Morgunblaðið - 10.08.1991, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 10.08.1991, Blaðsíða 21
20 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. ÁGÚST 1991 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Ritstjórnarfulltrúi Árvakur h.f., Reykjavík Flaraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Björn Vignir Sigurpálsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið. Prófsteinn á ríkisstíómina essa dagana er unnið kappsamlega að undir- búningi fjárlagafrumvarps fyrir næsta ár á vegum ríkis- stjórnarinnar. Einstök ráðu- neyti hafa undanfarnar vikur unnið að tillögum um það, hvernig framkvæma megi umtalsverðan niðurskurð á útgjöldum hins opinbera. I umræðum hefur komið fram, að ríkisstjórnin stefndi að 15 milljarða niðurskurði. Hins vegar hefur verið dálítið á reiki við hvað er miðað. Þann- ig er t.d. alveg ljóst, að ef rætt er um 15 milljarða nið- urskurð frá óskalistum ein- stakra ráðuneyta hefur það í sjálfu sér takmarkaða þýð- ingu. Það er hægt að búa til óskalista um hvað sem er. Þær niðurskurðartillögur, sem nú er unnið að í ráðu- neytunum, þurfa að vera raunverulegar. Sjálfsblekk- ingar duga ekki og hafa enga þýðingu. Útgjöld ríkisins hafa aukizt ár frá ári árum og áratugum saman. Þessa útgjaldaaukningu þarf að stöðva og minnka síðan smátt og smátt hlutdeild hins opinbera í útgjöldum þjóðar- búsins. Þetta er erfitt verk- efni. Engri ríkisstjórn og engum fjármálaráðherra hef- ur tekizt að ná árangri í þess- um efnum um langt árabil. Líklega eru samráðherrar fjármálaráðherrans verstu óvinir hans í þessari baráttu og síðan þingmenn einstakra kjördæma. Oft vill það verða svo, þegar þingmaður sezt í ráðherrastól, að hann verður nánast umsvifalaust tals- maður þess kerfis, sem hann tekur að sér að stjórna og jafnvel þeirra hagsmunasam- taka, sem eiga viðskipti við ráðuneyti hans. Sjaldnar lítur ráðherra á verkefni sitt sem svo, að hann sé gæzlumaður almannahagsmuna. Þess vegna má búast við, að fag- ráðherrar verði fjármálaráð- herra þungir í skauti, þegar kemur að niðurskurði á fjár- þörf hins opinbera. Þegar kemur að því að kynna þingflokkum stjórnar- flokkanna hugmyndir fjár- málaráðherra um niðurskurð þyngist róðurinn enn. Þing- menn hafa tilhneigingu til þess að líta á það sem frum- skyldu sína að tryggja fjár- muni til margvíslegra þarfa í kjördæmi sín en síður að berjast fyrir þeim almennu hagsmunum, sem eru í því fólgnir að ná raunverulegum tökum á útgjöldum ríkisins. Það er því enginn öfunds- verður af því verkefni, sem Friðrik Sophusson, fjármála- ráðherra, hefur nú með hönd- um. Hitt er alveg ljóst, að með því íjárlagafrumvarpi, sem lagt verður fram í þingbyrjun verður tónninn sleginn af hálfu núverandi ríkisstjórnar. Talsmenn Sjálfstæðisflokks- ins hafa árum saman hvatt til niðurskurðar á ríkisút- gjöldum. Fyrir alþingiskosn- ingarnar 1979 lagði flokkur- inn fram róttækar hugmynd- ir um það efni. Þegar Sjálf- stæðisflokkurinn stjórnaði fjármálaráðuneytinu á árun- um 1983 til 1987 tókst ekki að ná umtalsverðum árangri í niðurskurði. Nú er mikil- vægara en nokkru sinni fyrr, að það