Morgunblaðið - 04.09.1991, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1991
Öryggismál í ólestri
eftirJóhann
Pál Símonarson
Skýrslur Rannsóknarnefndar sjó-
slysa komu ekki út á réttum tíma
fyrir árin 1988, 1989 og 1990.
Astæðan er sú, samkvæmt því sem
formaður Sjóslysanefndar segir, að
ekki hafi fengist fé til að gefa skýrsl-
urnar út. Fátt segir meira um af-
stöðu fjárveitingarvalds, Alþingis eða
samgönguráðuneytis, til öryggismála
sjómanna en þetta. Jafn sjálfsagt
mál og útgáfa skýrslu Rannsóknar-
nefndar sjóslysa ætti ekki að vefjast
fyrir nefndum stofnunum, þ.e.a.s. ef
menn meina eitthvað með því að
öryggismál sjómanna sé verkefni
sem verður að takast á við af fullum
krafti.
Skýrslur síðustu þriggja ára voru
gefnar út í bókaformi fyrir nokkrum
vikum. Þegar menn fara yfir athuga-
semdir Sjóslysanefndar, niðurstöð-
urnar og skýringarnar á því af hveiju
slysin verða og af hveiju skip far-
ast, þá hljóta sjómenn og vonandi
fleiri 'að hrökkva í kút. Það fer ekki
hjá að gagnrýni Guðmundar Hall-
varðssonar, formanns Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, á skipstjómar-
menn öðlist allt aðra þýðingu, þegar
bókin hefur verið lesin. Rauði þráður-
inn í skýririgum Sjóslysanefndar í
þeim dæmum sem tilgreind eru kall-
ar á gagnrýni á skipstjórnarmenn.
Þegar hafrannsóknarskipið Árni
Friðriksson og Gljái, sem er tíu tonna
plastbátur, rákust saman í júlí 1988
voru skilyrði til siglingar eins og þau
geta best orðið. Það var logn og
^Dale .
(Jamegie
námskeiðið
Kynningarfundur
★ Meira hugrekki.
★ Stærri vinahópur.
★ Minni áhyggjur.
★ Meiri lífskraftur.
PERSÓNULEGUR
ÞROSKi
STJORNUNARSKOLINN
Sími 812411
Ný námskeið eru að hefjast
skyggni gott.
Niðurstaða Rannsóknanefndar
sjóslysa varð sú, að skipstjórnarmenn
beggja skipa hefðu brotið gegn fjöl-
mörgum greinum alþjóðlegra reglna,
sem gilda um siglingu skipa.
Þegar Margrét RE 229 strandaði
í norðanverðum Reyðarfirði var það
álit Sjóslysanefndar, að orsök
strandsins mætti rekja til óaðgæslu
við siglingu bátsins.
Þegar Þytur SF 1 sökk í róðri í
september 1988 er skýring Sjóslysa-
nefndar þessi: „Nefndin telur að
meginorsök þessa bátstapa sé van-
þekking á því hvernig á að stjóma
og hlaða. Báturinn er ofhlaðinn langt
umfram leyfilega hleðslu."
Eg gæti haldið lengi áfram og tínt
upp óteljandi dæmi þar sem rauði
þráðurinn Rannsóknarnefndar sjó-
slysa er, að skipstjórnarmenn gæta
alls ekki nægilega vel að því sem
þeir eðli málsins samkvæmt ættu að
gera.
Þetta vekur upp þijár spurningar.
Er menntun í sjómannaskólum lands-
ins ekki nægilega góð? Eða hafa
skipstjórnarmenn misskilið námið og
þar með hlutverk sitt um borð? Eða
er siglingaleg og fagleg stjórnun
útgerðar komin í íand? Eru það til
dæmis útgerðarmenn flutningaskipa,
sem eru farnir að taka þátt í að
stjórna skipunum? Við skulum skoða
eitt dæmi úr skýrslu Rannsóknar-
nefndar sjóslysa í þessu sambandi.
í janúar 1989 lestaði flutninga-
skipið Hera Borg á Vestfjörðum. Það
var siæmt í sjóinn, átta til níu vind-
stig og þegar skipið kom til Reykja-
víkur kom í ljós að farmurinn var
allur úr lagi genginn.
