Morgunblaðið - 24.09.1991, Síða 47

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. SEPTEMBER 1991
47
Hún naut þess að fylgjast með fjöl-
skyldu sinni og afkomendum. Þó
sjón og heyrn döpruðust var hugur-
inn ætíð sá sami. Þá umhyggju sem
hún sýndi samferðafólkinu fékk hún
endurgoldna á ævikvöldinu. Síðustu
æviárin dvaldi hún í Skjóli og naut
þar góðrar umhyggju og daglega
komu börn hennar í heimsókn.
Kærleiksríku ævistarfi er lokið. Ég
kveð ömmu mína með söknuði og
þakklæti.
Ragnheiður Ásta Magnúsdóttir
Ein yndislegasta kona sem ég
hefi þekkt hefur kvatt þennan heim.
Að henni stóðu sterkir stofnar og
hlaut hún að erfðum fjölbreytta
hæfileika sem einkenndu allt henn-
ar líf.
Hinn 17. júlí 1909 giftist hún,
þá 18 ára að aldri, Ásgeiri Torfa-
syni verksmiðjustjóra á Sólbakka
við Önundarfjörð og þar stóð heim-
ili þeirra í áratugi.
Þau voru glæsileg hjón í sjón og
raun og á heimili þeirra ríkti sá
menningarbragur að til fyrirmynd-
ar var. Vegna mikilla umsvifa hús-
bóndans og gestrisni hjónanna var
afar gestkvæmt á heimili þeirra.
Höfðingleg framkoma Ragnheiðar
og hjartahlýja var með þeim hætti
að engum gleymdist og lýsti sér ef
til vill best í því hve annt henni var
um þá sem stóðu höllum fæti í líf-
inu. Hún fegraði mannlífið með til-
veru sinni.
Mér fannst flestir dagar vera
sólskinsdagar þegar við Sólbakka-
og Hvilftarbörnin vorum að vaxa
úr grasi. Einnig var mjög kært með
foreldrum okkar, á þessa vináttu
bar aldrei skugga. Ragnheiður var
mikil hamingju manneskja. Hún
naut mikils ástríkis eiginmanns síns
og sinna mörgu mannvænlegu
barna og einlæga aðdáun þeirra
sem þekktu hana best. En stærsta
hamingjuuppsprettan var sú að
henni sjálfri var í bijóst borin gjöf-
in dýrmæta - kærleikurinn - sem
ekki leitar síns eigin.
Við systkinin kveðjum hana með
dýpstu þökk og virðingu og sendum
ástvinum hennar innilegar samúð-
arkveðjur.
Ragnheiður Finnsdóttir
I dag verður kvödd í Neskirkju
Ragnheiður Eiríksdóttir, sem lengst
af bjó á Sólbakka við Flateyri í Ón-
undarfirði, en útför hennar verður
gerð frá Flateyrarkirkju á morgun.
Tæplega fjórir mánuðir eru liðnir
síðan ég átti með Ragnheiði yndis-
lega stund á eitthundraðasta afmæl-
isdegi hennar. Við því var búist að
kallið færi senn að koma og þessi
mikla sómakona kvaddi þennan heim
á hjúkrunarheimilinu Skjóli í Reykja-
vík á jafn hljóðlátan hátt og ein-
kenndi allt hennar fas og framgöngu
á langri ævi.
Ragnheiður Eiríksdóttir var fædd
á Hrauni á Ingjaldssandi í Önundar-
fírði 22. maí árið 1891 og foreldrar
hennar voru hjónin Sigríður Jóns-
dóttir og Eiríkur Sigmundsson bóndi
er þar bjuggu.
Ragnheiður var ung að árum heit-
bundin Ásgeiri Torfasyni, skipstjóra
og síðar verksmiðjustjóra, ömmu-
bróður mínum, en þau giftust árið
1909. Fyrsta hjúskaparárið dvöldu
þau í Torfahúsi á Flateyri hjá Maríu
Össurardóttur, tengdamóður Ragn-
heiðar, en Torfi var þá látinn fyrir
nokkrum árum. Árið 1910 fluttust
þau ásamt Maríu að Sólbakka í stóra
norska bjálkahúsið sem norski hval-
veiðimaðurinn Hans Ellefsen hafði
látið reisa þar.