takist. Þjóðin er kom- in á vissan endapúnkt. Það eru ekki til peningar til þess að halda uppi óbreyttu ríkis- kerfi. Þess vegna verður fjár- lagafrumvarpið fyrsti próf- steinninn á núverandi ríkis- stjórn. Ef fyrsta skrefið verð- ur ekki stigið nú með afger- andi hætti verður það ekki gert síðar. Raunverulegur niðurskurður kostar áreiðan- lega stórátök. Hann kostar átök íjármálaráðherra og forsætisráðherra, sem hlýtur að vera bakhjarl hins fyrr- nefnda í þessu máli, við fag- ráðherrana. Hann kostar átök ríkisstjórnarinnar við þinglið stjórnarflokkanna. Hann kostar átök stjórnar- fiokkanna við margvíslega hagsmuni hér og þar um landið. Ef ríkisstjórnin sýnir það á næstu vikum, að hún er tilbúin í þessi átök verða miklar vonir bundnar við hana. Forðist hún átökin mun það valda miklum vonbrigð- um meðal fjölmargra stuðn- ingsmanna hennar og boðar ekkert gott fyrir framtíðar- hagsmuni þjóðarinnar. Frá fundi í Genf; Þegar ég glataði voninni eftir Guðmund J. Guðmundsson Um nokkurra ára skeið hefur mér hlotnast sú gæfa að vera fulltrúi A_SÍ á vinnumálaráðstefnunni í Genf. Ég hef alltaf sótt í að vera fulltrúi í „pól- itísku" nefndinni, sem kallað er, raun- verulega er það utanríkisnefnd ráð- stefnunnar. En ráðstefnan starfar eins og Sameinuðu þjóðirnar, enda orðin ein af stofnunum þeirra sem starfar í fjölmörgum nefndum, sem tekur fyrir hina ýmsu málaflokka. Út af fyrir sig efast ég um að það sé praktískt að fulltrúi ASÍ sitji að jafnaði í þessari pólitísku nefnd, því þama er fyrst og fremst fjallað um deilumál þjóða á pólitískum vettvangi og þar ber öðru ofar undanfarin ár deilur Araba og Israela. Ég held að eftir þessa veru mína í nokkur ár, þó ekki mörg, þá geti ég flutt mál og túlkað afstöðu frá hvaða ríki sem er fyrir botni Miðjarðarhafs, svo margar ræður er ég búinn að heyra frá hveiju og einu ríki. Það sem ein- kennir málflutning þessara ríkja, sem öðru fremur eru deilur um Paiestínu, er að Arabarnir tala mun meira en Israelar, svona sex-átta ræður á móti hverri einni ísraela. Að hluta til kem- ur þetta vegna þess, að Arabaríkin eru mörg en Israelsríki aðeins eitt. Ég hef átt þeirri gæfu að fagna að vera góður persónulegur kunningi fulltrúa ísraelska alþýðusambandsins og þar hefur verið margur mætur maðurinn. Það þarf ekki mikla næmni til að finna að í herbúðum ísraela eru býsna skiptar skoðanir, þótt það komi aídrei opinberlega fram. Maður fínnur það, kannske með sjötta skilningar- vitinu að fulltrúar Verkamanna- flokksins, en fulltrúar ísraelska alþýð- usambandsins eru greinilega hliðholl- ir honum, að þar ríkir meiri vilji til samninga við Arabaríkin. ísrael hefur átt mjög erfitt síðari ár á þessari ráðstefnu eftir að uppreisnin hófst á Vesturbakkanum._ Málflutningur ísraela er ákaflega hógvær og markviss. íslendingar eru í ákaflega miklu aðhaldi hjá þeim. Það var Thor Thors, sem á sínum tíma var fyrsti flutningsmaður þess hjá Sameinuðu þjóðunum, ásamt íjölda annarra fulltrúa, að ísrael yrði tekið inn í Sameinuðu þjóðirnar. Og var Thor framsögumaður í málinu. Hinn frægi fyrrverandi utanríkisráð- herra ísrael, Abba