Morgunblaðið - 18.08.1991, Blaðsíða 17

og hafa meiri tíma fyrir sig og
sína.“
Hjördís segir að Benettonumboð-
ið sé mjög umfangsmikið, þar sé
um að ræða fjögur vörumerki og
að fjöldi vara samsvari tíu verslun-
um. Þegar hún opnaði verslanir sín-
ar tvær í Borgarkringlunni hafi
henni fundist hún taka þær báðar
upp með litla putta, svo miklu létt-
ari í vöfum voru þær.
Benettonumboðið var selt á
„þreyttum mánudegi", eins og hún
kemst að orði. „Þegar ég sá að mín
biðu 197 kassar af Benettonvörum
í tollinum, stakk ég upp á því við
Sigríði Jónsdóttur sem er mín hægri
hönd, að umboðið yrði selt.
Sigríður tók fálega í það og
spurði hvers vegna ég seldi ekki
nýju fyrirtækin mín?
Ég sagðist ekki geta látið frá
mér óuppalin börn.
Mér leið skringilega eftir að ég
hafði selt, en ég hugsa um fyrirtæk-
ið eins og verðmætt málverk. Ég
sá um að það fengi rétta lýsingu
og rétt rakastig og svo kom ein-
hver og bauð mér í listaverkið. Ég
sel það, en get alltaf horft á það
og fylgst með því.
Ég tók áhættu þegar ég byrjaði
með Benetton vörurnar á sínum
tíma. En lífið er ein áhætta. Hættu-
legast er að vera til.“
— Tekurðu alltaf svona skjótar
ákvarðanir?
„Já ég hef alltaf verið fljót að
taka ákvarðanir. Faðir minn sagði
eitt sinn: Hún er ekki frek stelpan,
hún er ákveðin."
GJÖRGÆSLUDEILD
Hjördís ólst upp hjá foreldrum
sínum Gissuri Elíassyni hljöðfæra-
smíðameistara og Ragnheiði Magn-
úsdóttur, sem starfar nú við að hlúa
að öldruðum. Þau eru sex systkinin,
þijár stúlkur og þrír drengir, og
segir Hjördís að ástúð hafi þau
systkin fengið næga þótt efni hafi
kannski ekki alltaf verið mikil.
„Pabbi ók á blöðruskóda sem við
systurnar skömmuðumst okkar fyr-
ir, en hann lét okkur ekkert kom-
ast upp með það. Sagði eitt sinn
við mig: Þú átt aldrei að skammast
þín fyrir neitt nema sjálfa þig.
Við systkinin gengum í öll störf
heima, strákarnir voru í uppvaskinu
jafnt sem stelpurnar. Við fórum
fljótt út á vinnumarkaðinn, ég var
komin í frystihúsið níu ára gömul
og bý enn að því að hafa lært að
verka fisk.
Unglingar nú til dags eru aldir
upp á gjörgæsludeild," segir hún
svo og horfír fast á mig eins og ég
ætli eitthvað að mótmæla því.
„Þeir skiptast í tvo hópa, annar
hópurinn er ofverndaður, en hinn
er alinn upp með plastpoka í hend-
inni, lykil um hálsinn og lögregluna
á hælunum, það er að segja ef hún
sést þá. Það horfír nú til vandræða
að aldrei skuli sjást lögregluþjónn
í einkennisbúningi. Ég var tekin
fyrir of hraðan akstur um daginn,
og ég sagði við strákana þegar
þeir stoppuðu mig: Mikið óskaplega
er ég hamingjusöm að sjá ykkur.
Þeir voru nú ekkert hressir með þau
ummæli, en ég æki hægar ef ég
sæi þá oftar. Ég er því hlynnt þeim
aðgerðum borgarstjóra að auka
gæslu í miðbænum."
ÞEGNSKYLDUVINNA
Ég umgengst mikið af ungu fólki
og mér finnst skorta á að það kunni
jafnt til höfuðs og til handa. Við
útskrifum stúdenta sem eru mis-
hæiir að bera það próf. Þeir koma
oft hingað í vinnu til mín, hvorki
fróðir né víðlesnir og varla skrif-
andi. Og ekki er verkkunnáttunni
fyrir að fara, þótt demantar finnist
að vísu í sandhrúgunni.
_________MEm
m EF ÞINGMAÐUR GLEYMIR
ÞVÍ AÐ HANN Á AÐ ÞJÓNA
FÓLKINU, HELDUR AÐ
STARFIÐ SÉ TÓMAR
ÁTVEISLUR OG
SKEMMTIREISUR,
ÞÁÁHANNSTRAX
AÐ SEGJA UPP.
