Morgunblaðið - 09.06.1991, Blaðsíða 23

MORGUNBLABIÐ -
MINNINGAR
I4I/1IM araAjanyoHOM
SUNNUDAGUR 9. JÚNÍ 1991
hefði líklega orðið öðrum lík og
mörgum þótti drungaleg dvöl, sér-
stæða og eftirminnilega, satt að
segja ævintýri líkasta og hefur sú
tilfinning staðfest eftir því sem þeir
hafa gert garðinn frægan með þjóð-
inni.
Sá sem þarna var á ferð var
Karl Sighvatsson, sem nú er kvadd-
ur.
Samvinnu Karls og Jónasar gætti
víða í skólalífinu, í tímum og uppi
á vist þar sem var sungið og mussis-
erað og síðast en ekki sízt átti hún
hámark sitt í „sjóræningjakonsert-
inum“, sem þeir Settu upp ásamt
fimm uppdubuðum sjóræningjum
af vistinni. Þar var Jónas að prufu-
keyra sjómannatexta sína á okkur,
við erlend sjómannalög, sem seinna
urðu landsfræg í flutningi „Þriggja
á palli“. Þarna voru flutt í fyrsta
sinn lög eins og Híf op æpti karl-
inn, Halía hó, Kútter Lars (sem
Kalli var reyndar búinn að gleyma
um daginn og við bekkjarsystkini
hans rifjuðum upp fyrir honum með
því að syngja fyrir hann) og fleiri.
Og hver var sá sem gerði þetta
kleift nema Kalli okkar, sem stjórn-
aði, söng, og útsetti, lék undir á
harmonikku og dreif Jónas í fyrsta
sinn upp á svið og tókst meira að
segja að láta hann syngja „Old man
river“ einan.
Ljóst má vera, að án Kalla hefði
Jónas aldrei komist þetta með okk-
ur og augljóst var að þeir nutu sín
saman og aðrir nutu þeirra, enda
telur Jónas Karl einhvern sinn eftir-
minnilegasta nemanda, ekki aðeins
íýrir námsgáfur, skemmtni í tímum
og þessa ólgandi tónlistargáfu og
ekki sízt fyrir vináttu hans.
Anægjulegt er til þess að vita að
vináttu sinni héldu þeir alia tíð og
náði hún til eiginkonu Jónasar einn-
ig, svo og að samstarf sitt höfðu
þeir nýlega endurnýjað. Flyt ég
kveðjur Jónasar og Guðrúnar.
I morgnnsöng tók Kalli þátt i
píslum okkar þjáningarsystkina
sinna með kennurunum og lék þar
undir á fomfálegt orgelið í matsaln-
um og voru ekki alltaf allir viðstadd-
ir.
Enn eftirminnilegri eru draugs-
legar halarófugöngur okkar skóla-
pilta af vistinni í og úr tímum, upp
og niður snúinn stigann, eins og
munkar í klaustri, drynjandi svo
glumdi um allan skólann.
„Aaaaaaaaaaaaaa, búmm,
búmm, búmm, still I am sad“ (lag
með Yarbirds) undir stjórn Kalla
og fór það vel á, því ábótinn var
vistarstjóri og hafði lyklavöldin,
sem ekki skal ijölyrt um frekar.
Það var tilkomumikið.
Á þennan og ýmsan annan hátt
setti Kalli mark sitt á umhverfi sitt
með lífsgleði sinni og afdráttar-
leysi. Við vissum það gjörla hvað
fyrir Kalla lægi, þegar hann kveddi
Reykholt, enda fór það eftir og leið
ekki á löngu þar til hann var kom-
inn í virtustu hljómsveitir þjóðarinn-
ar og varð þátttakandi og gerandi
í því bezta sem gert hefur verið á
því sviði hér á landi síðan. Við höf-
um fylgzt með honum úr fjarlægð,
hreykin, og stundum áhyggjufull
og glaðst yfír velgengni hans.
