Morgunblaðið - 01.05.1991, Qupperneq 32

MOKGUNBLAÐIÐ MIÐVIKÍJDÁGUK 1. MAÍ 1991
Sveitarstj órnakosningar í Bretlandi:
V erkamannaflokkn-
um spáð auknu fylgi
^ St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
Á morgun, fimmtudag, eru haldnar sveitarstjórnakosningar í Eng-
landi og Wales. Búist er við að Verkamannaflokkurinn vinni nokkuð á.
Sameinuðu þjóðimar annast margvíslegt hjálparstarf í Norður-írak þótt óvíst sé, að þangað verði sent
sérstakt gæslulið á þeirra vegum. Myndin var tekin þegar fáni SÞ var dreginn að húni í kúrdísku borg-
inni Zakho og sá, sem leggur höndina á hjartastað, er sérstakur sendimaður SÞ, Stefan Demistura að
nafni.
Kúrdar flykkjast til
flóttamannasvæðanna
Zakho,^ Safwan. Reuter.
KÚRDISKIR flóttamenn eru farnir að streyma til griðasvæðanna í
Norður-írak, ýmist ofan úr fjöllunum eða frá Tyrklandi, og virðast
nú trúa því betur en áður, að hermenn bandamanna muni gæta
öryggis þeirra. Eiga ömurlegar aðstæður flóttafólksins líka sinn þátt
í sinnaskiptunum. Þá heldur bandaríski flugherinn áfram að flylja
flóttafólk frá Suður-írak til Saudi-Arabíu þar sem það hefur fengið
hæli.
Fólksstraumurinn í Norður-írak
liggur nú suður á bóginn til griða-
svæðanna, sem bandamenn hafa
ákveðið, og fjöldi bandarískra
þyrlna hefur safnað saman fólki,
sem hafst hefur við í fjöllunum, og
flutt til byggða. Er nokkuð um,.að
Kúrdar hafi sest aftur að í átthög-
um sínum þótt þeir séu utan hinna
eiginlegu griðasvæða og segjast
margir trúa því og treysta, að vest-
ræn ríki muni gæta þeirra fyrir
Saddam Hussein og „morðingjum"
hans.
„Þeir, sem komið hafa ofan úr
fjöllunum, hafa komist að raun um,
að hér er ekkert að óttast, engir
íraskir hermenn, og þeir hafa ýmist
sest að í búðunum, sínum gömlu
heimkynnum eða farið aftur upp í
fjöllin til að sækja ættingja sína,“
sagði Patricia van Duerm, foringi
í bandaríska hernum.
Bandaríski flugherinn flutti í gær
1.000 manns frá Suður-írak til
Saudi-Arabíu en bandaríski herafl-
inn á að hverfa á braut þegar fólks-
flutningunum er lokið. Er hér aðal-
Bandaríkin:
Seðlabankinn
lækkar vexti
Washington. Reuter.
SEÐLABANKI Bandarikjanna
lækkaði í gær vexti á skamm-
tímalánum til aðildarbanka sinna
úr sex prósentum í 5,5%.
Bankinn hefur lækkað vextina
verulega á undanfómum sex mán-
uðum með það að markmiði að
binda enda á efnahagssamdráttinn
í Bandaríkjunum. Þrátt fyrir þetta
hefur atvinnuleysi ekki verið meira
í landinu í §ögur ár. Atvinnulausum
fjölgaði í 6,8% í mars úr 6,5% í
febrúar.
George Bush Bandaríkjaforseti
hafði hvatt til vaxtalækkunarinnar,
svo og aðildarbankar seðlabankans
í tólf borgum Bandaríkjanna. Bush
sagði í gær að lækkunin yrði til
þess að blása nýju lífi í efnahag
landsins og myndi hafa mikil áhrif
víða um heim. Verðhækkun varð á
hlutabréfamörkuðum í Bandaríkj-
unum í kjölfar vaxtalækkunarinnar.
lega um að ræða Iraka af shítatrú
en það eru súnnítar, sem ráða lög-
um og lofum í landinu. „Útsendarar
Saddams eru alls staðar og guð
einn veit hvað verður um fólkið
þegar Bandaríkjamenn fara,“ sagði
einn flóttamannanna. „Saddam ótt-
ast Bandaríkjamenn."
