Morgunblaðið - 04.09.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1991
Friðun hrygningarsvæða
og uppeldissvæða ungfisks
eftir Guðlaug
Gíslason
Hin svokallaða „svarta skýrsla“
Hafrannsóknastofnunar, sem all-
mikið hefur verið til umræðu að
undanfömu, inniheldur mikinn
fróðleik um þá nytjastofna sjávar,
sem íslendingar byggja veiðar sínar
á, og er hún greinargóð til aflestrar
og ætti að vera í höndum sem
flestra er eitthvað hafa með sjávar-
útveg að gera.
Eins og kunnugt er leggur stofn-
unin til við stjórnvöld, að til vemd-
ar fiskistofnunum verði á næsta ári
verulega dregið úr heildarveiði
helstu nytjafiska frá því sem leyft
var á síðasta ári, og meðal annars
verði aðeins leyft að veiða 250 þús-
und tonn úr þorskstofninum, því
ef lengra verði gengið muni stofn-
inn minnka árlega frá því sem nú
er. Aðrar hugmyndir eða ábending-
ar um verndun fiskistofnanna koma
þar ekki fram. En spurningin er
hvort ekki sé frekari aðgerða þörf
í þessu sambandi og er þá átt við
friðun fleiri hrygningarsvæða en
nú er og mætti þar byggja á reynslu
skipstjórnarmanna og sjómanna.
Skipstjómarmenn í Vestmanna-
eyjum fóm á sínum tíma bréflega
fram á við sjávarútvegsráðuneyt-
inu, að tiltekin hrygningarsvæði
þorsksins á heimamiðum þeirra við
Eyjar, sem þeir einir stunduðu þá,
yrðu friðuð á meðan á hrygningu
stæði. Ráðuneytið sá því miður ekki
ástæðu til að verða við tilmælum
þeirra, þar sem fískifræðingar töldu
á þeim tíma að netaveiðar á þessum
tilgreindu svæðum gætu engin af-
gerandi áhrif haft á gang hrygning-
arinnar þar eða afkomu hennar.
Það væri einvörðungu ásigkomulag
sjávar sem þar réði úrslitum. Skip-
stjórnarmönnum í Eyjum kom synj-
un ráðuneytisins mjög á óvart því
þeir höfðu öðlast þá reynslu að ef
netin vom lögð beint ofan í hrygn-
ingarsvæðin á meðan á hrygningu
stóð, eða farið með togveiðarfæri
yfir þau, þomuðu þessi veiðisvæði
hreinlega upp á nokkmm árum.
Reynsla þeirra stangaðist því alveg
á við álit fískifræðingar hvað þetta
varðaði. Og það segir sig sjálft að
Eyjaskipstjóramir vom ekki að fara
fram á þessar friðunaraðgerðir
nema af því að þeir töldu sig vera
að vinna sjálfum sér og byggðar-
lagi sínu tjón þegar til lengri tíma
væri litið og ef fram héldi sem
horfði með eyðingu heimamiða
þeirra.
Mál þetta var síðar tekið upp á
Alþingi í víðara formi, sem tillaga
til þingsályktunar um verndun
hrygningarsvæða við strendur
landsins, og var hluti af Selvogs-
bankahrauninu nokkru síðar alfrið-
aður fyrir öllum veiðum á meðan á
hrygningu stendur, eða frá 20.
mars til maíloka, og er það eina
hrygningarsvæðið við strendur
landsins sem friðað er.
í bók Bjama Sæmundssonar,
Fiskarnir, er talið að öll helstu
hrygningarsvæði þorsksins séu við
suður- og vesturströnd landsins, og
ætti sú nefnd, sem sjávarútvegsráð-
herra hefur skipað til að gera tillög-
ur um stefnumörkun fyrir fískveiði-
stefnu íslendinga næstu árin vissu-
lega að taka til athugunar hvort
ekki sé rétt að alfriða fyrir öllum
veiðum stærstu hrygningarsvæðin
á tilgreindu hafsvæði á meðan á
hrygningu stendur og það þegar
fyrir næstu vertíð og þá einnig
hvort ekki komi til greina stækkun
friðunarsvæðisins á Selvogsbanka,
því ekki er óeðlilegt að áætla að
því stærri hluti af þorskstofninum
sem nær til, að ljúka hrygningu,
því sterkari verði þeir árgangar sem
frá honum koma ef um um eðlilegt
ástand sjávar er að ræða.
Að því er ungfískinn varðar er
einnig aðeins um eitt friðunarsvæði
að ræða, það er svæðið úti fyrir
norð-austurhomi landins, sem nær
þó aðeins út að 20 sjómílna mörkun-
um frá landi, og mun friðað fyrir
tog- og dragnótaveiðum. Til bóta
hlyti að vera ef eitt slíkt friðunar-
svæði yrði ákveðið úti fyrir hverjum
landsfjórðungi fyrir Vestur-, Norð-
ur- og Austurlandi og þá alveg út
að fískveiðimörkunum, eða svo
langt út sem smáfískur er veiddur.
Ef sjómönnum fínnst eitthvað að
sér kreppt með slíkum friðunarað-
gerðum, má benda á að Hafrann-
sóknastofnun telur í skýrslu sinni
að skerða þurfí þorskveiðamar allt
niður í 200 þúsund tonn á næstu
árum, ef takast eigi að byggja
„Ætti sú nefnd, sem
sjávarútvegsráðherra
hefur skipað til að gera
tillög’ur um stefnu-
mörkun fyrir fiskveiði-
stefnu íslendinga næstu
árin vissulega að taka
til athugunar hvort
ekki sé rétt að alfriða
fyrir öllum veiðum
stærstu hrygningar-
svæðin átilgreindu haf-
svæði á meðan á hrygn-
ingu stendur og það
þegar fyrir næstu ver-
tíð.“
stofninn upp að nýju, og munu
stjómvöld örugglega á hveijum
tíma fara að mestu leyti að tillögum
þeirrar stofnunar að því er fiskveið-
amar varðar. Og ef hægt reynist
með frekari friðunaraðgerðum að
hjálpa til við að byggja þorskstofn-
inn upp aftur, hlýtur það að teljast
hagkvæmari leið fyrir alla aðila en
meiri niðurskurður á leyfílegu heild-
Patreksfj örður:
Verslunin
Höggið opnar
Patreksfirði.