Upp á síðkastið höfum við verið
í sambandi við Kalla, því aldarfjórð-
ungur er liðinn frá Reykholtsdvöl-
inni og fyrir þremur vikum sóttum
við hann heim. Við ætluðum að
koma saman uppfrá, endurnýja
gömul kynni og jafnvel sviðsetja
gömul skemmtiatriði, sérstaklega
sjóræningjakonsertinn.
Einn var sá, sem sízt mátti missa
sín þar. Svo hefði þó orðið, því að
Kalla bauðst óvænt að sækja organ-
istaþing suður í löndum á sama
tíma. „Chance of a lifetime“ kallaði
Kalli það, þegar hann neyddist til
að tilkynna mér þetta fyrir hálfum
mánuði og lét ég hann þá vita hvers
virði hann hefði verið okkur. Vildi
hann verða að liði eigi að síður.
Vel gátum við unnt honum þessa,
þó mikils væri misst, en nú hefur
orðið „change of a lifetime" í lífi
þessa vinar okkar, en þó okkur setji
hljóð munum við hittast eigi að síð-
ur og minnast hans í anda hans.
Með hjartans þökkum fyrir allt.
Fyrir hönd gamalla Reykhyltinga
og bekkjarsystkina,
Hjalti Þórisson.
Oft hafa menn vitnað í þau orð
Bach að öll tónlist ætti að vera
Drottni til dýrðar. Það hefur hins
vegar yfirleitt gleymst að Bach
botnaði þessa setningu með orðun-
um: „Og þannig að náungi minn
geti lært af henni." Þessi orð úr
eftirmála Litlu orgelbókarinnar
hafa mér vitanlega ekki verið nein-
um manni meira leiðarljós en Karli
Sighvatssyni: líf hans var trúboð
þar sem var veitt á báðar hendur
og hinn hæsti jafnt sem hinn lægsti
fengu notið þeirrar náðar sem list-
fengi hans var.
Karli var það gefið að þekkja
engin landamæri, en ólíkt öðrum
sem þurfa að valta yfir veggina eða
vaða yfir fyrirstöður með látum
réði hann yfír einhveijum töfra-
mætti sem gat látið hann birtast
hvar sem hann vildi og hann var
alltaf jafn mikið hann sjálfur hvort
sem það var í rokki, djassi, blús,
kvikmyndatónlist, kirkjutónlist eða
kórstjórn.
Auðvitað komu þeir tímar að það
glamraði í kristalnum uppí fíla-
beinstumunum þegar Karl vildi
veita íslenskum æskulýð aðgang að
meisturum eins og Wagner. En það
er ljóst að turnbúarnir höfðu ekki
kynnt sér rit Ríkharðs gamla um
eðli og hlutverk listarinnar og er-
indi hennar við fólkið og Kari í öll-
um sínum trúboðshita hirti aldrei
um þessi andlegu ættmenni þeirra
kontórista og rukkara sem hafa í
gegnum aldirnar gert skapandi list-
amönnum, eins og til að mynda
Wagner, lífið leitt.
Og auðvitað komu þeir tímar að
harðir rokkaðdáendur fengu álíka
taugatitring við þá tilhugsun að
Karl Sighvatsson sæti við orgelið í
einhverri kirkju og væri að spila
„Ó, Jesú bróðir besti" við barna-
messu. En á meðan allt þetta fólk
var að bauka við sínar bjöguðu
heimsmyndir og reyna' að útskýra
fyrir sjálfu sér og öðrum hverjir
mættu gera hvað, hvar og á hvaða
tíma, var Karl alltaf jafn hreinn,
haftalaus og sannur sjálfum sér.
Karl í öllu sínu fordómaleysi
kunni ekki nema að gefa og það
er ef til vill eigingjarnt að segja að
við sem höfum þegið svo mikið
höfum misst svo mikið. En í smæð
okkar er erfítt að skilja að það skuli
höggvið á líf þar sem mestu afreks-
verkin voru svo augljóslega óunnin,
því á meðan aldurinn virtist deyfa
ákefð og áræði annarra var Karl
að manni fannst óháður venjulegum
lögmálum: hann óx að reynslu og
viti en hélt samt ávallt æskunni
með öllu hennar sakleysi og þrótti.
