Morgunblaðið - 12.05.1992, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MAI 1992
45
I
I
I
I
I
1
I
í
I
I
I
í
í
Þorskur - konungur fiska
Frá Svend-Aage Malmberg:
Björn Stefánsson bar nokkrar'
spurningar upp við undirritaðan í
Velvakanda 22. desember sl. Fjöll-
uðu spumingar hans um hver éti
hvem og hvað í sjónum við Island
og hvort kyrkingur komi i þorskinn
fái hann ekki nóg að éta.
Sá sem skrifar er hafeðlisfræð-
ingur og enginn sérfræðingur á
sviði fæðuvistfræði físka. Hann er
samt í nánum tengslum við kunna
vísindamenn á því sviði, bæði innan
Hafrannsóknarstofnunarinnar sem
utan, þ.e.a.s. erlendis. Auk þess
fylgist undirritaður með árferðinu
í sjónum við landið og tengslum
þess við afkomu nytjastofna. Því
var þess freistað að svara spurning-
um Björns Stefánssonar eftir bestu
getu og samvisku (Morgunblaðið
7. febrúar sl.). Fyrirspyrjandi virð-
ist ekki vera ánægður með svörin
af bréfi hans frá 2. apríl sl. að
dæma. Virðist þar gæta einhvers
misskilnings.
Skal nú reyna að árétta það sem
réttara telst og reynist um fæðuval
hinna ýmsu físka og þá sérstaklega
þorsks, svo aðrir fari e.t.v. ekki að
tileinka sér neinn misskilning á
þeim vettvangi.
Misskilningurinn felst í því að
setja grasbít eða jurtaætur á landi
sem jafnframt teljast til húsdýra (fé
og hross) að jöfnu við villt rándýr
eða fískætur í sjó (þorskur) þegar
■Tjallað er um fæðuval eða sem besta
nýtingu í fæðukeðju í sjó.
Þorskur er ofarlega í fæðukeðj-
unni. Hann nærist mest á öðrum
fiskum og jafnvel á félögum sfnum.
A enskri tungu er hann stundum
nefndur „king cod“ eða „þorskur
konungur" sbr. konung dýranna,
Ijónið, og konung fugla, örninn.
Olafur Karvel Pálsson, fískifræð-
ingur á Hafrannsóknarstofnuninni,
hefur kannað fæðuval þorsks á ís-
landsmiðum. Rannsóknir hans sýna
að aðalfæða þorsks er annar fisk-
ur, sérstaklega loðna, kolmunni og
einnig karfí og rækja. Að öðru leyti
er fæðan háð stærð þorsks og árs-
tíma. Fiskur eins og karfí étur svo
einkum dýrasvif og ýsa étur einkum
botndýr. í bók Gunnars Jónssonar
fiskifræðings — íslenskir fískar —
stendur að gulllax éti krabbadýr,
skeldýr, seiði og smáfíska, en lang-
hali éti krabbadýr og rækju og jafn-
vel loðnu. Langhali finnst þó veriju-
lega á miklu dýpi eða neðan við
hefðbundin þorsk- og loðnumið, en
gulllax fínnst í hlýja sjónum á slóð-
um þorsks. Þessir fiskar keppa því
vart við þorsk um æti svo nokkru
nemi.
Það er þannig augljóst að þorski
lætur best að bráð hans séu aðrir
fískar eins og gerist með villtum
rándýrum á landi og í lofti. Fái
A.A A A A A A A A.A.A.A A A A.A.A A A A A A ^
A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A A AaA.
rA A A. A A a.A.A.A.A.A.A.A A. A.A.A. A. AaAaAaAaA
A AVSk AA.AAAAAAAAAAAAAAAAAA
ÍA AaA AaAaAaAaAaAaAaAaAaAaAaAaA A A A A/
IV aaaaaaaaaaaaaaaaaaa
4ÍT^>>>jAaA A A A A A A A A. A. A. A. A AaAaAaA^A.