Eban, minnist mjög rækilega á þetta í þekktum æviminningum sínum. Mér heyrðist þetta vera kennt í skólum þar í sveit. Þetta hefur aukið persónuleg tengsl mín við Israela enda erum við sessu- nautar, þar sem löndum þarna er raðað í sæti eftir stafrófsröð. Og stundum hefur maður verið litinn óhýru auga — jafnvel af ýmsum öðr- um fulltrúum, fýrir náinn félagsskap við Israelsmenn. Þegar ég og ísra- elsku fulltrúarnir vorum að drekka te saman og þeir voru að kynna mig fyrir vinum sínum, þá skildist mér stundum á þeirn að ég hefði verið í móttökunefnd Ólafs Thors, þegar hann tók á móti Ben Gurion og síðar Goldu Meyr, en þau voru bæði forsæt- isráðherrar. En bæði munu þau hafa látið vel af móttökum er þau fengu á íslandi í ísraelskum dagblöðum. Ég lét þetta með öllu óleiðrétt, enda engir Islendingar nærri og mér líkar vel að vera yfirtitlaður. Nú er fjarri því, að ég taki undir afstöðu ísraelsmanna um deilurnar á Vesturbakkanum, ég er þar ísrael algjörlega ósammála og finnst satt að segja grátlegt að sú þjóð sem þurfti að þola allar þær þjáningar og hörmungar í seinni heimsstyijöldinni, skuli nú gerast sek um hluti eins og átt hafa sér stað gagnvart Palestínu. En ekki ætlaði ég að fara að rekja hér þátt þessara heimsmála enda margraktar í öllum fréttum fjölmiðla. Hitt hef ég löngu gert mér ljóst að í flestum hinna arabísku ríkja ríkir fasískt hernaðareinræði, sem á ekk- ert skylt við lýðræði. Og þorri þess- ara þjóða býr við örgustu harðstjórn og fæst þeirra eru aflögufær að kenna öðrum þjóðum lýðræði eða góða um- gengni við borgara sma. Engu að síð- ur, finnst mér þáttur ísraela á Vestur- bakkanum slæmur. Ég sagði að ísraelar héldu nokkuð vel á málum, þeir halda ekki margar ræður, en málflutningur þeirra er býsna markviss og þeir koma fram sem ein heild, þó mér virðist þeir inn- byrðis vera mjög ósammála. Þó hafði ég alltaf von um að þessi mál myndu leysast — ég hafði þær hugmyndir um að ef Bandaríkin, Sov- étríkin, Frakkland og Bretland t.d. tækju ábyrgð á landamærum ísraels — en það virtist mér vera algjört skilyrðj, þá mundi vera möguleikar á að fá ísrael til að gefa eftir Vestur- bakkann. Hins vegar fannst mér allt- af hvorugur vilja gefa eftir Jerúsalem — hún er heilög borg í augum beggja. Guðmundur J. Guðmundsson „Síðan og frá þessum degi hef ég tapað trúnni að hægt sé að semja frið í þessum ríkjum. Mér þykjir sárt að tapa þessari trú, en eftir þessar tvær ræður þá slokknaði sú von.“ Ég hafði þessa trú alveg þar til um miðjan júní síðastliðinn þá kom allt í einu í hóp ísraelsmanna, sessu- nauta okkar íslendinga einhvers kon- ar rabbíi. Þetta var prestur með svarta kollhúfu í svartri skikkju með hvítt sítt skegg, og þarna fór ekkert á milli mála að þarna fór trúarofstæk- ismaður. Og þetta var maður sem greinilega átti mikið undir sér, hann var greinilega æðstur þeirra. Ég fékk strax nokkra andúð á þessum manni, það var yfir honum hroki ofstækismannsins. Síðan var haldinn fundur á þinginu í aðalsal, þar sem allir þingfulltrúar voru komnir saman þ.e. á annað þús- und manns. Og þá voru þessi mál, sambúð ísraeia og nágrannaríkja og þá