Nú þegar ég hef verið að hugsa
til baka situr alltaf efst í huga mér
lítil minning: tónleikum er lokið og
Karl hefur enn og aftur lyft sálum
viðstaddra með list sinni. Það er
ys og þys allt um kring. En í miðj-
um látunum er Karl í einhverskonar
yfírveguðu tímaleysi að setja á sig
hvíta hanska og hann gengur frá
hljóðfærunum hægt og blíðlega og
þessi athöfn og listsköpunin verða
allt í einu órofa heild. Mér verður
ljóst að öll hans tónlistariðkun og
allt sem henni fylgir er ákveðið
helgihald. Drottinn fékk dýrðina
sem honum bar, en við, þessir fjöl-
mörgu náungar, lærðum svo óend-
anlega mikið. Fari hann í friði.
HÖH
Ég sá hann fyrst í Silfurtungl-
inu. Hann var að syngja hástöfum
Sinatra-lagið „Strangers in the
night“, sjálfur nýkominn á mölina
af sementsskaganum og genginn
til liðs við þekktan kvartett, Tóna.
Svo kom orgelsóló og þá breyttist
krúnerinn í negra og orgelið í trylli-
tæki. Það var þá sem ég ákvað
hvernig nýfengnum fermingargróð-
anum skyldi varið. Ég skellti mér
á Farfisa-orgel daginn eftir.
Okkur varð snemma vel til vina,
mér og Karli Sighvatssyni. Vegur
hans óx ört í íslenska tónlistar-
bransanum á þessum tíma, enda
hafði slíkur fimbulorgansláttur ekki
áður heyrst hér á landi. Hann eign-
aðist ungur dýrindis hljóðfæri sem
var bandarískt Hammond-orgel og
upphófst þar með hið mesta ástar-
ævintýri sem aldrei tók enda. Slíkur
var ástarbríminn í öndverðu að ekki
dugðu til tíu fimir fingur, heldur
var bókstaflega öllum líkamanum
beitt: handarbökum, olnbogum,
hnjám, höku, nefi og enni svo eitt-
hvað sé nefnt. Og síðan umbreyttist
þessi unglingslosti smám saman í
einskonar föðurlega umhyggju fyrir
þessu hljóðfæri og öðrum þeim
Hammond-orgelum sem hann
smám saman eignaðist eða útveg-
aði öðrum. Hann var í stöðugu sam-
bandi við innlenda Hammond-eig-
endur sem erlenda með verndun og
viðhald stofnsins að leiðarljósi, sí-
fellt að huga að velferð þessara
dýrgripa sem nú er hætt að fram-
leiða. „Þetta eru eins og börnin
mín,“ sagði hann, „það verður að
hugsa vel um þau.“
Orgelástin varð til þess að hann
hélt utan til æðra tónlistarnáms,
bæði í Vínarborg og í Boston, hvað-
an hann sneri margefldur heim og
lék Drottni til dýrðar í kirkjum
landsins til hinsta dags. Og sem
kirkjuorganisti var hann engum lík-
ur. Ég mun aldrei gleyma því er
ég gekk með nýfædda dóttur mína
inn í Akureyrarkirkju fyrir nokkrum
misserum, en þá hafði Karl nýlokið
þar tónleikum ásamt fleiri kirkju-
organistum. Þegar hann kom auga
á sinn gamla vin niðri á kirkjugólf-
inu með nýfætt barn í fanginu, þá
opnaði hann orgelið aftur, kveikti
á því og hóf að leika af fingrum
fram einn þann magnaðasta spuna
sem ég hef heyrt til þessa. Kollegar
hans stóðu agndofa í kringum hann,
barnið mitt uppnumið og ég að sjálf-
sögðu harla ánægður með þessi
fyrstu kynni barnsins af kirkjutón-
list. Eftir á harma ég það eitt að
hafa ekki haft segulbandstæki
handbært, en því miður hefur allt
of lítið varðveist af organspuna
þessa sérstæða listamanns.