Hveijar eru svo skýringarnar?
Hvað segir Sjóslysanefnd?
„Nefndin telur það uggvænlega
þróun ef skipstjórar fá ekki þann
búnað sem þeir telja nauðsynlegan
svo ganga megi frá farmi um borð
í skipum. Einnig er það andstætt
allri skynsemi að rekið sé svo á eftir
skipstjórum að ekki sé tími til þess
að sinna þeim verkefnum sem ætlast
er til af þeim. Það að skipstjórar eigi
yfir höfði sér að missa vinnuna vegna
þess að þeir fái ekki þann búnað sem
til þarf til eðlilegs rekstrar skips hlýt-
ur að leiða til ómannlegs úlags á
skipstjóra, sem leiðir af sér að ekki
er farið eftir öryggiskröfum. “
Nefndin undirstrikar í skýrslu
sinni um þetta mál, að það sé í þriðja
skipti á stuttum tíma sem farmur
raskist vegna ónógs frágangs á farmi
og dirfskufullrar siglingar.
Hér er með öðrum orðum verið
að stefna Iífi sjómanna í hættu, stór-
kostlega hættu, eins og dæmi eru
til um að skip geti komið tveimur
eða þremur klukkutímum fyrr í höfn
en annars hefði orðið.
Ábyrgðin er skipstjórnarmanna að
fara eftir lögum og reglum, að láta
Haustvörurnar komnar
Verið velkomnar
Pósthússtræti 13.
ekki beygja sig til dirfskufullrar sigl-
ingar, eins og Sjóslysanefnd kallar
það, en siðferðileg ábyrgð hvílir einn-
ig hjá útgerðarmönnum sem láta sér
detta í hug að horfa framhjá því að
fyllsta öryggis sé gætt í siglingum,
en mæla líf og limi sjómanna í nokkr-
um kiukkutímum.
Með því að taka öryggismál sjó-
manna föstum tökum er ekki nóg
að setja reglur. Það verður að fara
eftir þeim. Það er ekki nóg að hafa
eftirlit, ef sjómennirnir sjálfir halda
ekki vöku sinni. Það er ekki nóg að
fylla skipið af öryggistækjum, ef
enginn kann á þau, eða þau eru ekki
í lagi, ryðguð föst eða gölluð. Þetta
gildir um sleppibúnað á skipum og
reykköfunartæki af gerðinni Fanzý
5000, en tæki af þeirri gerð eru frá
1985 og eru ennþá í notkun að hluta
þrátt fyrir innköllun Siglingamála-
stofnunar ríkisins í fréttatilkynningu
dagsettri 17. febrúar 1988 og síðar
22. febrúar 1988. Þrátt fyrir þetta
eru Fanzy 5000-reykköfunartæki
ennþá að berast sem breytingar
þurfa að fara fram á. Það skal tekið
fram að gallinn kom upp 10. febrúar
1988 á æfingu nemenda Stýrimanna-
skólans í Vestmannaeyjum. Að mínu
mati er þetta vítavert kæruleysi að
ekki skuli vera búið að lagfæra öll
tækin sem voru á bilinu 250-300 af
þessari gerð um borð í íslenskum
skipum.
Samgönguráðherra er æðsti yfir-
maður öryggismála sjómanna. Undir
hann heyrir til dæmis Siglingamála-
stofnun ríkisins, sem á að sjá um
eftirlit með skipum, og þar með öllum
öryggisbúnaði um borð í skipum.
Eg skora á samgönguráðherra, að
kynna sér efni skýrslu Rannsókna-
nefndar sjóslysa fyrir árið 1988,
1989 og 1990, sem gefin var út
undir forystu Haraldar Blöndals,
„Með því að taka örygg-
ismál sjómanna föstum
tökum er ekki nóg að
setja reglur. Það verð-
ur að fara eftir þeim.
