Morgunblaðið - 09.06.1991, Blaðsíða 29

MQRGUNBLAÐIÐ VELVAKANDI sunnudagur 9. JÚNÍ 1991
G 29
Náttúruvemd og
heilbrigð skynsemi
að fallegasta er dáið og kemur
aldrei aftur.“
Þarlendur rithöfundur um horfið
fuglalíf (og mannlíf), á gresjunum
miklu, las pampas, í Argentínu.
Altént hefur „heimsmenningin"
náð áfanga. Osongatið yfir Græn-
landi veldur „magnaukningu" út-
fjólublárrar geislunar, sem tekin er
að eyða gróðrinum sem hreindýr og
sauðnaut nærast á. Nokkrir tugir
kílómetra úthafa, aðskilja Grænland
og ísa Frón. Að fara með verk-
smiðjuúrgang í venjulegum olíuföt-
um út fyrir lögsögu Evrópubanda-
lags, og henda tunnunum í sjóinn á
Færeyjabanka eða íslandsmið, hefur
tíðkast um árabil. Margar tunnurnar
springa um leið og þær skella á
haffletinum, sé borðstokkur skips í
hærra lagi. Grátt, brúnt, gult og
rautt eru algengustu litirnir sem
sjórinn fær af efnum þessum, rétt í
bili. Fyrirmæli eru um að hinkra við
með losun, komi skip, flugvél eða
þyrla í ljós.
Handabakavinna, skollaleikur,
sýndarmennska, það er svo sem
góðra gjalda vert að planta tijám á
veðrasaman berangur í rangan jarð-
veg undir lúðrablæstri, og dreifa
grasfræi suðrænnar ættar á kostn-
aðarmesta hátt sem unnt er, með
millilanda farþegaflugvél, yfir brun-
asanda, þannig að áburður og fræ
lenda sitt á hvorum staðnum.
Ósonlagið er í hættu. Fólk fær
samviskubit af því að nota „deodor-
ant“, svitaeyði, eða startvökva. Fre-
ónið úr smádollum þessum fer illa
með ósonlagið, og veldur einhveiju
tjóni á því, reiknað í prósentum og
tugabrotum. Um flugvelli þakta
slökkvifroðu og háloftaflug ofan
veðrahvarfa þar sem vinda gæti
ekki, talar næstum enginn.
Náttúruvernd er fólgin í gildis-
og verðmætamati, heilbrigðum
markmiðum, sjálfsafneitun og lotn-
ingu fyrir þeim einstaklingum jurta
og dýra sem menn neyðast til að
nýta. Ef vel á að fara, verður ekki
hjá því komist að setja hömlur á
einkagræðgi og að afrakstri verði
þannig ráðstafað, að enginn líði
skort. Fleiri ráðstefnur, meiri skóla-
ganga, stærri og íburðarmeiri skrif-
stofur, allt þetta er sóun á dýrmæt-
um tíma, að óbreyttum forsendum.
Því fyrr sem menn átta sig á að
Evrópumenningin vestan og austan,
er í blindgötu, því betra.
Vistfræði og saga fara vel saman.
Iðnvæðing og græðgislandbúnaður
sem mestu tjóni valda eiga sér sér-
staka sögu, er að mestu hefur legið
í láginni. Guð einn veit tölu þeirra
ótímabæru mannsláta fyrirþjóða og
Afríkumanna í Rómönsku-Ameríku
undir alræði Spánvetja og Portúgala
og þeirrar yfirstéttar sem þeir létu
eftir sig, um tugi milljóna manna
er að ræða. Fyrir nýlendugróða með
þrælahaldi í Norður-Ameríku, Afr-
íku, Asíu auk ópíumsölu til Kína var
iðnvæðingunni hrundið af stað. Arð-
ur af þessari starfsemi skilaði sér
til banka (t.d. í London), er síðan
fjármögnuðu gereyðingarstríð gegn
lífríkjum Eyjaálfu og Norður-Amer-
íku, mannleg samfélög þar með tal-
in.
Sýndarmennskutilburðir gegn
röngum lífsháttum birtast í ótal
myndum á ólíklegustu stöðum, án
þess að hafa hin minnstu áhrif á
heildar glötunarstefnuferlið. Hver
uppákoman og „míni krossferðin"
rekur aðra. Undir slíkum kringum-
stæðum þykir hver mestur sem abb-
ast getur á fólk, er hann átti ekkert
sökótt við í annan tíma.
Ein slík „uppákoma" er að abbast
upp á það fólk sem ánetjast hefur
vímuefninu nicotin, enda þótt sala
og neysla þessa efnis sé lögum sam-
kvæmt. Hvers konar fordómar hafa
aukist í samræmi við þetta, t.d. tíðni
ofnæmis gegn tóbaksreyk um 80%.
Til vegsauka telst að flæma vinsæla
vinnufélaga úr hefðbundnum sæt-
um, enda þótt viðkomandi vilji þiýsta
sér milli þeirra alla aðra vinnudaga
ársins, og verði þá ekki meint af.