Ég stend í þakkarskuld við Karl
fyrir margra hluta sakir. í fyrsta
lagi var hann sá sem einatt hvatti
menn til dáða, leiðbeindi og hrósaði
óspart þegar vel tókst til. Hann
varð jafnframt til þess að opna
augu mín og margra annarra fyrir
mikilvægi hollrar fæðu og meðvit-
aðrar ræktunar sálar og líkama.
Fyrir tuttugu árum byijaði hann
að drífa mig með sér í daglegar
sund- og heilsuræktarferðir sem
enn í dag eru mér kær ávani.
Fyrst og síðast var hann þó
traustur vinur vina sinna og aldrei
vílaði hann fyrir sér langferðir eða
langlínusímtöl ef því var að skipta.
Okkar vinátta var að því leyti sér-
stök að mæður okkar fengu einnig
að njóta hennar meðan þær lifðu.
Þannig heimsótti Karl iðulega móð-
ur mína til að spjalla og leika fyrir
hana á píanó, og ég snæddi reglu-
lega með móður hans og við rædd-
um það sem henni var kærast:
strákarnir hennar tveir. Kalli var
afar lengi að jafna sig eftir fráfall
hennar, svo sterk og kær voru þau
bönd. Hann átti í rauninni oft mjög
erfitt í sínu lífi, svo tilfinninganæm-
ur og opinn sem hann var. En þján-
ingin átti vafalítið einnig sinn þátt
í að skapa hinn stóra og litríka lista-
mann Karl Sighvatsson.
Um fyrri helgi ræddum við lengi
saman og það var mikill hugur í
mínum manni. Hann hafði tekist á
hendur ábyrgðarstarf við undirbún-
ing og framkvæmd mikillar píla-
grímaferðar íslenskra kirkjuorgan-
ista og kirkjukóra á slóðir meistar-
anna í París, Caprí og Róm. Lang-
þráður draumur um að fá að hlýða
á orgel Péturskirkjunnar í Róm, sjá
og heyra helstu orgelsnillinga og
kirkjukóra álfunnar átti að rætast
í þessari ferð. Jafnframt var fyrir-
hugaður tónlistarflutningur á all-
mörgum stöðum. Þetta var sú ferð
Karls Sighvatssonar sem aldrei var
farin.
í kvöld hefði hann staðið með
félögum sínum við leiði meistara
Chopins og sungið honum lof. Þess
í stað stendur hann nú við hlið
meistarans og hlýðir á sönginn,
handan móðunnar miklu.
Fjölskyldu, unnustu og syni votta
ég innilegustu samúð. Okkar er
minningin um góðan dreng.
Jakob Frímann Magnússon
Nú er elsku Kalli farinn burt úr
þessum heimi, og hér fæ ég ekki
að sjá hann framar.
En hann hverfur ekki úr huga
mér og ég sé hann sífelit fyrir
mér. Kalla með þessi geislandi lif-
andi augu, heillandi brosið og allan
sinn sjarma.
Mér finnst ég eiga eftir að tala
um svo margt við hann. Þegar hann
kom hingað austur til mín í haust
tæptum við á mörgu, en áttum líka
margt órætt. Síðast þegar ég heyrði
í honum talaði hann um að koma
austur með Orra og Bíbí og þá
skyldum við ræða saman. Nú er
hann farinn, elsku vinurinn, og við
söknum hans öll svo tnikið.
Sambandið var strjált, en þegar
við hittumst gátum við talað saman
eins og við hefðum síðast sést í
gær. Stundum varð hann önugur
og uppstökkur ef honum var sagt
til syndanna eða eitthvað bjátaði
á. En jafnan biiti yfir honum fljótt
og hann brosti með glettnisblik í
augum og ég sá ekki sólina fyrir
honum.
Ég veit að lífið var honum oft
erfitt með þessa öru og viðkvæmu
lund. En alltaf rofaði til aftur og
þannig man ég eftir honum, glöðum
og reifurn, þannig vildi hann vera,
þannig naut hann sín best og gat
heillað alla upp úr skónum.
Endur fyrir löngu gerðum við
með okkur samning um að hann
væri stóri bróðirinn sem mig lang-
aði alltaf að eiga, og ég litla systir-
in sem hann langaði að eignast.
