Morgunblaðið - 04.09.1991, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1991
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1991
25

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Eina færa leiðin
að eru margar ástæður fyrir
þeim gífurlega vanda, sem
við er að etja í ríkisfjármálum
um þessar mundir, en þar ber
þó hæst ótrúlega útþenslu ríki-
skerfisins og eyðslu langt um-
fram greiðslugetu almennings.
Fjórði hver vinnandi maður er
nú starfandi hjá því opinbera og
stórir hópar til viðbótar hafa þar
framfærslu sína að hluta eða að
öllu leyti. Eyðslan hefur verið
fjármögnuð með lántökum á lán-
tökur ofan. Er svo komið, að
vaxtagjöld ríkissjóðs á þessu ári
nema nær tíu milljörðum króna.
Lætur nærri, að tvær krónur af
hverjum þremur af tekjuskött-
um, sem ríkið innheimtir af ein-
staklingum og fyrirtækjum, fari
í vaxtakostnað af skuldabyrði
ríkissjóðs.
Það hefur löngum verið útleið
stjómmálamanna, þegar ekki
verður lengra gengið í eyðsl-
unni, að hækka skattana. Það
hefur verið einfaldasta og þægi-
legasta leiðin fyrir þá. Ríkis-
stjóm Steingríms Hermannsson-
ar, svonefnd ríkisstjórn jafnréttis
og félagshyggju, valdi ítrekað
leið skattahækkana og líklega
hefur engin ríkisstjórn gengið
jafnlangt í þeim efnum síðustu
áratugina. Tekjuskatturinn
hækkaði úr 28,5% í 32,8% (stað-
greiðsluhlutfall úr 35,2% í
39,79%), eignarskattar vom
stórhækkaðir, svo og hvers kyns
þjónustugjöld.
Þrátt fyrir þessar miklu skatt-
hækkanir síðustu ríkisstjórnar
dugðu þær hvergi nærri fyrir
eyðslunni og það sem verra var,
að ríkissjóðshallinn jókst vem-
lega með tilheyrandi lántökum.
Halli ríkissjóðs var áætlaður 4,1
milljarður króna á þessu ári sam-
kvæmt fjárlögum, en við mynd-
un núverandi ríkisstjómar eftir
kosningarnar í vor áætlaði fjár-
málaráðuneytið og Ríkisendur-
skoðun, að hann yrði tvöfalt til
þrefalt meiri án aðgerða.
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks
og Alþýðuflokks greip til ráð-
stafana skömmu eftir að hún tók
við völdum til að draga úr ríkis-
sjóðshallanum, en þrátt fyrir það
er áætlað, að hann verði um
átta milljarðar króna. Sam-
kvæmt upplýsingum Friðriks
Sophussonar, fj ármál aráðherra,
er fjárhagsvandinn, sem við er
að glíma nú, um 25 milljarðar
króna. Stór hluti þessarar ótrú-
legu upphæðar er fyrirsjáanleg-
ur halli ríkissjóðs á næsta ári,
verði ekkert að gert, og vegna
gjaldþrots sjóðakerfisins.
Þetta er myndin, sem menn
hafa fyrir augunum, þegar leitað
er leiða til að leysa fjárhags-
vanda ríkissjóðs. Lengra verður
ekki gengið í skattahækkunum
af þeirri einföldu ástæðu, að það
ofbyði greiðslugetu skattgreið-
enda. Þegar er farið að bera á
því, að launþegar hafni auka-
vinnu vegna þess að um og yfir
helmingur teknanna fer beint í
skatt. Þjóðarframleiðslan dregst
saman við þær aðstæður og
skattagrunnurinn. Þar með er
kominn vítahringur skattheimt-
unnar.
Undanfama mánuði hefur
Morgunblaðið ítrekað bent á, að
nauðsynlegt sé að skera niður
ríkisútgjöldin til að koma á jöfn-
uði í ríkisbúskapnum og leita
nýrra leiða til að gera hann hag-
kvæmari. í því sambandi hefur
blaðið bent á, að á því séu engin
tök nema hamin verði útgjöld til
stærstu útgjaldaliðanna, heil-
brigðiskerfisins, skólakerfisins
og tryggingakerfisins. Ein leiðin
er innheimta gjalda af þeim sem
njóta þjónustunnar þó með þeim
hætti, að slík innheimta sé tekju-
tengd.