öðru fremur réttindi Palestínu á Vesturbakkanum. Þessi dagur líður inér ekki úr minni. Einn af ísraelunum hafði hald- ið ræðu, ræðan var ákaflega mild og stakk mjög í stúf við fullyrðingar og gífuryrði Arabanna, þetta heitir lík- lega á íslensku dægurmáli taktík. Hann lýsti stuttlega vandamálum ísraelsmanna og hvatti til þess að aðilar töluðu saman með öðru en byssum. Síðan reis þessi rabbíi upp og var næstur á mælendaskrá — það fór kurr um salinn. Aðra eins ræðu hef ég sjaldan heyrt — hann var fullur af andagift — talaði á ensku — og andagiftin var slík að hann minnti að nokkru á Einar í Bethel. Þegar hann hafði fordæmt nágranna sína í nafni Drottins síns og lýst ísraelum sem Guðs útvöldu þjóð þá fordæmdi hann þennan fund, að þessi fundur skildi vera að ræða þessi mál. Þessi fundur virtist ekki gera sér neina grein fyrir því, að í heilagri ritningu stæði svart á hvítu að Drottinn alls- heijar Jahve hefði gefið sinni þjóð — Israelum ekki einungis þetta land, sem þeir byggðu nú, líka heldur mörg, hundruð þúsund ferkílómetra til við- bótar. (Það er að segja Jórdaníu, all- an Sínaískaga, gott ef ekki einhvern hluta Egyptalands handan Suez- skurðarins, væna sneið af írak og Líbanon) Síðan ítrekaði hann að eng- ar sáttatillögur væru hér til umræðu því þeir gætu ekki gengið á móti Drottni sínum — Jahve sjálfum — sem hefði gefíð þeim þetta land. Undir lok ræðunnar var farið að púa á þennan rabbía og nokkrir full- trúar farnir að lemja í borðið. Þá magnaðist hann allur og ákallaði Drottinn sinn til stuðnings máli sínu. Síðan gekk þessi gamli rabbíi til sæt- is síns. Mælskari mann hef ég sjaldan heyrt flytja mál sitt. Á eftir honum kom Russi — hvað skyldu nú Rússar segja, hugsaði ég og var reyndar ekki búinn að ná mér eftir ræðu rabbíans. Rússinn taldi nauðsynlegt að menn legðu vopn til hliðar, menn þyrftu að ræða þessi mál, þau væru vandasöm og erfið og hann taldi líka nauðsynlegt að ísrael og Sovétríkin tækju upp nánara sam- starf sín á milli. En fyrst og síðast yrðu menn að setjast niður og ræðast við í rólegri yfirvegun. Þá reis upp næsti maður á mælend- askrá — það var fulltrúi írans — það er einkenni á þessum fundum að hversu mikið sem Arabaríki og ísrael deila þá deila þeir aldrei íran og ísra- el. En nú varð breyting. íran eitt arabaríkja virðist standa utan við þessar deilur og alltaf hef ég haft það á tilfinningunni að ísrael hafí hjálpað íran um vopn í átta ára stríðinu milli írans og íraks. Greiðsluform í rekstri glasafrj ó vgnnar eftirJón Hilmar Alfreðsson Innan tíðar mun glasafijóvgun- armeðferð hefjast hér á landi. Um er að ræða læknisaðgerð vegna ófijósemi, aðgerð sem er allkostn- aðarsöm, því láta mun nærri að hver tilraun kosti um 200 þúsund krónur. Starfsemi þessi mun verða á Landspítalanum, sem er ákjósanlegt frá faglegu sjónarmiði. Eignarhald þessarar starfseiningar er ótvírætt ríkisins, en það sem hér verður gert að umræðuefni er fjármögnun rekst- arins eða greiðslufyrirkomulag. í fljótu bragði gæti virst eðlilegt og sjálfsagt að þessi starfsemi yrði fjármögnuð á sama hátt og önnur starfsemi á Landspítala, það