W^^^^a^aAAA A \ AA.A.A^ A A A A A A A
•V* > /p > >-V. A A A A A A A. 'nnw Á.A.A.A.A/ A.A.A J
»>>>/♦•>>^kA A.A A A AAA .LUUNAA A A A A A A l jÆ)\
lU’’\11LA A A A A A.A. A.AaAaA .A AaAaA.AAA Æ{[[[[[
/i > >f’.\ > > >\\ AAAAA AAAAA / AAAAA •/uuuuu'
.•.R/.v.-ÍJJÍLíCaVA.A' A A A A.AaA.A,A.AaA,A
Mí/v.vX.a a.a.a.a.a.a.a.a.a.a
V.öv.v.t;; i;; S5!í«véAiAaAV«aAiJIl
t-ff.v.v.-I»>>>>>íwíwi.A.A A A A.AAA.A.jMP
ív.v.v.vA> >>>>>>> 3h4\A . A A A A A A ZV A A/illllir**
tv.v.v.v.v>>>>>>>>Víí\AaA.A A A A A A./W+ ♦ ♦1
y.....V>>>>>>>>^►♦♦♦*kA A A A A A A A/Iír'
Iv.v.v.vA>>>>>>>>A.A.A A A A A Æz**
wmm niiiiii : ;:K'
l.........V >>>>>>>> > MAA/w + + + + + + + +
\V. ./T.V.V* > >>>>>>>>> >♦♦♦♦♦♦♦ a a aW ♦♦♦♦♦**♦*
: r.V/ Vv.V.v > > >/\> >>>> >>♦♦♦♦♦♦♦♦♦vsr/\~AMSr' ♦* + ♦♦♦ + ♦ +
r.y v.v.VT > >/:h >>>>> >H ♦♦♦♦♦♦* 'ÖTa0# + ♦♦♦♦♦ + + ♦4
V/ V” ’ \l/’”\ >>>>>> A Æ* 444444 ♦_+£>**♦♦♦♦
>>>>>>>VV VN 444444>+-♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Vv.v.v.v.v.va >>>>>> > >>>> > * * * *
X.......A»>>>>>>>>>>> >f\* ♦ ♦ ♦ ♦ ♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
1 A Q\/l C I • • .V.V.V.V.V.V >>>>>>>>>>>> >>V *\(/* * * ■^^♦♦♦♦♦♦♦'K' A R PI
^ \’.’:/r ‘y.v.*.v>>>>>>>>>>>>>yti**-•/♦♦♦♦♦>n>
\r \v.*.\>>>>>>>>>>>>>>VV ♦/♦♦♦♦><>>>>>>>l> >>4
ÞORSKUR
LJOSATA
:rækjurV
BOTNDÝR
100
50-
tKOLMUNNl
> > »*/♦•♦••>>>>>>>>>>>>>>
>> >>>>>>>>>>>>>>>
>>>♦♦♦»>>>>>>>>>>>>>>>>>
>>> >>>>>>>>>>>>>>>>>>
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>->
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
\>>>>>>>>>>>:SUNDDÝR>>

DÝRASVIF
(leif)
Z09 25« 28U-M495 880 737 737 948 698 624 458
204
Fjöldi
moga
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 130
Lengd þorsks (cm)
Fæða þorsks á íslandsmiðum hlutfallsleg þyngd fæðunnar eftir lengd
fisksins samkvæmt athugunum 1980-1981.
Heimild: Ólafur Karvel Pálsson
hann ekki nægju sína af físki, t.d.
loðnu, þá hleypur reyndar kyrking-
ur í hann eins og um var spurt.
Þorskur er „konungur“ físka á ís-
landsmiðum. Þetta er staðreynd
sem verður ekki breytt þrátt fyrir
allar óskir um betri nýtingu í
fæðukeðjunni. Eigi að framfylgja
ósk um betri nýtingu yrði að útrýma
þorski svo lífverur neðar í fæðukeðj-
unni geti skilað sér beint í veiðar
til manneldis. En því er nú þannig
farið að hvorki þorskur né maður
láta vel að stjóm í fæðuvali sínu
heldur leitst þeir við að nærast á
því sem þeir hafa vanist og helst
verður það að þykja gott einnig.
Bréfritara er reyndar minnisstæður
gamall heimilisvinur, Skaptfelling-
ur, sem tók gúrku og tómata ofan
af velsmurðu áleggsbrauði móður
minnar með þeirri athugasemd, að
hann æti ekki gras! Sama er að
segja um þorskinn. Skaptfellingur-
inn átti einnig til miður lystilegt
orð yfir rækju þótt þorskur láti sér
hana reyndar vel líka.