Ragnheiður og Ásgeir bjuggu á
neðri hæð hússins, en bræður Ás-
geirs, þeir Kristján og Ólafur, bjuggu
á efri hæðinni. Skömmu síðar létu
systur Ásgeirs, Guðrún, amma mín,
og Ástríður Torfadóttir, reisa annað
hús á Sólbakka og bjuggu þær þar
ásamt fjórum börnum Guðrúnar, sem
þá var orðin ekkja. Hús ömmu
minnar var kallað „Litla-býli“ til
aðgreiningar frá stóra Sólbakkahús-
inu. Móðir mín og móðursystkini 61-
ust því upp á sama bæjarhlaðinu og
börn Ragnheiðar og Ásgeirs og
mynduðust því á milli þeirra sterk
bönd vináttu og frændsemi.
Börn Ragnheiðar og Ásgeirs Torf-
asonar voru: 1. Torfi, fæddur 1910,
maki Valgerður Vilmundardóttir; 2.
Ragnar, læknir, fæddur 1911, dáinn
1981, maki Laufey Maríasdóttir; 3.
Eiríkur Þórir, fæddur 1913, dáinn
1921; 4. María, hjúkrunarfræðingur,
fædd 1916, maki Gunnar Böðvars-
son, dáinn 1966; 5. Haraldur, verk-
fræðingur, fséddur 1918, maki Halld-
óra Einarsdóttir; 6. Önundur, hag-
fræðingur, fæddur 1920, maki Eva
Ragnarsdóttir; 7. Sigríður Hanna,
fædd 1923, maki Magnús Konráðs-
son, dáinn 1983; 8. Ásgeir, lyfjafræð-
ingur, fæddur 1927, dáinn 1973,
maki Guðrún F. Magnúsdóttir. Hjá
þeim Sólbakkahjónum áttu einnig
skjól um lengri eða skemmri tíma
Kristján, bróðursonur Ásgeirs, Carl,
bróðursonur Ragnheiðar, og Ragnar
Sigurðsson frændi hennar. Afkom-
endur Ragnheiðar og Ásgeirs munu
nú nálgast hundraðið.
Þótt ég væri fædd í „Litla-býli“
nokkrum árum eftir að það var flutt
frá Sólbakka niður á Flateyri þá eru
margar af fyrstu og sterkustu endur-
minningum mínum tengdar Ragn-
heiði og hinu sérstæða húsi, Sól-
bakkahúsinu. Þetta stóra tvílyfta
bjálkahús með rannsóknarstofum,
bröggum og verksmiðjuhúsunum er
í minningunni sveipað einhverjum
óræðum ævintýraljóma. Þarna lékum
við okkur systkinin úti og inni við
elstu barnabörn Ragnheiðar og Ás-
geirs, börn Ragnars, sem bjuggu á
efri hæðinni. Árið 1948 reistu Ragn-
heiður og Ásgeir sér nýtt hús á
grunni hins virðulega húss sem flutt
var frá Sólbakka á fyrstu árum aldar-
innar og hefur síðan staðið við
Tjamargötuna í Reykjavík. Hans
Ellefsen gaf J)að Hannesi Hafstein
er hann varð Islandsráðherra og hef-
ur húsið síðan verið nefnt „Ráðherra-
bústaðurinn".
í og við litla, nýja Sólbakkahúsið
vestan við Sólbakkalækinn áttum við
krakkarnir líka okkar dýrðarstundir.
Þar áttum við löngum stórbú bak
við hjallinn eða á hjallaloftinu. Við
tókum þátt í heyskapnum með Ragn-
heiði og Ásgeiri og Torfa, syni þeirra,
eftir því sem aldur okkar og burðir
uxu. Þegar stund gafst frá því að
rifja eða raka.lékum við okkur gjarn-
an saman í fjörunni neðan við bakk-
ana innanvert við verksmiðjuna.
Hápunkturinn var svo að sjálfsögðu
að fá að taka þátt í að hirða heyið.
Við krakkarnir stóðum á hlöðuloftinu
og leystum reipin af sátunum og
fengum svo að leika okkur í ilmandi
töðunni fram á kvöld.