er með hlutdeild í þeirri fjárveitingu sem spítlanum hlotnast árlega af fjárlög- um. Við nánari skoðun er þó ýmislegt sem mælir gegn þessu. Landspítalinn hefur um árabil búið við fjárskort, sem hefur haft margvísleg áhrif, en berlegast komið fram í lokunum sjúkrarúma. Á meðan þetta ástand varir er hætt við að glasafijóvgun verði afskift og rekstur ótryggur. Fyrir fáeinum vikum virtist en ein krísa vofa yfir Landspítalarekstri. Nefnd var sett á laggir til að gera tillögur um niðurskurð og lokanir. Sem vænta mátti varð glasafijóvgun ofarlega á blaði. Nýlega fjallaði landlæknir um for- gangsröðun í heilbrigðisþjónustu. Hann skiptir þjónustunni í 4 flokka og enn hafnaði glasafijóvgun í neðsta flokknum. Þetta er ekki tíundað hér til ve- fangs eða gagnrýni, heldur til þess að benda á að glasafijóvgun og önn- ur skyld meðferð er þess eðlis, að hún getur ekki haft forgang á borð við lækningu sjúkra og því er það skynsamlegt og eðlilegt að fjár- magna hana með öðrum hætti. Eink- um er það æskilegt fyrir meðferðar- þegana sjálfa, að þessa starfsemi megi reka ótruflað, með þeim afköst- um sem eftirspurn krefur og með þeim gæðastaðli sem bestur er. Við undirbúning þess að taka upp glasafijóvgun hér á landi hafa orðið „Hér hefur verið gerð g-rein fyrir tillögu til fjármögnunar við rekstur glasafrjóvgun- ar. inntak þeirrar til- lögu er að starfsemin keppi ekki við hefð- bundna sjúkraþjónustu um naumt skammtaða fjármuni.“ verulegar og endurteknar tafir. Það er nánast orðinn siður að kenna um ijárskorti í slíkum tilvikum. Það er ekki rétt, það vantar ekki fé, hins- vegar er ijármögnunarkerfi heil- brigðismála stirðnað og farið að virka sem hemill á þjónustu og fram- farir. Glasafijóvgun hefur verið keypt erlendis um 3-4 ára skeið og greidd að fullu af Tryggingastofnun ríkisins (TR) á verði sem er hærra en áætlað- ur kostnaður hér heima. Þar við Jón Hilmar Alfreðsson bætist að meðferðarþegar sjálfir hafa þurft að greiða ýmsan ferða- kostnað beinan og óbeinan. Reynslan er samt sú að tiltölulega fáir hafa, kostnaðarins vegna, kosið að bíða innlendu þjónustunnar. Af þessu má ráða að fé vantar ekki til innlendrar glasafijóvgunar og hana má að fullu ljármagna með greiðslum, a) frá TR sem þó væru mun lægri en nú renna til útlanda og b) einstaklinganna sjálfra, en þær greiðslur yrðu langtum lægri en nemur útlögðum ferðakostnaði nú. Með þessu móti yrði snurðulaus rekstur best tryggður. MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. ÁGÚST 1991 21 íraninn hóf ræðu sína á hefðbund- inn hátt, var rólegur og yfirvegaður, en Iranar eru það yfirleitt jafnvel þó svo menn fái aðrar hugmyndir. Þeir flytja yfirleitt mál sitt betur, þrátt fyrir ofstæki erkiklerksins Khomeinis heitins, heldur en margar aðrar arabaþjóðir. Og þegar kom að, að hann svaraði hinum ísraelska rabbía þá fylltist hann heilögum anda, hreytti nokkrum ónotum í rabbíinn og sagði að Kóraninn — íslam — ætti þessi lönd og Kóraninn boðaði það, að þar skyldi íslam eitt ríkja, og þeir ætluðu ekki — hinar íslömsku þjóðir að láta villutrúarmenn setjast að í þeim ríkjum, sem Kóraninn boð- aði