Það er ekki nóg að hafa
eftirlit, ef sjómennirnir
sjálfir halda ekki vöku
sinni.“
hæstaréttarlögmanns, sem var for-
maður Sjóslysanefndar og ég hvet
samgönguráðherra að heyra hljóðið
í Guðmundi Hallvarðssyni, alþingis-
manni Sjálfstæðisflokksins og for-
manni Sjómannafélags Reykjavíkur
og fá hann til að skýra út hvernig
ástandið í öryggismálum er í raun
og veru.
Samgönguráðherra veit sennilega,
að hér á landi er ekki framleiddur
sleppibúnaður fyrir skip og báta, sem
Siglingamálastofnun ríkisins viður-
kennir. Það má orða þetta öðru vísi.
Það má segja, að sleppibúnaðurinn
sem nú er um borð í skipum og bát-
um er ekki fullnægjandi; Það má líka
halda því fram með gildum rökum
að hann veiti falskt öryggi þar sem
hann er úr leik, því Siglingamálstofn-
un hefur ekki viðurkennt hann. Sam-
gönguráðherra veit sennilega líka að
Háskóli íslands hefur gefið út skýrslu
um hönnun á sleppibúnaði, sem lík-
legt þykir að hljóti viðurkenningu
Siglingamálastofnunar. í niðurstöð-
um þeirrar skýrslu segir meðal ann-
ars þegar menn eru að velta því fyr-
ir sér hvort framleiða á þennan bún-
að og setja á markað, eða ekki:
„Vegna þess hve verkefnið er áhætt-
usamt þá virðist niðurstaðan óhjá-
Jóhann Páll Símonarson
kvæmilega verða sú að væntanlegur
hagnaður sé ekki áhættunnar virði.“
Hér er rætt um hagnað fyrirtækisins
sem getur framleitt öruggan sleppi-
búnað.
Það er leitt til þess að vita að það
skuli þurf að vera hagnaðarsjónar-
mið sem ráða því hvort öruggur bún-
aður kemst um borð í íslensk skip,
jafn leitt og það er að lesa í skýrslu
Rannsóknarnefndar sjóslysa að út-
gerðirnar eru í sumum tilvikum farn-
ar að taka völdin af skipstjórnar-
mönnum. Og það er ennfremur ieitt
til þess að vita, að Siglingamála-
stofnun skuli ekki hafa haft samráð
við Sigmund Jóhannsson í Vest-
mannaeyjum, föður sleppibúnaðar-
ins, um úrbætur á þeim búnaði, sem
hann hannaði í stað þess að skella á
hann hurðum.
En hvernig hyggst samgönguráð-
uneytið bregðast við? Hvað ætlar
ráðherra að gera til þess að ég þurfí
ekki að lesa sömu útskýringarnar á
slysunum, sem verða í vetur, þegar
ný skýrsla kemur út næsta sumar,
það er að segja, ef það fæst fjárveit-
ing til að gefa hana út árið 1992?
Höfundur er sjómaður.
Slátrun flýtt á Húsavík:
40 þúsund dilkum slátrað
Húsavík.
SLÁTRUN hjá Kaupfélagi Þingeyinga hefst fyrr á þessu hausti, en
áður hefur gerst, eða miðvikudaginn 4. september, og er áætlað að
slátra um 40.000 dilkum og 2.000 fullorðnum kindum. Slátrun á að
Ijúka 7. október og er það allt að því hálfum mánuði fyrr en oft
hefur verið. I fyrra var áætlunin um 40.000 fjár.
Sláturhússtjórinn Þorgeir Björn stæðna á þessu hausti sé rík ástæða
Hlöðversson segir að skiptar skoð-
anir séu um nauðsyn þess að hefja
slátrun svo snemma og raska þann-
ig gömlum hefðum. En hann segist
vera þeirrar skoðunar að í ljósi að-
Nýr breskur
sendiherra
UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ í
London tilkynnti á föstudag að
Bretadrottning hefði samþykkt
útnefningu Patrick Wogan, CMG,
sem sendiherra á Islandi.
Hann tekur við af Sir Richard
Best, KCVO, sem lætur nú af störf-
um fyrir utanríkisþjónustuna.
til að reyna að færa slátrun fram.