Aldrei virtist Ragnheiði falla verk
úr hendi og alltaf var hún við okkur
krakkana hlý og þolinmóð. Hvers
konar ræktun var henni hjartfólgið
áhugamál og bar garðurinn hennar
umhverfis nýja húsið þess glögg
vitni. Mun Ragnheiður hafa þegið
góð ráð frá frændkonu sinni, frú
Hjaltlínu, ekkju sr. Sigtryggs Guð-
laugssonar, skólastjóra Núpsskóla í
Dýrafirði, en þau komu upp tijágarð-
inum „Skrúð“ í hlíðinni innanvert við
Núp. Garðrækt Ragnheiðar var ótrú-
lega fjölbreytt. Hún skipulagði afar
fallegt blómabeð framan við húsið
og reyndar var blómarækt miklu víð-
ar í stóra garðinum þar sem gömlu
steinhleðslurnar frá tíma norska
hvalfangarans settu sinn sérstaka
svip á umhverfið. Tré og runnar voru
til prýði og skjóls. Af þeim fengust
afurðir í hinar bestu sultur. í mat-
jurtagarði Ragnheiðar uxu rófur sem
ekki áttu sinn líka, sætar og safa-
miklar af fræi sem hún tók sjálf.
Hvergi var rabarbarinn rauðari og
bragðbetri. Og ekki má gleyma jarð-
arbeijunum sem við krakkarnir
fylgdumst af áhuga með á hveiju
sumri. Við gáfum Ragnheiði skýrslur
um ástand þeirra nokkuð reglulega
og biðjum óþreyjufull eftir að fá leyfi
hennar að tína þau og halda veislu.
Ragnheiður var mikil hannyrða-
kona og allt sem ég hef séð eftir
hana ber vott um einstaklega góðan
smekk og fagurt handbragð. Hún
átti pijónavél og pijónaði nærföt,
peysur og aðrar flíkur. Einnig pijón-
aði hún í höndum, heklaði og saum-
aði út. Allt fram á síðustu ár vann
hún að einhverri fallegri handavinnu.
Ég tel mig vera ríka að eiga eftir
hana lítinn listilega saumaðan dúk
sem hún saumaði og gaf mér þegar
hún var komin á níræðisaldur.
Þegar ég lít til baka finnst mér
að við systkinin höfum ætíð verið
með þegar eitthvað var um að vera
á Sólbakka og veitingarnar sem
Ragnheiður bauð þá upp á voru allt-
af jafn ljúffengar og rausnarlegar. Á
sumrin komu börn þeirra Ragnheiðar
og Ásgeica, sem flest. voru búsett
fyrir sunnan, gjarnan í heimsókn
með maka sína og börn. Þau voru,
að börnum Ragnars udnanskildum,
flest nokkru yngri en við, og þetta
setti alltaf svip á tilveruna. Einu sinni
man ég að við fórum heill hópur frá
Sólbakka á vörubílspaili í „lystitúr"
inn í fjörð.
Ragnheiður Eiríksdóttir var góð-
um gáfum gædd og hún var afar
trúuð kona og ræktaði sína trú af
mikilli alúð og alvöru. Eftir að Ás-
geir, eiginmaður Ragnheiðar, lést
árið 1955 bjó hún áfram á Sólbakka
méð Torfa syni sínum og fjölskyldu
hans um nokkurra ára skeið, en árið
1964 fluttist hún með Hönnu dóttur
sinni, Magnúsi Konráðssyni, eigin-
manni hennar, og sex börnum þeirra
til Reykjavíkur. Þar átti hún athvarf
í ellinni umvafin umhyggju og hlýju
sinna mörgu barna og barnabarna.
Þegar ég hugsa um allt sem Ragn-
heiður Eiríksdóttir hefur fyrir mig
gert finn ég glöggt í hve mikilli þakk-
arskuld ég stend við hana. Á tíræðis-
afmæli hennar í vor bar ég henni
kveðju frá syni mínum. eg bjóst þó
ekki við að hún, sem átti orðið næst-
um því eitthundrað afkomendur
myndi eftir barni sem var henni þó
ekki nákomnara, svo ég spurði hana
hvort hún myndi eftir Kristjáni sem
hefði svo oft verið í fóstri hjá Hönnu
og Magnúsi. Þá brosti Ragnheiður
og brosið tók af öll tvímæli um að
hún vissi um hvern væri að ræða og
kom þá í ljós að hún virtist vita allt
um hans hagi. En svona var Ragn-
heiður. Jafnvel þótt hún ætti hundrað
ár að baki var hugsunin skýr og
velvilji hennar samur og jafn, fram
til hins síðasta fylgdist hún af áhuga
með öllu sem gerðist innanlands jafnt
sem utan, mönnum og málefnum.
Ragnheiður náði háum aldri. Með
henni er genginn einn síðasti fulltrúi
kynslóða, sem lifðu eitt mesta breyt-
ingaskeið í sögu landsins. í afskekkt-
um dal sleit hún barnsskónum en
þar höfðu líf og starfshættir senni-
lega ekki tekið ýkja miklum breyting-
um allt frá miðöldum. Hún lifði síðan
öld umbyltinganna er leiddu til nú-
tímasamfélagsins, þægindanna og
tækninnar.
eg þakka Ragnheiði fyrir allar
gleðistundirnar sem ég átti í návist
hennar. Bestu kveðjur sendi ég börn-
um hennar, tengdabörnum og öllum
ömmubörnunum.
