Morgunblaðið - 04.09.1991, Blaðsíða 37

JCÍJh
til þau síðarnefndu hættu búskap
og fluttu til Hvammstanga 1972.
Oft voru tekin börn, bæði innan
fjölskyldu og utan, til sumardvalar
og aðstoðar við sumarverkin. Voru
mörg þeirra sumar eftir sumar.
Þeim hjónum báðum þótti vænt um
þessi börn og mynduðust við þau
varanleg og góð kynni. Voru þau
ávallt aufúsugestir þegar þau komu
í heimsókn.
Pétur var mikill hagleiksmaður.
Hann var t.d. sjálfmenntaður smið-
ur bæði á tré og járn. Hann smíð-
aði ýmis áhöld til heimilisnota, m.a.
öll amboð, einnig skápa, kommóð-
ur, skatthol o.fl. Hann var mjög
greiðvikinn og hjálpaði oft nágrönn-
unum bæði varðandi viðgerðir og
nýsmíði. Sjálfur byggði hann öll hús
á jörðinni og vann víðar við hús-
byggingar.
Pétur lærði bókband á unga aldri
hjá ísólfi Sumarliðasyni bókbindara
á Hvammstanga. Bókbandið var
hjáverk með bústörfunum en Pétur
greip þó í það á vetrum bæði fyrir
sjálfan sig en ekki síður fyrir aðra.
Síðustu árin vann hann við bók-
bandið og batt hann mikið fyrir
ýmsa aðila. Hélt hann því áfram
þar til hann fór á dvalarheimili aidr-
aðra haustið 1988 þá 93 ára gam-
all. Bókbandið seldi Pétur það ódýrt
að ekki mun hann hafa fengið mik-
ið fyrir vinnu sína. Honum fannst
það þó allt í lagi, hann hefði ánægju
af því og hann þyrfti að hafa ein-
hver verkefni. Pétur safnaði bókum
á yngri árum og átti orðið allgott
safn bóka. Fjárskortur gerði það
að verkum að hann seldi stóran
hluta bóka sinna og var honum
mikil eftirsjá að þeim. En meira
mat hann að sjá okkur börnunum
farborða og var þá ekki um annað
að ræða. Pétur var mjög vandvirk-
ur. Hann lagði á það ríka áherslu
við okkur börnin að öll verk þyrfti
að leysa vel af hendi, alla fram-
leiðslu varð að vanda og þar kenndi
hann okkur réttu handtökin. Hann
brýndi fyrir okkur að fara ávallt
varlega til þess að koma í veg fyrir
slys og óhöpp. Hugleiða fyrirfram
hvað gæti gerst.
Sjórinn var mikið stundaður,
bæði til að afla fanga til heimilisins
og eins að fá afurðir til sölu. Fýrstu
árin var róið á árabát. Keypt var
norsk skekta sem var borðhækkuð
og búin seglum. Þótti sumum að
fast væri sjórinn sóttur þegar Pétur
reri til fiskjar einn með okkur
bræðrum 9 og 11 ára gömlum.
Pétur gáði vel til veðurs og ekki
man ég eftir því nema tvisvar sinn-
um að veður versnaði svo að erfitt
væri að athafna sig. En inn náðist
línan í bæði skiptin og allt fór far-
sællega. Pétur var góðum kostum
búinn. Hann var ákafléga hjálpsam-
ur og greiðvikinn og ekki synjaði
hann bón ef kostur var að verða
við henni. Hann hafði yndi af söng
og á yngri árum átti hann harmón-
iku og spilaði á hana. Pétur var
skapmikill að eðlisfari en tamdi sér
stillingu og hógværð. Hann var
okkur börnunum ákaflega góður og
umburðarlyndur. Eftir að við vorum
farin að heiman vorum við alltaf
aaaMamfö .1 ?:
JiK'
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1991
0
37
velkomin lengri eða skemmri tímna
og barnbörnunum var vel tekið.
Eftir að þau mamma fluttu til
Hvammstanga má segja að mikinn
hluta sumartímans hefðu þau næt-
urgesti og var þeim sinnt af rausn
og hlýju enda bæði gestrisin.
