur á kostnað
annarra. Aðeins væri tekið á þætti
útgerðarinnar en vandamálin sem
fylgdu loðnubrestinum væru miklu
víðfeðmari. Karvel Pálmason
(A-Vf) óskaði sjávarútvegsráðherra
til hamingju með nýjan stuðnings-
mann; Halldór Blöndal. Þótti ræðu-
manni nú leiðir og spottar víða
liggja saman og flækjast. Karvel
taldi þetta frumvarp vera hluta af
fiskveiðistjórnuninni og gagnrýndi
í nokkru máli bæði frumvarpið og
lögin um fiskveiðistjórnun.
Eiður Guðnason (A-Vl) sagði mál-
ið hafa verið rætt í þingflokki Al-
þýðuflokks og skoðanir verið skipt-
ar og málið ekki verið útrætt. Eiður
taldi að sjávarútvegsráðherra bæri
skylda til að grípa til einhverra
úrræða og taidi þennan kost ili-
skárri en að beita 9. grein laganna
um fiskveiðistjórnun. Danfríður
Skarphéðinsdóttir (SK-Vl) var
einnig þeirrar skoðunar að frum-
varpið væri skásti kosturinn þótt
ekki væri. hann góður. Hún taldi
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra
að líta yrði betur á vanda byggðar-
laganna og íbúa þeirra.
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra lagði áherslu á að
með þessu frumvarpi væri auðvitað
ekki allur vandi leystur en það yrði
að gera það sem hægt væri og það
væri allrar ríkisstjómarinnar og
þingsins að leita leiða. Ráðherrann
reifaði sum vandamálin og tillögur
til úrbóta, t.a.m. að flýta sumum
opinberum framkvæmdum. Sjávar-
útvegsráðherra ítrekaði að ekki
væri margra kosta völ og engir
góðir en þá væri það hygginna
manna siður að velja þann ill-
skásta. Skúli Alexandersson (Ab-
VI) taldi að mönnum hætti til að
loka umræðuna í allt of þröngum
farvegi; annaðhvort frumvarpið eða
9. greinin. Skúli vildi m.a. að stofn-
aður yrði aflatryggingarsjóður
loðnuflotans sem veiti þessum skip-
um aðstoð. Karvel Pálmason
(A-Vf) óskaði sjávarútvegsráðherra
enn til hamingju með stuðningslið-
ið; ráðherrann hefði aðdráttarafl;
Kvennalistinn væri kominn í málið.
Karvel beindi nokkrum skeytum að
Borgaraflokknum og spurði eftir
afstöðu hans. Eftir nokkur orða-
skipti upplýsti Guðmundur
Ágústsson (B-Rv) að þegar þetta
mál hefði verið rætt, hefði Borgara-
flokkurinn ákveðið að mæla með
að frumvarpið hlyti stuðning.
Þessi fyrsta umræða um frum-
varpið stóð yfir frá kl. 14.30 til kl.
17.45. Atkvæðagreiðslu var frest-
að.
um.
* að landsstjórnimar hafi frum-
kvæði um „samningu námsefnis
um samfélagsaðstæður, menningu
og lífsskilyrði" í þessum löndum.
* að metnir verði möguleikar
á samningum milli landanna um
„gjaldalausar landanir svo að fiski-
-skip geti óheft selt afla sinn í lönd-
unum þrernur".
* að vestnorrænu löndin þijú
hefji viðræður um „hvernig unnt
sé með sameiginlegum aðgerðum
að takmarka selastofninn, svo að
aftur náizt vistfræðilegt jafnvægi
í sjónum“.
* að hafnar verði viðræður um
fjarskiptahljóðvarp og sjónvarps-
net landanna til að jafna aðstæður
að þessu leyti.
* að skipulagðar verði „æsku-
lýðsferðir á Vestur-Norðurlönd-
hIMiKSI
Frumvarp um menntun heilbrigðisstétta:
75% fóru í öskutunnuna
- segir Geir H. Haarde
í gær var frumvarp heilbrigðisráðherra um flutning á nokkrum
skólum heilbrigðisstéttanna yfir til menntamálaráðuneytisins til annarr-
ar umræðu í neðri deild í gær. Heilbrigðis- og trygginganefnd lagði
til allnokkrar breytingar. Svo breyttu var frumvarpinu vísað til 3.
umræðu.
Guðmundur G. Þórarinsson (F-
Rv) mælti fyrir áliti heilbrigðis- og
trygginganefndar á „frumvarpi til
laga um flutning Lyfjatæknaskóla
íslands og Þroskaþjálfaskóla Islands
til menntamálaráðuneytis". Frum-
varpið gerði ráð fyrir breyttri tilhög-
un á námi sem stundað hefur verið
í fjórum skólum heilbrigðisstétta.