Utanríkisráðherrar Evrópuband-
alagsins samþykktu sl. sunnudag,
að rétt væri, að lögreglulið á vegum
Sameinuðu þjóðanna tæki að sér
gæslu í Norður-írak og hefur full-
trúi Bandaríkjastjómar tekið vel í
tillöguna. Ekki er þó víst, að hún
yrði samþykkt í öryggisráðinu ef
til kæmi og það þykir ljóst, að her-
menn bandamanna eru ekki á fömm
frá Norður-írak alveg á næstunni.
Ekki er kosið í London og Skot-
landi. Rífiega 30 milljónir manna eru
á kjörskrá, sem kjósa um fulltrúa í
rúmlega 12 þúsund sæti í sveitar-
stjórnum.
Kosið var síðast um þessi sæti
fyrir fjórum árum. Þá vann íhalds-
flokkurinn verulegan sigur. Þótt
Lesotho:
Herinn steyp-
ir valdhafa
af stóli
Maseru. Reuter.
JUSTIN Lekhanya, hershöfð-
ingja, sem farið hefur með völd
í ríkinu Lesotho í suðurhluta Afr-
íku síðastliðin fimm ár, var steypt
af stóli af hernum í gær.
Útvarpið í Lesotho skýrði frá því
í gærmorgun að Lekhanaya hefði
verið handtekinn þá um morguninn.
Síðar um daginn kom hann sjálfur
fram í útvarpi og greindi frá afsögn
sinni. Lekhanaya, sem er 53 ára
gamall, komst til valda í janúar 1986
er hann sem yfirmaður hersins
neyddi borgaralega ríkisstjórn lands-
ins til að fara frá. Hefur landinu
síðan verið stjórnað af sex manna
herráði sem hann var í forsæti fyrir.
Eftir að Lekhanaya hafði verið
steypt af stóli í gær kom herráðið
saman og ákvað að við stöðu hans
tæki Elías Ramaema, liðsforingi,
sem sæti hefur átt í herráðinu.
Talið er að óánægja innan hersins
með launamál hafi verið orsök valda-
tökunnar og að breytingu á stjórnar-
stefnunni sé ekki að vænta.
íhaldsflokkurinn standi jafnfætis
Verkamannaflokknum í skoðana-
könnunum um þessar mundir, þá er
löng hefð fyrir því, að breskir kjós-
endur greiði ekki atkvæði með sama
hætti í þingkosningum og sveitar-
stjórnakosningum. Verkamanna-
flokknum^ gengur að jafnaði betur i
þenn en íhaldsflokknum.
í síðustu viku ákvað íhaldsflokk-
urinn að leggja nefskattinn af og
taka í staðinn upp fasteignagjöld
með nýju sniði. Nefskatturinn er því
ekki lengur stórmál í breskum
stjórnmálum. En ýmislegt bendir til,
að ákvörðun stjórnvalda hafi komið
of seint nú til að hafa veruleg áhrif
á úrslit þessara kosninga.
Flestar kannanir benda til, að
Verkamannaflokkurinn vinni
250-600 ný sæti í sveitarstjómum.
Fái þeir 400 eða fleiri nýja sveitar-
stjórnamenn, hlýtur það að teljast
verulegur sigur, sem mun auka
flokknum sigurvissu í komandi þing-
kosningum.
Niðurstöður þessara kosninga eru
ekki taldar munu hafa áhrif á tíma-
setningu þingkosninga, en nú eru
flestir á því, að þær verði í haust
en ekki í júní.'
■ DEARBORN - Ford-bíla-
verskmiðjurnar töpuðu 884,4
milljónum dollara, jafnvirði 53 millj-
arða ÍSK, á fyrsta fjórðungi ársins
og sögðu talsmenn þess í gær að
erfitt yrði að vinna tapið upp og
skila hagnaði á árinu. Heildarsala
verksmiðjanna á fyrstu þremur mán-
uðum nam 21,3 milljörðum dollara
en var 23,6 milljarðar dollara á sama
tímabili í fýrra. Fyrsta ársfjórðung-
inn í fyrra var hagnaður Ford hálfur
milljarður dollara.
Bretland:
Lagst gegn hvalveiðum vegna
ómannúðlegra veiðiaðferða
ST. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
HELGI Ágústsson, sendiherra
íslands í Lundúnum, gefur í skyn
í samtali við dagblaðið The Ti-
mes á mánudag að ísland kunni
að ganga úr Alþjóða hvalveiði-
áðinu. Breski landbúnaðarráð-
herrann, John Gummer, sagði
fyrir helgina að ekki væri rétt-
lætanlegt að hefja veiðar á hvöl-
um á ný vegna þess að veiðiað-
ferðirnar væru ómannúðlegar.