Hjónaband móður minnar og
fóstra var með afbrigðum gott. Þau
voru mjög samrýnd. Við ólumst upp
á friðsemdar- og reglusömu heim-
ili. Á kvöldum var oft lesið upphátt
fyrir heimilisfólkið. Það var þá við
ýmis störf eins og að pijóna, sauma,
gera skó o.m.fl. og Pétur vann við
bókbandið, Oft, á efri árum, þegar
Pétur var að vinna við bókbandið
sat móðir mín hjá honum og las
upphátt og þannig nutu þau saman
margra góðra bóka. Þegar mamma
fór að missa heilsuna annaðist Pét-
ur hana heima eins lengi og unnt
var og eftir að hún fluttist á dvalar-
heimili aldraðra heimsótti hann
hana nánast hvern dag. Það var í
fá skipti, sem hann lét veður hefta
för sína. Pétur var mjög traustur
maður. Það var hægt að reiða sig
á það sem hann lofaði. Hann var
góður vinur í raun. Mikil saga er
að baki. Saga aldamótamanns.
Saga manns, sem þekkti þá tíma
þegar handafl og hyggjuvit var það
sem treyst var á. Hvort tveggja
nýtti hann vel. Farsæld fylgdi lífi
hans og starfi. Hann var reiðubúinn
á örlagastundu að fórna miklu fyrir
það sem hann taldi rétt vera. Hann
var bóndi á Bergsstöðum í rúm 50
ár. Hann hafði ávallt gaman af því
að koma að Bergsstöðum og það
galddi hann mikið að jörðin skyldi
vera áfram í sömu ætt og þar gengi
búskapur vel.
Daníel og kona hans, Sigríður
Eðvaldsdóttir, voru Pétri og
mömmu mjög hjálpleg eftir að þau
komu til Hvammstanga og studdu
þau með afbrigðum vel á allan hátt.
Fyrir þá góðu umönnun flyt ég
bestu þakkir.
Góður eiginmaður, faðir og fóst-
urfaðir er kvaddur. Hann var undir
vistaskiptin búinn, fannst hann
frekar vera til byrði en gagns. Hann
lét vel af starfsfólki öllu sem veitti
honum umönnun síðustu æviárin
og eru því færðar bestu þakkir.
Honum fannst aldrað fólk vera lítil-
lækkað í þjóðarumræðunni og talað
um það sem ósjálfstæðan og ósjálf-
bjarga þjóðfélagshóp. Það fannst
honum ekki sanngjarnt.
Við hittumst síðast 4. ágúst sl.
Þegar við fórum sagðist Pétur
fylgja okkur til dyra. Hann gekk í
göngugrindinni hress og brosandi,
kvaddi okkur við dyrnar og bað
okkur blessunar. Er við litum til
baka stóð hann enn og veifaði til
okkar. Það var reisn yfir hinum
aldna manni.
Góður drengur er genginn, góður
íslendingur, traustur aldamótamað-
ur, já sannur Vatnsnesingur. Þar
fæddist hann, þar átti hann heima
allan sinn aldur og þar á hann spor
sem ekki mást.
Við kveðjum í þökk. Guðs blessun
fylgi Pétri á nýjum vegum og styrki
þig kæra móðir.
Páll V. Daníelsson
Pétur Teitsson, áður bóndi á
Bergsstöðum á Vatnsnesi, andaðist
24. ágúst sl. í sjúkrahúsinu á
Hvammstanga. Pétur var fæddur á
Skarði á Vatnsnesi 31. mars 1895.
Hann var 10. í röðinni af 15 börnum
boreldra sinna sem voru Teitur Hall-
dórsson og Ingibjörg Árnadóttir er
lengst bjuggu á Bergsstöðum og
kennd við þann bæ. Öll börn þeirra
náðu fullorðinsaldri og mörg háum
aldri. Þijú af systkinum Péturs lifa
hann, þau eru: Guðrún búsett í
Reykjavík, f. 1900, Karl búsettur á
Hvammstanga, f. 1905 og Haraldur
búsettur í Reykjavík, f. 1907.
