Morgunblaðið - 09.06.1991, Síða 2

;-,2_€
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. JÚNÍ-il991
rið 1990 fluttu
samtals 54.587
íslendingar
innan sveit-
arfélags, milli
sveitarfélaga
og landsvæða,
eða milli landa.
í Reykjavík
einni fluttu 13.096 manns milli
hverfa.
Um 3.847 manns fluttust til
annarra landa og að sögn Guðna
Baldurssonar hjá Hagstofu ís-
lands, eiga íslendingar metið hlut-
fallslega þegar um brottflutning
af landi er að ræða. „Um leið og
harðnar í ári hér heima taka þeir
sig upp og flytja til Norðurlanda.
Þegar ástandið verður betra koma
þeir oftast aftur. Hvað varðar
fólksflutninga innanlands, þá virð-
ist unga fólkið flytja mest, stund-
um oftar en einu sinni á ári.“
, Ekki eiga allar þjóðir jafn
nákvæmar skýrslur ummannfjölda
og fólksflutninga og íslendingar,
og segir Guðni að Bretar til dæm-
is hafi engar nákvæmar tölur um
fjölda landsmanna sinna eða að-
fluttra til landsins.
Norðurlandaþjóðirnar skrá sitt
fólk og þótt tölur þaðan um flutn-
inga innanlands og til annarra
landa liggi ekki fyrir til saman-
burðar við íslenskar tölur er þó
fljótlegt að sjá, að óvenju mikil
hreyfing virðist vera á íslending-
Nágrannar koma því og fara og
ekki að furða þótt menn geti ekki
fylgst með öllum þeim hárlitunum
og atvinnuuppsögnum sem eiga sér
stað í götunni.
Orsakir flutninga
Orsakir þessara flutninga eru
sjálfsagt margar. I húsnæðiskönn-
un sem Félagsvísindastofnun Há-
skólans gerði fyrir Húsnæðisstofn-
un ríkisins árið 1988 um búsetu-
óskir og fólksflutninga íslendinga,
kemur fram hveijar eru megin-
ástæður fyrir flutningum manna
milli landsvæða.
Þeir sem fluttu frá landsbyggð-
inni til höfuðborgarsvæðisins töldu
veigamestu ástæðu flutninganna
vera félagslega þjónustu eða at-
vinnu- og kjaramál, og þeir sem
fluttu frá höfuðborgarsvæðinu út
á land töldu veigamestu ástæðuna
vera atvinnu- og kjaramál, en einn-
ig húsnæðismál.
Engin könnun hefur verið gerð
um flutninga fólks milli hverfa i
Reykjavík, en Stefán Ólafsson for-
stöðumaður Félagsvísindastofnun-
ar telur að húsnæðislánakerfið eigi
sinn þátt í tíðum fólksflutningum.
„íslendingar virðast þurfa að
taka fleiri skref en nágrannaþjóð-
irnar til komast í þá stærð hús-
næðis sem hentar þeim. Erlendis
fer fólk oft fyrr í framtíðarhús-
næði sitt. Og það hefur komið í
ljós í könnunum hér á landi að
yngri ij'ölskyldur sem þurfa á
mestu rými að halda, búa oftast
þrengst.“
Um 80% þjóðarinnar búa í eigin
húsnæði, sem er auðvitað eitt af
heimsmetum vorum, en þótt leigu-
markaðurinn sé ekki stór er hann
afar ótryggur. Erlendis eru samn-
ingar oft gerðir til 40 ára eða leng-
ur við leigutaka, en hér heima er
öryggi leigjenda minna þótt vissu-
lega hafí málin færst í betra horf
síðustu árin.
Þetta eru sjálfsagt helstu orsak-
ir fyrir fólksflutningum á íslandi,
en einnig hafa tvær ástæður verið
nefndar manna á meðal sem ekki
eru eins afgerandi, en hafa þó sitt
að segja. I fyrsta lagi má nefna
háa tíðni skilnaða hér á landi sem
hefur oftast flutninga í för með
sér, og í öðru lagi lífsgæðakapp-
hlaupið margumrædda sem veldur
oft ónauðsynlegum fjárfestingum
í íbúðahúsnæði.
Sálarlaus hverfi
Hugtakið „gatan mín“ fer ef til
vill að heyra fortíðinni til, nema
Húsin eru flest gömul og minna vegfarendur á að hér lifðu
forfeðurnir í biíðu og stríðu. Myndin er tekin í Þingholtunum.
Hvernig búa íslendingar?
'afla úr lifskjarakönnun sem Félagsvísindastofnun Háskólans
lerði árið 1988 og sýnir í hvaða tegund húsnæðis Landsmenn búa
Bónda-
býii
Einbýl.
hús
Rað-
hús
Tvlbýl.
hús
U«ð
sambýlis- Fjötbýlis-
hús hús
Fjðldi
Annað íbúða
Reykjavík 0,0 1 5,5 1 0,1 11,8 1 7,5 42,6 2,6 646
Reykjanes 0,5 42,5 13,9 13,9 11,2 16,9 1,0 402
Vesturland
og Vestfirðir 10,3 50,7 2,9 16,2 5,1 11,8 2,9 136
Norðurland
vestra og eystra 18,1 44,3 10,4 8,1 5,9 11,8 1,4 221
Austurland
og Suðurland 19,6 55,0 1,9 14,8 2,4 4,3 1,9 209
Guðrún Þórðardfittir forstoOumaður
NAGLA...