Forustugrein Þjóðviljans í gær
snýst um ábendingar þessa efnis
í síðasta Reykjavíkurbréfi Morg-
unblaðsins. Leitast Þjóðviljinn
við að svara þeim ummælum,
að andstæðingar þjónustugjalda
verði að benda á aðrar leiðir til
að leysa útgjaldavandann.
Þær leiðir, sem Þjóðviljinn
bendir á, snúast allar um skatta-
hækkanir utan ein, þ.e. að spara
í heilbrigðiskerfinu með því að
draga úr milliliðakostnaði og
með áherzlu á fyrirbyggjandi
heilsugæzlu. Það er sjálfsagt að
draga úr milliliðakostnaði, en
það dugar bara ekki til. Fyrir-
byggjandi heilsugæzla er einnig
verðugt verkefni, en það er mál
til framtíðar og leysir ekki út-
gjaldavaridann sem blasir við
núna.
Það eina, sem eftir stendur í
tillögum Þjóðviljans, er gamla
leiðin: Skattahækkanir. Þar tek-
ur blaðið enn einu sinni undir
með þeim Ólafi Ragnari
Grímssyni, Svavari Gestssyni og
Steingrími Hermannssyni, sem
allir boðuðu skattahækkanir á
síðasta vetri. Stjórnmálamenn
verða að gera sér grein fyrir
því, að skattahækkunarleiðin
gengur ekki lengur. Skatta-
hækkanir undanfarin ár hafa
aukið útgjaldavandann en ekki
leyst hann. Það verður að setja
punktinn einhvers staðar ög nú
er að því komið. Eina færa leið-
in er stöðvun á útþenslu ríkis-
kerfisins og markviss niður-
skurður útgjalda.
Fullvirðisréttur allra svæða
verði færður niður til að ná
markmiðum búvörusamnings
Aðalfundur Stéttarsambands bænda:
FRAMLEIÐSLUMÁL voru í brennideplinum á aðalfundi Stéttarsam-
bands bænda, sem lauk á Hvanneyri síðastliðið mánudagskvöld, en
þar var meðal annars samþykkt ályktun sem felur í sér að breyting
verði gerð á reglugerð um niðurskurð sauðfjárstofnsins nú í haust.
Þar sem ljóst þykir að markmið nýja búvörusamningsins um upp-
kaup ríkisins á fullvirðisrétti í sauðfjárframleiðslu fyrir 1. september
síðastliðinn hafa ekki náðst eru horfur á að að kindakjötsframleiðsl-
an verði mun meiri en markaður er talinn fyrir á verðlagsárinu
1992-1993, en þá koma framleiðendur til með að bera ábyrgð á þeirri
framleiðslu sem er umfram þarfir innanlandsmarkaðar. Því vill aðal-
fundur Stéttarsambands bænda að sá framleiðsluréttur i sauðfjár-
rækt, sem seldur hefur verið af þéttbýlissvæðum, og sá réttur sem
seldur hefur verið umfram 12% á einstökum svæðum, dreifist ekki
á önnur svæði við fyrri niðurfærslu á framleiðsluréttinum. Þess í
stað vill fundurinn að fullvirðisréttur allra svæða verði færður niður
til samræmis við það sem um getur í nýja búvörusamningnum.