■ ÉG SAGÐI HENNIAÐ
ÞETTA VÆRIEKKI
SKEMMTISTAÐUR,
HELDUR VINNUSTAÐUR
■ SJALDAN LÁTUM VIÐ
ORÐ FALLA UM GOTT
ÚTLIT EINHVERS.
Ef ég væri stjórnmálamaður
mundi ég setja á þegnskylduvinnu.
Eftir tíunda bekk grunnskólans
yrðu unglingar sendir vítt og breitt
um landið þar sem þeir ynnu launa-
laust í eitt ár. Þeim yrði skylt að
vera í vegavinnu, vinna fiskvinnslu-
störf og skógræktarstörf. Þau
fengju fæði, húsnæði og vinnuföt,
hver dagur mundi byija með
fræðslu um holla næringu og síðan
yrði stund varið til íþróttaiðkana. Á
þessu mundu þau læra að þekkja
landið sitt og ef til vill fengju þau
hugmynd um hvernig þau gætu
notað hæfileika sína í framtíðinni.
Það er ekkert skrýtið þótt ungt
fólk eigi stundum erfitt með að
velja sér framtíðarstarf, það kann
svo lítið til verka. Hringsólar oft
úr einni vinnu í aðra og missir trúna
á sjálft sig.
Framtíð ungs fólks er ótrygg og
kröfurnar sem gerðar eru til þess
eru ósanngjarnar. Það á að vita
allt, geta allt, en á sama tíma er
vanrækt að búa það undir öll al-
menn störf. Við höfum auk þess
gleymt iðnaði en algjörlega treyst
á sjávarútveginn. Því finnst mér
þegnskylduvinna nauðsynleg því
Jiún gæti komið ungu fólki af stað,
gefið því hugmyndir.
Viðhorfið til vinnunnar þarf að
breytast. Ég minnist þess þegar
stúlka sem vann hjá mér sagðist
ekki geta unnið með einni starfs-
systur sinni því hún væri svo leiðin-
leg. Ég sagði henni að þetta væri
ekki skemmtistaður, heldur vinnu-
staður. Og í unglingavinnunni, sem
er til háborinnar skammar, læra
þau hvernig á ekki að vinna. Það
er ömurlegt að sjá þessi annars
elskulegu, heilbrigðu börn hanga
fram á skóflurnar, eða horfa á þau
kasla torfum hvert í annað.
Ég vildi gjarnan sjá ellilífeyris-
þeganna vinna að garðyrkjumálum
borgarinnar. Ég held að það yrði
góður kostur fyrir alla.“
EINKALÍF
En hvernig hefur uppeldið á eig-
in börnum gengið?
„Þau hafa staðið sig vel. Þau
hafa notið þeirra forréttinda að búa
í sveitinni, og hafa borið ábyrgð á
býlinu jafnt og við hjónin. Elstu
börnin hafa stundað nám í MR og
fengið þar vissan aga. Guðni rektor
hefur sem betur fer haldið vel í
taumana í þeim skóla og þau hafa
grætt á því.
Þau hafá ekki fengið föt að vild
úr verslunum okkar eins og margir
halda kannski. Að vísu fengið þau
á innkaupsverði, en orðið að vinna
fyrir þeim. Við höfum líka skipt
vinnunni heima fyrir á milli okkar.“
— Aldrei ágreiningur um það
hver eigi að taka til?
„Jú jú blessuð vertu. Þau „segja
upp“ og við förum í fýlu. Sem bet-
ur fer, við erum engin fyrirmyndar-
fjölskylda. Fáum okkar fýlu— og
frekjuköst."
Hjördís er gift Geir Gunnari
Geirssyni frá Lundi í Kópavogi og
eiga þau þijú börn, Hallfríði Krist-
ínu sem er 21 árs og nú í námi í
Siena á Ítalíu, Geir Gunnar 20 ára,
og Friðriku Hjördísi sem er 13 ára.
Geir er bóndi og hefur fjölskyldan
lengst af búið í Vallá á Kjalarnesi
þar sem þau reka hænsnabú. „Mað-
urinn minn er góður bóndi og mik-
ill athafnamaður," segir hún stolt.
Ég spyr hana hvernig henni finn-
ist að búa svona langt frá bænum?
„Það er mikil hvíld að komast
út úr bænum að vinnudegi lpknum.
Ég skil vandamálin eftir á Ártúns-
ljósunum. Set þá á tónlist, hlusta á
Edit Piaf og tala við sjálfa mig.
Ég hlakka alltaf til að koma heim.
Iiugsa um það á leiðinni hvað ég
ætli að gera um kvöldið. Ég fer
ekki á skemmtistaði, skemmti mér
best í einkalífinu. Við göngum mik-
ið úti eða sitjum bara í stofunni þar
sem við sjáum borgina, og eigum
góðar stundir saman. Ég horfi sjald-
an á sjónvarp, krakkarnir segja að
það sé leiðinlegt að horfa á það
með mér. Ég sofni alltaf, og vakni
bara til að vita hver hafi dáið.