En ég veit ekki hvort hann vissi
nokkurn tíma hvað mér þótti vænt
um hann. Það vissi mamma hans
og hún skildi mig. Nú er hann far-
inn til hennar sem hann saknaði
svo óskaplega mikið, en við sem
eftir sitjum eigunt um þau dýrmæt-
ar minningar. Þau sem voru svo
stórbrotin að þau létu engan ósnort-
inn sem þeim kynntist.
Gott er að vita að honum leið
vel síðustu vikurnar og var fullur
tilhlökkunar yfir ferðinni sem hann
var að fara. Sú ferð var aldrei far-
in, heldur önnur og mikið lengri.
Þó finnst mér svo oft þessa dagana
eins og hann sé hjá mér. Hann er
eitthvað svo nálægur og þá líður
mér vel.
Mig langar að þakka honum fyr-
ir allt, mínum elskulega frænda,
bróður og vini.
Jóhanna
„Eitt sinn verða allir menn að deyja
eftir bjartan daginn kemur nótt.
Eg harma það en samt ég verð að segja
að sumarið líður allt of fljótt.“ •
(Með sínu nefi. Vilhjálmur Vilhjálmsson)
Nú er enn höggvið skarð í hóp
okkar ágætu íslensku tónlistar-
manna. Hann Kalli Sighvats er
dáinn langt fyrir aldur fram. Kallað-
ur burt svo snögglega í hörmulegu
slysi. Allir sem tengjast tónlist
þekktu Kalia Sighvats, þennan
hressa hæfileikamann sem sett hef-
ur svip sinn á íslenska tónlist síðast-
liðinn aldarfjórðung. Hljómborðs-
leikur hans mun seint gleymast og
fylgja okkur um ókomna tíð á þeim
fjölmörgu upptökum sem hann lék
inn á.
Mín fyrstu kyni af Kalla voru
þegar hann lék með hljómsveitun-
um „Flowers“ og síðan „Trúbrot"
en þá var ég að bytja mín afskipti
af tónlist og leit mikið upp til þess-
ara hljómsveita og varð það in.a.
til þess að ég leiddist inn á þessa
braut viðskipta. Kalli lék inn á all-
nokkrar hljómplötur, sem fyrirtæki
mitt hefur gefið út og útsetti og
stjórnaði upptökum á Jólastrengj-
um, sem er ein metnaðarfyllstajóla-
plata sem gerð hefur verið fram til
þessa.
Kalli var síungur, gamansamur
og sannur listamaður sem alltaf var
gaman að hitta og spjalla við. Hans
verður sárt saknað og vottum við
Helga unnustu hans, syni, bróður
og öllum aðstandendum innilega
samúð.
Jón Ólafsson
Einn af fremstu tónlistarmönn-
um landsins er fallinn frá í hörmu-
legu bílslysi. Undirritaður varð
þeirrar gæfu aðnjótandi að starfa
með þessum meistara Hammond-
orgelsins. Kynni okkar Karls hófust
þegar hann fór kornungur að venja
3 £2
C 23
komur sínar í hljóðfæraverslunina
Rín. Við seldum Hammond-orgel
og urðu oft fjörugar umræður um
hljóðfærin, kosti þeirra og galla.
Karl hóf ungur að leika með hljóm-
sveitum og skóp sér góðan orðstír
með sveitum eins og Flowers, Trú-
broti, Þursaflokknum, Mannakorn-
um og Blúskompaníinu. Hann lék
með okkur á fyrstu Mannakorna-
plötunni og á hverri plötu sem gerð
var síðan. Ef rætt var um að nota
orgel á annað borð, kom engum
annar en Kalli í hug. Þessi sérstaða
og mögnuð persóna hans skilja eft-
ir skarð sem aldrei verður fyllt. Það
eina sem getur huggað í svartnætt-
inu eru góðu minningarnar um lif-
andi og yndislegan dreng sem gat
á góðum degi lýst allt í kring um
sig. Nú er Karl farinn á undan
okkur og stórt skarð fyrir skildi.