Fjölskyldufólk vill gjarnan búa í
hverfi þar sem hættulegar um-
ferðargötur eru hvergi uálægar.
þess fullyrðingar sem þessar bera
vott um fordóma og þröngsýni.
Ekki er þó erfítt að átta sig á
hvað menn eiga við er þeir tala
um að götur hafí sál. I þessum
umræddu götum eru húsin flest
gömul og minna því vegfarendur
á að hér lifðu forfeðumir í blíðu
og stríðu. Finnst mörgum slíkt hlý-
Iegt og aðlaðandi.
En líklega byggja menn ekki
rándýr einbýlishús í nýjum hverf-
um ef þeir hafa ekki löngun til að
búa þar. Og oftast hefur framboð
verið nægjanlegt á eldra húsnæði
í miðborginni, svo ekki er það
skorturinn sem rekur menn í nýju
hverfín. Kannski kæra þeir sig
hvorki um anda né smekk forfeð-
ranna og vilja sjálfir skilja eftir
hin fyrstu spor. Jafnvel er til fólk
sem hefur hina mestu andstyggð
á gömlu húsnæði og talar um óþol-
andi mannaþef þegar aðdáendur
hins gamla tala um sál.
Ný hverfi eru oftast gagnrýnd
meðan þau eru í byggingu og hef-
ur svo verið alit frá því að byggt
var í Norðurmýrinni á fyrri hluta
aldarinnar. Breiðholtshverfið, sem
er hið stærsta í Reykjavík með um
24 þúsund íbúa, hefur oftast þurft
að þola fordóma nú síðustu árin
og þá einkum frá fjölmiðlum. Ef
afbrot eru t.d. framin í Breiðholti
er hverfið oft nefnt í fyrirsögn
dagblaða en séu þau framin í öðru
hverfi bæjarins er ekki um slíkt
að ræða.
Hvað vakir fyrir þeim er slíkar
HÁU húsin neðst á Klapparst-
ígnum við sjóinn heilluðu Guð-
rúnu Þórðardóttur bví þaðan
var útsýni til allra átta, og hún
fór í alvöru að hugsa um hvort
ekki væri timi til kominn að
þau hjónin færu að minnka við
sig. Þau bjuggu í rúmgóðu ein-
býlishúsi á Breiðholti með út-
sýni yfir borgina og suudin og
eiginmaðurinn Ingvar Ás-
mundsson skólameistari var
ekkert á því að flytja þaðan.
Hann kom með afsakanir af
öllum toga því hann tímdi
ekki að seija húsið,“ segir Guð-
rún, „og helstu rökin lians voru
þau, að eftir því sem maður eltist
þyrfti maður stærri flöt tii að
snúa sér við á. Því væri það upp-
Iagt fýrir okkur að búa áfram í
húsinu eftir að synimir væru i’am-
ir!
Annars er lífið dálítið öfugsnú-
ið. Þegar fólk er ungt bytjar það
að basla með börnin í litlu hús-
næði, flytur svo í einbýlishús þeg-
ar það kemst í sæmilegar álnir,
en fljótlega eftir það fara bömin
að flytja að heiman og hjónin sitja
eftir í sölunum.
Við vorum orðin góðu vön hvað
snerti útsýni og fundum því ekk-
ert húsnæði sem uppfýllti kröfur
okkar og óskir, þar til við sáum
módel af þessu húsi sem átti að
byggja við Skúlagötuna."
Þau hjónin keyptu íbúð í hús-
inu, hafa nú búið þar í mánuð og
kunna ákaflega vel við sig. Bæði
eru þau alin upp í grenndinni, hún
í Vesturbænum og hann við
Snorrabrautina. „Mér fannst það
alveg sérstök tilfinning að komast
fótgangandi inn í gamla hverfið
við Laugaveginn," segir Guðrún,
„en samt kýs ég nú sjálf að búa
í nýju húsnæði, þá þarf minna að
hugsa um viðhald og endurnýjun.
Eg held að ný hús og hverfi
hafi sál ekki síður en þau gömlu.
Hver maður skapar sálina með
vem sinni á staðnum. Með hveij-
um nagla sem ég rek í nýju vegg-
ina skapa ég sál á þessu nýja
heimili.“
MEÐ HVERJUM
Getur lað skipt máli
Ijá irlum ið lörnin
langi í pnla fþrótta-
félagið leirra, ag má
iíkja aislöðu gamalla
KR-inga í |ví við
trúarbrögð.
að næstu kynslóðir snúi þróuninni
við. En er nokkur eftirsjá af göt-
unni heima? Skiptir það nokkru
máli hvar maður býr, eða eiga
kannski flestir sér sína drauma-
götu eða draumahverfi?
I viðtali við lækni nokkurn sem
birtist hér í Morgunblaðinu sl. vet-
ur er rætt um heimili viðkomandi
og götuna sem hann býr í. Segist
læknirinn vera afar feginn að búa
í þessari ákveðnu götu í miðbænum
því „þar bergmálar fótatak kyn-
slóðanna", og finnst honum gatan
og hverfið hafa ákveðna sái. Segir
hann að þessa sál hafi nýju hverf-
in ekki og nefnir tvö af nýjum
hverfum borgarinnar í því sam-
bandi.
Staðhæfingar sem þessar eru
ekkert nýjar af nálinni og eru yfir-
leitt sagðar í mesta meinleysi.
Sumir eru þó orðnir þreyttir á
þessu „sálarkjaftæði", og telja auk