Þessir fjórir skólar, Ljósmæðraskóli
íslands, Lyfjatækniskóli íslands,
Sjúkraliðaskóli íslands og Þroska-
þjálfaskóli íslands, hafa fram til
þessa verið reknir af heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu. Á
síðustu árum hefur verið boðið upp
á sjúkraliðanám í fjölbrautaskólum.
Heilbrigðisráðuneytið taldi því ekki
lengur þörf á Sjúkraliðaskóla Islands
og hefur skólinn því verið lagður
niður frá og með 1. nóvember 1990
og fjárframlög og annað er tengist
skólanum flutt yfir til menntamála-
ráðuneytis miðað við þá dagsetningu.
Samkomulag náðist milli heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra
og menntamálaráðherra um að
menntamálaráðuneytið taki við yfir-
stjórn og rekstri náms lyfjatækna,
sjúkraliða og þroskaþjálfa. Stefnt var
að því að sú breyting tæki gildi 1.
júlí 1991. Jafnframt höfðu heilbrigð-
is- og ti-yggingaráðherra og mennta-
málaráðherra samið um að heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðuneytið legði
niður Ljósmæðraskóla íslands á ár-
inu 1992.
Heilbrigðis- og trygginganefnd
mun hafa fjallað ítarlega um málið
og fengið til-viðræðna stjómendur
viðkomandi menntastofnana og enn-
fremur fulltrúa Félags þroskaþjálfa
og fulltrúa Lyfjatæknafélags íslands.
Nefndin taldi að einungis væri
tímabært að flytja Þroskaþjálfaskóla
Islands til menntamálaráðuneytis, en
skoða þurfi nánar hvernig verði stað-
ið að flutningi Lyfjatæknaskólans og
Ljósmæðraskólans. Nefndin telur
ekki ástæðu til að breyta á þessu
stigi lagaákvæðum um Sjúkraliða-
skólann. Með hliðsjón af þessu lagði
nefndin því til að fjórar greinar frum-
varpsins féllu á brott og síðari máls-
grein einnar greinar. Með hliðsjón
af þessum breytingum var einnig
gerð tillaga um að fyrirsögn frum-
varpsins orðaðist: „Frumvarp til laga
um breyting á lögum um Þroska-
þjálfaskóla Islands."
Geir H. Haarde (S-Rv) vildi vekja
athygli þingheims á því að 75% af
frumvarpinu „væru komin í ösku-
tunnuna".
A
Abyrgðadeild fiskeldislána:
Bústofnslán allt að 75% af
meðalverðmæti bústofns
Matthías Bjarnason (S-Vf) og átta aðrir þingmenn úr fimm þingflokk-
um hafa lagt fram frumvarp til breytinga á lögum um ábyrgðadeild
fiskeldislána. Frumvarpið felur í sér að „hvert fiskeldisfyrirtæki geti
fengið bústofnslán allt að 75% af meðalverðmæti þess bústofns sem
nauðsynlegur er á hverjum tíma til að fullnýta eigin framleiðslugetu".
Bústofnslán skulu vera til allt að bústofnsláni er að viðkomandi fi-
12 ára og vextir af þeim hinir sömu
og af fjárfestingarlánum sem
Byggðastofnun veitir. Fyrstu tvö ár
lánstímans eru hvorki greiddar af-
borganir né vextir, en lánin endur-
greiðast síðan á allt að tíu árum.
Þrátt fyrir ákvæði eldri laga „skal
tryggja bústofnslán með sjálfsvörzlu-
veði í eldisstofni til jafnlengdar lán-
inu, og skal lánið tryggt með 1. eða
2. veðrétti". Andvirði bústofnslána
gengur til uppgreiðslu á afurðarlán-
um banka og á afurðalánum sem
tryggð eru með sjálfskuldarábyrgð
áijycgð.adfiildariimar.. -Skilyrði. fyrir... fyrirheit.f-
skeldisfyrirtæki fái samningsbundin
afurðalán umfram bústofnslán frá
banka eða öðrum lánastofnunum.
Frumvarp þetta er flutt til þess
að vekja athygli á og bæta úr þeim
gífurlega vanda, sem fiskeldisfyrir-
tæki eiga við að stríða, segir í grein-
argerð. „Stjórnvöld hafa ekki staðið
við skuldbindingar sínar gagnvart
fiskeldisfyrirtækjum", segir þar
einnig, „og flutningsmenn frum-
varpsins sjá enga aðra leið færa en
að flytja þetta frumvarp til þess að
knjýja á um að þau standi við gefin