„Moðursýkin" eða krossferðarárátt-
an á sér engin takmörk. Geðsjúkling-
ar á deildum, hveijir sjaldnast eru
of sælir af tilverunni, njóta þeirrar
náðar að mega njóta reyks hríð-
skjálfandi í kulda og trekki, enda
flestir þrælar tóbaksfíknar.
Aðrir tilburðir og gamlir eru að
freista þess að troða Guði niður í
bókarskruddu og halda því fram að
hann rúmist allur þar, í eitt skipti
fyrir öll. Þessi leið hefur þó einn
ótvíræðan kost, sem fær menn til
að sætta sig við óhjákvæmilegan
endi. Honum var jú, alltaf spáð.
Bjarni Valdimarsson
Rútustæði í miðborginni
akka ber það sem vel er gert,
en ekki bara kvartað. Nú hefur
loksins verið gert sérmerkt stæði
fyrir hópferðabíla í miðborginni,
nánar tiltekið fyrir neðan Arnarhól
við Kalkofnsveg. í mörg ár hafa
leiðsögumenn bent á nauðsyn þess
að hafa einhvers staðar bílastæði
fyrir rútur þar sem hægt er að
hleypa farþegum út til að versla í
miðborginni. Á aiþjóðadegi leiðsög-
umanna í febrúar 1990 buðu leið-
sögumenn borgarfuiltrúum í skoð-
unarferð um borgina til að sýna
þeim ýmsar hindranir sem verða í
vegi þeirra ferðamanna sem ferðast
um á stórum hópferðabílum. Þá lof-
uðu borgarfulltrúar að athuga málið
og finna lausn á ýmsum agnúum.
Nú hefur fyrsta umbótin séð
dagsins ljós og ber að þakka hana,
þótt staðurinn orki tvímælis. Beina
þarf hópum farþega yfir mikla um-
ferðargötu sem hefur í för með sér
vissa hættu. Eins virðast aðrir bíl-
ar, bæði einkabílar og leigubílar,
eigna sér þetta svæði og er það oft
yfirfullt þegar að er komið. Nú fer
í hönd mesti ferðamannatíminn og
verða þá margir ferðamannahópar
á ferðinni um borgina samtímis. Er
þeim tilmælum vinsamlegast beint
til þeirra sem hafa lagt í stæði hóp-
ferðabílanna að muna að þetta er
stæði fyrir rútur. Við höfum oft
nauman tíma til að ljúka ferðinni á
tilsettum tíma og því enginn tími
til að leita að eigendum læstra
einkabíla sem þarna standa.
Erlendis má víða sjá bílastæði
sem eru sérstaklega merkt „BUS“
eða hópferðabílum, t.d. fyrir framan
byggingar sem eru mikið heimsóttar
af ferðamönnum og hver rútufarm-
urinn kemur af öðrum. Við höfum
töluverðar tekjur af ferðamönnum,
en skilyrðið er að þeir komist á
áhugaverða staði, bæði söfn og
verslanir, til að skoða og kaupa.
Hér á landi hafa sérfræðingar okkar
í skipulagi oft ekki áttað sig á að
til ■ eru stærri bílar en leigubílar.
Þessir sérfræðingar þyrftu að fara
eins og eina skoðunarferð um borg-
ina og lielst að sitja við stýrið um
stund.
Nú hefur bílastæðið við Hótel
Esju verið lagað og ber að þakka
það, en margir staðir eru enn eftir
þar sem bæta þarf aðstöðu fyrir
stóra bíla. Það er t.d. einhver árátta
í gangi núna að mjókka eða þrengja
aðkomu að ýmsum gatnamótum.
Þeir sem þessu ráða þyrftu að sitja
við stýrið á 70 manna rútu. Rútubíl-
stjórar eru farnir að merkja inn á
kort hvaða leiðir er ekki lengur
hægt að fara um borgina á stórum
bílum. Þetta þarf að hafa í huga
þegar lagt er upp í ferð með 60-70
farþega í einum bíl. Eða er kannski
ætlast til þess að rútur fari bara
ákveðnar leiðir eða götur? Það væri
fróðlegt að fá upplýsingar um það.
Annað atriði vildi ég minnast á
úr því ég hef tekið mér penna í
hönd. Það hefur komið fyrir þegar
Bandasafnið
- og það er Svavar líka
Varla fer það á milli mála að
fáir útvarpsmenn hér á landi
hafa tærnar þar sem Svavar Gests
hefur hælana. Otvarpsþáttur hans,
Sunnudagsmorgunn með Svavari
Gests, er með því besta sem Ríkisút-
varpið býður hlustendum sínum.
Stjórnandinn hefur einstakt lag á
að tengja saman gamalt og nýtt,
lagavalið er yfirleitt mjög gott og
segulbandasafnið er sér á parti. Hin
létta lund Svavars setur líka
skemmtilegan svip á þáttinn.
Segulbandasafn Ríkisútvarpsins
er greinilega þjóðardýrgripur. Það
hefur Svavar Gests leitt í ljós á
áþreifanlegan hátt í þáttum sínum.