að væru undir íslam. Hann boð- aði brottvikningu Israela úr ríkjum íslams. Þess vegna mundu Arabar í nafni íslams gera þessar þjóðir að íslömskum þjóðum. Lokaorð hans voru særingar til Guðs síns að hann skyldi vera honum trúr og þjóð sín og gera þessar þjóðir þ.e.a.s. ísrael að Islam og hét guði sínum fullu trausti í þeim efnum. Þegar hann mælti þessi síðustu orð loguðu eldar í augum hans og sannfæringarkraft- urinn og trúarheiftin gneistaði af honum. Því miður var ræðuskrá þessa dags upptekin fyrirfram og einir 25 ræðu- menn áttu daginn. Ef svo hefði ekki verið hefði ég sennilega misst mig upp í ræðustól og spurt hvort nokkuð þýddi fyrir fulltrúa Jave eða fulltrúa Islams að vera hér að halda ræður því þeir gerðu það í nafni guða sinna. Mér virtist með öllu útilokað að fara að tilmælum rússans að ræðast við öðruvísi en að þessir guðir væru við- staddir samningagjörðina. Báðir hétu sínum guðum fulltingi og voru reiðu- búnir að beijast fyrir guði sína, ann- ar vitnaði í loforð sem hann hafði fengið frá Jahve og hinn vitnaði í fyrirheit Kóranins. Hvað gátu ótýndir fulltrúar rætt þegar báðir áttu guð- legum skyldum að gegna — ég hefði lagt til að reynt yrði að ná sambandi við guði þeirra en eyða ekki tímanum í tilgangslausar umræður milli full- trúa þessara guða. Ég gekk dapur af þessum fundi — en því missi ég greinarkorn þetta frá mér, áð þegar James Baker utanríkis- ráðherra Bandaríkjanna var á ferð í ísrael þá var ríkisstjórn Israels eða hluti af henni sýnd á fundi í frétta- tíma sjónvarps, annar maðurinn frá Shamir forsætisráðherra var rabbíinn sem talaði í nafni guðs síns í Genf. Siðan og frá þessum degi hef ég tapað trúnni að hægt sé að semja frið í þessum ríkjum. Mér þykjir sárt að tapa þessari trú, en eftir þessar tvær ræður þá slokknaði sú von. Höfundur er formuður Verkamannafélagsins Dagsbrúnar. En er það ekki ranglátt að krefja einstaklinga greiðslu fyrir þessa teg- und læknishjálpar umfram aðrar? Slíkri spurningu er vandsvarað, en spyija má á móti hvort það sé rétt- lætanlegt að sameiginlegur sjúkra- sjóður landsmanna greiði þessa starfsemi að fullu, meðan hann hrekkur ekki til fyrir brýnstu lækn- is- og líknarverkefnum. Þá má benda á að ófijósemi skerði ekki tekjuöflun á sama hátt og sjúk- dómar oft gera, að um tvo vinnandi einstaklinga er að ræða sem ómegð íþyngir ekki. Þess gerast þó dæmi að hjón hafi ekki efni á þessari með- ferð, án þess að samhliða fari van- hæfí til að ala önn fyrir barni, en slík tilfelli eru ekki mörg og þar fer vel á félagslegri velferð, til dæmis með fullri greiðslu af hálfu TR. Hér hefur verið gerð grein fyrir tillögu til fjármögnunar við rekstur glasafijóvgunar. Inntak þeirrar til- lögu er að starfsemin keppi ekki við hefðbundna sjúkraþjónustu um naumt skammtaða fjármuni. Til- gangurinn er að tryggja hnökra- lausan rekstur og framþróun á sviði ófijósemislækninga. I víðari skilningi má líta á þetta sem lítið skref á þeirri endurskoðun sem nú fer fram innan heilbrigðis- kerfísins og miðar að því að tryggja aukið fjármagn á komandi árum, jafnhliða hagræðingu og sparnaði. Höfundur er læknir