EIGENDASKIPTI urðu á verslun
Ara Jónssonar um mánaðamótin
þegar Ingólfur Arason kaupmað-
ur, sem hefur verslað á Patreks-
firði síðan árið 1945, seldi Gunn-
hildi Valgarðsdóttur verslun
sína.
Gunnhildur hefur opnað verslun-
ina undir nafninu Höggið. Nafnið
tekur Gunnhildur eftir þekktu ör-
nefni á staðnum en flest böm, sem
hafa alist upp á Patreksfírði hafa
farið fyrstu bæjarferðina sína fram
í Högg.
- Ingveldur.
Guðlaugur Gislason
araflamagni. Og árið mun örugg-
lega endast sjómönnum til að ná
úthlutuðum kvóta.
Gróðurvernd bæði á hálendinu
og annars staðar er mjög á dagskrá
hjá þjóðinni, og til hennar varið
allmiidu fé árlega, sem enginn telur
eftir, og hefur forseti landsins farið
Valdimar við eitt verka sinna.
■ MÁL VERKASÝNING Valdi-
mars Bjarnfreðssonar verður opn-
uð í Hlaðvarpanum, Vesturgötu
3, Reykjavík miðvikudaginn 4.
september kl. 13.00. Valdimar sýn-
ir 35 myndir í olíu og akríl.
þar í fylkingarbijósti með gróður-
setningu tijáplantna hvar sem hún
hefur komið við á ferðum sínum
um landið.
En að því er fiskimiðin varðar
er varla hægt að segja að við höfum
umgengist þau með mikilli var-
fæmi, og eru þau þó undirstaðan
undir þjóðarbúskapnum. Lögum
samkvæmt er leyfilegt að fara með
hvaða veiðarfæri sem er, þar á
meðal bæði net og botnvörpu, bæði
á hiygningarstöðvar þorsksins á
meðan á hrygningu stendur jafnt
og annars staðar, þó innan þeirra
marka sem reglumar um stærð
skipa segja til um, þó að undan-
skildu friðunarsvæðinu á Selvogs-
banka. Sömu reglur gilda að því
er varðar uppeldissvæði ungfisks,
ef frá er talið friðunarsvæði við
Langanes, og þá fáu daga sem
skyndilokun er sett á tiltekin veiði-
svæði, þegar Hafrannsóknastofnun
hafa borist fregnir af að mikið af
undirmálsfíski komi upp í botnvörpu
skipa eða báta og eftir að stofnun-
in hefur fengið það staðfest með
mælingum sérfræðinga sinna, eða
af öðmm ástæðum sem stofnunin
telur ástæðu til lokunar.
Að öllu athuguðu eins og málum
er komið verður að telja að tíma-
bært sé fyrir ráðamenn sjávarút-
vegsmála að meta hvort ekki sé
ástæða til, að fenginni reynslu, að
gera ráðstafanir til að farið verði
að umgangast fískimiðin við strend-
ur landsins, þar sem um er að ræða
hrygningarsvæði helstu nytjafíska
okkar og uppeldisstöðvar ungfísks,
með meiri varfæmi en hingað til.
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
Leiðrétting
í FRÉTT1 Morgunblaðinu í gær um
atvinnuástand á Suðurnesjum mátti
ráða af samtali við Jóhannes Guð-
mundsson formann Verkalýðsfélags-
ins í Garði að Fiskverkun Magnúsar
Björgvinssonar væri að hætta starf-
semi og loka. Einhvers misskilnings
hefur gætt milli blaðamanns og Jó-
hannesar því þessi staðhæfíng á ekki
við rök að styðjast, og er ekki frá
Jóhannesi komin. Jóhannes vildi
koma því á framfæri að hann hefði
verið að ræða almennt um áhrif físk-
markaða í fískvinnslu á Suðumesjum
og að undirrót þeirra væri sú að físk-
markaðir hefðu starfað lengst á Suð-
umesjum. Hann væri þeirrar skoðun-
ar að allan físk ætti að selja á físk-
mörkuðum og útlendingar sem væru
að kaupa físk hér þyrftu einnig að
leita til þeirra svo jafnvægi kæmist
á þessi mál.
Phflico sparar peninga
Þvottavélarnar frá Philico taka inn á sig heitt og kalt
vatn og stytta með því þvottatímann og umfram allt:
þær evða minna rafmagni
L64 V L85
L105
• Stillanlegur vinduhraði: 400/1000 snúningar
• Sérstaklega styrkt fyrir mikið álag
• Fjöldi mismunandi þvottakerfa
• Sjálfstæð hitastilling
• Traustur vinnuþjarkur
• Vinduhraði: 600 snúningar
• Fjöldi þvottakerfa eftir þínu vali
• Sérstakt ullarþvottakerfi
• Fjölþætt hitastilling
• Sparnaðarrofi
• Stilling fyrir hálfa hleðslu
• Fullkomin rafeindastýring
• Val á vinduhraða: 500/800 snúningar
• Vökva höggdeyfir
• Ryðfrítt stál í tromlu og ytri belg

Heimilístæki hf
SÆTÚNI8 SÍMI691515 ■ KRINGLUNNISÍMI6915 20
■ísanuuKffUM
I