Jóhanna G. Kristjánsdóttir
Ragnheiður Eiríksdóttir hefur
leikið lokaþátt sinnar löngu og far-
sælu ævi og tjaldið þétta er fallið.
Við, sem erum hérna megin við það,
sitjum eftir með söknuð í hjarta.
Vitum þó mæta vel að hún hafði svo
sannarlega skilað sínu þakkarverða,
merka hlutverki með miklum sóma
og glæsibrag, og þar með auðgað til
muna líf svo ótal margra. Oft hef
ég hugsað með þakklæti í huga til
míns elskulega móðurbróður, Ásgeirs
Torfasonar, fyrir að hafa einmitt
Minning
Semjum minningargreinar,
afmælisgreinar,
tækifærisgreinar.
Önnumst milligöngu
við útfararstofnanir.
Sími 91-677585.
Fax 91-677586.
J
BLOM
SEGJA ALLT
Mikið úrval
blómaskreytinga
fyrir öll tækifæri.
Opið alla daga frá kl. 9-22.
Sími689070.
valið sér Ragnheiði fyrir lífsföru-
naut. Varla hefur hann samt árið
1909 verið að hugleiða hvað þetta
brúðaival ætti eftir að verða skyld-
mennum hans mikíls virði, ekki síst
yngstu systur hans og hennar fjöl-
skyldu síðar meir um langt skeið.
Aðrir munu lýsa Ragnheiði nánar
og æviatriðum hennar, en ég hef
bara þörf fyrir að kveðja hana með
þakklæti í huga, þó með eftirsjá, því
ég veit fuilvel að enginn kemur í
hennar stað. .
Mín fyrstu kynni af henni voru frá
Alþingishátíðarárinu 1930, þegar við
fluttum heim að vestan, alla leið frá
British Columbía, frá sól og sumar-
gróðri í júnímánuði og fengum að
fara vestur í Önundarfjörð. Grann-
vaxinn, rauðhærð og freknótt telpa
í þunnum silkikjól var svo sem ekki
að kvarta þótt sólskinið í firðinum
fagra gæfi henni tæplega nógan yl.
En tanta Ranka, eins og við kölluðum
hana að þeirra tíma vestfirskum sið,
skynjaði strax að hún gat gefið af
sinni hjartahlýju það sem á vantaði.
Hún hafði bæði tíma og nægileg
auraráð, þótt eigin barnahópur væri
stór og mikil umsvif á heimili henn-
ar, til að fara niður á Eyri, kaupa
efni og sauma sjálf hlýjan kjól á
kulvísu telpuna. En hún fór sínar
eigin leiðir og keypti dökkrautt efni,
sem í þá daga hafði verið forboðinn
litur á alla rauðhærða og vann sér
enn meiri hylli og dálæti þeirrar litlu.
Hún var samt kannski engu síður
að gleðja mágkonu sína, Sigríði,
móður mína, en þær nutu báðar alla
tíð gagnkvæmrar aðdáunar, kær-
leika og vináttu.
Annars var sama hver í hlut átti.
Ragnheiður gat alltaf séð það besta
eða skásta í fari hvers og eins, og
dregið einmitt það fram í sviðsljósið
svo að skjólstæðingur hennar, hver
sem hann var, varð betur sáttur við
sjálfan sig og umheiminn. Hennar
móðurhjarta hafði nægilegt rúm fyr-
ir miklu fleiri en bara eigin börn.
En hún lét sér svo sannarlega
ekki bara annt um börnin. Hún var
jafn hlýr og skilningsríkur vinur þeg-
ar komið var á unglings- og mann-
dómsaldur. Alla tíð var hún hin sama
kærleiksríka, fínlega fríðleikskona,
en með árunum rann betur upp fyrir
manni, hvað hún var auk þess góðum
gáfum gædd, víðlesin og sjálfstæð í
skoðunum, án þess nokkurn tíma að
halda þeim svo stíft fram að af hlyt-
ust deilur. Hún var alltaf jafn fáguð,
hógvær en samt eftirtektarverð.