í búvörusamningnum segir að til
þess að ná því markmiði að fram-
leiðsla haustsins 1992 verði í sam-
ræmi við þarfir innanlandsmarkað-
ar, þá sé stefnt að um það bil 10%
sauðfjár nú í haust frá ásetningi
haustið 1990, og samdrætti í fram-
leiðslunni sem nemi um það bil 900
tonnum haustið 1992. Því kaupi
ríkissjóður allt að 55 þúsund kind-
ur, og komi afurðir af þeim ekki á
innanlandsmarkað, en til að þessi
markmið náist þurfi nýttut og
ónýttur fullvirðisréttur sem er í
framleiðslu að lækka að minnsta
kosti um 12%. í reglugerð, sem
unnið hefur verið eftir við niður-
skurð sauðfjár í sumar, kemur fram
að markmið um uppkaup ríkissjóðs
á fullvirðisrétti í fyrrihluta aðlögun-
ar sauðfjárframleiðslunnar að inn-
anlandsmarkaði sé bundið við 12%
fullvirðisréttarins vegna áður
óljósrar sölu á óvirkum rétti.
Nokkrar umræður urðu um ofan-
greinda tillögu þegar hún var lögð
fyrir til afgreiðslu á aðalfundi Stétt-
arsambandsins, en í máli þeirra sem
mæltu á móti henni kom fram að
ótækt væri að fara fram á breyt-
ingu á reglugerð sem gefin var út
fyrir tveim mánuðum síðan og unn-
ið hefur verið eftir. Þeir sem fylgj-
andi voru tillögunni töldu hins veg-
ar að niðurfærsla fullvirðisréttarins
á öllum framleiðslusvæðum lands-
ins væri skárri kostur en að til
kæmi umtalsverð lækkun greiðslu-
marks á verðlagsárinu 1992-1993,
og svo fór að tillagan var samþykkt
í atkvæðagreiðslu með 34 atkvæð-
um gegn 13.
Öflug markaðssókn
í ályktun aðalfundar Stéttarsam-
bandsins um framleiðslumál er
minnt á nauðsyn þess að fara strax
að undirbúa öfluga markaðssókn
við sölu sauðfjárafurða þegar nýr
búvörusamningur kemur að fullu
til framkvæmda, og afurðasala
verður á ábyrgð bænda og afurða-
stöðva. Samþykkti fundurinn að
fela stjóm Stéttarsambandsins að
vinna að þessu í samvinnu við
Landssamtök- sauðfjárbænda, af-
urðastöðvamar og fleiri hagsmuna-
aðila, en benti jafnframt á að afla
yrði fjár til þessa verkefnis á þann
hátt að það skerði ekki laun bænda.
Þá telur fundurinn að það sé höfuð-
atriði að sú lækkun grundvallar-
verðs kindakjöts til bænda, sem um
ræðir í nýjum búvörusamningi, skili
sér í sama hlutfalli til neytenda, en
takist það ekki telur fundurinn for-
sendur fyrir verðlækkuninni vera
brostnar.
Ályktun Landssamtaka sauðfjár-
bænda um lengingu sláturtíma í
þeim tiigangi að auka framboð á
fersku lambakjöti var lögð fram á
aðalfundinum, en samkvæmt henni
er gert ráð fyrir að sauðfjárslátrun
á næsta ári standi frá 15. júlí til
20. desember. í ályktuninni enn-
fremur gert ráð fyrir sauðfjárbænd-
um verði markaður allt að 2% tekju-
stofn af grandvallarverði kinda-
kjöts, sem varið verði til markaðs-
mála, og komið verði á fót starfs-
hópi undir forystu sauðfjárbænda,
sem beiti sér fyrir söluhvetjandi
aðgerðum í heildarsölu kindakjöts
þegar nýr búvömsamningur tekur
gildi. Vildi meirihluti framleiðslu-
nefndar að aðalfundurinntæki undir
þessar hugmyndir, og að stórn
Stéttarsambandsins yrði falið að
veita LS stuðning við að vinna þeim
framgang, en fram kom viðaukatil-
laga frá minnihluta nefndarinnar
um að miðað yrði við allt að 1%
tekjustofn. Snarpar umræður urðu
um þessa tillögu, en svo fór að lok-
um að Halldór Gunnarsson lagði
fram rökstudda dagskrá um að vísa
henni frá og var það samþykkt með
26 atkvæðum gegn 12.