Ég tek við vinnunni aftur á Ár-
túnsljósunum. Þrasa þá mikið við
sjálfa mig á leiðinni niður í bæ og
fæ auðvitað góð svör!“
FJÁRFESTING
— Þú lést þau orð falla í frétt hér
í blaðinu fyrir skömmu að þú hefð-
ir reynslu í að byggja upp. Upp-
bygging af öllu tagi kostar mikla
vinnu, er vinnan þér mjög hugleik-
in?
„Ég hef ætíð þurft að hafa mikið
að gera, alltaf verið á botni í upp-
byggingu. Við hjónin höfum bæði
þörf fyrir þetta sem betur fer, því
annars hefði annað hvort okkar
kæft hitt, framkvæmdagleðin er svo
mikil.“
— Segðu mér, hvernig fjárfesta
svona kaupsýslukonur eins og þú?
„Fjárfesta?" endurtekur hún og
kemur af fjöllum. „Ja, ég á ekkert
verðbréf, — fjárfesta já. Jú, ég hef
fjárfest vel,“ segir hún að lokum,
krossleggur hendur og málið er
útrætt.
— Hvaða ráðleggingu áttu handa
ungu fólki í sambandi við fjárfest-
ingar?-
„Ég hugsa að stór hluti af fjár-
magni fólks fari í öskutunnuna,"
segir hún. „Fólk nýtir til dæmis
mat mjög illa, en fer þó með stærsta
hluta tekna sinna í/þá vöru.
Ég var svo heppin að alast upp
í nálægð ömmu minnar og sjá
hvernig hún nýtti hlutina. Henni
féll aldrei verk úr hendi. Þegar hún
sat og bróderaði setti hún alla
tvinnaenda í skál. Ég hélt að hún
gerði það af því hún kæmist ekki
með þá í ruslið. Þegar hún féll frá
fundust í skúffunum hennar margir
konfektkassar með teygjum utan
um og þegar þeir voru opnaðir
komu tvinnaendarnir í ljós. Hún
hafði notað þá til að fylla upp púða.
Ég veit að stúlkurnar sem vinna
hjá mér halda stundum að ég sé
klikkuð þegar ég er að safna saman
notuðum plastpokum. En það er svo
margt sem fer forgörðum í þessu
þjóðfélagi. Þegar fólk er til dæmis
að kaupa sér innbú, þá á það að
kaupa fáa hluti en góða. Það er
grunnurinn að fjárfestingu.
Ungt fólk er oft tvístígandi þegar
það kemur út á vinnumarkaðinn.
Ég ráðlegg þeim að byija ekki með
fyrirtæki sem eru stór og fyrirferð-
armikil. Byrja heldur í neðsta þrep-
inu og ganga síðan upp. Öll þekking
er neðst. Öll störf eru þjónustu-
störf. Ef þingmaður gleymir því að
hann á að þjóna fólkinu, heldur að
starfið sé tómar átveislur og
skemmtireisur, þá á hann strax að
segja upp.
Fólk heldur oft að eitt starfið sé
mikilvægara en annað. Það er mis-
skilningur og ég ráðlegg ungu fólki
að hugsa ekki þannig. Það á að
hugsa jákvætt um öll störf og öf-
unda aldrei náungann. Þegar fólk
öfundar gleymir það að rækta upp
hið góða í sér, allur tíminn fer í
niðurrif."
— Ert þú öfunduð af kynsystrum
þínu?
„Ég veit það ekki. En mér finnst
það sjálfsagt að vera til niðurrifs
ef þeim líður eitthvað betur við
það.“
PÓLITÍK
Síminn hringir látlaust og Hjör-
dís þykist ekki heyra í honum, en
stundum stenst hún ekki mátið og
lyftir tólinu. Segir oft elskan við
þann sem er hinum megin á lín-
unni. Stúlkurnar sem afgreiða í
búðinni niðri, stinga stundum koll-
inum upp á stigaskörina og spyija
hana einhvers. Hún segir líka elsk-
an við þær. Það orð hefur þó farið
af henni að hún sé harður stjórn-
andi og gefi ekkert eftir í jafnréttis-
málum.
— Mér skilst að þér sé ekkert
um Kvennalistann gefið. Maður
hefði þó haldið að þú ættir eitthvað
sameiginlegt með þeim? segi ég.
„Ég er á móti því að konur beij-
ist bara af því þær eru konur,“
segir hún hratt. „Ef kona kemst
ekki áfram, þá er það ekki körlum
að kenna. Konur eru konum verst-
ar. Þær eiga að beijast eins og
mannverur, en vera ekki að kyn-
greina sig.