Það er mikilvægt að fá að kynnast
tungutaki og viðhorfum genginna
kynslóða á þeim útþynningartímum
sem þjóðin gengur í gegnum nú um
stundir. Slíkt hefði þó ekki gerst
án tilverknaðar manna eins og Stef-
áns Jonssonar, fréttamanns, svo
einungis einn sé nefndur af þeim
sem höfðu lag á að láta háa sem
lága tala í hljóðnemann. Hitt er
einnig eftirtektarvert hve glöggir
reynt hefur verið að sæta lagi og
hleypa farþegum út í miðborginni
að lögregluþjónar hafa komið og
sektað bílstjórana. Einnig kemur
fyrir að einstaklingar á einkabílum
leggja þvert fyrir rúturnar (t.d.
sundlaugargestir í sundlaugunum í
Laugardal) og hindra þannig að
hægt sé að aka áfram. Þessu taka
farþegar okkar auðvitað eftir og
spyija: Er Reykvíkingum eitthvað
illa við útlendinga? Það er leiðinlegt
ef erlendir ferðamenn sem eru að
heimsækja okkur í mestu vinsemd
finna að þeir eru ekki velkomnir.
Vonandi sjá borgaryfirvöld sér
fært að bæta úr fleiri atriðum sem
leiðsögumenn hafa í næstum áratug
bent á að væru til trafala þegar
ekið er á stórum bílum um borgina.
Leiðsögumaður
er dýrgripur
Svarvar Gests
hlustendur eru að þekkja raddimar
hjá Svavari. Sýnir það hve íslend-
ingum er lagið að vita deili á mönn-
um og málefnum og ekki hvað síst
áhrifamátt útvarpsins í gegnum ár-
in. Áfram Svavar!
Hallgrímur Sveinsson,
Hrafnseyri.
Innilegustu þakkir til vina og vandamanna,
sem glöddu mig meÖ heillaóskum og gjöfum
á niutiu ára áfmœli mínu 22. maí sl.
Ragnheiður Brynjólfsdóttir.
•Aj alliug þakka ég þann hlýhug, sem mér var
sýndur á ferö minni til Mallorca í tilefni af
75 ára afmœli mínu. VinnustaÖur minn gerði
mér daginn ógleyman/egan. Þó get ég ekki
fullþakkað fararstjórum SamvinnuferÖa-Land-
sýnar, sem lögðu á sig ómœlda fyrirhöfn til
aögleðja mig. Þá vil égþakka gjafir og skeyti.
Hafið öll hjartans þökk. —
Georg B. Michelsen.
EINSTAKT TÆKIFÆRI FYRIR
AÐEINS 19.800,- KRÓNUR
Innifalið í verði er flug, gisting og flutningur til og frá flugvelli úti.
Þetta er alveg einstakt tækifæri til að halda upp á
þjóðhátíðardaginn í hinni ægifögru borg Zurich í Sviss
í góðra vina hópi.
FERÐATILHÖGUN:
15. júní. Bröttför frá Keflavík kl. 07.40. Lent í Ziirich kl. 13.35.
Akstur heim á hótel. Glassilegur svissneskur
kvöldverður.
16. júnf. Boðin verður sigling um hið fallega Zurichvatn.
Þjóðhátíðarkvöldverður um kvöldið með hljómsveit,
gríni, glensi og gamni að haetti 17. júní.
17. júní. Frjáls tilhögun, t.d. hægt að versla.
Brottför frá Zúrich kl. 14.25. Lending í Keflavík kl. 16.35.
ATH! Þrír dagar og enginn vinnudagur.
FtRÐAMIÐSTÖÐIH
AUSTURSTÆT117, SÍMI 62 22 00
Bílamarkaóurinn
v/Reykjanesbraut
Smiðjuveg 46e,
Kóp. Sími:
671800
Cherokee Laredo 4.0I '88, blár, sjálfs., ek.
60 þ. km., álfelgur, rafm. í rúöum, o.fl.
Fallegur jeppi. V. 2.1 millj.
Peugeot 205 XR 89, hvítur, 5 g., ek. 43 þ.
km.t 2 dekkjag., o.fl. V. 620 þús.
Nýlegur bfli á sýningarsvæði
okkar selst fljótt og vel.
Suzuki Swift GTi ’88, rauður, 5 g., ek. 62
þ. km. V. 680 þús. (sk. á dýrari bíl).
Toyta Tercel 4x4 '88, grænsans, 5 g., ek.
48 þ. km. V. 850 þús. (Skipti á ód. bíl).
Citroén DS Super '74, allur nýyfirfarinn.
V. tilboð.
Citroén AX „Sport“ ’89, hvítur, 5 g., ek.
14 þ. km., álfelgur, o.fl. V. 780 þús.
MMC Lancer 4x4 Station '88, blár (tvílit-
ur), 5 g., ek. 62 þ. km., aflstýri, sóllúga,
o.fl. V. 950 þús.
MMC Colt GLX ’88, hvitur, 5 dyra, 5 g.,
ek. 44 þ. km., 2 dekkjag., o.fl. V. 660 þús.
Citroén BX19 GTi '89, grár, 5 g., ek. 44
þ. km., sóllúga, álfelgur, rafm. í öllu. Bill
fyrir vandláta. V. 1290 þús.