Morgunblaðið - 28.11.1991, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1991
Svanborg Sighvats-
dóttir — Minning
Fædd 3. desember 1930
Dáin 21. nóvember 1991
Mig langar til að minnast elsku-
legrar mágkonu minnar nokkrum
orðum, nú þegar leiðir skilja um
sinn.
Alltaf kemur maðurinn með ljá-
inn okkur á óvart. Auðvitað vissi
ég að Svana var mikið veik og
mátti því búast við kalli hans hve-
nær sem var, en það breytir því
ekki að fyrstu viðbrögð urðu undrun
og sorg en um leið er ég þakklátur
fyrir það að hún skyldi ekki þurfa
að þjást lengur.
Umgjörðin er einföld. Svana, eða
Erla Svanborg, eins og hún hét
fullu nafni var fædd í Reykjavík
3. desember 1930, dóttir Guðrúnar
Þorsteinsdóttur og Sighvats Jóns-
sonar. Þau voru ógift og Sighvatur
drukknaði kornungur og ókvæntur.
Guðrún giftist Njáli Guðnasyni,
verkstjóra og eignaðist Svana þá 3
hálfsystkini, þau Áma Theódór,
Önnu Gerði og Sigrúnu Agnesi.
Atvikin höguðu því hins vegar
svo til að Svana var alin upp af
móðurömmu sinni og afa, þeim
Agnesi Theódórsdóttur og Þorsteini
Þorkelssyni. En fjölskyldumar
bjuggu í sama húsi lengst af og
því var mikið samband milli Svönu
og hálfsystkina hennar.
Svana starfaði eftir að lögbund-
inni skólagöngu lauk í Kexverk-
smiðjunni Fróni, þar til hún giftist
og stofnaði heimili. Árni 1956 gift-
ist hún Haraldi Jónssyni bifreiðar-
stjóra, sem lést í apríl á síðasta
ári. Hjónaband þeirra var farsælt
og mátti ævinlega glöggt fínna
hversu hlýtt var á milli þeirra. Þau
eignuðust 2 böm, Auði Ágnesi, sem
Honda 91
Accord
Sedan
2,0 EX
Tilboð
Sjálfsk. EX kr. 1.492
GREIÐSLUSKILMÁLAR
FYRIRALLA
(H
VATNAGÖRÐUM 24 RVIK., SIMI 689900
er starfsmaður á barnaheimili og
Þorstein Jón, kjötiðnaðamema.
Auður er í sambúð með Ingva Pét-
urssyni, og eiga þau einn son, Har-
ald. Sambýliskona Þorsteins er
Bjamey Þórarinsdóttir.
Amma Svönu, Agnes, var á heim-
ili þeirra Halla þar til hún lést 1969.
Síðar starfaði Svana sem dag-
móðir, aftur Í.Fróni og að lokum
við ræstingar á geðdeildum Land-
spítalans.
Svana var frábær dagmamma,
sinnti börnunum af einstakri alúð
og hugsaði um þau eins og hún
ætti þau sjálf. Hún söng mikið með
þeim og kenndi þeim vísur og vers,
dansaði, litaði og kenndi þeim ýmis-
legt, sem hún áleit að börnum væri
hollt og gott. Enda höfðu mörg
daggæslubarna hennar samband
við hana löngu eftir að hún hætti
að gæta þeirra.
Þegar eldri sonur okkar hjóna
var nokkurra mánaða sárvantaði
okkur skyndilega gæslu fyrir hann,
þar sem tengdamóðir mín og móðir
Svönu, sem gætt hafði drengsins,
fékk skyndilega hjartaáfall. Þá var
leitað á náðir Svönu og sem endra-
nær brást hún vel við og tók stráksa
í gæslu, þrátt fyrir það að þá hafði
hún um nokkurra ára skeið ekki
sinnt ungbörnum. Nokkrum árum
síðar vorum við hjón á ný í svip-
aðri aðstöðu, vantaði þá gæslu fyr-
ir báða syni okkar og aftur kom
Svana til hjálpar. í tvö ár kom hún
á heimili okkar og hugsaði um
drengina hálfan daginn.