á Landspítolanum. Einkavæðing* ríkisjarða Landgræðsla kemur landinu og íslendingum öllum til góða. eftir Þór Sig-fússon I einni af smásögum franska rit- höfundarins Jean Giono sem á næst- unni kemur út í íslenskri þýðingu segir frá gömlum fjárhirði sem hefur þá einu löngun að planta tijám. Hann býr á afskekktu og gróðurs- nauði landi, sem engan fýsir að dvelja á. Gamli maðurinn gróðursetti 100 plöntur á dag í fjölda ára. Smám saman fóru plönturnar stækkandi og svæðið tók á sig fallega græna mynd. í lok sögunnar er sagt frá því hvernig lítið þorp tók að mynd- ast á hinu áður afskekkta svæði og nefndir komu til að kanna hvernig á þessum „sjálfsprottna" skógi stæði. Gamli maðurinn hafði ekkert verið að hrópa upp um gróðursetn- ingu sína — hans ánægja fólst í skóg- inum og engu öðru. Fjöldi íslendinga hefur sýnt skóg- rækt og landgræðslu mikinn áhuga. Ég hef átt því láni að fagna að kynn- ast nokkrum þeirra landa okkar sem sinnt hafa skógræktarstarfi í ára- tugi. Þessu fólki má sannarlega líkja við gamla manninn í sögu Gionos. Ánægja þessa fólks felst fyrst og fremst í því að sjá skóginn vaxa á landi sem oft var auðn ein áður. Engum verður ráðlagt að halda út í íslenskar auðnir til að rækta upp án þess að tryggja fyrst að landið sé afgirt, þar ekki heimiluð beit og að landið verði ekki hrifsað af þeim undir aðrar framkvæmdir innan fárra ára. Besta leiðin til þess að tryggja þessi markmið hingað til hefur verið að einstaklingarnir sjálf- ir beri fulla ábyrgð á landinu. Lítið er um framboð af landi til sölu hérlendis. Ein leið til að bæta framboð á landi til skógræktar er að bjóða áhugafólki um skógrækt að taka ríkisjarðir í fóstur. Um eitt þúsund jarðir eru nú í eigu ríkisins. Hluti þeirra er gamlar bújarðir sem lítið er gert við. Til þess að tryggja að þessar jarðir séu verndaðar fyrir ágangi og til þess að efla skógrækt- ina enn frekar má bjóða þessar jarð- ir áhugafólki um landgræðslu og skógrækt til kaups. Hugsanlegt er að koma því svo fyrir að um yrði að ræða hvetjandi kerfi þannig að ef gróðurmagn á landinu ykist veni- lega næstu ár eftir sölu, þá mætti koma til móts við skógræktarfólkið með því að veita afslátt af kaupverði. Margar ríkisstjórnir landsins hafa haft landgræðslu á sinni stefnuskrá en lítið hefur þeim flestum orðið ágengt. Ástæðan er ekki einungis sú að íjármagn hafí skort, heldur má einnig fullyrða að virkja þurfi fleiri íslendinga til landgræðslu og skógræktar. Með því að auka fram- boð lands má tengja fleiri íslendinga landgræðslustarfinu. Þó svo að Q'öldi tijáa á landinu komi ekki fram í þjóðhagsreikning- um þá eru skógrækt og landgræðsla verðmæti sem veita okkur lífsfyll- ingu. Með sölu ríkisjarða má opna leið fyrir landgræðslu- og skógrækt- arfólk til að taka land í fóstur með minni stbfnkostnaði en ella. Þannig. getum við grætt upp stór landsvæði án þess að ganga í hina margum- töluðu og misnotuðú vasa skattborg- ara þessa lands. Með því að auka framboð á landi fyrir áhugafólk um skógrækt og landgræðslu eigum við örugglega eftir að sjá hundruðir áhugamanna gera sama og gamli maðurinn í sögu Gionos, rækta