Aðalfundurinn samþykkti hins
vegar tillögu um að taka undir
ályktun Landssambands kúa-
bænda, en í henni kemur fram að
birgðir mjólkurvara séu mun meiri
um þessar mundir en þörf sé talin
fyrir, og engin teikn um að á því
verði breyting á næsta verðlagsári.
Þar sem framundan sé aðlögun
mjólkurframleiðslunnar að innlend-
um markaði sé æskilegt að draga
úr framleiðslu næsta verðlagsárs
og ná niður birgðum. Heppilegasta
leiðin til þess sé að greiða tiltölu-
lega hátt verð fyrir þann rétt sem
ónýttur var í lok verðlagsársins, eða
65-70% af grundvallarverði, en því
hafnað að fullvirðisréttur allra
mjólkurframleiðenda verði færður
niður.
Morgunblaðið/Hallur Þorsteinsson
Haukur Halldórsson, formaður Stéttarsambands bænda, flytur setningarræðu sína við upphaf aðalfund-
ar Stéttarsambandsins.
Halldór Blöndal landbúnaðarráð-
herra flytur ávarp við setningu
aðalfundar Stéttarsambands
bænda.
Niðurskurði Framleiðnisjóðs
mótmælt
Efling atvinnulífs í sveitum til
að mæta samdrætti í nautgripa- og
’
Fulltrúar á aðalfundinum hlýða á ræðu formanns Stéttarsambandsins.
sauðfjárrækt var til umræðu á
fundinum, og samþykkt var að fela
stjórn Stéttarsambandsins að fylgja
því eftir að komið yrði á fót atvinnu-
málanefndum þar sem þær væra
ekki þegar starfandi, og að efla
ráðgjöf og leiðbeiningar í atvinnu-
málum með auknu fræðslustarfi
meðal bændafólks. Bent er á það í
ályktun fundarins að til eflingar
atvinnulífs í sveitum hafí fram-
kvæði heimamanna og sú fræðsla
og fjárstuðningur sem boðið yrði
upp á hvað mest að segja, og bein-
ir fundurinn þeim tilmælum til land-
búnaðarráðherra að hann skipi
vinnuhóp, úr röðum bænda til þess
að leita leiða til nýsköpunar í at-
vinnumálum sveitanna næstu árin.
Þá er skorað á landbúnaðarráðherra
að fylgja fast eftir bókun með nýja
búvörasamningnum, sem fjallar um
landgræðslu og skógrækt. Vill
fundurinn að þeim sauðfjárbænd-
um, sem höfðu meirihluta tekna
sinna af sauðfjárrækt og selja veru-
legan hluta af fullvirðisrétti sínum
fyrir 1. september 1992, verði
tryggður forgangur til samnings
um bændaskóga, búi þeir á svæðum
sem teljast heppileg til skógræktar.
Einnig verði þeim bændum sem
seldu verulegan hluta fullvirðisrétt-
ar síns tryggður forgangur að þeim
landgræðsluverkefnum sem til falla
í hveiju héraði.
Boðuðum niðurskurði á framlagi
til Framleiðnisjóðs landbúnaðarins
var harðlega mótmælt á fundinum,
og því hafnað að slík vinnubrögð
yrðu viðhöfð við framkvæmd nýja
búvörusamningsins varðandi stuðn-
ingsaðgerðir við atvinnuþróun í
sveitum sem í honum felast. Telur
fundurinn að áframhaldandi stuðn-
ingur Framleiðnisjóðs við þróunar-
verkefni í markaðssetningu vegna
nýrrar atvinnusköpunar í sveitum
sé forsenda þess að raunhæfur
grundvöllu'r geti skapast fyrir upp-
byggingu nýrra greina og aukinni
þátttöku í öðrum, svo sem í
ferðaþjónustu.
Málefni loðdýraræktarinnar
komu til sérstakrar umræðu, og
telur aðalfundurinn mikla nauðsyn
að treysta grundvöll greinarinnar
til frambúðar nú þegar verð loð-
skinna fer hækkandi eftir langvar-
andi þrengingar í loðdýrarækt.
