Morgunblaðið - 20.06.1992, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. JÚNÍ 1992
Náttúrubarn
Rekaviður
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Sumir þeir sem leggja út á
listabrautina virðast búa yfir
ótakmarkaðri athafnaþörf, sem
lætur þá ekki í friði en krefst
útrásar. Þeir hafa varla sleppt
hendi af einu myndverki, fyrr
en þeir eru byrjaðir á öðru og
ein hugmynd grípur í aðra þann-
ig að á stundum virkar þetta sem
stjómlaus gerningur.
Þetta datt mér í hug á viða-
mikilli sýningu Ríkeyjar Ing-
imundardóttur í Perlunni, sem
ég skoðaði á dögunum og stend-
ur til miðvikudagsins 24. júní.
Ríkey virðist búa yfir nær
óhömdum athafnavilja, og hún
er ekkert að láta segja sér fyrir
verkum heldur brasar áfram eft-
ir því sem andinn býður hveiju
sinni.
Fyrir sumt eru þetta öfunds-
verðir hæfileikar nú á tímum er
tilhneigingin er mjög rík til þess
að búa til eins konar alþjóðamál
listarinnar, troða öllum í eins
konar Lee gallabuxur listarinnar,
og enginn telst þá maður með
mönnum nema hann eigi einar
slíkar. Þetta á einkum við í hin-
um einangraðri samfélögum og
tengist í raun ósjálfstæði og
minnimáttarkennd gagnvart
stærri þjóðfélagseiningum.
Víst er að margur mætti öf-
unda Ríkey fyrir sköpunarkraft-
inn og athafnaviljann og þá ein-
lægni, sem að baki býr, en hins
vegar má einnig vísa til spak-
mælisins: Kapp er best með for-
sjá.
Margur mun og líta niður á
þau vinnubrögð sem Ríkey við-
hefur, en hvað myndu hinir sömu
segja ef þetta væri viðurkennd
list í útlandinu, og gætu menn
eins og Keith Harig og Jeff Ko-
ons sprottið upp úr íslenzkum
jarðvegi.
Ég hef tilhneigingu til að
hafna því með öllu, því að hér
skortir fjármagnið, djarfa og
ófýrirleitna listhúsaeigendur
með sambönd um allan heim, en
fyrst og fremst umhverfið, -
múgþjóðfélagið með öllum sínum
kostum og löstum.
Nú er jafnvel kitsch (hnoð og
glingurlist), komið í tízku í list-
heiminum og ég sé ekki betur
en að íslenzkir nýlistamenn hafi
þegar tekið við sér á þeim vett-
vangi.
En svo öllum vangaveltum sé
úthýst, þá er þetta tvímælalaust
öflugasta framtak Ríkeyjar til
þessa og fram kemur að hún er
í mikilli sókn hvað það varðar
að skapa samfelldar myndheildir.
Þetta kemur einkum fram í post:
ulínslágmyndum eins og t.d. „í
anda Flóka“ (22) og „Innri
fegurð“ (23) ásamt myndverkum
í líkum dúr á sýningunni.
Sköpunarkraft og vilja skortir
sannarlega Ríkey ekki, en hún
mætti að ósekju hemja óveðrið
í myndunum til hags fyrir skýr-
ari myndræna hugsun.
Undanfarið hefur myndlistar-
konan Sólveig Eggerz Péturs-
dóttir verið með sýningu á all-
mörgum rekaviðarbútum sem
hún hefur málað á, í Mokka
kaffi við Skólavörðustíg.
Það er víst alllangt síðan Sól-
veig hefur sýnt þessa hlið listar
sinnar, en í gamla daga voru
slíkar sýningar frá hennar hálfu
nær árviss viðburður, auk þess
sem hún hélt einnig sýningar í
útlöndum, sem áttu velgengni
að fagna. Myndferlið er þannig
að hún fær hugmyndur frá hinu
sérstaka formi í viðinum, einatt
andlit, eitt eða fleiri, og þannig
má segja að gerandinn persónu-
geri viðinn. Þá er hann ekki leng-
ur hlutlægt og skilgetið brota-
brot náttúrunnar, sem hefur lok-
ið gangverki sínu, heldur hefur
hann samsamast áþreifanlegri
vitund mannsins, í þessu tilviki
skynhrifum listamannsins.