skóg sér til ánægju og um leið landinu og íslendingum öllum til góða. Höfundur er hagfræðingur. Bilanir í símstöð Landssímahúsins: Tímabundinni viðgerð lok- ið en orsök bilana ókunn Morg^unblaðið/KGA Bergþór Halldórsson, yfirverkfræðingur sjálfvirkra símstöðva, Hrefna Ingólfsdóttir, blaðafuiltrúi Pósts og síma, og Þorvarður Jóns- son, framkvæmdarstjóri fjarskiptasviðs. SKIPT hefur verið um vél- og hugbúnaðareiningar í stjórn- kerfi sjálfvirku símstöðvarinn- ar i Landsímahúsinu og eiga þessar aðgerðir að koma í veg fyrir bilanir í stöðinni fram að áramótum en þá verður nýr hugbúnaður tekinn í notkun. Atta bilanir hafa orðið í sumar á stöðinni og hafa þær varað samanlagt í 3 klukkustundir. Þetta kom fram á blaðamanna- fundi er haldinn var á vegum Póst- og símamálastofnunnar. Þorvarður Jónsson, framkvæmd- arstjóri fjarskiptasviðs Pósts og síma, sagði að ekki væri hægt að benda sérstaklega á ákveðna orsök fyrir bilununum. Hann kvað tækni- menn hafa prófað sig áfram stig af stigi og skipt um ákveðnar ein- ingar í stjórnkerfí símstöðvarinnar. Þorvarður benti á að síðast hefði orðið bilun 23. júlí sl., stöðin hefði gengið áfallalaust í 17 daga og vonast væri til að þessar aðgerðir nægðu til þess að stöðin gengi áfallalaust áfram. Sérfræðingarnir frá L.M. Ericson eru farnir en að sögn Þorvarðs er athugun ekki lok- ið því að von er á manni frá Eric- son er mun rannsaka símstöðina eftir sérstöku kerfi og mun sú rann- sókn taka 3 vikur. Sá hugbúnaðir sem nú er notað- ur í símstöðinni í Landssímahúsinu mun vera tekin úr notkun um næstu áramót. Þá mun nýr hugbún- aður er eykur afkastagetu og rekstraröryggi símstöðvarinnar vera tekinn í notkun en hann var pantaður síðastliðið vor áður en bilanirnar komu upp. Reynt verður að flýta þessari breytingu eins og unnt er vegna bilananna. Að sögp Bergþórs Halldórsson- ar, yfirverkfræðings sjálfvirkra símstöðva, er notkun stöðvarinnar í Landssímahúsinu mun meiri en á áþekkum stöðvum út á landi og •þetta auka álag getur hafað valdið bilununum. En 8 símstöðvar af sömu tegund og sú í Landsímahús- inu eru notaðar hér á landi. Berg- þór sagði að skipt hefði verið um þær einingar í miðbæjarsímstöðinni er væru frábrugnar þeim er væru í hinum stöðvunum. Einnig hefði verið reynt að framkalla bilun í Múlaprófunarstöðinni en það hefði ekki gengið. Taldi Bergþór að sú tilraun hefði ekki heppnast vegna þess að ekki hefði verið hægt að líkja eftir því mikla álagi sem símstöðin í Landssímahúsinu væri stundum undir. En að mati Berg- þórs koma veikleikar stöðvarinnar fram þegar álag er mikið. Berþór sagði að taka ætti upp tvær 6érstakar skiptistöðvar fyrir höfuðborgarsvæðið. Þessar stöðvar eiga að minnka álagið á stafrænu- stöðvarnar tvær á höfuðborgar- svæðinu með því að sjá um að miðla símnotendum út á landi í aðrar símstöðvar. Stafrænustöðv- arnar hafa séð um þetta hingað til en það hefur m.a. orsakað að bilan- ir í þeim hafa áhrif á númer sem eru ekki á þeirra svæði. Nýju skipti- stöðvarnar verða tvær til þess að hægt verði að starfrækja eina ef önnur bilar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.