Nauðsynlegt sé að tryggja að jöfn-
unargjald á fóður verði svipað árið
1992 og það er í ár, og jafnframt
að létta greiðslubyrði greinarinnar
með niðurfærslu stofnlána, auk
þess sem unnið verði að því að fá
afskrifuð lán hjá
Ríkisábyrgðarsjóði.
Einföldun félagskerfis bænda
Endurskoðun félagskerfis bænda
var enn á ný til umræðu á aðal-
fundi Stéttarsambandsins, en í
ályktun um það mál var tekið und-
ir stefnumörkun nefndar, sem skil-
aði áliti í febrúar síðastliðnum um
granneiningar í félagskerfinu. Jafn-
framt var lögð áhersla á samþykkt
síðasta aðalfundar um einföldun á
félagskerfinu og endurskoðun á
samþykktum Stéttarsambandsins,
og var stjórn sambandsins falið að
skipa þriggja manna nefnd til að
gera tillögur þar að lútandi fyrir
næsta aðalfund. Fundurinn sam-
þykkti jafnframt að fela stjórninni
að gera þær breytingar á samþykt-
um Stéttarsambandsins, sem hafi
það að leiðarljósi að allir félagar í
búgreinafélögum og búnaðarsam-
böndum hafi atkvæðisrétt í þeim
hagsmunamálum sem snerta bænd-
ur almennt, en í hagsmunamálum
einstakra búgreina eða hópa bænda
hafi þeir einir atkvæðisrétt sem
stundi viðkomandi framleiðslu.
Á fundinum las Kristján H. Theó-
dórsson upp tillögu sem hann hafði
samið og vildi kynna, en í henni
var lagt til að Stéttarsamband
bænda og Búnaðarfélag íslands
sameinuðust í eitt félag, sem kallað
yrði „Hið íslenska bændafélag", og
tæki við hlutverkum beggja sam-
takanna. í greinargerð með tillög-
unni sagði að augljóst væri hvílíkur
sparnaður og hagræðing væri í því
fólginn að sameina þessar stofnanir
í eina, og vegna mikillar umræðu
undanfarið um hagræðingu í land-
búnaði og sparnað á öllum sviðum
atvinnugreinarinnar væri eðlilegt
að tillaga sem þessi væri samþykkt
af þeim aðilum, sem hvað harðast
hefðu gengið fram í þeirri umræðu.
Tillagan var ekki tekin til af-
greiðslu á fundinum.
Vistkerfi landsins eflt
í ályktun aðalfundarins um um-
hverfismál segir að það sé markmið
landbúnaðarins að bæta vistkerfi
Islands og að ekki sé gengið á auð-
lindir þess. Það sé mikið hagsmuna-
mál fyrir bændur að ímynd um
hreint og ómengað land haldist og
snyrtimennska sé viðhöfð á sveita-
bæjum. Leggur fundurinn sérstaka
áherslu á gott sambýli við gróður
og náttúru landsins, aðgæslu á við-
kvæmum gróðursvæðum, land-
græðslu og friðun þar sem þörf sé
á, en við landgræðslustörf verði
nytjasjónarmið og landbætur hafð-
ar að leiðarljósi. Fundurinn fól
stjórn Stéttarsambandsins að óska
eftir viðræðum við samgönguráðu-
neytið um viðhald veggirðinga, en
fundurinn telur það ástand sem ný
ríki um viðhald slíkra mannvirkja
sé óviðunandi, og því sé brýnt að
setja skýrar reglur þar um.
Vetrarstarf kórs Lang-
holtskirkju er hafið
KÓR Langholtskirkju hóf vetrarstarfið nú í byrjun september.
Fyrsta verkefni vetrarins eru tvær kantötur eftir J.S. Bach, nr.
21, „Ich hatte viel Bekummernis“, og nr. 131, „Aus der Tiefe rufe
ich, Herr, zu dir“, sem fluttar verða á tónleikum 3. nóvember nk.
Þessir tónleikar era haldnir á
vegum Minningarsjóðs Guðlaugar
Bjargar Pálsdóttur og við guðs-
þjónustu sama dag verður önnur
kantatan flutt á vegum sjóðsins.