I frétt í The Times á mánudag
er haft eftir Helga Ágústssyni, að
almenningur á íslandi muni engan
tilgang sjá í frekari veru í Alþjóða
hvalveiðuráðinu, leggist það gegn
því að hvalveiðar verði teknar upp
á ný. Allar upplýsingar bendi til
þess að hrefnustofninn sé ekki í
neinni útrýmingarhættu.
Hann segir sömuleiðis að íslend-
ingar líti svo á að nýta beri þessa
auðlind. Þess vegna sé Alþjóða hval-
veiðiráðið nú að þróa aðferðir við
stjóm veiðanna. Ef engar veiðar
ættu að eiga sér stað, væri allt það
starf unnið fyrir gýg.
Síðastliðinn föstudag hafði The
Times eftir John Gummer að bresk
stjómvöld legðust gegn hvalveiðum
í ábataskyni á þeim forsendum að
aðferðirnar við þær væm ómannúð-
legar.
Ráðherrann sagði í viðtali við
blaðið : „ Ég held , að engin aðferð
við hvalveiðar, sem nú er tiltæk né
nokkur önnur sem gæti orðið það
í nánustu framtíð, sé samræmanleg
mannúðarsjónarmiðum okkar til lif-
andi vera. Við myndum ekki leyfa
bónda að stinga einhverju í kú og
hanga síðan í henni þar sem hún
hlypi yfír holt og móa uns hún
dræpist. Við myndum heldur ekki
leyfa honum að gera þetta í þriðja
hvert skipti sem hann hygðist drepa
kú.“
Hann sagði það myndi vera óvið-
unandi ástand, ef sláturhúsum yrði
leyft að aflífa dýr í sjö af hveijum
tíu skiptum sársaukalaust.
Náttúraverndarsamtök í Bretal-
andi hafa haft af því nokkrar
áhyggjur hver yrði afstaða breskra
stjómvalda til hvalveiða. Eftir yfir-
lýsingar ráðherrans hafa forráða-
menn þeirra tekið gleði sína á ný.
Appenzell-Innerrhoden í Sviss:
Konur kusu í kantónu-
kosningum í fyrsta skipti
Zrich. Frá Önnu Bjarnadóltur, fréttaritara Morgunbladsins.
KONUR í Appenzell-Innerrhoden, minnstu kantónunni í Sviss,
greiddu atkvæði um málefni kantónunnar í fyrsta skipti á sunnu-
dag. Karlar felldu tillögu um að þær fengju að taka þátt í ákvarð-
anatöku með þeim í þriðja skipti í fyrra en hæstiréttur Sviss
dæmdi einróma í nóvember að konur í Appenzell-Innerrhoden
skyldu hafa fullan kosningarétt eins og aðrir Svisslendingar.
Konur í Appenzell fengu kosningarétt í þjóðarkosningum fyrir
tæpum tuttugu árum eins og aðrar svissneskar konur.
Appenzell-Innerrhoden er ein
af fimm kantónum í Sviss (kan-
tónumar eru alls 26) þar sem
ákvarðanir um málefni kantón-
unnar era enn teknar á útiþingi,
Landsgemeinde, sem haldið er á
vorin. Karlar hafa komið þar sam-
an í bænum Appenzell í aldaraðir
og greitt atkvæði með handaupp-
réttingu án afskipta kvenna.
Margir þeirra voru óánægðir með
dóm hæstaréttar og spáðu að
hann myndi hafa endalok úti-
þingsins í för með sér. Það gekk
svo langt að tillaga um að leggja
þessa gömlu hefð niður og taka
upp leynilegar kosningar með
kjörkassa og tilheyrandi var lögð
fram. En hún var felld með mikl-
um meirihluta á þinginu í Appenz-
ell á sunnudag og útiþingið mun
halda áfram. Enda kemur flestum
saman um að þingið hafi sjaldan
tekist eins vel né þingheimur ver-
ið glæsilegri en í þetta skipti.
Konur í systur-kantónunni
Appenzell-Ausserrhoden tóku
þátt í útiþingi kantónunnar í ann-
að sinn um helgina. Þingið gekk
árekstralaust fyrir sig. Utiþingin
kjósa í æðstu embætti kantón-
anna og taka ákvarðanir um ein-
stök málefni, eins og til dæmis
kosningaaldur í Ausserrhoden,
þar var samþykkt að lækka hann
í 18 ár, og um íjárveitingu í við-
gerð og breytingar á byggingu frá
16. öld í Innerrhoden þar sem
menningarmiðstöð kantónunnar á
að vera til húsa í framtíðinni.