Svana var einstaklega bóngóð
og hjálpfús í alla staði, við fjölskyld-
umeðlimi sem vini. Þó má segja að
við höfum flestum öðrum notið
þessa, ekki síst þessi ár sem hún
kom heim og passaði fyrir okkur.
Hún annaðist og hugsaði um dreng-
ina eins og hún ætti þá sjálf, kall-
aði þá enda oft fóstursyni sína. í
raun má segja að í Svönu og Halla,
manni hennar, hafi þeir átt auka
ömmu og afa. Iðulega fengu þeir
að gista hjá henni þegar við fórum
Veljið aðeins það besta
— veljið heildarlausn
frá Gustavsberg
í baðherbergið
Gustavsberg
Fæstíhelstu
igarvöruvers
umlandallt.
Spádómarnir rætast I
■
út að skemmta okkur og oft var
gist hjá þeim í Þórufellinu án þess
að beint tilefni væri til.
Þó ekki kæmi annað til en ástúð
og elskusemi Svönu gagnvart son-
um mínum, hefði það dugað til að
vera í ævarandi þakkarskuld við
hana. En Svana var líka konu minni
afskaplega góð stóra systir, en milli
þeirra voru 23 ár, og mér notaleg
og ljúf mágkona. Á heimili þeirra
Halla var ævinlega gott að koma
og staldra við stundarkom. Sem
dæmi um samviskusemi og um-
hyggju hennar dettur mér í hug lít-
ið dæmi.
Seinna haustið sem hún passaði
strákana heima hjá okkur, tók hún
upp á því að koma ailt að hálftíma
fyrr en þörf var á á morgnana. Við
fómm að velta því fyrir okkur hvers
vegna hún væri að þessu og spurð-
um Svönu einhvem daginn, hvers
vegna hún væri að rífa sig svona
óþarflega snemma af stað. Jú,
ástæðan var sú að hún hafði upp-
götvað það að við notuðum ekki
vekjaraklukku og Svana var sífellt
hrædd um að við myndum þar af
leiðandi sofa yfir okkur og hún
ætlaði sko að gera sitt til þess að
við kæmum ekki of seint til vinnu,
en það áleit hún næstum dauða-
synd. Svo í öryggisskyni kom hún
það snemma að hún gæti þá vakið
okkur ef svo illa hefði farið.
Eg sagði áðan að umgjörðin
væri einföld. Rétt er það. Svana
vann ef til vill engin þau afrek sem
vani er að tíunda opinberlega, tók
ekki þátt í félagsstarfsemi eða lét
á sér bera. En hún vann öll sín
verk, hvort sem var innan eða utan
heimilis, af stakri trúmennsku og
alúð. Trú þeirri sannfæringu sinni
að menn ættu alltaf að gera allt
eins vel og þeir gætu og helst að-
eins betur. Þetta sama viðhorf
reyndi hún að kenna „fósturböm-
um” sínum og bömum sínum var
hún góð móðir og eiginmanni góð
eiginkona. Hún var afskaplega vin-
aföst og átti létt með að umgang-
ast fólk á öllum aldri. Aldrei
gleymdi Svana nokkrum afmælis-
degi í fjölskyldunni og kom ævin-
lega færandi hendi. Og það var allt-
Minning:
Marteinn Stefánsson
Fæddur 15. febrúar 1910
Dáinn 18. nóvember 1991
Mánudaginn 18. nóvember síð-
astliðinn, þegar ég kom heim, tók
eldri sonur minn á móti mér og
sagði: „Þú skalt drífa þig upp á
spítala, hann afi er dáinn.” Fréttin
kom eins og reiðarslag. Þótt faðir
minn hefði veikst þrem dögum áður
og verið lagður inn á spítala, áttum
við ekki von á öðru en að hann
næði sér og kæmist heim fljótlega.
Honum hafði aldrei orðið misdæg-
urt ef undan er skilin flensa, sem
hann fékk 1969, svona ámóta smá-
veikindi og eru árlegur viðburður
hjá flestum. Nei, hann hafði aldrei
veikst og stóð alltaf eins og klett-
ur, var skapmikill, frár á fæti, stór
og sterkur svo til þess var tekið.