Tilgangur sjóðsins er að styðja
starfsemi Kórs Langholtskirkju og
jafnframt að styrkja efnilega
söngnemendur í námi. Sl. vor var
fyrstu styrkjunum úthlutað. Ragn-
ar Davíðsson og Björk Jónsdóttir
hlutu 75.000 kr. hvort, en þau era
bæði félagar í Kór Langholts-
kirkju. Þau verða bæði einsöngv-
arar á þessum tónleikum og auk
þeirra Olöf Kolbrún Harðardóttir
og Þorgeir Andrésson.
Sálumessa (Requiem) eftir Moz-
art verður flutt með Sinfóníu-
hljómsveit Islands í byijun des-
ember.
Jólasöngvar kórsins verða að
vanda seinasta föstudag fyrir jól
hinn 20. desember kl. 23.00. Á
þeim tónleikum verða flutt lög og
verk tengd jólum og aðventu.
Þessir tónleikar eru árlegur við-
burður og jafnan húsfyllir.
Eftir jól verður tekið til við
æfingar á Mattheusarpassíunni
eftir J.S. Bach sem flutt verða á
skírdag og föstudaginn langa. Hún
er eina stórverk „fimmta“ guð-
spjallamannsins" sem kórinn hefur
ekki flutt.
í júní 1992 tekur kórinn þátt í
Norrænu kirkjutónlistarhátíðinni
sem haldin verður hér á landi.
Höfuðtilgangur hátíðarinnar er að
kynna nýja kirkjutónlist frá Norð-
urlöndunum. Kórinn hefur tvisvar
verið fulltrúi íslands á þessari
hátíð sem haldin er fjórða hvert
ár, 1974 í Svíþjóð og 1978 í Finn-
landi.
í haust kemur út geisladiskur
sem heitir „Barn er oss fætt -
Jólasöngvar Kórs Langholts-
kirkju“. Á diskinum verða jóla- og
aðventulög sem flutt hafa verið á
Jólasöngvum kórsins. Meirihluti
laganna er útsettur af sænska
tónskáldinu og kórstjóranum And-
ers Öhrwall. Einsongvarar eru
Dagbjört Nanna Jónsdóttir, Hall-
dór Torfason, Ólöf Kolbrún Harð-
ardóttir og Ragnar Davíðsson.
Hljóðfæraleikararnir Áshildur
Haraldsdóttir, Bernard S. Wilkin-
son, Gústaf Jóhannessori, Jón Sig-
urðsson, Kristján Þ. Stephensen
og Monika Abendroth leika með.
Frá vinstri: Jón Stefánsson söngstjóri, Erna Þórarinsdóttir, spjald-
skrárritari, Halldór Torfason, formaður kórsins og Sigrún Stefánsdótt-
ir varaformaður.
Upptakan var gerð „stafrænt" af
Studio Langholtskirkju sl. vetur
af Bjama Rúnari Bjarnasyni tón-
meistara. Einnig er væntanleg á
geisladiski „An Anthology of Ice-
landic Choir Music“ sem sænska
útgáfufyrirtækið BIS gaf út 1983,
en hljómplatan er uppseld hjá út-
gáfunni.
Raddþjálfari verður eins og und-
anfarin ár Ólöf Kolbrún Harðar-
dóttir og stjórnandi kórsins er Jón
Stefánsson.
Kórinn er fullskipaður og verður
ekki bætt við nýjum röddum.
(Fréttatilkynning)
Iðnnemasamband Islands:
Idnnám verði ekki sett lægra
en annað sambærilegt nám
Sambandsstjórn Iðnnemasambands íslands hefur sent frá sér álykt-
un, þar sem skorað er á mennta- og fjármálaráðherra að koma í
veg fyrir að iðnnám verði sett á lægri skör innan Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna en annað nám eða að tekjumeðferð iðnnema
verði með öðrum hætti en annarra námsmanna. Lárus Jónsson
formaður Lánasjóðs islenskra námsmanna, segir að engin ákvörðun
hafi verið tekin um breytingar á lánum til iðnnema en að til greina
komi að starfsnám verði skilgreint sem nám er veiti tekjur yfir
framfærslumörkum sjóðsins.