Til rökstuðnings þessa nefnir hann
m.a. eftirfarandi: „í fyrsta lagi má
nefna að fijósemi var víða mjög góð
síðastliðið vor enda kemur í ljós að
fleiri dilkar eru áætlaðir til slátrunar
úr flestum félagsdeildum. í öðru lagi
eru líkur á góðum vænleik eftir gott
sumar og mikla sprettutíð.
Einhveiju sinni hefðu framan-
greind tíðindi þótt góðar fréttir en
nú á tímum framleiðslutakmarkana
þá er svo því miður ekki. Það magn
sem innleggjendur mega leggja inn
eykst hreint ekki þó móðir náttúra
leiki við bændur. Nauðsynleg við-
brögð er því að hefja slátrun fyrr.
Einnig verður að líta til þess að eft-
ir svo mikið sprettusumar þá eru
líkur á að sölni fljótt, þá bregður til
svalara tíðarfars. Afleiðing af því
að hefja ekki strax slátrun væri ver-
uleg aukin hlutdeild í fitu í vaxta-
auka dilka, en það væri mjög óæski-
legt með tilliti til markaðarins í dag,
þegar framboð af feitu kjöti og stór-
um skrokkum er miklu meira en
eftirspurn."
í fyrstu göngurnar var farið síð-
astliðinn föstudag og réttað var í
Víðikersrétt í Bárðardal síðastliðinn
sunnudag. - Fréttaritari.
WordPerfecl5.0
Mest notaða ritvinnslukerfið á íslandi í dag.
Næsta námskeið er að hefjast.
Hringdu og fáðu nánari upplýsingar.
Ath.: VR og fleiri stéttarfélög styrkja sína aðildarfélaga.
Tölvuskóli Reykiavíkur
Borgartúni 28, sími 91-687590

■ KVENFELAGASAMBAND Is-
lands rekur Leiðbeiningarstöð
heimilanna þar sem veittar eru leið-
beiningar og upplýsingar varðandi
heimilisstörf, manneldi, gæðakönn-
un á heimilistækjum og önnur al-
menn neytendamál. Kvenfélagasam-
band íslands gefur út tímaritið Hús-
freyjan og ýmis fræðslurit, svo sem:
Aldurinn færist yfir, Blettahrein-
un, Frysting matvæla, Gerbakst-
ur, Glóðarsteiking, Mataræði
móður og barns, Matur og hrein-
læti, Nútíma mataræði og Svona
gerum við þegar við þvoum okkar
þvott. Leiðbeiningarstöð heimilanna
er á 3. hæð í Hallveigarstöðum,
Túngötu 14, Reykjavík. Hún er
opin alla virka daga frá kl. 13-17.
■ NEFFND ÍSÍ sem vinnur að
umbótum í kvennaíþróttum gengst
fyrir námstefnu fyrir þjálfara,
leiðbeinendur og áhugafólk um
íþróttir kvenna laugardaginn 7.
september í Garðaskóla, Garðabæ
og hefst hún kl. 10.00. Yfirskrift
námstefnunnar er „Sérkenni
kvenna með tilliti til þjálfunar
og keppni i íþróttum" og er gert
ráð fyrir að hún höfði sérstaklega
til leiðbeinenda, þjálfara og væntan-
legra þjálfara íþróttakvenna svo og
annars áhugafólks um íþróttir
kvenna. Námstefnan verður í fyrir-
lestrarformi með fyrirspurnum eftir
hvern lestur. Námstefnustjóri verð-
ur Þórdís Gísladóttir íþróttafræð-
ingur, en fyrirlesarar verða auk
hennar; Dr. Ingimar Jónsson,
Svandís Sigurðardóttir, sjúkra-
þjálfari, Martha Ernstsdóttir,
sjúkraþjálfari, Þráinn Hafsteins-
son, íþróttafræðingur, íris Grön-
feldt, íþróttafræðingur, Birgir
Guðjónsson, læknir og Jóhann
Gunnarsson, sálfræðingur.

Ragnheiður Björk
— Leiðrétting
í blaðinu sl. þriðjudag misritaðist
nafn brúðar Jóns Sverris Bragason-
ar. Brúðurin heitir Ragnheiður
Björk Viðarsdóttir. Heimili þeirra
er í Sörlaskjóli 34, Reykjavík.