Jafnvel á spítalanum, þessa fáu
daga sem hann dvaldi þar var hann
hinn kátasti og klukkutíma áður
en hann dó lék hann á als oddi.
Þótt hann væri tæplega 82ja ára
datt engum í hug að hann væri á
förum. En lífið er víst svona, sjá
horfa á björtu hliðamar. Hann
kvaldist ekkert, vissi ekki einu sinni
að hann væri alvarlega veikur, ekki
frekar en við hin, og hann þurfti
aldrei að upplifa það að verða sjúkl-
ingur og upp á aðra kominn. Það
hefði orðið honum erfitt. Við sem
eftir lifum erum ringluð og eigum
erfitt með að trúa því að hann sé
í raun dáinn, eins og sonur minn,
nafni hans sagði: „Þetta er alveg
eins og draumur, en það getur ekki
verið að alla sé að dreyma sama
drauminn.”
Pabbi var tvíkvæntur og eignað-
ist 6 börn, sem öll eru á iífi nema
telpa, sem dó í bernsku. Barnabörn-
in eru 17 og barnabarnabörnin 16.
Hann var fæddur og uppalinn á
Krókvelli í Garði, næst yngstur af
stórum systkinahópi. Þeir voru
fimm bræðumir og systurnar fimm
auk uppeldissystur. Samstilltur og
samheldinn hópur, sem allur er
genginn nema tvær systur.
Á langri ævi kom hann víða við.
Hann stundaði sjó um tíma, var
grafari, var harmonikkuspilari og
spilaði á böllum, vann við járnabind-
ingar, starfaði lengi sem múrari
o.fl. en síðustu 30 árin eða svo var
hann með sjálfstæðan atvinnurekst-
ur. Hann vann einn við hönnun og
framleiðslu á ótrúlegustu hlutum,
sem sumir hveijir urðu geysivinsæl-
ir. Auk þess leituðu ýmsir til hans
með ólíklegustu verkefni, bæði ut-
anaðkomandi aðilar og fjölskyldan.
Það var hreinlega allt sem lék í
höndunum á honum. Áhuginn á því
sem hann fékkst við hverju sinnni
var svo mikili að stundum mátti
hann varla vera að því að koma í
mat og kaffi. Tvisvar man ég þó
eftir því að hann sæi _sér fært að
taka sér smá sumarfrí. í fyrra skipt-
ið þegar ég var 7 ára, í síðara skipt-
ið þegar ég var 25 ára. Við áttum
sumarbústað sem hann byggði og
vann við með sömu eljuseminni og
hann vann annað. Áhuginn, kraft-
urinn og orkan sem einkenndu hann
voru með ólíkindum, svo og verk-
lagnin, starfsgleðin og fjölhæfnin.
Seinustu tvö árin sem hann lifði fór
hann þó að vera minna í „skúrnum”
en þó var hann enn að taka að sér
smáverkefni fyrir fólk sem leitaði
til hans með ýmislegt smálegt.
Hann var líflegur og skrafhreifinn
og börn hændust að honum. Allir
þessir eiginleikar hafa skilað sér til
afkomendanna í mismiklum mæli
að vísu, en samt fékk hver sitt.
Þótt faðir minn blessaður væri
ekki mikið fyrir ræður og síst af
öllu lofræður um sjálfan sig þá gat
ég ekki látið hjá líða að skrifa þess-
ar línur í minningu hans.
Megi minning hans lifa, hvíli
hann í Guðs friði.
fna.
Kallið er komið,
komin er nú stundin.
Vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja,
vininn sinn Iátna,
er sefur hér hinn síðasta blund.
V. Briem.
Mig langar með þessum orðum
að minnast pabba sem lést snögg-
lega þann 18. nóvember sl. á Landa-
kotsspítala á áttugasta og öðru ald-
ursári. Hann var ungur í anda þótt
gamall væri. Pabbi var þúsundþjal-
asmiður og vann í bílskúrnum
heima frá því ég man eftir mér.