Lárus sagði, að reglur um lán
til nemenda í starfsnámi væru
óljósar og nefndi sem dæmi að
aðstoðalæknar í sémámi á fullum
launum væra stundum taldir láns-
hæfir. Mönnum hafi fundist að
setja ætti almennar reglur um
starfsnám en engi ákvörðun hafi
enn verið tekin. „Þetta eru hlutir
sem verið er að tala um en enginn
veit hvort verður úr eða ekki,“
sagði Lárus. „Eg geri ráð fyrir að
til greina komi að skilgreining á
starfsnámi verði sú að það sé nám
sem veiti mönnum meiri tekjur
heldur en sjóðurinn gerir ráð fyrir
í framfærslu. Iðnnemar eru yfír-
leitt með það lágar tekjur í iðnn-
ámi að ef þessi regla yrði tekin
upp þá yrðu flestir með tekjur
undir því marki og yrði því farið
með þær eins og aðrar tekjur sem
menn hafa.“
Kristinn Einarsson fram-
kvæmdastjóri Iðnnemasambands
íslands, sagði að upphaflega til-
lagan, sem lögð var fyrir í stjórn
LIN hafi gert ráð fyrir að námsað-
stoð yrði að öllu jöfnu ekki veitt
til starfsnáms eða starfsþjálfunar
þegar um full Iaunað starf væri
að ræða á meðan á námi stendur,
t.d. aðstoðarlækna og lærlinga.
„Eg held að menn hafi ekki áttað
sig á hvað upphaflega tillagan
hafði í för með sér en af því að
við brugðumst hart við þá var
þessu breytt,“ sagði Kristinn. „Það
var ætlunin að ná til annarra en
við slæddumst með. Núna skilst
mér að búið sé að breyta tillög-
unni á þann veg að ekki sé veitt
lán til þeirra sem eru í starfsnámi
ef umsamin laun eru hærri en
grunnframfærsla LÍN, eða tæp-
lega 47.000 krónur á mánuði."
Kristinn sagði, að laun iðnnema
féllu undir það en samningar eru
lausir 15. september og verði þessi
tillaga samþykkt í stjórn LIN á
næstu dögum gæti svo farið að
laun nema á fjórða ári yrðu yfir
grunnframfærslu sjóðsins. Þá gæti
farið svo að þeir nemendur fengju
engin lán jafnvel þó þeir væru
með böm á framfæri sínu. „Mér
sýnist þvi að meðferð á tekju vissra
iðnnema muni verða með allt öðr-
um hætti en annarra náms-
manna,“ sagði hann. „Eða er sann-
girni í að iðnnemi sem er með
50.000 krónur í tekjur á mánuði
fái enga framfærslu frá lánasjóð-
inum á meðan nemi í öðra láns-
hæfu námi, sem hefur sömu tekjur
með námi, fái 50% af umframtekj-
unum dregna frá námslánum.
Hanh fái síðan námslán en iðn-
neminn ekki. Þetta þýðir að með-
ferð iðnnema innan lánasjóðsins
verður óhagstæðari en annarra
námsmanna og afleiðingamar
hljóta að verða þær að nemendur
hugsa sig um áður en þeir fara. í
iðnnám.“
-----» ♦ ♦
Nýrvara-
forseti FFSÍ
Á FUNDI stjórnar Farmanna-
og fiskimannasambands Is-
lands, FFSÍ, lialdinn 2. septemb-
er 1991 í Borgartúni 18, var
Þorsteinn Árnason vélfræðing-
ur, félagsmaður í Vélstjórafé-
lagi Vestmannaeyja kosinn nýr
varaforseti sambandsins.
Þorsteinn tekur við af Helga
Laxdal, sem lætur af störfum sem
varaforseti FFSÍ samhliða úrsögn
Vélstjórafélags íslands úr FFSI.