Það er einkennandi fyrir Kvenna-
listann, að ef ein stendur sig vel
er strax komin önnur í staðinn. Þær
fá aldrei að njóta sín. Ég hefði vilj-
að sjá eina eða tvær konur fara
með forystu flokksins. Ef ein skín,
eins og til dæmis Sigríður Dúna
gerði, þá er hún nöguð inn að beini.
Sjálfsagt af því hún er vel gefin
og sjarmerandi.
Meðan konur hugsa svona eru
þær að setja fætur fyrir dætur sín-
ar.“
Ég spyr hana hvort hún sé hlynnt
ai7
inngöngu íslendinga í EB. Hvort
hún haldi að við munum ef til vill
missa fullveldi okkar ef við göngum
í bandalagið?
„Höfum við eitthvert fullveldi
þegar við skuldum svona mikið?“
spyr hún á móti. „Ég er hlynnt því
að við léttum á tollum og álagn-
ingu, en við erum mjög illa undir
það búin að ganga í EB. Við höfum
eingöngu byggt á sjávarútvegi og
það getur reynst erfitt að ná sér-
samningum þar. Við höfum van-
rækt alla menntun á sviði iðnaðar
og erum því langt á eftir hvað það
snertir.
Við ræðum áfram um þekkingu
og reynslu, sem Hjördís segir að
við höfum lítið af, og um uppeldis-
stefnu sem hún telur vera
ranga.„Við höfum lengi byggt á
rangi'i ímynd. Það byggir enginn
velgengni sína á efnuðum afa. ís-
lenska þjóðin er lítil og hefur til-
hneigingu til að snobba upp á við.
Þegar ég bjó í Kópavoginum bjuggu
bæði sjómenn og flugmenn í hverf-
inu mínu. Þegar sjómannskonurnar
fóru út að hitta kunningjakonur
voru þær að fara út að djamma,
en eiginkonur flugmanna voru að
fara í boð. Þarna munaði um gylltu
hnappana á flugmannsbúningnum.
Það eru margir sem berast á í
þessu þjóðfélagi þótt bankinn eigi
nærfötin sem þeir ganga í. En ís-
lenska þjóðin má aldrei verða of fín
til að vinna ákveðin störf, best er
að hugur og hönd vinni saman.“
ÍMYNDIN
Hjördís hefur ekki sagt sitt síð-
asta varðandi þá röngu ímynd sem
íslendingar hafa. „Það eru svo fáir
hér sem þora að vera þeir sjálfír.
Það má aldrei hrósa neinum, og
sjaldan látum við orð falla um gott
útlit einhvers. Eitt sinn kom eldri
kona inn í búðina til mín því hún
hafði heyrt að hjá mér gæti hún
fengið gott peysusett. Hún bar
nokkur sett við sig og ætlaði að
kaupa eitt grátt að lit. Ég benti
henni á djúpfjólublátt sett sem fór
afar vel við grátt hár hennar. Sérðu
ekki hvað þú ert falleg í þessu,
sagði ég.
Falleg? hváði hún og horfði lengi
á mig. Sagði svo, veistu það góða
mín, ég er orðin áttatíu og þriggja
ára gömul og þetta er í fyrsta sinn
sem einhver segir að ég sé falleg.
Ég hef verið mikið á Ítalíu og
þar er algengt að fólk slái hvert
öðru gullhamra, segi eitthvað lítið
sem gleður. Tengslin milli fólks eru
líka öðru vísi. Það er dásamlegt að
sjá kannski ömmuna á veitingastað
með barnabarni sínu, ungum manni
sem hjálpar henni í kápuna þegar
þau fara út. Hér heima yrði sagt:
Hva, ætli hún hafi sofið hjá honum
þessum?
Hjördís verður hugsi: „Það er svo
fallegt í Feneyjum í febrúar. Fáir
á ferli og yndislegt að vera þar einn.
Síkin, þokan ...
— ... maður sér fyrir sér Richard
Wagner á líkbörunum ... segi ég.
„Já einmitt!“ segir hún hrifin.
Stúlkurnar koma upp á stigapall-
inn, segja að þær séu búnar að loka
búðinni og séu á leiðinni heim.
Umferðarniðurinn á Skólavörðu-
stígnum er þagnaður, en Hjördísi
hef ég greinilega misst til Ítalíu.
— Þú ert sívinnandi, alltaf að,
þú hlýtur að hafa eitthvert mark-
mið?
„Markmið? segir hún og fer
næstum hjá sér. „Ég vil bara láta
gott af mér leiða, vera góð fyrir-
mynd barna minna. Ég reyki ekki,
drekk ekki, ja hvaða markmið hefur
randaflugan sem suðar allan dag-
inn? Hún reynir að komast heim til
sin til að hlúa að öllu, fer svo aftur
út til að leita að hunangi."