Pétur flutti 2 ára að Bergsstöðum
og ólst þar upp og átti heimili þar
mestan hluta ævi sinnar. Han hefur
örugglega snemma þurft að taka til
hendi því mikils hefur þetta stóra
heimili þurft með. Eldri systkini hans
voru farin að vinna utan heimilis og
sum búin að stofna eigið heimili á
unglingsárum hans.
Teitur Halldórsson keypti Bergs-
staði af ríkinu um aldamótin. Jörðin
var áður eign Þingeyrarklausturs.
Teitur lést 30. mars 1920. Þá keyptu
synir hans þeir Daníel og Pétur jörð-
ina og hefur ættin búið þar síðan.
Ingibjörg móðir þeiiTa bræðra var
áfram á Bergsstöðum til dauðadags.
Hún lést 22. október 1957, 94 ára.
Daníel Teitsson andaðist 22. febr-
úar 1923. Kona hans var Vilborg
Árnadóttir ættuð úr Borgarfirði. Þau
áttu 5 börn. Þau voru: Fanney hús-
freyja í Miðhúsum, Vatnsdal, d.
1968. Maður hennar var Pétur B.
Ólason bóndi, Miðhúsum. Páll við-
skiptafræðingur búsettur í Hafnar-
firði. Kona hans er Guðrún Jónsdótt-
ir frá Grafabakka, Árnessýslu, Davíð
dó um fermingu og Ingibjörg búsett
á Seltjarnarnesi áður húsfreyja á
Bergsstöðum. Maður hennar er
Pálmi Jónsson frá Hlíð á Vatnsnesi.
Veturinn sem Daníel andaðist var
Pétur á vertíð í Vestmannaeyjum.
Um vorið kom hann heim að Bergs-
stöðum og aðstoðaði Vilborgu mág-
konu sína sem stóð ein uppi með 5
börn 1-9 ára. Síðar gengu þau Vil-
borg í hjónaband. Þau eignuðust 3
börn. Þau eru: Olöf búsett í Reykja-
vík kennari ógíft, Daníel sjómaður,
Hvammstanga, kona hans er Sigríð-
ur Eðvaldsdóttir frá Stöpum og Vil-
borg húsfrú í Hafnarfirði, gift Guðna
Steingrímssyni múrarameistara.
í búskapartíð Péturs og Vilborgar
var alltaf margt fólk í heimili. Börn-
in voru dugleg og fóru snemma að
vinna við búskapinn til lands og sjáv-
ar. Bergsstaðir voru alltaf talin
hlunnindajörð, þar var stutt á miðin
og oft gott fiskerí, hrognkelsaveiði
og nokkur selveiði. Jörðin er land-
mikil en heyskaparskilyrði heldur
reitingsleg áður en ræktun hófst fyr-
ir alvöru, er nútímatækni kom til.
Pétur var ágætur ræktunarmaður
og vandaði mjög túnasléttur eins og
allt annað sem hann lagði hönd að.
Hann var mjög góður smiður, jafn-
vígur á byggingar og smærri smíðar
og vandvirkur svo af bar. Búið var
aldrei stórt en afurðagott og um-
gengni um hús og hey til fyrirmynd-
ar.
Þegar kom fram á fimmta áratug-
inn vildu þau Pétur og Vilborg gjarn-
an fara að minnka við sig búskap-
inn. Ingibjörg dóttir Vilborgar og
maður hennar, Pálmi Jónsson, fluttu
að Bergsstöðum 1947. Þau keyptu
hálfa jörðina og hófu þar búskap á
m'V i eldri hjónunum. Byggt var stórt
og vandað íbúðarhús og vorú smiðir
við það Pétur og Sigurbjörn bróðir
hans, sem var ágætur og vandvirkur
smiður. Síðar voru útihús byggð og
unnið að miklum ræktunarfram-
kvæmdum. Þetta sambýli stóð til
ársins 1972. Þá keyptu sonur Ingi-
bjargar og Pálma, Hjálmar, og kona
hans, Guðlaug Sigurðardóttir, jarð-
arhelming eldri hjónanna en þau aft-
ur einbýlishús sem Hjálmar og Guð-
laug áttu á Hvammstanga. Sama ár
fluttu Ingibjörg og Pálmi til Reykja-
víkur. Síðan hafa þau Hjálmar og
Guðlaug búið blómlegu búi á Bergs-
stöðum og gladdi það Vilborgu og
Pétur mjög að vita hve vel var búið
á ættaijörðinni.
