Morgunblaðið - 24.02.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. FEBRÚAR 1991
DRAUMIR
DÁÐA MANNS
EÐA MARTRÖÐ LANDKRARRANS
Orange karfinn, sem er heilfrystur fyrir Kóreu var uppistaðan í þessu fimm tonna hali. Hásetarnir fá líkast til fyrstu einkunn fyrir litasamsetningu, þar sem
hlífðarbuxur þeirra og hjálmar eru í fullu samræmi við karfann.
Texti og myndir eftir Ajjnesi Bragadóttur
SJÓMANNSLIF, sjómannslíf. Draumur hins dáða
manns. Hver man ekki þessa laglínu? Þótt allir þekki
hana, er ekki þar með sagt að allir geri sér grein
fyrir því hvers konar haugalygi staðhæfingin um
drauminn er. Það er yfir höfuð ekkert rómantískt eða
fagurt við sjómennsku, sem gæti réttlætt staðhæfingu
í þá veru að hún sé „draumur hins dáða manns“.
Þvert á móti, kemur sjómennskan mér fyrir sjónir
sem þrautleiðinlegt hörkupúl, þar sem sjómaðurinn
innir sömu störfin af hendi, aftur og aftur og aftur,
alveg endalaust, að nóttu sem degi, í fárviðri sem
logni, í brunagaddi sem sumarblíðu. Eftir níu daga
veiðiferð með frystitogaranum Frera RE-73 er mín
landkrabbalega niðurstaða sú að Bubbi Morthens
hafi síst verið að ýkja þegar hann sagði á sínum tíma:
„Þessir „shipohoj“-textar eru blekking. Lífið á sjónum
er ekki hvítir mávar, jóðlandi góðglaðir hásetar í
tandurhreinum stakk að steppa við þorskinn... Raun
veruleikinn er miklu beiskari...“
tt
gurvík gerir út þrjá
togara: ísfisktogar-
ana Ögra og Vigra
og frystitogarann
Frera. Um borð í
Frera er 27 manna
áhöfn, þar af er ein
kona háseti. Við
allra fyrstu kynni
eru þessir menn hálf kuldalegir, að
ekki sé meira sagt. Það var með
naumindum að mér tækist að
kreista „gott kvöld“ upp úr þeim
sumum hveijum þegar ég mætti til
borðs að kvöldi 7. febrúar sl. En
það er nú jafnráðlegt í þessum efn-
um sem öðrum, að setjast ekki í
dómarasætið of snemma, sem kallar
bara á fordóma. Því auðvitað reyn-
ast Freramenn vera hinir mætustu
og elskulegustu við nánari kynni.
Mætir og elskulegir á sinn sérstæða
hátt, en þeir kæra sig ekkert um
blaðaviðtöl. Segja einfaldlega að ég
megi fylgjast með orðum þeirra og
athöfnum, spyija að vild, matreiða
efnið að vild, en þeir séu ekki að
standa í því að láta hafa eitthvað
eftir sér undir nafni, einkum ekki
þegar fjallað sé um viðkvæm mál.
Þessa afstöðu sjóaranna ætla ég
að virða, þannig að þessi frásögn
skrifast á mína ábyrgð, þótt hún
sé samantekt þess sem ég varð
áskynja um borð í Frera.
Frystitogarar og útgerð þeirra
hafa verið mikið í sviðsljósinu að
undanförnu og ýmis gagnrýni kom-
ið fram á rekstur þessara fljótandi
frystihúsa. Gagnrýnin hefur m.a.
beinst að litlu eftirliti með veiðum
og vinnslu, miklu vinnuálagi um
borð, lélegri nýtingu, miklu smá-
fiskadrápi, auk þess sem vangavelt-
ur hafa verið uppi, m.a. hér í blað-
inu, um að frystitogarar fiskuðu
framhjá kvóta með því að ástunda
yfirvigt.
Skemmst er frá því að segja að
sjómennirnir um borð í Frera sögðu
mér að það væri hrein og klár fjar-
stæða að ætla íslenskum sjómönn-
um þá heimsku að samþykkja að
veitt yrði framhjá kvóta og hvert
kíló þannig þyngt um einhvern
hundraðshluta. „Við erum ekkert
fyrir það að gefa vinnu okkar eða
aflahlut.“ Reyndar töldu þeir frá-
leitt að yfii-vigt væri stunduð í ein-
hveijum mæli, þótt alltaf gæti ein
og ein askja reynst einhveijum pró-
sentum fyrir ofan meðalvigt.
Smáfiskadráp
Öðru máli gegnir um gagnrýni á
smáfiskadráp. Þeir á Frera segja
að vissulega eigi frystitogarar sem
aðrir gagnrýni skilda í þeim efnum.
„Auðvitað er heilmiklu' af fiski,
smáfiski, hent um borð í frystitog-
urum, sem öðrum fiskiskipum. Út-
gerðar menn sem staðhæfa annað,