Gestrisnin var mikil á heimilunum
tveimur þar sem skyldmennin kæru
bjuggu, á Litla-Býli og Sólbakka. k
nematíma mínum á sjúkrahúsinu á
Isafirði var það segin saga að reynt
var með öllum ráðum að komast
heim í Önundarfjörðinn og fá að gista
á Sólbakka nóttina fyrir frídaginn.
Aldrei virtist það vera til óþæginda,
jafnvel þótt fleiri gestir væru fyrir.
Nafna mín Ásgeirsdóttir vakti mig
svo að morgni dags með ilmandi
kaffi og fínasta bakkelsi, á bakka
með hvítsaumaðri serviettu, og það
var nú ekki lítil tilbreyting fyrir
hjúkrunarnema að fá að njóta slíkrar
þjónustu.
Það upþsker hver sem hann sáir,
er sagt, og það fékk Ragnheiður svo
sannarlega að upplifa, ekki síst á
sínu langa ævikvöldi. Eftir að hafa
notið þess að fá að búa á heimili
Hönnu, dóttur sinnar, í áraraðir, var
hún svo heppin að komast á tíræðis-
aldri inn á umönnunar- og hjúkrunar-
heimili Skjól þar sem einnig var vel
um hana hugsað. Hjúkrunarfræðing-
ur hafði orð á því við mig, að það
væri sérstaklega notalegt að hafa
svona vistmann, sem fengi hvern
einasta dag heimsókn ýmist barna,
barnabarna og jafnvel langömmu-
barna, svo og annarra vina og vanda-
manna, sem öll reyndu að gleðj:
hana á einn eða annan hátt. Húr
kynntist því aldrei hvað það var ac'
vera einmanna og yfirgefin og mætti
vist hennar á Skjóli og ræktarsemin,
sem allir sýndu henni, vera hið ákjós-
anlegasta dæmi til eftirbreytni.
Sá er sæll er góðs bíður, segir
málshátturinn. Ragnheiðar hlýtur að
bíða allt hið besta svo vammlaus og
kærleiksrík, sem hún var alla æyi.
Skáldið Jakob Jóhannesson Smári
kunni svo snilldarvel að bera birtu
þar, sem mörgum finnst rökkrið hylja
framtíðarsýn. í síðara erindinu í ein-
um af hans frábæru sálmum, segir
hann:
„Fagna þú sál mín. Lít þú víðlend veldi
vona og drauma er þrýtur rökkurstiginn.
Sjá hina helgu glóð af arineldi
eiiífa kærleikans á bak við skýin.
Fagna þú sál mín, dauðans kyrra kveldi,
kemur upp fegri sól, er þessi er hnigin."
María Pétursdóttir
t
Dóttir okkar,
RUT ANSNES SIGURÐARDÓTTIR,
lést 11. september.
Hjartans þakkir til allra, sem sýndu okkur samúð og vinarhug við
andlát og útför.
Sérstakar þakkir faerum við starfsfólki gjörgaesludeildar Landspít-
alans.
Þórun Ansnes,
Sigurður I. Björnsson.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför
SIGURÐAR ÞÓRÐARSONAR,
Bjarkarholti 3,
. Mosfellsbæ.
Lilja Guðjónsdóttir,
Bryndís Sigurðardóttir, Kristin Karlsson,
Ásdís Sigurðardóttir,
Svanhildur Sigurðardóttir
Vilhjálmur Sigurðsson,
Lilja Huld Sigurðardóttir
...-------.WWW.,
Valgeir Sveinbjörnsson,
Haraldur Erlendsson,
Guðrún Sverrisdóttir,
Hreinn Birgisson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Sambýlismaður minn, faðir, tengdafaðir og afi,
SIGURÐUR SIGURÐSSON
fv. yfirlögregluþjónn á Keflavíkurflugvelli,
Álmholti 16,
Mosfellsbæ,
lést á heimili sínu að kvöldi föstudags 20. september.
Hann verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju föstudaginn 27. sept-
ember kl. 15.00.
Þeim, sem vildu minnast hins látna, er bent á Hjartavernd.
Brynja Óskarsdóttir,
Sigurður Skagfjörð Sigurðsson,
María Skagfjörð Sigurðardóttir,
Kolbrún Skagfjörð Sigurðardóttir,
Jóhannes Skagfjörð Sigurðarson,
Guðríður Skagfjörð Sigurðardóttir,
Guðrún Skagfjörð Sigurðardóttir
Margrét Zophonfasdóttir,
Stefán Jónsson,
Kári Gunnlaugsson,
Birgitta Björnsdóttir,
Bjarni Sigurðsson,
og barnabörn.