Það má segja að árin þeirra á
Hvammstanga væru góð meðan
heilsan var sæmileg. Vilborg hafði
komið unglingur til Hvammstanga
með móður sinni og stjúpa og átt
þar heima þangað til hún giftist og
hafði því alltaf borið hlýjan hug til
staðarins. Nú gat Pétur snúið sér
að bókbandi, sem hann hafði ungur
lært og alltaf smávegis stundað.
Hann fékk strax nóg að starfa og
eftirsótt var að fá hann til að binda
bækur enda var hann vandvirkur og
gjaldinu mjög stillt í hóf. Ég man
það einu sinni þegar ég var að borga
honum fyrir bækur sem hann hafði
bundið fyrir mig að ég minnist á að
þetta væri ekkert gjald sem hann
tæki. Þá sagðist hann ómögulega
geta verið að okra á ánægjunni sem
hann hefði af þessu dútli. Þetta svar
hefur mér alltaf fundist lýsa Pétri vel.
Það var alltaf ánægjulegt að heim-
sækja Vilborgu og Pétur. Alltaf var
sama reglusemin og snyrtimennskan
þó aldurinn færðist yfir og sambúð
þeirra ávallt jafn ástúðleg. Heilsu
Vilborgar hnignaði mjög um og eftir
að hún varð níræð og hugsaði Pétur
um hana af mikilli alúð og ná-
kvæmni. Eftir að Vilborg þurfti á
sjúkrahúsvist að halda bjó Pétur einn
meðan heilsan leyfði. Daníel sonur
þeirra og Sigríður, kona hans, hugs-
uðu vel um hann og veittu þá aðstoð
sem þau gátu. Systkinin er búsett
voru fyrir sunnan fylgdust vel með
líðan þeirra, komu oft í heimsókn og
glöddu þau á margan hátt.
Síðustu árin dvaldi Pétur í sjúkra-
húsinu, var orðinn veill fyrir hjarta
og þrekið fór smádvínandi. Á sjúkra-
húsinu fékk hann hina bestu að-
hlynningu og var læknum og starfs-
liði mjög þakklátur fyrir það sem
gert var fyrir hann. Andlegu þreki
hélt hann til þess síðasta, fylgdist
vel með og minnið var með ólíkind-
um.
Vilborg kona hans lifir mann sinn.
Hún dvelur í sjúkrahúsinu á Hvamm-
stanga þrotin að kröftum 96 ára að
aldri.
Ég vil enda þessi fátæklegu línur
með innilegu þakklæti til nafna míns
fyrir hans tryggu vináttu frá okkar
fyrstu kynnum fyrir 50 árum. Með
Pétri er fallinn einn kjarnakvistur
aldamótakynslóðarinnar. Blessuð sé
minning hans.
Pétur B. Olason
GERÐ ISOLA * KR. nUHMBBHHHMB ___
20.900c M
Sundaborg 15 • Sími 81 4000
¥ AT L AS
g BNSTAKT VBIÐ
Kalda
stríðinu
er
lokið!
KÆLI- og FRYSTI-
SKÁPAR Á
TILBOÐSVERÐI
• Endingargóðir
• Stílhreinir
• Eins árs ábyrgð
• Ótrúlegt verð
/ /
HURÐADAGAR
Fullkom inn
Gæðastimpill fyri
OTRULEGT
EN
SATT!
Það er liðið ár frá því við opnuðum
sérverslun með Ringo hurðirnar þýsku sen
komu - sáu - og sigruðu.
Við bjóðum þess vegna
15% staðgreiðsluafslátt
af öllum hurðum í nokkra daga.
SficonhfiHIIRBl
ÁRMÚLA 10 • 108 REYKJÁVÍK • SÍMI 82888