Morgunblaðið - 04.05.1991, Blaðsíða 10

MORGÚNBLÁÐIÐ LAUGARDAÖÚR 4. MAÍ 1901
10
Þrír í einu — tvisvar
__________Ballett____________
Ólafur Ólafsson
Listdansskóli Þjóðleikhússins.
Ballettskóli Eddu Scheving.
Ballettskóli Guðbjargar Björg-
vins.
Ballettskóli Sigríðar Ármann.
Nám í ballett er langt og mjög
strar.gt. Ef ekki er bytjað á unga
aldri og kappsamlega unnið og
samfellt, næst aldrei nema miðl-
ungsárangur. Ef nemi í ströngu
iistnámi, eins og ballett er, fær
ekki tækifæri til að spreyta sig á
raunverulegum verkefnum og
koma fram, koðnar hann niður og
missir áhugann. Hann fær enga
umbun síns erfiðis. Þess vegna er
Listahátíð æskunnar í senn örvun
og viðurkenning til þeirra, sem eru
að reyna fyrir sér í þessari list-
grein og áskorun um að gera meira
og ná lengra — að ná þroska í list-
grein sinni. Þetta á reyndar við
um allar listgreinar, ekki bara bal-
lett. Þessi mörk þegar „nemandi"
hættir að teljast nemandi og telst
orðinn „listamaður" eru mjög óljós,
geta hér legið á milli hluta. Ugg-
laust er ekki unnt að greina þau
fyrr en löngu eftirá. Þau skipta
ekki meginmáli, heldur sú stað-
reynd, að þó svo að nemandi hafi
hæfileika og fái góða kennslu, er
allt unnið fyrir gýg, ef ekkert tæki-
færi gefst til að koma fram fyrir
áhorfendur. Nú gafst tækifæri og
það var gripið.
Dagskráin var viðamikil og fór
fram á mörgum stöðum, svo sem
Gerðubergi, Listasafni íslands,
Seljakirkju, Eiðistorgi, Hótel Borg
og Borgarleikhúsinu. Erfitt var að
fylgjast með öllum atriðunum, og
reyndar ekki þörf, því oft var um
sömu dagskráratriði að ræða. Ball-
ettskólar Eddu Scheving, Guð-
bjargar Björgvins og Sigríðar Ár-
mann komu iðulega fram þrír í
einu með samtvinnaða dagskrá.
Þessir frumheijar í íslenskum bal-
lett hafa í gegnum tíðina marg-
sannað ágæti sitt og þolgæði. Þess-
ir skólar ala með nemendum sínum
aga og virðingu fyrir listgreininni,
sem þeir koma til skila til áhorf-
enda. Ballettsýningar einkaskól-
anna báru góðan heildarsvip og
voru til sóma. Af fjölda atriða, sem
boðið var uppá, er samt vert að
nefna „Ukraínskan dans“, „Dans-
þyt“ og „Spánska dansgleði" sem
dæmi um ljómandi góð atriði og
öguð vinnubrögð.
Nemendur úr Listdansskóla
Þjóðleikhússins komu einnig við
sögu á listahátíðinni. Á lokadegi
hátíðarinnar sýndu þeir stuttan
bailett, „þrír í einu“, í Borgarleik-
húsinu. Það verk er samið af Hlíf
Svavarsdóttur, Maríu Gísladóttur
og Nönnu Ólafsdóttur, en þær eru
leiðbeinendur þeirra nemenda skól-
ans, sem verkið döpsuðu. Frammi-
staðan var sérstaklega góð og
ánægjuleg. Þrír höfundar og þrír
hópar skiluðu einu góðu verki.
Þarna gat að líta dansara morgun-
dagsins. „Af ávöxtunum skuluð
þér þekkja þá.“ Uppskera námsins
er góð og þær Hlíf, María og
Nanna vita hvað þær eru að gera.
Það sem í byijun vakti samt mesta
athygli mína og nærri furðu (vegna
reynslu fyrri ára), var sú stað-
reynd, að þetta er vanalega kallað
lifandi músík, eða handspiluð mús-
ík. Svolítið leiðinleg orðatiltæki,
en það sem ég á við er, að það
þarf að fara til ársins 1989 til að
finna ballettsýningu atvinnu-
manna, þar sem tónlistarflutning-
ur var ekki af bandi og mér er til
efs, að áður hafi nemendum gefist
tækifæri til að dansa við undirleik
hljómsveitar. Það var strengjasveit
undir stjórn Rutar Ingólfsdóttur,
sem braut þetta blað í sögunni.
Takk fyrir. Reyndar ætti þetta nú
varla að vera frétt, að ballettdans-
arar fái undirleik hljómsveitar. En
þannig hefur háttað til á þessu
landi, að skilningur á þessu sviði
hefur verið mjög takmarkaður.
(Ju, ég veit að það kostar pen-
inga.) Að vísu sneri stjórnandinn
baki í dansarana og þeir í hann.
Til að samvinna hljómsveitar og
dánsara skili sér til fulls, þurfa
allir flytjendur að sjá stjórnand-
ann, en samt var þetta ávinning-
ur. Vonandi boðar þetta nýja tíma
og betri fyrir ballett í landinu.