Hann var mikill handverksmaður
og bjó til hina ýmsu hluti í renni-
bekknum sínum. Með þessum stóru
grófu höndum sem hann hafði gat
hann búið til jafnt smáa sem stóra
hluti. Þetta var síðan sprautað með
lakki í hinum ýmsu litum. Við vin-
konurnar ætluðum einu sinni að
kaupa okkur naglalakk, þá kom
pabbi til okkar og sagði: „Það er
af haldið upp á afmælin hjá Svönu
og Halla og ánægðust var hún ef
allir komu. Því fleiri, því betra.
Þó fer því fjarri að lífið hafi ein-
ungis verið dans á rósum hjá þess-
ari smávöxnu, kviku og hláturmildu
konu. Uppvaxtar- og unglingsárin
hafa áreiðanlega verið erfið stúlku
með svo alvarlegan fæðingargalla
sem Svana var með, og sem lýtti
hana töluvert og olli henni ýmsum
óþægindum. En hún lét þá erfið-
leika ekki buga sig, heldur leit á
björtu hliðarnar. I þó nokkur ár
stóð hún við hlið mannsins síns er
hann barðist við bæði krabbamein
og kransæðastíflu. Síðustu árin var
Svana sjálf orðin mikill sjúklingur,
bæði Alzheimer- og nýrnasjúkling-
ur. Því miður ráða læknavísindin
ekki ennþá við þann erfiða hrörnun-
arsjúkdóm. En þegar hún var orðin
veik, launuðu börnin hennar henni
alla hennar ástúð og umhyggju. Það
var aðdáunarvert að fylgjast með
því hve vel þau hugsuðu um hana
og vildu allt fyrir hana gera. Síð-
ustu mánuðina var Svana rúmföst
á öldrunarlækningadeild Landspít-
alans i Hátúni og naut þar góðrar
umönnunar starfsfólks uns yfir
lauk.
Ég vænti þess að Svana hafi
fengið góða heimkomu og á móti
henni hafi tekið þeir ættingjar
hennar, sem henni þótti vænst um
og farnir voru á undan yfir móðuna
miklu.
Hvíli mín kæra mágkona í friði
og hafi hún þökk fyrir allt.
Ingólfur Már
nú meira bruðlið að eyða peningun-
um í svona hluti sem ég get búið
til handa ykkur”. Ekki hefði úrvaið
verið meira hvað litina varðar í
nokkurri verslun. Hann var ekki
seinn að blanda í tvö tóm glös sitt
hvom litinn og sagði svo: Þá er það
tilbúið. En endingin var meiri en
mann hafði grunað, ekki dugði
minna en terpentína til að ná því
af eftir langan tíma.
Einnig bjó pabbi til plötur á graf-
reiti. Við áttum sumarbústað við
Elliðavatn. Þegar ég var yngri og
þar dvöldum við yfir sumartímann.
Pabbi hafði gaman af garðyrkjunni
og húsasmíðinni með okkur systr-
unum. Þarna smíðuðum við okkur
hús og seinna búð. Þangað fengum
við að taka vini okkar með og áttu
margir glaðan dag og góðar minn-
ingar þaðan. Gestagangur var mik-
ill, eins og sést á gestabókinni frá
þeim tíma. Já, það er svo sannar-
lega margs að minnast í sambandi
við þennan sérstaka mann. Pabbi
hafði ánægju af því að aðstoða þá
sem komu til hansí skúrinn. Margir
lögðu leið sína þangað með gamla
muni sem þurfti að lagfæra. Var
hann alltaf boðinn og búinn til að
aðstoða og hafði gaman af. Sumir
lögðu leið sína til hans fyrir forvitni
sakir og tók hann því alltaf vel.
Oft var komið við í skúrnum til að
fá sér kandís, en það var eitt af
því sem alltaf var til. Nú seinni
árin var þó farinn að vera til bijóst-
sykur, en það var eftir að ég óx
úr grasi. Með honum fer listrænn
og handlaginn maður sem lét lítið
yfir sér og hafði ekki mörg orð um
hlutina.
Far þú í friði
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
V. Briem.
Sigríður Marteinsdóttir