Sem mikill aðdáandi náttúru-
forma, og þá einnig rekaviðar,
nýt ég yfirleitt meira þeirra
forma, sem veður og vindar
móta í viðinn, þar sem hann vel-
kist um víðan sjá, en það sem
mannshöndin síðar mótar úr
honum, eða málar á hann. En
þó skal ég fúslega viðurkenna,
að þessi sýning kemur mér á
óvart að því leyti, að ég hef aldr-
ei séð Sólveigu skila hlutverki
sínu jafnsannfærandi á verksvið-
inu en að þessu sinni. Þannig
tekst henni mun betur að hag-
nýta sé hinar sérstöku, náttúru-
legu formanir rekaviðsins, en ég
hef áður séð til hennar og láta
þessar formanir — formrænu
samsetningu og hrynjandi —
halda sér, en það er einmitt mik-
il list. Fari gerandinn út fyrir
þetta svið, kafnar viðurinn undir
Sólveig Eggerz Pétursdóttir
lit og þá er eins og formin hætti
að anda.
Þá þykir mér einnig sem til-
finnning Sólveigar fyrir form-
rænni fjölbreytni hafi aukist og
að hún geri sér meira far um
að fylgja þessari fjölbreytni eftir
þegar hgn málar á viðinn. Þó eru
verkin ennþá áberandi misjöfn
og enn fylgja henni gamlir kæk-
ir og vanavinnubrögð, sem hún
mætti leitast við að yfirvinna.
Æskilegt er að hvert verk sé
eins og ný fersk lifun, en ekki
endurtekning há því sem menn
hafa gert áður og á það eirtnig
við þótt myndefnið sé ávallt hið
sama. Þannig málaði t.d. hinn
snjalli Giorgio Morandi nær
sömu uppstillinguna allt lífið, en
hver einasta mynd var sem ný
lifun, fersk og sjálfstæð.
Og það er einmitt kjarni máls-
ins, að hvert einstakt myndverk
sé gætt fijómögnum — fram-
kalli viðbrögð og kveiki líf í
skoðandanum.
■ FERÐAFÉLAG ÍSLANDS býð-
ur upp á Sólstöðusiglingu að Lun-
dey með m/s Arnesi. Fjölmargar
styttri ferðir eru á vegum Ferða-
félagsins nú í kringum bjartasta tíma
ársins, sumarsólstöðumar. Efnt er
til ferða á Esju laugardaginn 20.
júní, á sunnudaginn er fimmta ferðin
í kynningu gamalla þjóðleiða á Suð-
vesturlandi. Genginn verður Rauð-
amelsstígur kl. 10.30 en kl. 13 er
ganga um Máhvahlíðar og Lamba-
fellsgjá. Á sunnudagskvöldið 21. júní
er sólstöðusigling um sundin blá með
m/s Ámesi (áður flóabáturinn Bald-
ur). Brottför er kl. 21.30 frá Grófar-
bryggju (gamla Akraborgarbryggj-
an) og tekur siglingin 1,5 klst. Siglt
verður út fyrir Viðey að Lundey.
Þriðjudagskvöldið 23. júní verður
árleg Jónsmessunæturganga. Þá er
ætlunin að fara í gönguferð niður á
Selatanga með Jónsmessubálkesti.
BÍLALE/GA
Úrval 4x4 fólksbfla og station bfla.
Pajero jeppar o.fl. teg. Pickup-bflar
með einf. og tvöf. húsi. Minibussar og
12 sæta Van bílar. Farsfmar, kerrur f.
búslóðir og farangur og hestakerrur.
Reykjavík 686915
interRent
Europcar
BÍLALEIGA
AKUREYRAR
Fáðu gott tilboð!
Af fingrum fram
_________Leiklist____________
Súsanna Svavarsdóttir
Listasafn Sigurjóns Olafssonar.
Islenska brúðuleikhúsið á Fjöl-
skyldudögum.
Það er ekki á hveijum degi sem
boðið er upp á menningardagskrá,
þar sem tónlist, upplestur og allur
flutningur er í höndum marío-
netta. En á Fjölskyldudögunum í
Siguijónssafni var Jón E. Guð-
mundsson leikbrúðumeistari með
sýningu, þar sem fram komu átta
af listamönnunum sem hann hefur
skapað fyrir íslenska brúðuleik-
húsið.