Það er staðreynd, að ef vandað
er til vorverkanna í garðinum og
jarðvegurinn vel undirbúinn, verða
sumarverkin auðveldari og upp-
skeran betri. Þetta á líka við um
listnám. Þar ræður tilviljun minnu
en vandvirkni. Núna var vandað
til verka.
Raðhús á einni hæð við
Álfaskeið í Hafnarfirði
Nýkomið í einkasölu 133 fm. Stór stofa, 4 svefnherb., eldhús,
bað og þvottahús, 30 fm bílskúr, á eftirsóttum stað við lokaða
götu. Skipti á 3ja~4ra herb. íbúð í Hafnarfirði koma til greina.
Fallegur garður.
Opið í dag Árni Gunnlaugsson, hrl.,
frá kl. 13-17 Austurgötu 10, sími 50764.
1 KA 91 97A LÁRUS Þ' VALDIMARSSON framkvæmdastjóri
L I IQU"LiO/U KRISTINNSIGURJÓNSSON,HRL.löggilturfasteignasali
Til sýnis og sölu meðal annarra eigna:
Á besta stað við Safamýri
3ja herb. ágæt íb. á 2. hæð 88,4 fm nt. Parket. Góð innr. Sérhiti.
Ágæt sameign. Stór og góð geymsla í kj. Losun skv. óskum kaupanda.
Skammt frá „Fjölbraut" í Breiðholti
4ra herb. íb. á 1. hæð um 100 fm. Teppi, harðviður, Danfoss kerfi.
Sérlóð - sólverönd. Ný klæðning fylgir utanhúss. Gott verð.
Fyrir smið eða laghentan
3ja herb. efri hæð um 80 fm í reisul. steinh. v/Bergþórugötu. Rúmg.
geymsluris fylgir. Skuldlaus. Laus strax. Sanngjarnt verð.
Góð íbúð með stórum bílskúr
á 2. hæð 86,8 fm við Blikahóla. Sólsvalir. Parket. Góð innr. Nýendur-
bætt sameign. Bílsk. 31,7 fm nt. upphitaður. Sanngjarnt verð.
Skammt frá „Fjölbraut“ í Breiðholti
úrvalsíb. 6 herb. Sérinng. Sérþvottah. 4 góð svefnherb. Tvennar sval-
ir. Bað- og gestasn. Mikið útsýni. Bílsk. Verð aðeins kr. 8,5 millj.
Endurnýjuð við Ránargötu
á 2. hæð í reisul. steinh. 2ja herb. íb. 55,6 fm. Innr. og tæki 2-3 ára.
Húsnián kr. 2,6 millj. Laus fljótl.
Einbýlishús og raðhús
Nokkrar góðar eignir í borginni og nágr. Hagvæm eignask. mögul.
Vinsaml. leitið nánari uppl. Teikn. á skrifst.
Stór og góð á góðu verði
3ja herb. íb. á 2. hæð v/Hraunbæ. Nýmál. og teppalögð. Kjherb. fylg-
ir. Skipti æskil. á rúmg. 2ja herb. íb. á 1. hæð.
Vantar á söluskrá m.a.:
3ja-4ra herb. íb. miðsvæðis í borginni m/bilsk. eða bílskrétti. Traustur
kaupandi. Góð útb. þar af v/kaupsamn. kr. 4,0 millj.
4ra herb. íb. miðsv. i borginni. Bílsk. fylgi. Skipti mögul. á úrvalsg. raðh.
• • •
Opiðídag kl. 10.00-16.00.
Gott skrifsthúsn. óskast
miðsvæðis í borginni.
Rétt eign borguð út.
AIMENNA
FASTEIGHASAUH
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150 - 21370
.______________ihMMaiÉD
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 587. þáttur
Sumum hættir til að skrifa
feikn og feikilegur með ufsíl-
oni, hugsandi sér að þessi orð
séu skyld fjúka, fauk, en svo
er ekki. Fyrrnefndu orðin feit-
letruðu eru í fyrstu hljóðskipta-
röð við no. fíkn(i), io. fíkinn og
so. fíkjast. Fíkn(i) er áköf löng-
un, fíkinn er gráðugur (einnig
til fíkur í sömu merkingu), og
að fíkjast á fé er að vera sólg-
inn í peninga, svo að dæmi sé
tekið úr Sólarljóðum. Til var
einnig lo. feikn=ógurlegur,
skaðvænn og hyggja sumir að
þetta sé skylt lo. feigur og no.
feigð.
Avaxtarheitið fíkja er hins
vegar óskylt þessu, tökuorð ætt-
að úr latínu. Þetta, sem hér er
komið, er eiginlega formáli.
Hinn 26. ágúst 1979 birtist
bréf frá Herði Jónssyni, þá á
Höfn í Hornafirði, nú í
Reykjavík, þar sem ég mælti
með nýyrði hans, fíkill, í staðinn
fyrir „dópisti“. Sjálfur hafði ég
baksast með orðið vímill um
þann sem tíðum væri undir
áhrifum vímugjafa eða fíktist á
þá. Sem betur fer, hefur orð
Harðar Jónssonar náð að festast
í málinu, enda prýðilega gert,
og nú hefur Hörður sent mér
nýtt bréf með skrá um nýyrði,
sem hann hefur smíðað, og sam-
setningar af þeim. Skal nú birta
hér allmörg dæmi, og eru orðin
þegar skráð hjá Islenskri mál-
stöð.