Bréfritari leggur mikla áherslu á
árferði í sjó þegar fjallað er um
ástand fískistofna. Árferði er
breytilegt og ber framtíð í skauti
sér, en óskaafli er stöðugur eða
vaxandi og byggist á fortíð. Þegar
þessu tvennu slær saman, þ.e. t.d.
versnandi árferði og stöðug eða
jafnvel aukin sókn þá er voðinn vís
eins og dæmin sanna. Hvoru skal
um kenna, árferðinu og ástandi
fiskistofna eða sókninni, er svo
yandinn, en sókninni má stjóma en
árferðinu ekki.
Að lokum vill bréfritari þakka
Birni Stefánssyni fyrir áhuga hans
á málefninu. Jafnframt vill bréfrit-
ari feta í fótspor merkismannsins
útvarpsstjóra sem bauð gagnrýn-
anda í kaffi til skrafs og ráða-
gerða, og býður bréfritari því Bimi
í heimsókn á Hafrannsóknarstofn-
unina til að ræða málin frekar.
SVEND-AAGE MALMBERG,
haffræðingur,
Móaflöt 33, Garðabæ.
Pennavinir
Kanadískur karlmaður,
kvæntur, vill skrifast á við konur
á aldrinum 35-50 ára. Margvísleg
áhugamál:
Ted Wallace,
21 Southglen Road,
Brantford,
Ontario,
Canada N3R 6Z8.
Giftur Frá Nígeríu skrifar 24 ára
karlmaður með áhuga á tónlist, tí-
skuteiknun, ljósmyndun, ferðalög-
um o.fl.:
Eric Usih,
Tima Guest House,
P.O. Box 25,
Sapele,
Delta-State,
Nigeria.
VELYAKANDI
17 ÁRA GÖMUL fínnsk stúlka ósk-
ar eftir pennavinum á aldrinum
16-19 ára. Heimilisfang hennar er:
Elina Mákelá
Niittytie 6,
44500 Viitasaari
Finland
HRINGUR
Hringur fannst í versluninni
Messing í Kringlunni. Upplýs-
ingar í síma 689265.
STÍGVÉL
Gallon stígvél var tekið en skilið
eftir leðurstígvél hjá dagvistun
fatlaðra i Hátúni 12. Sú eða sá
sem stígvélið tók er vinsamleg-
ast beðinn að hafa samband við
Jóhönnu í síma 26802 eða dag-
vistina í síma 12720.
KETTLINGAR
Þrír kassavandir kettlingar
fást gefins. Upplýsingar í síma
667102.
SJAL
Rauðbrúnt ullarsilkisjal tap-
aðist á skírdag í Gróttu eða á
Háskólasvæðinu. Upplýsingar í
síma 681854. Fundarlaun n
HUNDURINN
GLEFSAÐI
Þóra Sveinbjömsdóttir.
Sonur minn var að koma úr
strætisvagni í Mjóddinni og
gekk yfir i Gerplu um daginn.
Þá kom hundur aðvífandi og
glefsaði í bakið á honum. Dreng-
inn sakaði ekki en ég vil benda
á að hundar mega ekki ganga
lausir. Það mætti fylgja þessu
banni betur eftir.
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5aí 5 2 1.345.058
2. 4^ m 155.881
3. 4al5 86 9.380
4. 3a(5 3.785 497
Heildarvinningsupphæð þessaviku: 5.845.584 kr.
Vinningstölur
taugardaginn
9. maí 1992
upplýsingar- sImsvari 91 -681511 lukkulína991002
Námskeið fyrir þá fjölmörgu sem þurfa að reka og nota Novell netkerfi án
þess að hafa fengið sérstaka þjálfun til þess. Einstakt námskeið.
Tölvu- og verkfræðiþjónustan
Verkfræðistofa Halldórs Kristjánssonar
Grensásvegi 16• stofnuð t. mars 1986 (J)
Varst bú í
Fríkirkjunni?
Á undanförnum árum hefur fjöldi safnaðarfélaga fallið af
skrá vegna búferlaflutninga, skv. gömlum stjórnvaldsregl-
um. Þessum reglum hefur nú verið breytt þannig að nú
getur fólk verið í Fríkirkjusöfnuðinum hvar sem það býr.
Hvad með þig?
Nánari upplýsingar í síma 27270 í dag kl. 10-13.
Fríkirkjan f Reykjavík.
Seljum í dag og næstu daga nokkur
lítillega útlitsgölluð GRAM tæki
með góðum afslætti.
GÓÐIR SKILMALAR
TRAUST ÞJÓNUSTA
HÁTÚNI 6A REYKJAVÍK SÍMI (91)-24420
iFúnix
naust