Hinar gullfallegu brúður Jóns
léku á ýmis hljóðfæri, sögðu sög-
ur, sungu vísur, dönsuðu maga-
dans og síðastur var slöngutemjar-
inn. Fyrstur var píanóleikarinn,
þá gítarleikarinn (skemmtilega
pönkaður), þá fiðluleikarinn — sem
er ægilega meðvitaður um snilli
sína og mjólkar alltaf klappið eins
og hann getur. Á eftir honum kom
gamla konan úr sveitinni — sú sem
dvelur á Elliheimilinu Grund — og
sagði frá því hvernig allt hefði
breyst á seinustu árum og frá því
hvemig var í sveitinni í gamla
daga. Þá kom flautuleikarinn og
á eftir honum amma gamla, sem
pijónar, dottar í ruggustólnum sín-
um og syngur nokkrar vísur. Þeg-
ar þessi rammíslenska, aldraða
kona hafði hneigt sig af hógværð,
komu listamenn frá framandi-
löndum; ung stúlka sem dansaði
magadans af mikilli list og slöng-
utemjarinn — sem er alveg ný
brúða hjá Jóni og öllu flóknari í
meðferð en fyrri slöngutemjari
hans.
Það sem gerði þessa dagskrá
sérlega skemmtilega var að nú var
meistarinn sjálfur ekki falinn á
bak við leiktjöld, heldur var hann
sýnilegur með öll sín stjómtæki
og það var mikið undur að sjá
hversu flókin tækni er á bak við
hveija brúðu.
Hinsvegar var alveg sama þótt
Jón stæði fyrir framan áhorfendur
með brúðumar og tækin og sýndi
hvernig hann stjórnaði þeim —
bömin sem vom í áhorfendahópn-
um gengust inn á blekkinguna og
létu falla athugasemdir um fæmi
brúðanna — sérstaklega virtust
þau undrast hversu góður píanó-
leikarinn var.
Magadansmærina hafði ég ekki
séð áður, en hún kom svo sannar-
lega á óvart; dinglaði kviðnum
fram og til baka og upp og niður
og var næstum lifandi. Það þarf
enga smá hugvitssemi til að útbúa
svona strengjabrúðu. Það sama
má segja um nýja slöngutemjar-
ann. Tækniútbúnaðurinn sem
fylgir honum virðist við fyrstu sýn
vera of mikill til að einn maður
geti stjómað honum; slangan er
liprari og hefur sitt eigið stjóm-
tæki, þannig að það var mikil
íslenska amman
fingraleikfimi hjá Jóni að stjóma
þessum tveimur brúðum.
Sýningin í Listasafni Siguijóns
var ákaflega skemmtileg og vel
heppnuð og alveg greinilegt að
grundvöllur er fyrir svo opnar sýn-
ingar þar sem brúðumeistarinn og
listamenn hans leika af fíngmm
fram.
Afmælisrit
leikara
komið út
AFMÆLISRIT er komið út á
vegum Félags íslenskra leikara
en félagið átti 50 ára afmæli
22. sepember 1991. Meðal efnis
í ritinu er afmæliskveðja til fé-
lagsins frá forseta Islands, frú
Vigdísi Finnbogadóttur, ágrip
af sögu FIL, viðtöl við fyrrver-
andi formenn félagsins, og
grein um sögu leiklistarkennslu
á íslandi.
Þungamiðja ritsins er ágrip af
sögu Félags íslenskra leikara er
Silja Aðalsteinsdóttir, bókmennta-
fræðingur, skráði. Guðrún Al-
freðsdóttir, ritstjóri afmælisrits-
ins, bendir á í inngangsorðum að
tímabært hafi verið orðið að rita
sögu FÍL til þess að fá heildar-
mynd af starfí félagsins og vonar
hún að söguágripið gefi innsýn í
þróun FÍL þó að ítarlegri sögu-
skráning verði að bíða síðari tíma.
Auk söguágripsins eru viðtöl við
fyrri formenn félagsins og greinar
um einstök atriði í sögu FIL. Einn-
ig eru í ritinu hugleiðingar leikhús-
áhugafólks um leiksviðið og leikar-
ann, ásamt frásögnum leikara af
leikhúslífínu. Ennfremur er í af-
mælisritinu útdráttur úr ritgerð
er fjallar um þróun leiklistar-
kennslu á íslandi.
BfLASÝNING f DAG KL. 10-14
Komiö og skoðið 1992 árgerðirnar af MAZDA !
RÆSIR HF
SKÚLAGÖTU 59, REYKJAVÍK S.61 95 50