En Hammond-hljómurinn í sál okk-
ar á aldrei eftir að hljóðna. Spor
Karls í íslensku tónlistarlífi eru djúp
og liggja ótrúlega víða. Hann var
sérstakur, hann var sá eini og það
kemur aldrei neinn í hans stað.
Sambýliskonu Karls, Sigríði, synin-
um Orra og aðstandendum öllum
sendi ég hugheilar samúðarkveðjur.
Ég þakka fyrir þau forréttindi að
hafa fengið að kynnast og vinna
með Meistaranum, Karli J. Sig-
hvatssyni.
Með vinsemd og virðingu,
Magnús Eiríksson
„Eitt sinn verða allir menn að
deyja“ kvað góður vinur minn Vil-
hjálmur Vilhjálmsson skömmu áður
en hann lést í sviplegu bílslysi. Nú
er annar góður vinur fallinn frá á
sama hátt.
Kalli Sighvats er dáinn, og mað-
ur situr eftir höggdofa og skilur
ekki almættið og tilganginn. Ég
man vel eftir fyrstu kynnum okkar
Kalla. Það eru rúm tuttugu ár síð-
an. Ég var að stíga mín fyrstu spor
sem tónlistarmaður á veitingahúsi
í Reykjavík. Hann kom til mín í
pásu glaðbeittur og hress, heilsaði
mér og sagði: „Þú spilar nú bara
býsna svart rnaður." Kalli hafði þá
og alltaf síðan mjög gaman af tón-
list sem kennd er við Tamla Motow-
n-útgáfuna bandarísku og átti við
að ég spilaði eitthvað í líkingu við
þá frábæru svörtu tilfinningatón-
listarmenn sem þar réðu ríkjum.
Ég þarf ekki að lýsa því hvað þetta
þýddi fyrir nýgræðinginn af lands-
byggðinni sem var ekkert of örugg-
ur um sig. Frá þeirri stundu urðum
við nánir vinir og unnum saman
að ótalmörgum ólíkum verkefnum
þar á meðal Jesús Kristur Dýrðling-
ur sem LR setti upp, söngleik fyrir
Verslunarskólann og ótal hljómplöt-
um og öðru sem ekki er ástæða að
tíunda. Eitt var alveg á hreinu. Ef
vantaði Hammond-orgel þá kom
enginn annar til greina en Carlos.
Kalli var orgelieikari af guðs náð.
Hann var vel menntaður kirkjuorg-
elleikari og lýsingar hans á stóru
kirkjuorgelunum sem hann prófaði
og skoðaði á erlendri grund eru ljós-
lifandi í huga mér. En fyrst og síð-
ast var Kalli á heimavelli þegar
hann sat við Drottninguna eins og
hann kallaði Hammond-orgelið sitt.
Engir hljóðgerflar gátu komið í
staðinn fyrir Hammondið og ég
veit að honum leið ekkert of vel,
ef og þegar hann þurfti að nota
slík tæki. í þeim efnum var hann
hreintrúarmaður. Vinátta okkar
Kalla einkenndist af væntumþykju,
þó oft neistaði á milli okkar, því
ekki vorum við alltaf sammála og
leyfðum okkur að þrátta um ólík-
ustu málefni. Var þá oft heitt í
kolunum. En það gerði ekkert til,
því alltaf var stutt í útréttar sáttar-
hendur og gleðin yfir því að spila
eitthvað sem skipti máli útmáði í
öllum tilfellum ágreiningsmál. Ég
mun aldrei gleyma síðasta skiptinu
sem við lékum saman. Það var í
Lídó þar sem Blús kompaníið hitaði
upp fyrir ameríska blússveit. Aldrei
spilaði það band betur en þá og
ekki síst Kalli sem fór á kostum.
Ég veit að það var lítið gaman fyr-
ir Bandaríkjamennina að stíga á
svið á eftir okkur, enda kærðu þeir
sig ekki um upphitun kvöldið eftir.
Nokkrum dögum fyrir andlát sitt
SJÁNÆSTUSÍÐU