Úr nýyrðaskrá Harðar
Jónssonar:
„1) Fíkill, bókafíkill, frétta-
fíkill, lyfjafíkill, senufíkill, spila-
fíkill, tölvufíkill.
2) Áningarfarþegar (stop
over passengers), til dæmis far-
þegar sem millilenda og/eða á
leið sinni (notað af Flugleiðum
í auglýsingu 1986; sjá Morgun-
blaðið 4. jan. 1991.)
3) Náttúrukær, um vöruj'
og/eða annað sem ekki veldur
skaða í umhverfinu. Dæmi:
„Þessi staður er náttúrukær.“
(Tíminn 6. apríl 1991.)
4) Jarðlyndur, um vörur
og/eða annað sem ekki veldur
skaða í umhverfinu.“
★
Magnús Jónsson í Hafnarfirði
svarar spurningu minni um eign-
arfall af sjór og spinnur í kring-
um það Vef fleiri hugleiðinga.
Gefum honum orðið litla hríð:
„í daglegu tali segjumst við
ætla niður að sjó, en stundum í
ritmáli og hátíðlegheitum að
vissu marki, er talað um að
ganga niður til sjávar. Og svo
er ein „útgáfan“ sú, að fara til
sjós, og er þá um atvinnu að
ræða.
Af öllum dagblöðunum féll
mér bezt við Þjóðviljann um
fimm ára skeið. Hann hafði þá
venju og hefur víst ennþá, að
íslenzka nöfn útlendinga að staf-
setningu til, og í því sambandi
dettur mér í hug Kínveiji nokk-
ur, hvers nafn var annað hvort
Sjú En Læ eða Sjó En Læ. Minn-
isstætt varð þegar fjórir hagyrð-
ingar fengust við að botna vísur
- 1955 var það víst - og þá
kom þessi:
Sólin fægir fold og sæ,
fer í maí að hlýna.
Sáir fræi’ í sunnanblæ
Sjú En Læ í Kína.
Þessa vísu hef ég á prenti
fyrir framan mig og þar stendur
sem sagt Sjú En Læ, en mig
minnir að í Þjóðviljanum væri
það Sjó En Læ, svo að þeir sem
lögðu leið sína til hans hafa því
íarið „til Sjós“ eða er það ekki?“
★
Hlymrekur handan kvað:
Sr. Agli var ekki um að kvarta,
og þegar Asgerður reif hann í parta,
hann barasta byrjaði
bóksðng og kyijaði:
„Ó, dýrð sé þér, dagstjarnan bjarta.“
★
„Tungumál er eins og gróður:
sumar tegundir gróðurs eru
sterkari en'aðrar, ef vissum skil-
yrðum er fullnægt. Rótfesta
hvers tungumáls eru bókmennt-
ir, það eru ljóð og sögur, fróð-
leikur alls konar og frásagnir,
sem fest hefur verið á bækur
og fólk vill lesa ár eftir ár, kyn-
slóð eftir kynslóð. Ef þessa rót-
festu vantár er tungunni hætt,
bæði vegna breytinga á hljóð-
kerfi og breytingum, sem ævin-
lega sækja á talmál, og vegna
áhrifa frá öðrum tungumálum.
Enginn vafi er á því, að bók-
menntir íslendinga, sem voru
varðveittar öldum saman á
handritum, hafa valdið mestu
um að íslenskan hélst lítt breytt
frá því að fyrst var farið að rita
hana á bókfell og fram á vora
daga.“
(Ólafur Halldórsson: Grettis-
færsla, bls. 349.)
★
Sigþrúður sunnan sendir:
Mælti Hallvarður (hann átti vífið
sem hrapaði niður úr ývið):
„Hún er lasin og löskuð
og iíklega möskuð.
En svo lengist lærið sem lífið.“
★
Tíningur:
1) Edilon (Edílon, Edelon)
kemur fyrir í sögu Karla-Magn-
úsar keisara og er höfðingja-
heiti. Á öldinni sem leið var þetta
gert að skírnarnafni á íslandi.
Getur nokkur frætt mig um það,
hvaðan orðið sé upprunnið og
hvað það merkir?
2) Helgi H. Jónsson í sjón-
varpinu fær stig fyrir að segja
Evróvisjón, ekki ómyndina
„Júróvisjón".
3) Hitt þótti mér lakara sem
ég heyrði einhverstaðar, að
menn „hefðu væntingar í þá
átt“, að eitthvað yrði „staðsett“
o.s.frv. Myndarlegra væri að
vonast til þess að eitthvað
yrði á tilteknum stað.
4) „Ekki verður bókvitið í
asnana látið,“ stundi mædd
kennslukona.
P.s. í síðasta þætti misprent-
aðist „Hjalteyri" fyrir Haleyri.
Beðist er velvirðingar á þessu.